Азербайджанский. Удмурт Тылбаастаа

Азербайджан тылыгар тылбаас аан дойду айанньыттарыгар киэҥник биллибит ураты гибрид тыллаах- өстөөх уонна култууралаах омук тыллара үөскээбиттэрэ. Азербайджан хас да араас Илиҥҥи уонна киин Азиатскай тыллары кириэстии ааҕыллар, ону ааһан региону кытта бодоруһарга дьулуспут компанияларга солбуллубат өҥөлөрү оҥорор.

Азербайджан тыла Соҕуруу Кавказка уонна киин Азияҕа, ордук Азербайджан Республикатыгар 10 мөлүйүөннээх региональнай тыл буолар. Кини турецкай тылы кытта ыкса сибээстээх уонна урукку Советскай Союз атын чаастарыгар киэҥник тарҕаммыт. Азербайджан, Азербайджан, Беларусь, Молдова, Казахстан уонна Кыргызстан дойдуларыгар киллэрэн, эһиги региоҥҥа бизнеһи ыытар былааннааххыт туһунан дьоһун суолталаах тыл буолар.

Азербайджан тыла атын да көрүҥнэриттэн тылбаастанар хас да аспектар бааллар. Бу икки сурук- Бичик уонна икки хардарыта өйдөбүнньүк диалектар ситимнэригэр киирэр уустук тыл. Бу хас биирдии тыл тус уратылаах, уратылаах буолан, Азербайджан уонна да атын тыллары кытта үлэлиир тылбаасчыттарга судургута суох буолуон сөп. Холобур, эр дьон үс варианнарыгар диэри (эр киһи, дьахтар уонна орто биис уустара), ону ааһан тыл тутатына судургута суох буолуон сөп. Ону таһынан чопчу этиилэртэн тутулуга суох хас да ньымалар бааллар, онон чопчу уонна көдьүүстээх тылбаас сөптөөх тоннаны уонна культурнай элеменнэри таба туттуу сатабылын көрдөрөр.

Ити кэмҥэ Азербайджан тыла туроктары кытта ыкса сибээстээх, олор ортолоругар уопсай тыл, өйдөбүллэр элбэхтэр. Ити ханнык баҕарар тылы кытта билсиһэн, атын киһини талан, кинилэри үлэнэн туроктарга тылбаастаан үлэлииргэ көҥүллэнэр.

Эһиги региоҥҥа бараргытыттан тутулуга суох, эбэтэр бизнеһи салайаҕыт дуу, Азербайджаҥҥа көһөрүү өҥөтө эһиги уопуккутуттан муҥутуур көдьүүһэ эһиэхэ көмөлөһүөҕэ. Тылларын икки ардыларыгар уопуттаах носители кытта үлэлэһэн, эһиги иһитиннэриигит чопчу уонна профессиональнай рыногы кытта сибээстээх буоларыгар уонна икки өттүттэн барыстаах сыһыаны тутаргытыгар көмөлөһүөххүтүн сөп.

Азербайджан тылын ханнык дойдуларга этэллэрий?

Азербайджаҥҥа уонна Иран сорох чаастарыгар сүрүннээн Россия, Турция, Ирак, Грузия уонна Сирия курдук дойдуларга этэллэр.

Азербайджан тылын историята хайдаҕый?

Азербайджан тылын историята биһиги эрабыт 8 үйэтигэр тахсар, огузтар (тюрк) омуктар киин Азияҕа аан бастаан олохсуйбуттар. 13- с үйэҕэ Азербайджан бүтүн региоҥҥа Персия култууратын уонна тыл улахан киинэ буолбута. 19- с үйэҕэ нуучча- перс сэриилэрин саҕана Азербайджан тылын туһаныы Арассыыйа империятын нуучча тылын туһатыгар хам баттаммыта. ССРС ыһыллыытын кэнниттэн, Азербайджан, Азербайджан тыла дойду официальнай тылынан билиниллибитэ.
Ол кэмтэн ыла аҕыйах реформа ылыллан, тылы тыыннаах хаалларыыга уонна салгыы стандартизацияҕа туһаайыллыбыт тыл политиката ылыллыбыта. Бу билигин мөлүйүөнүнэн киһи Азербайджаҥҥа, Грузия уонна Иран курдук регион атын дойдуларыгар тыл сөргүтүүгэ тирэҕирэр. Ону таһынан Азербайджан тыла аан дойду үрдүнэн киэҥник тарҕанар омук тыла эмиэ элбээн иһэр.

Саха тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Мирза Фатали Ахундов-Азербайджан суруйааччыта, драматург, философ уонна педагог. Кини үлэтин 19- с уонна 20- с үйэ саҥатыгар национальнай уһуктууга сабыдыаллаабыта.
2. Мамед Сид Ордубин-кини билиҥҥи Азербайджан литературатын аҕатынан, ону таһынан саамай биллэр пионерынан ааҕыллар.
3. Мухаммад Мухаммед Физули- Азербайджан поэта уонна 16 үйэ суруйааччыта. Кинини классическай Азербайджан литературатын төрүттээччинэн ааҕаллар.
4. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам 20- с үйэ саҥатыгар Саха тылын сайдыытыгар сүҥкэн суолталаах фигура этэ. Кини Азербайджан тылын сайыннарыыга актыыбынай кыттыылааҕа уонна алфавиты айыыга дьоһун оруолу оонньообута.
5. 12 үйэ алын сүһүөх поэта, бүтүн литератураҕа саамай сүдү поэт - романтик быһыытынан киэҥник биллэр. Кини француз уонна нуучча курдук атын тылларга суруйбута уонна үлэлэриттэн сорохторо атын тылларга тылбаастаммыттара. Кини поэзията Азербайджан култууратыгар улаханнык сабыдыаллаабыта.

Азербайджан тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Азербайджан тыла уустук структуралаах. Бу агглютинативнай тыл, ол аата тыл суолтата уларыйарыгар олоҕуран суффикстары эбэр. Бу процесс агглютинация диэн ааттанар. Холобур, "тыл-" (суруйабын) "тыл-м" (мин суруйабын) буолар. Тылы уонна суффикстар тыл балаһыанньатыттан көрөн быһаарыллыбыт аһаҕас дорҕооннору кытта дьүөрэлэһиэхтээхтэр. Грамматическай Азербайджан тыла икки көлүөнэттэн, үс падежтан уонна сэттэ бириэмэттэн турар.

Саха тылын ордук сөпкө үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Алфавиты кытта билсиһииттэн саҕалааҥ. Азербайджан тыла Латинскай графикаҕа олоҕурбут алфавитынан туһаныллар, ол 33 буукубаттан турар.
2. Онлайн учебник эбэтэр онлайн үөрэх пособиетын Булуҥ, тыл төрдүн үөрэтэргэ. Грамматика, этии структурата уонна тыл саппааһа - бу барыта тыл өйдөбүлүгэр улахан суолталаах.
3. Тыл үөрэтиигэ тиэкистээх буолуҥ. Азербайджан бизга записи, видео ва фильмлар озорбойжонлик ва узбекистонга эшитиб, унга эшитганлар.
4. Практикаланыҥ. Туохха үөрэммиккитин барытын өйдөөн-дьүүллээн сылдьыҥ. Улэҕитин- хамнаскытын урдэтэргэ уонна тылгытын уерэтэргэ кедьуустээхтик кыттаргытыгар кедьуустээхтик кыттаргытыгар көмөлөһүҥ.
5. Репетиторы кытта үлэлээ. Репетитор эһиэхэ бэйэтин тэтимигэр уонна эһиги прогрессаргытын сыаналыырга көмөлөһүөн сөп. Кинилэр эмиэ ханнык баҕарар ыйытыыларгытыгар рекомендация биэриэхтэрин, эппиэттиэхтэрин сөп.
6. Онлайн ресурсалары туһаныҥ. Эһиги үөрэххитин эбии киллэрэр кыахтаах онлайн уруоктар уонна ресурсалар элбэхтэр.

Удмуртский перевод - это процесс с одного языка на удмуртском языке. Удмурт тыла-Удмурт Өрөспүүбүлүкэтигэр олорор, киин Арассыыйаҕа баар финно- угорскай тыл. Бу тыл баай историялаах уонна культуралаах, ону тэҥэ Уус- Алдан Республикатыгар официальнай тыл буолар. Төһө да бу тыл аан дойду үгүс чааһыгар ситэтэ суох курдук ааҕыахха сөп, кини уруккутунан бу регион төрөөбүт тыл, культуратын уонна историятын интэриэһиргиир киһинэн буолар.

Дьыала удмурт тылыгар тылбаас тиийдэҕинэ, хаачыстыбалаах тылбаастары оҥоруу улахан суолталаах. Ону тыл уонна культурнай декстары бас билэр узмурт тылын уопуттаах тылбаасчыттар көмөлөрүнэн оҥоруохха сөп. Тылбаасчыт тыл грамматикатын, орфографиятын уонна семантикатын өйдүүрэ сатыахтаах. Ону таһынан тиэкис оригиналга муҥутуурдук чугаһыырын туһугар тылы кэҥэтэн, толору туһаныах тустаахтар.

Удмурт тылыгар тылбаас култууралар икки ардыларыгар култууралар уонна араас регионнартан дьон- сэргэ бэйэ- бэйэлэрин өйдөһөрүгэр көмөлөһүөн сөп. Ол ханнык баҕарар уобаласка бизнес, литератураны уонна маассабай информация средстволарын киллэрэн туран, туһаныан сөп. Кини ону сэргэ удмурт норуотун культуратын уонна историятын харыстыырга, кини историятын, саҥатын истэргэ киэҥ аудиторияҕа туһаныан сөп.

Уопсайынан, удмурт тылыгар тылбаас Саха норуотун тылын уонна культуратын өйдүүрүгэр олус туһалаах инструмент буолуон сөп. Удмурт тиэкистэрин таба өйдөөн, бу уус- уран норуот тылын уонна культуратын сыаналыыр уонна кинилэр уопуттарын дириҥэтэр кыаҕы биэриэн сөп. Ону таһынан, бу култууралар икки ардыларыгар өйдөһүү уонна бэйэ- бэйэлэриттэн улахан тутулуктаах буолуон сөп.

Удмурт тылынан ханнык дойдуларга саҥаралларый?

Удмурт тыла сүрүннээн Удмурт Өрөспүүбүлүкэтигэр, Арассыыйа иэнигэр баар дииллэр. Онно эмиэ Россия атын чаастарыгар, ону тэҥэ ыаллыы сытар Казахстан, Беларусь, Финляндия курдук дойдуларга эмиэ этэллэр.

Саха тылын историята хайдаҕый?

Удмурт тыла Урал тылын чилиэнинэн буолар уонна финно- угорскай тыллары кытта ыкса сибээстээх. Онно 680 000 кэриҥэ киһи этиллэр, сүрүннээн Удмурт Республикатыгар (Россия) уонна кини эйгэлэригэр. Кини сурун формата кириллицаҕа олоҕурбут нуучча православнай аҕабыыттар 18- с үйэҕэ кодификацияламмыттара. Сурук- Бичик бу системата 19- с уонна 20- с үйэ устата өссө кэҥээн, тупсан, аныгы сурук- Бичик үөскээн эрэрэ. Удмурт тыла баччааҥҥа диэри регионнарга, нэһилиэнньэлээх пууннарга туһаныллар, ону тэҥэ оскуолаларга уонна университеттарга үөрэтиллэр.

Саха тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Василий Иванович Аламов- лингвист уонна элбэх үлэ автора, тыл бүтэһиктээх грамматикатын суруйан, билиҥҥэ диэри туттуллар элбэх быраабыланы уонна усулуобуйаны олохтообута.
2. Вячеслав Иванович Иванов-удмурт поэзиятын тыл уонна култуураҕа, ол иһигэр тыл грамматикатын уонна чинчийэр структураларын бары тус- туһунан үлэлэр автордара.
3. Нина Витальевна Кирсанова - уус- уран тыл уобалаһыгар родионова- новатор, бу тылынан бастакы кинигэлэри суруйтарбыта уонна бастакы украинскай- удмурт тылдьытын оҥорбута.
4. Михаил Романович Павлов - удмурт тылын, литературатын уонна фольклор уобалаһыгар бэйэтин көдьүүстээх кылаатынан биллэр, кини регион төрүт олохтоох норуоттарын ырыаларын суруйтарбыта уонна докумуонун оҥорбута.
5. Ольга Валерьевна Федорова - Ложкина-удмурт тылын уонна культуратын үөрэтэр- үөрэтэр биир бастакы дьонуттан биирдэстэрэ, удмурт тылынан бастакы хаһыаттары таһаартаран грамматика уонна да атын үөрэх матырыйаалларын суруйтарбыта.

Удмурт тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Удмурт тыла финскэй уонна эстон тыллары кытта ыкса сибээстээх, онон коми- зырянскай уонна пермяк тыллардаах. Кини структурата агглютинативнай морфологиянан характеристикаланар,ол аата тыл араас суолталаах уонна өйдөбүллээх сыһыарыылары үөскэтэр. Тыл дорҕооннор уонна уустук ситимнэригэр дьүөрэлэһиилэринэн уратылаах. Туохтуурдары үтүктүү, араас киэптэри, арыт, ардыгар дьүөрэлэһиилэрин ортотугар фундаментальнай уратылардаах.

Удмурт тыла ордук сөптөөх ньыманан үөрэтэрий?

1. Тылы билиһиннэрииттэн саҕалааҥ. Алфавит уонна айымньы туһунан билиҥ, ону тэҥэ грамматика туһунан базовай өйдөбүлү ылыаххыт.
2. Төрөөбүт дойду удмурт ресурсаларын ааҕыҥ уонна истиҥ. Олохтоох сонуннары истиэҕиҥ уонна музыкаҕа уонна телепрограммаҕа.
3. Кэпсэтии уонна сурукка- бичиккэ тэпсиҥ. Найдите языкового партнера или использовать онлайн- форумами и чатам для практики.
4. Узмурт тылын курса барыҥ. Удмурт тылын курстарын үөрэтэр тыл институттара бааллар, ону онлайн булан көрүөххүтүн сөп.
5. Культураҕа, тылга тиэйиэххит. Сиргитигэр- уоккутугар сылдьан олохтоох диалектар уонна култууралар тустарынан элбэҕи билээри, тыл тутааччылары кытта кэпсэтиҥ.