Арка Марий Хорватийысе Кусараш

Курыкмарий йылме финн-угор йылме ешын шкешотан диалектше улеш да тӱҥ шотышто Российын регионыштыжо илыше, Эстоний да Финляндийыште илыше курыкмарий-влакын шагалрак диалектышт кучылталтеш. Меньшинствын йылме шагалрак гынат, курыкмарий-марий калыкын культур поянлыкшылан ӱшаныдыме пеш кӱлешан. Тыгеракын, тиде йылмым курык марий гыч кусарыме суаплык семын тыгай инициативым арален кодымылан утларак шекланымаш ойыралтеш.

Пытартыш ийлаште марий йылме гыч кусарыме суаплык утларак кумдан палыме лиеш. Ача-ава курык марий йылмын культур йӧнозанлык маркерла кушшо значенийже дене, тыгак янайн-кусарыме суаплыкын кумда пайдалыкше дене кылдалт шога. Онлайн-кусарыме суаплыкым кучылтын, курык марий йылмын нумалше-влак тӱрлӧ йылме носитель-влак дене кутырен кертыт. Туддеч посна онлайн-кусарыме суаплыкым тыгак курык марий йылме дене возымо кӱлешан документ ден литературым вес йылме дене кусарышашлан кучылташ лиеш.

Кусарышын суаплыкшылан курык марий йылме гыч тӱрлӧ йӧн дене пайдаланаш лиеш. Мутлан, нуным фильмлан але марий йылмын актёр-влакын участвоватлымышт дене, але курыкмарий йылмыште книга-влакым ыштышашлан марий йылме дене пайдаланаш лийме еҥ-влаклан субтитрым кучылташ лиеш. Нуно тыгак кӱлешан документ-влакым кусараш курык марий йылмышке шочмо нерген свидетельстве, юридический документ-влак да эсогыл школысо учебник-влакымат, тыгак курык марий йылмыш кусарен кертыт. Тыгай видышке курыкмарий йылме гыч кусарыме суаплыкым кучылтмо шотышто ешартыш годым тыгак тиде йылме дене мутланаш, але марий йылме дене мутерым да грамматикым ямдылышашлан да грамматике учебник-влаклан полышым пуаш тунемше йоча-влак кучылталтын кертыт.

Курык марий йылме гыч кусарыме шотышто суаплыклан тиде кӱлешан йылмым аралыме шотышто кӱлешан полышым пуа. Литературым, фильмым да курык марий йылмыште кӱлешан моло документ-влакым пуэн, курык марий йылмым нумалше-влак шке ешышт деч ойыртемалтше, культур да могай еш гыч улман еҥ-влак дене кутырен кертыт. Курык марий дене кусарыме суаплыкым ыштымек, еҥ-влак утларак да утларак оҥай йылме дене палдарат, тидын дене тудлан ончыкылык илышыштым арален кодаш полшат.

Могай эллаште курык марий йылме дене ойлат?

Курык марий йылме Дене Российыште Да Белрус-влак ойлат.

Курыкмарий йылмын историйже могай?

Курыкмарий йылме-урал йылме, кушто Россий марий калык ойла. Тиде йылме икымше гана 17 курым кыдалне документацийлалтын, кунам руш шымлызе ден шанчызе-влак марий калыкын тиде регионыштыжо путешествий нерген отчётым ышташ тӱҥалыныт. 19 курым тӱҥалтыште (лингвист-влак) йылмым умбакыже документацийлаш да тудым калыкыште кучылтмо пашам виктараш пижыныт. Совет кучем жапыште тиде йылмын популярностьшо ятырлан кушкын, садлан школышто тунемын да шуко официал документым кучылтын. Совет Ушемын шаланымыж деч вара тиде йылме уэш ылыжмым чытен, шуко самырык еҥ тудым таче тунемыт да кучылтыт.

Кӧ курык марий йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Павел Чудинов-курык марий шанчызе, курыкмарий йылмын энциклопедийжын икымше иктешлыше авторжо 1973 ийыште савыкталтын.
2. Павел Пентков-курык марий йылмын кок мутержын авторжо, иктыже 2003 ийыште савыкталтын, а весыже - 2017 ийыште.
3. Татьяна Рудин-курык марий йылмын икымше курсшым-йоча-влакым туныкташ.
4. Курыкмарий - курыкмарий йылмым икымше тунемме книгам шочыктышо Юрий Макаров-1983 ийыште.
5. Анна Кузнецова-курыкмарий йылмым, мутерым да тунемме материалым грамматике дене икмыняр учебникын авторжо.

Курыкмарий йылмын структуржым кузе ыштыме?

Курык марий йылме урал йылме еш деке, чӱчкыдын юл-финн укшлашке ушна. Тиде агглютинатив йылме, мом ончыкта, кузе тудо суффиксым ешарыме йӧн дене грамматике кылым ончыктен пуа. Мутлан, контекст да ешарыме суффикс шот дене ик негызак "книга", "книга" але "книгам лудмаш"манмым ончыкта. Тудат йоҥйӱк, йӱк процесс гармонийым кучылтеш, тудыжо раш пале сӱретыште раш пале йоҥйӱк-влакым вашталташ йодеш. Курык марий йылмыште гендерный ойыртем уке, тудо моло финн-угор йылме-влак деч утларак консервативлан шотлалтеш, вес йылме гыч кӱсынлымӧ мут-влак шукылан огыл лийыныт.

Кузе утларак раш курыкмарий йылмым тунемаш?

1. Муза горн-марий йылмын носительжым: йылмым Эн сай йӧн туныкташ-тиде вуйге пижаш. Йылме грамматике, ойлымаш да мут шапаш нерген представленийым налаш курык марий йылмым нумалше дене кутырыза.
2. Алфавитым тунемза: у мут ден ой-влакым тунемаш тӱҥалмыда деч ончыч курык марий йылмын алфавитше дене сайын палыме лийын кертыда.
3. Тыглай мут - влакым да ой-влакым тӱҥалза: "салам лийже", "порылийза" да "тау" цифр-влакым ушеш пыштыза.
4. Йылмым тунемме шотышто занятийыш Коштса Марий Тӱлыжгӧ: тендан регионыштыда йӧн Уло Гын, йылмым Тунемме занятийыш сералташ Яҥгар Марий але онлайн-йылме курсыш возалташ шоналтыза. Пален налза, иктаж-могай верысе университет-влакым курык марий йылмылан лӱмын курсым темлат мо?
5. Эреак практиковатлыза: Радамым у йылмым тунемме годым сравоч факторлан шотлалтеш. Практиковатлаш тӧчыза да тиде йылмым кажне кечын илышыш пурташ йӧным муыда. Marillari музыкым колыштса да фильмым але Marillari Ӱпшым, шарлыше мутым да ойым шарнен кодаш манын, Палыме лийза.

Хорватикыш кусарымаш

Хорватский хорватий ден Босний-Герцегиныште официальный йылме улеш, но тушто тыгак Меньшевик-влак Сербийыште, черногорийыште, пошкудо эллаште да эсогыл пӱтынь тӱня мучко шагал огыл хорваторский хорвский-влак ойлат. Теве молан шуко частный еҥ ден предприятий йылме кӱрылтмашым сеҥаш манын, хорваторский кусарыше-влак дене пайдаланат.

Хорватский-южнославян йылме, латин йылме семынак, герман сарыштат моткоч шуко лиеден. Тиде официальный йылме Хорватий да официальный йылме меньшинстве Босний ден Герцеговиныште. Хорват йылме индоевропысо йылмысе ешын ужашыжлан шотлалтеш да моло славян йылме-влак дене пырля чумыр вожшо руш, польский да чех гай.

Хорватский тӱшка вожшылан кӧра моло славян йылме-влакын носительышт куштылгын пойдаралтеш. Тудын грамматикыштыже да предложенийын структурыштыжо чумыр тӱшка уло. Славян элла коклаште тыгак шуко культур славян йылме дене кучышо-влаклан хор йылмым умылымашым куштылемдат.

Хорватский моло славян йылме дене пашам ыштыме опытшо уке гын, хорватский эшеат куштылгын тунеммаште лийын кертеш. Хорватский шке тӱрлӧ культур влиянийжылан кӧра моло йылме гыч мут-влак лийыт да кӱсынлымӧ мут-влакын шукышт уло. Хор йылме тыгак фонетике алфавит уло, тудын шымлымашыже моло йылме дене таҥастарымаште куштылемда.

Хорватскийыште тыгак икмыняр диалект уло, могайже географий положений, тыгак социал да культур фактор-влак шот дене ойыртемалтыт. Нине диалект-влак мутвундо да мутвундо дене нунын мутланыме годым ойыртемалт кертыт.

Хорватский йылмыш кусарыме сай йӧн-профессионал кусарышын суаплыкшо дене пайдаланаш, тудыжо йылме да диалект-влак дене сайын палыме лиеш. Тыге гарантироватла: кусарымаш чын, раш да йоҥылыш деч посна лиеш. Профессионал кусарыше-влакат лӱмын ыштыме аудиторийын йодмашыжлан келшен толмыжым гарантлаш ешартыш контекстан да культур информацийым пуэн кертыт.

Хорвский йылмыш кусарыме суаплык йылме кӱрылтмашым сеҥаш да тендан бизнесым але продуктым у рынкыш лукташ полшен кертеш. Документым, брошюрым, ван-сайтым але контентым, квалификациян специалист тыланда лӱмын ыштыме аудиторийым авалтен кертеш мо, чыла шотыш налде. Профессионал кусарыше-влакат тендан у пазарыште клиент ден партнёр-влак дене сайын кутырен кертышт манын, верысе культур ден йӱлам умылаш полшен кертыт.

Адритикын йылмыжым хорватский кусарыме дене шымлен, те кушшаш да сеҥымашыш шуаш у йӧным почын кертыда. Хорваторский йылмыш кусарыме профессионал суаплык тыланда йылме да культур проблемым сеҥаш полша, шке посланийдам пӱтынь тӱнялан пайлен кертыда манын.

Могай эллаште хорват йылме дене ойлат?

Хорват йылме хорватий, Босний да Герцеговиныште, тыгак Сербийын, Черногорийын да Мутерын южо ужашыштыже официал йылме улеш. Тудо тыгак Австрийыште, Венгрийыште, Италий да Румынийын южо общиныштыже кумдан шарлен.

Хорват йылмын историйже могай?

Хорватский йылме-тиде южнославян йылме, тудо шке вожшо дене 11 курымышто кая. Тудо эрвелысе хорвам, кечывалвел славян калык дене пайдаланен, тудо тенийысе Хорватийын территорийыштыже ожно илен. Тиде йылме Эрвел Европысо славян калык - влак дене кучылтмо старославян, историй йылме деч лийын.
Илен-толын, хорвский йылме ойыртемалтше формым налаш тӱҥалын да варарак литературышто, тыгак кече еда кучылтмо моло аспектыште кучылталтын. 16 курымышто хорват йылме кумдан палыме хорватерым савыктыме дене икмыняр стандартизацийыш шуын.
Пытартышлан, хорвский йылме Австро-Венгр империйын ужашыже лийын да 19 курымышто умбакыже стандартизацийлалтын, тудо серб йылме гай лийын. Икымше тӱнямбал сар деч вара серб, хорват да словенец-влакын Королевствышт ышталтын, варарак югославий семын палыме. Хорватский 1991 ийыште хорватийын официальный йылмыже лиймешкыже, эрыкан улмыж деч ончыч лийын.
Тылеч вара йылме умбакыже вияҥаш тӱҥале, орфографийыш, пунктуацийыш вашталтышым пуртымо да эсогыл мутерышкат у мут-влакым ешарыме ыле. Таче хорватский йылме Дене Хорватийыште, Боснийыште да Герцеговиныште, Сербийыште, Австрийыште, Венгрий, Италий да Швейцарийыште илыше 5,5 миллион наре еҥ маныт.

Хор йылмым шымлымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Марк Марунич (1450-1524) - кызытсе хорваторын ачажлан шотлалтше да Эн кугу хорваторский писательлан шотлалтше Марунич тӱрлӧ жанрлаште, тидын шотыштак поэзийым, драмым да религий трактатым возен. Тудын эн кумдан палыме произведенийже - "Юдит", ветхозаветный книгаш негызлалтше эпический поэме.
2. Иван Гундуль (1589-1638) - тӱлӧ поэт, "Осман" калыкле эпосын авторжо да "Тумер"пьесе-влак. Тудо хорваторын элементше-влакым шке произведенийышкыже пуртышо икымше хорваторский автор лийын.
3. Джор Джор Држич (1508-1567) - Држич хорваторский драматург да хорваторын театрын негызше семын кумдан палыме. Тудын пьесыштыже шем мыскара, сатир да калыкле уш-акылым виян шижмаш чӱчкыдынак уло.
4. Матий Антун Реликович (1735-1810) - Реликовичлан хорватский калык йылме дене возаш тӱҥалмыж нерген возат, еҥ-влаклан умылымашым да лудмым куштылемден. Тудо тыгак шуко книгам, брошюрым да статьям тӱрлӧ темылан, науко, философий да политике семын возен.
5. Пётр Премович (1818-1872) - Премович-хорваторский Байроном "тудын романтике почеламутшо ден патриотизм гимнже-влак верч кумдан лӱмдат. Тудым калыкле единствылан, поснак Кок ужаш коклаште хорватий коклаште да хорвий йылмым вияҥдымашке надырлан шарат.

Хорват йылмын структуржым кузе ыштыме?

Хорват йылме индоевропий йылме улеш да кечывалвел славян йылме тӱшкаш пура. Тудо моло славян йылме-влак дене икгайрак структуран, болгарский, чех, польский да руш йылме-влак дене икгайрак. Хорваторий глагол-влак лица да жап дене келшышын рашемдалтыт, лӱм мут да пале мут-влак шочынжо, числа да падеж дене келшышын вашталтыт да куд грамматике падеж уло. Тушто латин алфавит кучылталтеш, а серыш системыже фонематике, кажне букваже ик йӱк дене келшен толмым ончыкта.

Кузе хорват йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?

1. Тӱҥ гыч тӱҥалза: грамматике, ойлымаш да хор алфавит нерген йылмым тунемме деч ончыч тӱҥ представлений Лийшаш. Сай учебник але курс гыч тӱҥалза, Рimslurleurleu, але хорвский йылмым шкевуя тунемза.
2. Хорватскийым колыштса: хорвый кӱртньывоштырым Колыштмаш да шо - ик эн сай йӧн дене йылмым тунемаш да тудын дене палыме лияш. Иу, Mumu!
3. Йылмым нумалше дене практиковатлыза:йылмым нумалше Дене Кылым Кучымаш-йылмым тунемме ик эн кӱлешан йӧн. Те йылмысе партнёрым куштылгын муын кертыда але тендан олаште.
4. Хорватский литературым лудса: книгам, статьям да журналым хор йылме дене муза да эреак лудса. Келшыше жанрым муын ончыза да лудаш тӱҥалза!
5. Мут шапашым тунемаш картычкым кучылтза: Картычке-пеш сай инструмент, кунам у мутым тунемаш шуеш, поснак хорватский йылме-влаклан, кушто ик мутымак ончыкташ тӱрлӧ мут уло.
6. Грузитлыза: йылмым сайын тунем шуаш - тиде тудын вуйге-почге грузитлалтыда-хорватий дене кудалза, кертыда гын, але фильмым ончыза да хорват йылме дене музыкым колыштса.
7. Хорвский йылмым Тунеммаш пеш оҥай да пайдале паша лийын кертеш - тиде процесс тыланда келша гын, те шкендам пешыжак огыда шынде.