Белорусси Украинла Куҫар

Беларусь - хӗвелтухӑҫ европӑри ҫӗршыв, Российӑпа, Украинӑпа, Польшӑпа, Литвапа тата Латвипе чикӗленнӗскер. Документсене, литературӑна тата веб-сайтсене белорусси чӗлхипе куҫарни белоруссемпе ытти халӑхсем хушшинче кӑна мар, ҫӗршывра та пӗтӗм тӗнчери хутшӑнӑвӑн пӗлтерӗшлӗ пайӗ пулса тӑрать. Халӑх пур чухне 10 миллион ҫынна яхӑн ҫак тӗрлӗ ҫӗршыври обществӑн пур сийӗпе те тухӑҫлӑ хутшӑнас тесен белорусси чӗлхине тухӑҫлӑн куҫарма пӗлни кирлӗ.

Беларусин официаллӑ чӗлхи белорусси шутланать, икӗ тӗп меслет пур, вӗсенчен иккӗшӗ те куҫарнӑ чухне час-часах усӑ кураҫҫӗ: латин алфавитӗпе кириллица. Латин алфавитӗ Латыньрен, Рим империйӗнчен килет, унпа хӗвеланӑҫ енчи нумай ҫӗршывсенче усӑ курать; вӑл поляксен алфавитӗпе тачӑ ҫыхӑнса тӑрать. Ҫав вӑхӑтрах грек алфавитӗнчен пулнӑ кириллицӑна монахсем тунӑ, вӑл вырӑс чӗлхипе тачӑ ҫыхӑннӑ тата Хӗвелтухӑҫ Европӑпа Вӑтаҫӗр Азири нумай ҫӗршывсенче усӑ курать.

Пуҫламӑш текст пӗлтерӗшне тӗп-тӗрӗс каласа парас тесен, белорусси тӑлмачӗн икӗ алфавитне те лайӑх ӑнланса илмелле. Тӑлмачӑн та белорусси грамматикипе лексикине, белорусси культурине тӗплӗ куҫарас тесен питӗ лайӑх пӗлмелле.

Тӑлмачӑ чӗлхине ӑнланать тата пӗлтерӗве тӗпӗ-йӗрӗпе каласа пама пултарать пулсан, акӑлчанларан белоруссие е белоруссирен акӑлчанла куҫарасси ытла кӑткӑсах мар. Анчах та ку задача белоруссирен нимӗҫ, француз е испани чӗлхине куҫарас текенсемшӗн кӑшт кӑткӑсрах. Ҫакӑ куҫаруҫӑна белорусси чӗлхинче ҫук сӑмахсемпе е пуплевсемпе усӑ курса куҫарма ыйтнипе ҫыхӑннӑ.

Белоруссири куҫаруҫӑсем тӗл пулакан тепӗр ыйту-чылай сӑмахсемпе пуплевсене контекстран темиҫе куҫару илме пултарни пулса тӑрать. Кунсӑр пуҫне хӑш-пӗр чухне акӑлчан тата белорусси чӗлхисенче питех те пӗлтерӗшлӗ сӑмахсем пур, ҫавӑнпа та тӑлмачӑн ҫак уйрӑмлӑх ҫинчен пӗлмелле тата куҫарӑва тивӗҫлӗ йӗркепе тӳрлетӳсем кӗртмелле.

Юлашкинчен, белорусси чӗлхине куҫарсан культура контекчӗ ҫине тимлӗ пӑхни, кӳрентерекен е культурӑллӑ туйӑмсӑр терминсенчен е сӑмахсенчен пӑрӑнни питӗ кирлӗ. Белорусси чӗлхипе пӗлтерӗве тӗп-тӗрӗс пӗлтерес тесен, тӑлмачӑн чӗлхе нюансӗсемпе, унӑн грамматика тытӑмӗсемпе тата белорусси обществин культура контекчӗпе паллашмалла.

Задача мӗнле пулнине пӑхмасӑр белорусси чӗлхине куҫарасси кӑткӑс предприяти пулма пултарать, анчах кирлӗ пӗлӳсемпе опыт пулсан вӑл ӑнӑҫлӑ пулма пултарать. Чӗлхе мӗнле пулнине ӑнланса тата культура контекчӗн пӗлтерӗшне йышӑнса, белоруссири опытлӑ тӑлмач чӗлхе уйрӑлӑвне ҫӗнтерсе пысӑк ҫыхӑну йӗркелеме пулӑшма пултарать.

Хӑш ҫӗршывсенче белорусси чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Белорусси чӗлхипе ытларах Беларусире тата Раҫҫей, Украина, Литва, Латвипе Польша районӗсенче калаҫаҫҫӗ.

Белорусси чӗлхин историйӗ мӗнле?

Белорусси халӑхӗн малтанхи чӗлхи авалхи хӗвелтухӑҫ-славян чӗлхи пулнӑ. Ку чӗлхе 11 ӗмӗрте пуҫланса Кайнӑ, киев Русь тапхӑрӗ 13 ӗмӗрте пӗтсе ларичченех чӗлхе пулнӑ. Ҫав вӑхӑт хушшинче вӑл славянла тата ытти чӗлхесен вӑйӗпе усӑ курса пурӑннӑ.
13-14 ӗмӗрсенче чӗлхе белорусси чӗлхин ҫурҫӗр тата кӑнтӑр диалекчӗсем икӗ тӗрлӗ диалекта пайланма пуҫланӑ. Кӑнтӑр диалекчӗ Литовский Аслӑ княжествӑра усӑ куракан литература чӗлхин никӗсӗ пулса тӑнӑ, каярахпа вӑл ҫӗршывӑн официаллӑ чӗлхи пулса тӑнӑ.
Мускав тапхӑрӗнче, 15 ӗмӗртен пуҫласа, белорусси чӗлхи вырӑссен малаллах витӗм кӳнӗ, хальхи белорусси чӗлхи хӑйӗн кӳлеписене туянма пуҫланӑ. 16-17-мӗш ӗмӗрсенче чӗлхене кодификацилеме тата стандартизацилеме хӑтланса пӑхнӑ, анчах ку вӑйсем юлашкинчен ӑнӑҫсӑр пулнӑ.
19-мӗш ӗмӗрте белорусси чӗлхи калаҫу тата литература чӗрӗлсе тӑрассине тӳссе ирттернӗ. 1920-мӗш ҫулсенче ӑна Совет Союзӗн официаллӑ чӗлхисенчен пӗри тесе йышӑннӑ. Анчах 1930-мӗш ҫулсенчи сталинла репрессисем ҫак чӗлхепе усӑ курассине кӗскетме илсе пынӑ. Ӑна 1960-мӗш ҫулсен вӗҫӗнче чӗртсе тӑратнӑ, Ҫавӑнтанпа де-факт Беларуси официаллӑ чӗлхипе пулса тӑнӑ.

Белорусси чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Франциск Сорина (1485-1541): Час-часах "белорусси литературин Ашшӗ" теекенскер, Сорина латыньпе чех тексчӗсенчен белорусси чӗлхипе христианла текстсен пӗрремӗш издатель тата куҫаруҫи пулнӑ. Ӑна белорусси чӗлхине ҫӗнӗрен чӗртсе тӑратасси тата пулас писательсем ҫак чӗлхепе ӗҫлеме хавхалантарасси тесе ҫыраҫҫӗ.
2. Симеон Полоцкий (1530-1580): Богослов, поэт тата философ, Полоцкий чӗлхе, истори, культура, тӗн тата географи енӗпе нумай тӗрлӗ ӗҫӗсемпе паллӑ. Вӑл белорусси литературин каноника произведенийӗсем пулса тӑнӑ темиҫе текст ҫырчӗ.
3. Янка Шыва Кӗнӗ (1882-1942): Поэтпа драматург, шыва белоруссипе те, вырӑс чӗлхипе те ҫырнӑ, белоруссири 20 ӗмӗрти чи паллӑ поэт пекех паллӑ.
4. Якуб Колас (1882-1956): Поэт тата прозаик, Колас ҫӗршывӑн хӗвеланӑҫ пайӗнче калаҫакан белорусси чӗлхин диалекчӗпе ҫырнӑ, чӗлхене нумай ҫӗнӗ сӑмахсем, сӑмахсем кӗртнӗ.
5. Василь Быков (1924-2003): Поэт, драматург, сценарист тата дисседент, Быков совет оккупацийӗ вӑхӑтӗнче Беларусьре пурнӑҫ ҫинчен ҫырса кӑтартнӑ калавсем, пьесӑсемпе сӑвӑсем ҫырнӑ. Унӑн произведенийӗсенчен нумайӑшӗ хальхи белорусси литературинче чи пӗлтерӗшли шутланать.

Белорусси чӗлхи структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Белорусси чӗлхи хӗвелтухӑҫ славян чӗлхисен ушкӑнне кӗрет, вырӑс тата украина чӗлхисемпе тачӑ ҫыхӑнса тӑрать. Ку вӑл тӗрлӗ калӑпӑшлӑ чӗлхе, ҫавӑн пекех агглютинативлӑ чӗлхе, кӑткӑс сӑмахсемпе сӑмах ҫаврӑнӑшӗсене ытти сӑмахсемпе морфемӑсем ҫумне аффикссем хушма йӗркеленине пӗлтерет. Грамматика тӗлӗшӗнчен ҫакӑ ытларах SOV (субъект-глагол) сӑмах йӗркипе арҫынпа хӗрарӑм ӑрӑвӗсемпе тата нумай падежсемпе усӑ курать. Сӑмах-юмах енчен, ку славян чӗлхи, чехсемпе поляксен хӑш-пӗр витӗмӗсемпе ҫыхӑнса тӑрать.

Белорусси чӗлхине мӗнле тӗрӗс вӗрентмелле?

1. Официаллӑ чӗлхе курсне иртӗр: эсир белорусси чӗлхине чӑнласах вӗренетӗр пулсан, лайӑх меслет онлайн - е куҫӑмлӑ чӗлхе курсӗ пулса тӑрать. Чӗлхе курсӗ сире чӗлхе никӗсне вӗренме тата сирӗн хӑнӑхусене аталантарма структура пама пултарать.
2. Тарӑн шухӑша путни: чӑннипе чӗлхене вӗренес тата вӗсене ирӗклӗн алла илес Тесен, сирӗн чӗлхене путса ларас тесен, мӗн май килнӗ таран ытларах вӑхӑт ирттермелле. Белорусси музыкине итлӗр, белорусси фильмӗсемпе телешоуне пӑхӑр, белорусси кӗнекисене, блогсемпе статйисене вулӑр — сире белорусси чӗлхипе илтме тата усӑ курма пулӑшакан пур япалана та вулӑр.
3. Практика: чӗлхене алла Илес Тесен калаҫма тата чӗлхене итлеме вӑхӑта сая ямалла. Чӗлхепе калаҫура усӑ курма темиҫе май пур — эсир чӗлхе ушкӑнӗпе хутшӑнма, чӗлхе партнерне тупма е чӗлхе вӗрентмелли приложенисемпе усӑ курма пултаратӑр.
4. Эсир урӑхла ҫыхӑну илетӗр: эсир калаҫура тата аудиторире вӗреннӗ хыҫҫӑн, эсир унпа тӗрӗс усӑ курнине ӗненес тесен, каялла ҫыхӑну илмелле. Эсир чӗлхене вӗренмелли приложенисемпе усӑ курма пултаратӑр, чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсенчен каялла ҫыхӑну илме е хӑвӑра уйрӑм рекомендацисем тата каялла ҫыхӑнтарма пултаракан онлайн-репетитор тупма пултаратӑр.

Украина чӗлхине куҫарни нумай предприятисемпе организацисене кирлӗ, вӗсен украинӑри е шалти ҫынсемпе хутшӑнмалла. Вӗсене хӑйсен тӗллевлӗ аудиторине, тӑлмач-фрилансерсенчен пуҫласа специализациленӗ куҫару компанийӗсем таран ҫавӑрса илме пулӑшакан пысӑк пулӑшу ӗҫӗсен спекторӗ пур. Ҫӗршыв экономикипе тӗнчери хутшӑнусем анлӑланнӑҫемӗн украина чӗлхине куҫарас кӑмӑл ӳссех пырать.

Украина чӗлхине куҫарасси ҫинчен сӑмах тапратсан чи пӗлтерӗшлӗ фактор-оригинала украинла куҫарма кирлӗ квалификаци тата опытлӑ тӑлмач шырани. Лингвистика енӗпе те, вӗсем куҫаракан чӗлхесем тӗлӗшпе те пӗлӳ ҫуккисӗр пуҫне вӗсен украинӑри куҫару проекчӗсемпе малтанхи пӗлӳсемпе опытсем пулмалла.

Тӑлмачӑн украина чӗлхин нюансӗсене тата культура ссылкисене лайӑх пӗлсе тӑмалла, тен, вӗсене шута илмелле пулӗ. Чылай куҫарӑва истори, культура тата ҫӗршыври политика климачӗ витӗм кӳме пултарать, ҫавӑнпа Та Украинӑри юлашки событисем ҫинчен чӗлхене пӗлекен тӑлмачӑпа усӑ курмалла.

Ӗҫ украинӑри квалификациллӗ тӑлмачӑпа ӗҫлеме тытӑнсан лайӑх процессемпе тата пахалӑхпа тивӗҫтермелли мерӑсемпе тӑлмача суйламалла. Пахалӑха тивӗҫтересси процесӑн чи пӗлтерӗшлӗ пайӗ пулса тӑрать, мӗншӗн тесен тӗрӗслӗхпе йӗркелӗх тухӑҫлӑ коммуникаци валли кирлӗ. Пахалӑха кирлӗ пек тӗрӗслесе тӑмалла, куҫару материалне оригиналлӑ вӗҫлев материалӗпе тӑтӑшах тӗрӗслемелле тата тепӗр хут куҫарма кирек мӗнле расходсене те тӑлмачӑ патне ҫитермелле.

Ҫавӑн пекех локализаци тӗллевлӗ аудиторин культурӑпа лингвистикине тивӗҫтернине шантаракан пулӑшу паракан компание кайма та усӑллӑ. Ҫакӑ чӗлхене кирлӗ ҫӗрте вырӑнти диалектсемпе тата сӑнарсемпе усӑ курса конкретлӑ региона адаптациленине пӗлтерет. Ҫавӑн пекех куҫарнӑ материал пуҫламӑш материал пекех курӑнать тесе шантарас тесе макетӑн тивӗҫлӗ форматированипе дизайнне тивӗҫтерес ӗҫе те хутшӑнтарать.

Тӗрӗссипе, украина чӗлхине куҫарасси палӑртнӑ пӗлтерӳсене тӗп-тӗрӗс парасси, ҫавӑн пекех культура уйрӑмлӑхӗсене тата пӗрлехи контекта шута илесси. Ҫакна тума пултаракан тата ҫавӑн пекех професси стандарчӗсемпе тата пахалӑха тивӗҫтермелли пысӑк мерӑсемпе килӗшӳллӗн ӗҫлекен тӑлмач шырани сире лайӑх результатсем парасса шантарать.

Хӑш ҫӗршывсенче украинла калаҫаҫҫӗ?

Украина чӗлхипе ытларах Российӑн Хӑш-пӗр пайӗсенче, Беларусире, Молдовӑра, Польшӑра, Словакире, Венгрире, Румынире тата Болгарире калаҫаҫҫӗ. Вӑл Ҫавӑн пекех Казахстанра, Сербире, Грецире тата Хорватире сахалрах чӗлхе пулса усӑ курать.

Украина чӗлхин историйӗ мӗнле?

Украина чӗлхи аталанӑвӑн вӑрӑм та кӑткӑс историйӗ пур. Ку вӑл-хӗвелтухӑҫ славян чӗлхи,вӑл вырӑспа белорусси ҫемйинни пекех. Унпа Украинӑра 11 ӗмӗртен калаҫаҫҫӗ. Хӑйӗн историйӗнче вӑл тӗн литературипе тата сочиненийӗсемпе усӑ куракан славян чӗлхин пӗр пайӗ пулнӑ. XVI-XIX ӗмӗрте вӑл, хӑш-пӗр уйрӑмлӑхсене пӑхмасӑрах, вырӑс чӗлхин диалекчӗ ҫине пӑхнӑ пек пӑхнӑ.
19-мӗш ӗмӗрте тин украинский хӑйне уйрӑм чӗлхе пек, Украинӑра литература чӗрӗлӗвӗн пӗр пайӗ пек йышӑнма пуҫланӑ. Ҫак вӑхӑтра украинӑри хальхи чӗлхен никӗсне хывнӑ. 19-мӗш ӗмӗр вӗҫнелле украинӑри халӑхсен нумайӑшӗн чӗлхи пулса тӑнӑ.
1917 ҫулта Украина Раҫҫейрен никама пӑхӑнманни ҫинчен пӗлтернӗ те украинскине официаллӑ патшалӑх чӗлхи вырӑнне йышӑннӑ. Ҫакӑ нумай словарьсене, грамматика учебникӗсене тата унпа усӑ курма пулӑшакан вӗренӳ материалӗсене пичетлесе кӑларнӑ чухне интенсивлӑ стандартизаци тата чӗлхене аталантармалли тапхӑр пуҫламӑшне палӑртнӑ.
Независимость тупнӑранпа 1991 ҫулта украина чӗлхи тата ытларах чӗрӗлсе тӑнӑ. Вӑл наци официаллӑ чӗлхи пулса тӑнӑ, шкулсенче анлӑн вӗрентет тата общество обществин пур формисемпе те усӑ курать. Ҫӗршывӑн хӑш-пӗр районӗсенче вырӑс чӗлхи пуррине пӑхмасӑрах украинӑри тӗп чӗлхе пулса юлать.

Украина чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Иван Котляревский (1769-1838): хальхи украина литературине никӗслекен Шутланнӑ Котляревский украинӑри "Энеида"ятлӑ наци эпикӑллӑ пӗрремӗш поэма ҫырнӑ. Унӑн ӗҫӗсем чӗлхене популяризацилеме тата стандартизацилеме пулӑшрӗҫ.
2. Тарас Шевченко (1814-1861): украинӑри литературӑпа искусствӑн Паллӑ фигури, хӑш чухне Шевченкона "украина чӗлхин ашшӗ"теҫҫӗ. Вӑл украина чӗлхипе литературӑпа культурӑра усӑ курассишӗн хытӑ тӑрӑшнӑ, ҫак чӗлхепе сӑвӑсемпе романсем нумай ҫырнӑ.
3. Иван Франко (1856-1916): Паллӑ писатель тата поэт, Франко хальхи украина литературин чи малтанхи произведенийӗсенчен хӑш-пӗрисене ҫырнӑ. Ҫавӑн пекех Вӑл Иван Франко ячӗллӗ Львоври наци университетне никӗсленӗ, вӑл революцилле вӗрентӳ меслечӗсем туса хатӗрленӗ, вӗсем украина чӗлхин пӗлтерӗшне палӑртаҫҫӗ.
4. Владимир Вернадский (1863-1945): Паллӑ историк, философ тата геолог, вернадский хальхи украинӑри культура аталанӑвӗнче тӗп лидер пулнӑ. Вӑл Шевченко ячӗллӗ Наука обществин никӗслевҫисенчен пӗри пулнӑ, ҫав чӗлхепе украина тематики ҫине темӗн чухлӗ кӗнеке тата эссе ҫырнӑ.
5. Александр Олеся (1884-1962): Паллӑ лингвист тата филолог, олеся хальхи украина грамматикине аталантарассинче тӑракан тӗп вӑй пулнӑ. Вӑл чӗлхепе темиҫе пысӑк ӗҫсен авторӗ, ҫав шутра "Украинла чӗлхе пуҫламӑш шкулсем валли", украина наукисен академийӗн хисеплӗ членӗ пулнӑ.

Украина чӗлхин структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Украина чӗлхи вӑл-славян чӗлхи, унпа ытларах Украинӑра, вӑл официаллӑ чӗлхе пулса тӑракан Ҫӗрте калаҫаҫҫӗ. Вӑл белорусси, поляк, вырӑс тата славян чӗлхисемпе тачӑ ҫыхӑннӑ. Унӑн хӑйӗн алфавичӗ, кириллицӑран туса кӑларнӑскер, унӑн грамматики славян чӗлхисен грамматики евӗрлӗ, вӑл славян чӗлхисен пысӑк, паллӑ ячӗллӗ, глаголсемпе тата тӗрлӗ туртӑмсемпе ҫыхӑннӑ чӗлхесемпе пӗр евӗрлӗ. Сӑмах йӗрки, яланхи пекех, субъект-глагол-объект, анчах вӑл самаях пиҫӗ, калаҫакан ҫын акцентӗнчен килет.

Украина чӗлхине чи тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Лайӑх чӗлхе курсне тупӑр: украинла фокусланакан лайӑх чӗлхе курсне шырама пуҫлӑр. Сире грамматикӑна та, чӗлхен словарь запасне те вӗрентекен мӗн те пулин пурне те ҫавӑрса илекеннине шырӑр.
2. Чӗлхене вӗренмелли темиҫе лайӑх кӗнеке туянӑр: Кӗнекесем-чӗлхене вӗренмелли чи лайӑх ресурссенчен пӗри. Украина чӗлхине грамматика енчен ҫеҫ мар, культура, истори тата идиом енчен те халалланӑ кӗнекесене шырӑр.
3. Тренировка тӑвӑр! Чӗлхене вӗренмелли чи лайӑх меслет вӑл-ӑна май килнӗ таран ытларах практикацилесси. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе е онлайнпа, е сирӗн регионта хутшӑнма май шырӑр. Украина радионе итлӗр те украина фильмӗсемпе телешоуне пӑхӑр. Ку сире чӗлхепе паллашма тата вӗсене хӑвӑртрах алла илме пулӑшать.
4. Приложенисемпе те, веб-сайтсемпе те усӑ курӑр: украина чӗлхин пӗлӗвне лайӑхлатма пулӑшакан веб-сайтсем те нумай. Онлайн-форумсене, блогсене тата веб-сайтсене, украина чӗлхине вӗрентес ӗҫе халалласа шырӑр.
5. Пуҫӑр ҫине тиенӗр: чӗлхене вӗренмелли чи лайӑх меслетсенчен Пӗри-ҫул ҫӳресси, вырӑнти культурӑпа тавралӑх хутлӑхне путса ларасси. Украинӑна каясси сирӗншӗн вариант мар пулсан, тӗлпулу валли вырӑнти группӑна е чӗлхепе улӑштармалли программӑна тупма хӑтланса пӑхӑр.