Арка Марий Татар Кусараш

Курыкмарий йылме финн-угор йылме ешын шкешотан диалектше улеш да тӱҥ шотышто Российын регионыштыжо илыше, Эстоний да Финляндийыште илыше курыкмарий-влакын шагалрак диалектышт кучылталтеш. Меньшинствын йылме шагалрак гынат, курыкмарий-марий калыкын культур поянлыкшылан ӱшаныдыме пеш кӱлешан. Тыгеракын, тиде йылмым курык марий гыч кусарыме суаплык семын тыгай инициативым арален кодымылан утларак шекланымаш ойыралтеш.

Пытартыш ийлаште марий йылме гыч кусарыме суаплык утларак кумдан палыме лиеш. Ача-ава курык марий йылмын культур йӧнозанлык маркерла кушшо значенийже дене, тыгак янайн-кусарыме суаплыкын кумда пайдалыкше дене кылдалт шога. Онлайн-кусарыме суаплыкым кучылтын, курык марий йылмын нумалше-влак тӱрлӧ йылме носитель-влак дене кутырен кертыт. Туддеч посна онлайн-кусарыме суаплыкым тыгак курык марий йылме дене возымо кӱлешан документ ден литературым вес йылме дене кусарышашлан кучылташ лиеш.

Кусарышын суаплыкшылан курык марий йылме гыч тӱрлӧ йӧн дене пайдаланаш лиеш. Мутлан, нуным фильмлан але марий йылмын актёр-влакын участвоватлымышт дене, але курыкмарий йылмыште книга-влакым ыштышашлан марий йылме дене пайдаланаш лийме еҥ-влаклан субтитрым кучылташ лиеш. Нуно тыгак кӱлешан документ-влакым кусараш курык марий йылмышке шочмо нерген свидетельстве, юридический документ-влак да эсогыл школысо учебник-влакымат, тыгак курык марий йылмыш кусарен кертыт. Тыгай видышке курыкмарий йылме гыч кусарыме суаплыкым кучылтмо шотышто ешартыш годым тыгак тиде йылме дене мутланаш, але марий йылме дене мутерым да грамматикым ямдылышашлан да грамматике учебник-влаклан полышым пуаш тунемше йоча-влак кучылталтын кертыт.

Курык марий йылме гыч кусарыме шотышто суаплыклан тиде кӱлешан йылмым аралыме шотышто кӱлешан полышым пуа. Литературым, фильмым да курык марий йылмыште кӱлешан моло документ-влакым пуэн, курык марий йылмым нумалше-влак шке ешышт деч ойыртемалтше, культур да могай еш гыч улман еҥ-влак дене кутырен кертыт. Курык марий дене кусарыме суаплыкым ыштымек, еҥ-влак утларак да утларак оҥай йылме дене палдарат, тидын дене тудлан ончыкылык илышыштым арален кодаш полшат.

Могай эллаште курык марий йылме дене ойлат?

Курык марий йылме Дене Российыште Да Белрус-влак ойлат.

Курыкмарий йылмын историйже могай?

Курыкмарий йылме-урал йылме, кушто Россий марий калык ойла. Тиде йылме икымше гана 17 курым кыдалне документацийлалтын, кунам руш шымлызе ден шанчызе-влак марий калыкын тиде регионыштыжо путешествий нерген отчётым ышташ тӱҥалыныт. 19 курым тӱҥалтыште (лингвист-влак) йылмым умбакыже документацийлаш да тудым калыкыште кучылтмо пашам виктараш пижыныт. Совет кучем жапыште тиде йылмын популярностьшо ятырлан кушкын, садлан школышто тунемын да шуко официал документым кучылтын. Совет Ушемын шаланымыж деч вара тиде йылме уэш ылыжмым чытен, шуко самырык еҥ тудым таче тунемыт да кучылтыт.

Кӧ курык марий йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Павел Чудинов-курык марий шанчызе, курыкмарий йылмын энциклопедийжын икымше иктешлыше авторжо 1973 ийыште савыкталтын.
2. Павел Пентков-курык марий йылмын кок мутержын авторжо, иктыже 2003 ийыште савыкталтын, а весыже - 2017 ийыште.
3. Татьяна Рудин-курык марий йылмын икымше курсшым-йоча-влакым туныкташ.
4. Курыкмарий - курыкмарий йылмым икымше тунемме книгам шочыктышо Юрий Макаров-1983 ийыште.
5. Анна Кузнецова-курыкмарий йылмым, мутерым да тунемме материалым грамматике дене икмыняр учебникын авторжо.

Курыкмарий йылмын структуржым кузе ыштыме?

Курык марий йылме урал йылме еш деке, чӱчкыдын юл-финн укшлашке ушна. Тиде агглютинатив йылме, мом ончыкта, кузе тудо суффиксым ешарыме йӧн дене грамматике кылым ончыктен пуа. Мутлан, контекст да ешарыме суффикс шот дене ик негызак "книга", "книга" але "книгам лудмаш"манмым ончыкта. Тудат йоҥйӱк, йӱк процесс гармонийым кучылтеш, тудыжо раш пале сӱретыште раш пале йоҥйӱк-влакым вашталташ йодеш. Курык марий йылмыште гендерный ойыртем уке, тудо моло финн-угор йылме-влак деч утларак консервативлан шотлалтеш, вес йылме гыч кӱсынлымӧ мут-влак шукылан огыл лийыныт.

Кузе утларак раш курыкмарий йылмым тунемаш?

1. Муза горн-марий йылмын носительжым: йылмым Эн сай йӧн туныкташ-тиде вуйге пижаш. Йылме грамматике, ойлымаш да мут шапаш нерген представленийым налаш курык марий йылмым нумалше дене кутырыза.
2. Алфавитым тунемза: у мут ден ой-влакым тунемаш тӱҥалмыда деч ончыч курык марий йылмын алфавитше дене сайын палыме лийын кертыда.
3. Тыглай мут - влакым да ой-влакым тӱҥалза: "салам лийже", "порылийза" да "тау" цифр-влакым ушеш пыштыза.
4. Йылмым тунемме шотышто занятийыш Коштса Марий Тӱлыжгӧ: тендан регионыштыда йӧн Уло Гын, йылмым Тунемме занятийыш сералташ Яҥгар Марий але онлайн-йылме курсыш возалташ шоналтыза. Пален налза, иктаж-могай верысе университет-влакым курык марий йылмылан лӱмын курсым темлат мо?
5. Эреак практиковатлыза: Радамым у йылмым тунемме годым сравоч факторлан шотлалтеш. Практиковатлаш тӧчыза да тиде йылмым кажне кечын илышыш пурташ йӧным муыда. Marillari музыкым колыштса да фильмым але Marillari Ӱпшым, шарлыше мутым да ойым шарнен кодаш манын, Палыме лийза.

Татар йылме-тиде йылме, тӱҥ шотышто Россий Федерацийын составышкыже пурышо Татарстан Республикыште ойлалтеш. Тиде тюрк йылме, вес тюрк йылме, турко, узбек да казах гай. Тушто тыгак Азербайджанын южо ужашыштыже Украин ден Казахстан нерген ойлат. Татар йылме Татарстанын официал йылмыжлан шотлалтеш да образований да кугыжаныш управлений сферыште кучылталтеш.

Россий империй кугемдыме дене татар йылме Школлаште Татарстан составыш пурышо школлаште шымлаш обязательно тӱҥалын. Тиде тудым кече еда кучылтмо иземмашке конден, но 1990-ше ийлаште йылме шке тукымжым уэш ылыжтен шоген, садлан тудын кучылтмыжым кумылаҥдыме шотышто вийым пыштеныт.

Паша кусарымашке шумеке, документым татар йылмыш кусараш лийме икмыняр вариант уло. Татар йылмыш кусарымым эн кумдан кучылтмо йӧн татар йылме гыч тарлаш. Утларакшым нуно йылме нюанс дене палыме лийыт. Профессионал кусарыше-влак чӱчкыдынак юридический, медицине да финанс перевод гай рашемдыме областьлаште опыт дене пайдаланен кертыт, сандене нуно чын кусарен кертыт.

Вес вариант-автоматизацийлыме кусарыме программым кучылташ. Нине программе-влак йылмылан носитель огыл улшо еҥ-влаклан полшышаш улыт, документ-влакым писын да лачымын кусаркалаш. Нуно мут-влакым да ик йылме гыч вес йылме дене ойлаш алгитмым кучылтыт. Туге гынат нине программе-влак кусарыше документым тергыме гай раш огыл лийын кертыт.

Тыгак онлайн-кусарыме службо уло, нуно англичан гыч татар йылмыш чын кусарен кертыт. Тыгай суаплык чӱчкыдынак эн шулдакан вариантлан шотлалтыт, но профессионал кусарышын суаплыкшылан, суаплыкшылан гарантироватлен огыт керт. Те татар йылмыш кусараш писе да шергакан пунчалым кычалыда гын, тиде сай вариант лийын кертеш. Туге гынат пален налаш кӱлеш: те точностьлан авторитетан сервисым кучылтыда.

Маршрутым татар йылмыш кусараш кӱлмым шотыш налде,ончыкыжо илышкыл проблеме деч утлаш кӱлеш. Профессионал кусарымаш тиде цельыш шумо семын эн сай йӧнлан шотлалтеш, но роскот дене проблеме лектеш гын, тудо янайн-кусарыме але компьютер программе-влакым кусарыме суаплыклан полшен кертеш.

Могай эллаште татар йылме дене ойлат?

Татар йылме дене тӱҥ шотышто Российыште ойлат, куштыжо тудын носительже-влак 6 миллион утла еҥ улыт. Тушто тыгак вес эллаште Азербайджан, Казахстан, Кыргорий, Турций да Туркмман маныт.

Татар йылмын историйже могай?

Татар йылме, тыгак озаҥ татар йылме семын палыме, кипчакский группын тюрк йылмыж дене шотлалтеш, могайыштыже Тӱҥ шотышто Татарстан, Россий Федерацийын регионыштыжо ойлалтеш. Тушто Тыгак Российын моло ужашлаштыже, Узбекистан Ден Казахстаныште ойлат. Татар йылмын историйже 10 курымышто, кунам юл булгар-влак ислам налыныт да кызытсе татар лийыныт. Шӧртньӧ Орда жапыште (13-15 в.) монгол оза йымалне татар-влак улыт ыле, татар йылме монгол ден перс йылме-влакын чот влиянийыштым тергаш тӱҥалын. Курым мучко тюрк йылмын моло диалектше-влак дене, тыгак араб да перс кӱсынлымӧ мут дене кылым кучымыжлан кӧра кӱлешан вашталтыш лийын. Тыге тудо лишыл родо-тукымжо-влак деч ойыртемалтше шкешотан йылме дене ойыртемалтын да кундемласе диалект-влак шукемыныт. Татар йылме дене возымо икымше книга 1584 ийыште "Диванъ-да Люгати-тюрк"лӱман ыле. Татар йылме 19 курым гыч тӱҥалын, тудо але вес степень гыч россий империй, а вара Совет Ушем Дене шотлалтеш. Тудо совет жапыште официальный статусшым налын, но вурс периодыш темдалалтын. 1989 ийыште татар алфавитым латинице дене алмаштен, а 1998 ийыште Татар Республик татар йылмым официальнын увертарен. Таче тиде йылме дене Российыште 8 миллион утла нумалше-влак, утларакшым татар общине коклаште кутырат.

Кӧ татар йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Габдулла Тукай( 1850-1913): узбек, руш да татар йылме дене возышо да татар йылме да литературым пойдарымаште пеш кӱлешан рольым шуктен шогышо татар поэт ден драматург.
2. Аля Мргази (17 курым): Татар писатель, татар йылмын эпохысо грамматикыжын авторжо, могайжым поэзий серышын шкешотан стильжым ямдылаш возат.
3. Асканавии (1885-1951): татар йылмызе ден лингвист, кӧн шымлымашыже татар йылмын эн кӱлешан значенийже лийын.
4. Машинамадьяр Зарядяк (19 курым): Татар писатель ден поэт, кудыжо кызытсе татар мутерым возен да татар йылмым стандартизироватлаш полшен.
5. Ильдар Файзи( 1926-2007): татар йылме дене лу ойлымашым да книгам возышо да татар литератур йылмым уэш ылыжтымашке кугу надырым пыштыше татар писатель ден журналист.

Татар йылмын структуржым кузе ыштыме?

Татар йылмын структуржо иерархинын, типан агглютинатив морфологиян. Тушто ныл падеж (лӱман, родительный, титаклыше да локатив) да кум урлык (пӧръеҥ, ӱдырамаш да кыдалаш). Глагол-влак лица, чотшо да наклонений почеш погалтыт, а лӱм мут-влак падеж дене, тукым да чот дене ушалтыт. Йылмыште слог ден частице-влакын неле системышт уло, аспект семын тыгай аспект-влакым, направленийым да модальностьым ончыктен кертыт.

Кузе татар йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?

1. Ӱшандарыза: Те Интернетыште да книга кевытлаште татар йылмым тунемаш моткоч шуко тӱрлӧ ресурс дене пайдаланеда, сандене ӱшандарыза: тендан эн сай материалда уло.
2. Татарын алфавитше Дене палыме лийза – Татар йылме кириллице Дене Возымо, ӱшандарыза, те шкешотан алфавит дене палыме лийыда, йылмым шымлаш тунеммыда деч ончыч.
3. Ойлымаш ден пералтыш - татар йылмыште йоҥйӱк ден муткучыш-влакым вашталтыме йыгырмут системе кучылталтеш, сандене ойлымашдам практиковатлыза да пералтышдыме йоҥйӱк-влак кокласе ойыртемым пален налаш тунемза.
4. Тӱҥ грамматике правил ден структур дене палыме лийза – предложенийын негыз грамматикыжым Да структуржым Сайын умылымаш ключевлан шотлалтеш, кунам кеч-могай йылмым тунем налме нерген мут пура.
5. Колыштса, ончыза да лудса – Колыштмаш, татар йылме дене лудын лекмаш тыланда йылме йоҥгалтмылан тунемаш полшат, тыгак мут шапаш да ой дене пашаште кучылталтыт.
6. Мутланымашым-ала-кӧ дене татарла Мутланымашым Эртарыза, - кеч-могай йылмымат тунемаш сай йӧн. Ондак эркын да умылаш лийшын ойлаш тӧчыза да йоҥылышым ышташ ида лӱд.