Арка Марий Чех Кусараш

Курыкмарий йылме финн-угор йылме ешын шкешотан диалектше улеш да тӱҥ шотышто Российын регионыштыжо илыше, Эстоний да Финляндийыште илыше курыкмарий-влакын шагалрак диалектышт кучылталтеш. Меньшинствын йылме шагалрак гынат, курыкмарий-марий калыкын культур поянлыкшылан ӱшаныдыме пеш кӱлешан. Тыгеракын, тиде йылмым курык марий гыч кусарыме суаплык семын тыгай инициативым арален кодымылан утларак шекланымаш ойыралтеш.

Пытартыш ийлаште марий йылме гыч кусарыме суаплык утларак кумдан палыме лиеш. Ача-ава курык марий йылмын культур йӧнозанлык маркерла кушшо значенийже дене, тыгак янайн-кусарыме суаплыкын кумда пайдалыкше дене кылдалт шога. Онлайн-кусарыме суаплыкым кучылтын, курык марий йылмын нумалше-влак тӱрлӧ йылме носитель-влак дене кутырен кертыт. Туддеч посна онлайн-кусарыме суаплыкым тыгак курык марий йылме дене возымо кӱлешан документ ден литературым вес йылме дене кусарышашлан кучылташ лиеш.

Кусарышын суаплыкшылан курык марий йылме гыч тӱрлӧ йӧн дене пайдаланаш лиеш. Мутлан, нуным фильмлан але марий йылмын актёр-влакын участвоватлымышт дене, але курыкмарий йылмыште книга-влакым ыштышашлан марий йылме дене пайдаланаш лийме еҥ-влаклан субтитрым кучылташ лиеш. Нуно тыгак кӱлешан документ-влакым кусараш курык марий йылмышке шочмо нерген свидетельстве, юридический документ-влак да эсогыл школысо учебник-влакымат, тыгак курык марий йылмыш кусарен кертыт. Тыгай видышке курыкмарий йылме гыч кусарыме суаплыкым кучылтмо шотышто ешартыш годым тыгак тиде йылме дене мутланаш, але марий йылме дене мутерым да грамматикым ямдылышашлан да грамматике учебник-влаклан полышым пуаш тунемше йоча-влак кучылталтын кертыт.

Курык марий йылме гыч кусарыме шотышто суаплыклан тиде кӱлешан йылмым аралыме шотышто кӱлешан полышым пуа. Литературым, фильмым да курык марий йылмыште кӱлешан моло документ-влакым пуэн, курык марий йылмым нумалше-влак шке ешышт деч ойыртемалтше, культур да могай еш гыч улман еҥ-влак дене кутырен кертыт. Курык марий дене кусарыме суаплыкым ыштымек, еҥ-влак утларак да утларак оҥай йылме дене палдарат, тидын дене тудлан ончыкылык илышыштым арален кодаш полшат.

Могай эллаште курык марий йылме дене ойлат?

Курык марий йылме Дене Российыште Да Белрус-влак ойлат.

Курыкмарий йылмын историйже могай?

Курыкмарий йылме-урал йылме, кушто Россий марий калык ойла. Тиде йылме икымше гана 17 курым кыдалне документацийлалтын, кунам руш шымлызе ден шанчызе-влак марий калыкын тиде регионыштыжо путешествий нерген отчётым ышташ тӱҥалыныт. 19 курым тӱҥалтыште (лингвист-влак) йылмым умбакыже документацийлаш да тудым калыкыште кучылтмо пашам виктараш пижыныт. Совет кучем жапыште тиде йылмын популярностьшо ятырлан кушкын, садлан школышто тунемын да шуко официал документым кучылтын. Совет Ушемын шаланымыж деч вара тиде йылме уэш ылыжмым чытен, шуко самырык еҥ тудым таче тунемыт да кучылтыт.

Кӧ курык марий йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Павел Чудинов-курык марий шанчызе, курыкмарий йылмын энциклопедийжын икымше иктешлыше авторжо 1973 ийыште савыкталтын.
2. Павел Пентков-курык марий йылмын кок мутержын авторжо, иктыже 2003 ийыште савыкталтын, а весыже - 2017 ийыште.
3. Татьяна Рудин-курык марий йылмын икымше курсшым-йоча-влакым туныкташ.
4. Курыкмарий - курыкмарий йылмым икымше тунемме книгам шочыктышо Юрий Макаров-1983 ийыште.
5. Анна Кузнецова-курыкмарий йылмым, мутерым да тунемме материалым грамматике дене икмыняр учебникын авторжо.

Курыкмарий йылмын структуржым кузе ыштыме?

Курык марий йылме урал йылме еш деке, чӱчкыдын юл-финн укшлашке ушна. Тиде агглютинатив йылме, мом ончыкта, кузе тудо суффиксым ешарыме йӧн дене грамматике кылым ончыктен пуа. Мутлан, контекст да ешарыме суффикс шот дене ик негызак "книга", "книга" але "книгам лудмаш"манмым ончыкта. Тудат йоҥйӱк, йӱк процесс гармонийым кучылтеш, тудыжо раш пале сӱретыште раш пале йоҥйӱк-влакым вашталташ йодеш. Курык марий йылмыште гендерный ойыртем уке, тудо моло финн-угор йылме-влак деч утларак консервативлан шотлалтеш, вес йылме гыч кӱсынлымӧ мут-влак шукылан огыл лийыныт.

Кузе утларак раш курыкмарий йылмым тунемаш?

1. Муза горн-марий йылмын носительжым: йылмым Эн сай йӧн туныкташ-тиде вуйге пижаш. Йылме грамматике, ойлымаш да мут шапаш нерген представленийым налаш курык марий йылмым нумалше дене кутырыза.
2. Алфавитым тунемза: у мут ден ой-влакым тунемаш тӱҥалмыда деч ончыч курык марий йылмын алфавитше дене сайын палыме лийын кертыда.
3. Тыглай мут - влакым да ой-влакым тӱҥалза: "салам лийже", "порылийза" да "тау" цифр-влакым ушеш пыштыза.
4. Йылмым тунемме шотышто занятийыш Коштса Марий Тӱлыжгӧ: тендан регионыштыда йӧн Уло Гын, йылмым Тунемме занятийыш сералташ Яҥгар Марий але онлайн-йылме курсыш возалташ шоналтыза. Пален налза, иктаж-могай верысе университет-влакым курык марий йылмылан лӱмын курсым темлат мо?
5. Эреак практиковатлыза: Радамым у йылмым тунемме годым сравоч факторлан шотлалтеш. Практиковатлаш тӧчыза да тиде йылмым кажне кечын илышыш пурташ йӧным муыда. Marillari музыкым колыштса да фильмым але Marillari Ӱпшым, шарлыше мутым да ойым шарнен кодаш манын, Палыме лийза.

Чех-тӱняште ик эн оҥай йылме. Тушто 10 миллион утла еҥ маныт, да тудо Чех Республикын культуржын кӱлешан ужашыже улеш. Чех кусарымашым кучылтмаш тендан бизнесда, веб-сайт але коммуникацийда кӱлешан рынкым авалташ кӱлшӧ кынерализаций лийшаш.

Чех кусарышын суаплыкшо нерген пунчалым лукмо деч ончыч чех гыч чын кусарымашын йӧсылыкшым умылаш кӱлеш. Чех - славян йылме гыч тӱҥалына, а тидыже шке шкешотан грамматике структурыжым, вес алфавит ден икмыняр диалектшым ончыкта. Кусарыше-влакым сайын кусараш чех йылме дене, кусарыме кусарыме йылмымат сайын кучыман.

Кусарыме шотышто ӱшанле суаплык кӱлеш гын, тыланда чех йылме дене паша опытан компанийым кычалман. Нуно раш да шымлыше культур ойыртемым пуэн кертшаш улыт. Сай кусарыше тыгак верысе культурын келге шинчымашан улмыжо, контентым локерализацийлен да культур дене келшен толмыжым пален налаш тӱҥалеш.

Кусарыме сайлыкат чех йылмыш кусарыме суаплыкым ойырен налме годым кӱлешан. Кусарыше-влак увертарымашым тонн ден оригинальный текстым лӱдыктымылан шотлыдеак раш да раш намиен шуктышаш улыт. Публикаций деч ончыч рашемдаш кӱлеш: кусарымым чех йылмын чын носительже терген.

Пытартышлан, чех йылмыш кусарыме сай службо вашке заказым шукташ йӧным ышта. Жап кеч-кунамат пеҥгыде рольым модеш, кунам кынервуй нерген мут пура, сандене те пален налшаш улыда: сайлымаш сервисланда палемдыме жапыште сайлыклан эҥгек деч посна пуалт кертеш.

Паша чех йылмыш кусарымашке шумеке, йылме ден культурым умылышо профессионал службым муаш кӱлеш. Чын суаплыкым кучылтын, те гарантлен кертыда: тендан контентда чылтак кынерализацийлалтеш, пайдалын пуымо да чех йылме дене кутырышо калыкым сайын вашлийыт.

Могай эллаште чех йылме дене ойлат?

Чех йылме дене тӱҥ шотышто Чех Республикыште ойлат. Австрийыште, Германийыште, Венгрийыште, Польший Ден Украиныште тыгак чех йылме дене кутырышо калык шуко ила. Тушто тыгак вес эллаште Еҥ-Влак Шагалрак улыт, Австралий, Канаде, Хорватий, Франций, Италий, Румыний, Сербий да Ушымо Штат-влак.

Чех йылмын историйже могай?

Чех йылме-индоевропысо ешыш пурышо касвел славян йылме. Тудо Мутер-Влак дене пеш чак кылдалтын да Чех Республикын официал йылмыжлан шотлалтеш. Тиде йылме курым мучко латынь, немыч да польский йылме-влакын пеҥгыде влиянийышт лийын.
Тиде йылмын эн ондак свидетельствыже 10 курымлан шотлалтеш, кунам тудо тенийысе Чех Республикын территорийыштыже икымше гана документацийлалтын. Тунам тиде йылме богодемский семын палыме лийын да тудын нерген тӱҥ шотышто Юмындаҥ регионышто ойленыт. Оригинал йылмын южо палыже эше аралалт кодын гынат, 11-12 курым мучко старославян йылме гыч эволюций корно дене каен.
14 курымышто чех йылме возен ямдылыме формо дене возаш тӱҥале, да кокла шот дене палыме йылмын эр версийже сӱретлалте. Тиде жапыште йылме латынь, немыч да польский йылме-влакын влиянийыштлан кӧра икмыняр вашталтыш лийын да эркын-эркын кызытсе чехыш савырнен.
1882 ийыште чех йылме стандартизацийлан негызлан шотлалтше чех грамматикыжым савыктен луктын. Варарак тиде йылме 1943 ийысе чех орфографий нерген Закон дене келшышын университетлалтын, тудыжо Пӱтынь Чех Республиклан чумыр возымо йылмым палемден.
Тылеч вара йылме вияҥаш тӱҥалын, тачат тушто 9 миллион утла еҥ Чех Республикыште да Словак-влак ойлат.

Чех йылмым шымлымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Ян Гусс (ок.1369-1415): чех религий реформо, Карл университетыште теологийым философ ден туныктышо ян Гусар чех йылмым вияҥдымашке келге влиянийым ыштен. Тудын проповеденийже ден влияний пашаже-влак чех Йылмыште тудым официальнын савыктыме статусшым пеҥгыдемдаш полшеныт.
2. Вцлав Яклака (1883-1949): Палыме чех лингвист ден профессор славян йылме-влакын Прагыште Кумдан палыме профессорышт, Вцлав Чех йылме дене моткоч шуко пашам авторлан шотлалтеш, тидын шотыштак чех грамматике да орфографий. Тудат 1926 ийыште приниматлыме чехословак нормым ямдылымашке надырлан да тачат чех йылмын официал стандартше лийын кодеш.
3. Немычын боженаже( 1820-1862): шкенжын "Лыве" романже (Кувавай), Немыч-влакын Юмыжо чех йылме дене возымо ик авторланат кӱлешан лийын. Тудын пашаже чех литератур йылмын шочашыже полшен да тудым литературышто кумдан кучылташ полшен.
4. Юнгман (1773-1847): Поэт ден лингвист, Йозеф Юнгман кызытсе чех йылмым формылымаште кугу рольым шуктен. Тудлан чех йылмыш моло йылме гыч ятыр мутым пуртымо, немыч, итальянский да француз йылме гай-влакым да литератур йылмын вияҥмаштыже полшышаш улыт.
5. Прокоп Дивиш (1719-1765): Лингвист ден полиглот, Прокоп Дивиш чех лингвистикын ик родо-тукымжылан шотлалтеш. Тудо таҥастарыме лингвистике, грамматике да фонологий дене шуко возен, да тудлан чех йылмым оформитлыме да тудым официальнын савыктыме годым полышым возен пуа.

Чех йылмын структуржым кузе ыштыме?

Чех йылме касвел славян йылме улеш, тиде ешыштак, моло славян йылме-влакат, польский, словак да руш-влакат улыт манын ончыкта. Тудын моло йылме дене таҥастарымаште пеш сай характеристикыже уло.
Чех-тиде флексный йылме, мут-влак шке формыштым предложенийыште нунын функцийышт шот дене вашталтат манын ончыкта. Тудо тыгак приставке ден суффикс-влакын у мут ыштымашке але нюанс значенийым ончыктышашлан ешаралтмыштым ончыкта. Чех йылмыште шым падеж(англичан йылме дене таҥастарымаште кокыт - подлежащий да объект). Шым падеж предложенийыште лӱм мут, олмештыш мут, пале да числа-влакым тарватат да предложенийыште мут рольым ончыктат.
Пытартышлан, чех йылме-тиде пеш виян фонетике йылме, возен пуымо да устный мут-влак коклаште икгай значениян. Тиде паша нерген куштылгын ойлаш да каласкалаш, мутын значенийжым умылыде ойлаш тоштеш.

Кузе чех йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?

1. Чех грамматикын негызшым да кутырымашым тунемаш тӱҥалза. Йылме негызым тыланда лукташ полшышо шуко книга да онайн-ресурс уло.
2. Мутер запасыш шичса. Умылымашын негызшым ышташ сравоч мут-влакым да чӱчкыдын кучылталтше мут-влакым тунемза.
3. Шкендам утларак неле теме дене тергыза. Кутырымо да возымо йылмыдам пӱсемдыза, йыгырмут предложений-влакым, глагол формым да тӱрлӧ жапым практикылыза.
4. Йылме нумалше-влакым колыштса да вес элысе фильм-влакым ончыза. Йылмын ойлымыжым да умылымыжым шуараш, тӱшкаувер йӧнын средстважым, телепрограммым, радиостанцийым да кӱвуйым тунемза, чех-влакын акцентыштым да порысыштым колаш да нунын деке шӱмаҥаш.
5. Эртарыза жапым чехото элыште. Тиде эн сай йӧн йылме да культурыш пӱтынек шыҥдаралтеш. Тидым ышташ ок лий гын, йылме носитель-влак дене кутырен ончыза але чех йылме тӱшка але обществе-влак дене мутланаш.