Украинла Тутарла Куҫар

Украина чӗлхине куҫарни нумай предприятисемпе организацисене кирлӗ, вӗсен украинӑри е шалти ҫынсемпе хутшӑнмалла. Вӗсене хӑйсен тӗллевлӗ аудиторине, тӑлмач-фрилансерсенчен пуҫласа специализациленӗ куҫару компанийӗсем таран ҫавӑрса илме пулӑшакан пысӑк пулӑшу ӗҫӗсен спекторӗ пур. Ҫӗршыв экономикипе тӗнчери хутшӑнусем анлӑланнӑҫемӗн украина чӗлхине куҫарас кӑмӑл ӳссех пырать.

Украина чӗлхине куҫарасси ҫинчен сӑмах тапратсан чи пӗлтерӗшлӗ фактор-оригинала украинла куҫарма кирлӗ квалификаци тата опытлӑ тӑлмач шырани. Лингвистика енӗпе те, вӗсем куҫаракан чӗлхесем тӗлӗшпе те пӗлӳ ҫуккисӗр пуҫне вӗсен украинӑри куҫару проекчӗсемпе малтанхи пӗлӳсемпе опытсем пулмалла.

Тӑлмачӑн украина чӗлхин нюансӗсене тата культура ссылкисене лайӑх пӗлсе тӑмалла, тен, вӗсене шута илмелле пулӗ. Чылай куҫарӑва истори, культура тата ҫӗршыври политика климачӗ витӗм кӳме пултарать, ҫавӑнпа Та Украинӑри юлашки событисем ҫинчен чӗлхене пӗлекен тӑлмачӑпа усӑ курмалла.

Ӗҫ украинӑри квалификациллӗ тӑлмачӑпа ӗҫлеме тытӑнсан лайӑх процессемпе тата пахалӑхпа тивӗҫтермелли мерӑсемпе тӑлмача суйламалла. Пахалӑха тивӗҫтересси процесӑн чи пӗлтерӗшлӗ пайӗ пулса тӑрать, мӗншӗн тесен тӗрӗслӗхпе йӗркелӗх тухӑҫлӑ коммуникаци валли кирлӗ. Пахалӑха кирлӗ пек тӗрӗслесе тӑмалла, куҫару материалне оригиналлӑ вӗҫлев материалӗпе тӑтӑшах тӗрӗслемелле тата тепӗр хут куҫарма кирек мӗнле расходсене те тӑлмачӑ патне ҫитермелле.

Ҫавӑн пекех локализаци тӗллевлӗ аудиторин культурӑпа лингвистикине тивӗҫтернине шантаракан пулӑшу паракан компание кайма та усӑллӑ. Ҫакӑ чӗлхене кирлӗ ҫӗрте вырӑнти диалектсемпе тата сӑнарсемпе усӑ курса конкретлӑ региона адаптациленине пӗлтерет. Ҫавӑн пекех куҫарнӑ материал пуҫламӑш материал пекех курӑнать тесе шантарас тесе макетӑн тивӗҫлӗ форматированипе дизайнне тивӗҫтерес ӗҫе те хутшӑнтарать.

Тӗрӗссипе, украина чӗлхине куҫарасси палӑртнӑ пӗлтерӳсене тӗп-тӗрӗс парасси, ҫавӑн пекех культура уйрӑмлӑхӗсене тата пӗрлехи контекта шута илесси. Ҫакна тума пултаракан тата ҫавӑн пекех професси стандарчӗсемпе тата пахалӑха тивӗҫтермелли пысӑк мерӑсемпе килӗшӳллӗн ӗҫлекен тӑлмач шырани сире лайӑх результатсем парасса шантарать.

Хӑш ҫӗршывсенче украинла калаҫаҫҫӗ?

Украина чӗлхипе ытларах Российӑн Хӑш-пӗр пайӗсенче, Беларусире, Молдовӑра, Польшӑра, Словакире, Венгрире, Румынире тата Болгарире калаҫаҫҫӗ. Вӑл Ҫавӑн пекех Казахстанра, Сербире, Грецире тата Хорватире сахалрах чӗлхе пулса усӑ курать.

Украина чӗлхин историйӗ мӗнле?

Украина чӗлхи аталанӑвӑн вӑрӑм та кӑткӑс историйӗ пур. Ку вӑл-хӗвелтухӑҫ славян чӗлхи,вӑл вырӑспа белорусси ҫемйинни пекех. Унпа Украинӑра 11 ӗмӗртен калаҫаҫҫӗ. Хӑйӗн историйӗнче вӑл тӗн литературипе тата сочиненийӗсемпе усӑ куракан славян чӗлхин пӗр пайӗ пулнӑ. XVI-XIX ӗмӗрте вӑл, хӑш-пӗр уйрӑмлӑхсене пӑхмасӑрах, вырӑс чӗлхин диалекчӗ ҫине пӑхнӑ пек пӑхнӑ.
19-мӗш ӗмӗрте тин украинский хӑйне уйрӑм чӗлхе пек, Украинӑра литература чӗрӗлӗвӗн пӗр пайӗ пек йышӑнма пуҫланӑ. Ҫак вӑхӑтра украинӑри хальхи чӗлхен никӗсне хывнӑ. 19-мӗш ӗмӗр вӗҫнелле украинӑри халӑхсен нумайӑшӗн чӗлхи пулса тӑнӑ.
1917 ҫулта Украина Раҫҫейрен никама пӑхӑнманни ҫинчен пӗлтернӗ те украинскине официаллӑ патшалӑх чӗлхи вырӑнне йышӑннӑ. Ҫакӑ нумай словарьсене, грамматика учебникӗсене тата унпа усӑ курма пулӑшакан вӗренӳ материалӗсене пичетлесе кӑларнӑ чухне интенсивлӑ стандартизаци тата чӗлхене аталантармалли тапхӑр пуҫламӑшне палӑртнӑ.
Независимость тупнӑранпа 1991 ҫулта украина чӗлхи тата ытларах чӗрӗлсе тӑнӑ. Вӑл наци официаллӑ чӗлхи пулса тӑнӑ, шкулсенче анлӑн вӗрентет тата общество обществин пур формисемпе те усӑ курать. Ҫӗршывӑн хӑш-пӗр районӗсенче вырӑс чӗлхи пуррине пӑхмасӑрах украинӑри тӗп чӗлхе пулса юлать.

Украина чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Иван Котляревский (1769-1838): хальхи украина литературине никӗслекен Шутланнӑ Котляревский украинӑри "Энеида"ятлӑ наци эпикӑллӑ пӗрремӗш поэма ҫырнӑ. Унӑн ӗҫӗсем чӗлхене популяризацилеме тата стандартизацилеме пулӑшрӗҫ.
2. Тарас Шевченко (1814-1861): украинӑри литературӑпа искусствӑн Паллӑ фигури, хӑш чухне Шевченкона "украина чӗлхин ашшӗ"теҫҫӗ. Вӑл украина чӗлхипе литературӑпа культурӑра усӑ курассишӗн хытӑ тӑрӑшнӑ, ҫак чӗлхепе сӑвӑсемпе романсем нумай ҫырнӑ.
3. Иван Франко (1856-1916): Паллӑ писатель тата поэт, Франко хальхи украина литературин чи малтанхи произведенийӗсенчен хӑш-пӗрисене ҫырнӑ. Ҫавӑн пекех Вӑл Иван Франко ячӗллӗ Львоври наци университетне никӗсленӗ, вӑл революцилле вӗрентӳ меслечӗсем туса хатӗрленӗ, вӗсем украина чӗлхин пӗлтерӗшне палӑртаҫҫӗ.
4. Владимир Вернадский (1863-1945): Паллӑ историк, философ тата геолог, вернадский хальхи украинӑри культура аталанӑвӗнче тӗп лидер пулнӑ. Вӑл Шевченко ячӗллӗ Наука обществин никӗслевҫисенчен пӗри пулнӑ, ҫав чӗлхепе украина тематики ҫине темӗн чухлӗ кӗнеке тата эссе ҫырнӑ.
5. Александр Олеся (1884-1962): Паллӑ лингвист тата филолог, олеся хальхи украина грамматикине аталантарассинче тӑракан тӗп вӑй пулнӑ. Вӑл чӗлхепе темиҫе пысӑк ӗҫсен авторӗ, ҫав шутра "Украинла чӗлхе пуҫламӑш шкулсем валли", украина наукисен академийӗн хисеплӗ членӗ пулнӑ.

Украина чӗлхин структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Украина чӗлхи вӑл-славян чӗлхи, унпа ытларах Украинӑра, вӑл официаллӑ чӗлхе пулса тӑракан Ҫӗрте калаҫаҫҫӗ. Вӑл белорусси, поляк, вырӑс тата славян чӗлхисемпе тачӑ ҫыхӑннӑ. Унӑн хӑйӗн алфавичӗ, кириллицӑран туса кӑларнӑскер, унӑн грамматики славян чӗлхисен грамматики евӗрлӗ, вӑл славян чӗлхисен пысӑк, паллӑ ячӗллӗ, глаголсемпе тата тӗрлӗ туртӑмсемпе ҫыхӑннӑ чӗлхесемпе пӗр евӗрлӗ. Сӑмах йӗрки, яланхи пекех, субъект-глагол-объект, анчах вӑл самаях пиҫӗ, калаҫакан ҫын акцентӗнчен килет.

Украина чӗлхине чи тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Лайӑх чӗлхе курсне тупӑр: украинла фокусланакан лайӑх чӗлхе курсне шырама пуҫлӑр. Сире грамматикӑна та, чӗлхен словарь запасне те вӗрентекен мӗн те пулин пурне те ҫавӑрса илекеннине шырӑр.
2. Чӗлхене вӗренмелли темиҫе лайӑх кӗнеке туянӑр: Кӗнекесем-чӗлхене вӗренмелли чи лайӑх ресурссенчен пӗри. Украина чӗлхине грамматика енчен ҫеҫ мар, культура, истори тата идиом енчен те халалланӑ кӗнекесене шырӑр.
3. Тренировка тӑвӑр! Чӗлхене вӗренмелли чи лайӑх меслет вӑл-ӑна май килнӗ таран ытларах практикацилесси. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе е онлайнпа, е сирӗн регионта хутшӑнма май шырӑр. Украина радионе итлӗр те украина фильмӗсемпе телешоуне пӑхӑр. Ку сире чӗлхепе паллашма тата вӗсене хӑвӑртрах алла илме пулӑшать.
4. Приложенисемпе те, веб-сайтсемпе те усӑ курӑр: украина чӗлхин пӗлӗвне лайӑхлатма пулӑшакан веб-сайтсем те нумай. Онлайн-форумсене, блогсене тата веб-сайтсене, украина чӗлхине вӗрентес ӗҫе халалласа шырӑр.
5. Пуҫӑр ҫине тиенӗр: чӗлхене вӗренмелли чи лайӑх меслетсенчен Пӗри-ҫул ҫӳресси, вырӑнти культурӑпа тавралӑх хутлӑхне путса ларасси. Украинӑна каясси сирӗншӗн вариант мар пулсан, тӗлпулу валли вырӑнти группӑна е чӗлхепе улӑштармалли программӑна тупма хӑтланса пӑхӑр.

Тутар чӗлхи-Раҫҫей Федерацийӗн составне кӗрекен Тутарстан Республикинче калаҫакан чӗлхе. Ку тӗрӗк чӗлхи, тӗрӗк, узбек тата казах чӗлхипе хурӑнташлӑ тӗрӗк чӗлхи. Ун ҫинче Азербайджан, Украинӑпа Казахстанри хӑш-пӗр чаҫсенче те калаҫаҫҫӗ. Тутар чӗлхи Тутарстанри официаллӑ чӗлхе шутланать тата вӗренӳ тата патшалӑх управленийӗн сферинче усӑ курать.

Раҫҫей империне анлӑлатса тутарстан составне кӗнӗ шкулсенче, районсенче вӗренмелли тутар чӗлхи обязательно пулса тӑчӗ. Ҫакӑ кулленхи пурнӑҫра унпа усӑ курассине чакарма пулӑшнӑ, анчах 1990-мӗш ҫулсенче чӗлхе ҫӗнӗрен чӗрӗлсе тӑрассине тӳссе ирттернӗ, мӗншӗн тесен унпа усӑ курассине хавхалантарас тӗлӗшпе вӑй хунӑ.

Куҫару патне ҫитсен документсене тутарла куҫарма пултаракан темиҫе вариант пур. Тутар чӗлхине куҫармалли чи сарӑлнӑ меслет-тутар чӗлхинчен профессиллӗ тӑлмача тара тытасси. Ҫак пахалӑха вӗсем чӗлхе нюансӗсемпе паллашаҫҫӗ. Професси тӑлмачӗсем юридически, медицина тата финанс куҫарӑвӗ евӗр уйрӑм облаҫсенче опытлӑ, ҫавӑнпа та вӗсем тӗрӗс куҫарӑва тивӗҫтерме пултараҫҫӗ.

Тепӗр вариант-автоматизациленӗ куҫару программипе усӑ курасси. Ҫак программӑсене чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсем пулманнисене документсене хӑвӑрт та тӗп-тӗрӗс куҫарма пулӑшмалла. Вӗсем алгоритмӑпа пӗр чӗлхерен теприн ҫине ҫын хутшӑнмасӑр усӑ кураҫҫӗ. Анчах ку программӑсем документа тӗрӗсленӗ пек тӗрӗс мар пулма пултараҫҫӗ.

Ҫавӑн пекех онлайн-куҫару службисем те пур, вӗсем акӑлчанларан тутарла тӗрӗс куҫарма пултараҫҫӗ. Ҫак пулӑшусем час-часах чи йӳнӗ вариант пулса тӑраҫҫӗ, анчах вӗсем професси тӑлмачӗн пулӑшӑвӗн пахалӑхне те шантарма пултараймаҫҫӗ. Тутарла хӑвӑрт та хаклах мар йышӑну шыратӑр пулсан, ку лайӑх вариант пулма пултарать. Анчах эсир авторитетлӑ сервиспа тӗп-тӗрӗс усӑ курнине ӗненни кирлӗ.

Тутар чӗлхине куҫарма эсир мӗнле маршрут суйласа илнине пӑхмасӑрах малашлӑхри вӑй-хӑватран хӑтӑлас тесен тӗп-тӗрӗс тивӗҫтермелле. Професси куҫарӑвӗ, яланхи пекех, ҫак тӗллеве пурнӑҫламалли чи лайӑх меслет шутланать, анчах тӑкаксене пула онлайн-куҫару е компьютер программисем пулӑшма пултараҫҫӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче тутарла калаҫаҫҫӗ?

Тутарла ытларах Раҫҫейре калаҫаҫҫӗ, унта ӑна йӑтса ҫӳрекенсем 6 миллион ытла ҫын шутланать. Унта Азербайджан, Казахстан, Кыргызстан, Турци тата Туркменистан йышши ытти ҫӗршывсенче те калаҫаҫҫӗ.

Тутар чӗлхин историйӗ мӗнле?

Тутар чӗлхи, хусан тутарӗ пекех паллӑ тутар чӗлхи, кипчак ушкӑнӗн тӗрӗк чӗлхи пулса тӑрать, ун ҫинче ытларах Тутарстан Республикинче, Раҫҫей Федерацийӗн регионӗнче калаҫаҫҫӗ. Унпа раҫҫейӗн ытти пайӗсенче, Узбекистанра тата Казахстанра та калаҫаҫҫӗ. Атӑлҫи пӑлхарсем ислам йышӑнса хальхи тутарсем пулса тӑрсан, тутар чӗлхин историйӗ 10 ӗмӗре ҫитет. Ылтӑн Орда тапхӑрӗнче (13-15 ҫ.) тутарсем монголсен пуҫ пулса тӑнӑ, тутар чӗлхи монголсемпе перси чӗлхисен вӑйлӑ витӗмне сӑнаса пӑхма пуҫланӑ. Вӑл тӗрӗк чӗлхин ытти диалекчӗсемпе, ҫавӑн пекех арабсемпе перси заемствийӗсемпе ҫыхӑннӑ контакт пирки чӗлхе ӗмӗр-ӗмӗрех пысӑк улшӑнусем тӳснӗ. Ҫавна пула вӑл хӑйӗн ҫывӑх тӑванӗсенчен уйрӑм чӗлхе пулса тӑнӑ, регионти нумай диалектсем тухнӑ. Тутарла ҫырнӑ пӗрремӗш кӗнеке 1584 ҫулта "Дивань-и Люгати-т-тӗрӗк"ятлӑ пичетленсе тухнӑ. 19 ӗмӗртен пуҫласа тутар чӗлхи Раҫҫей империне, Унтан Совет Союзне йышӑннӑ. Вӑл тутарстанра совет саманинче официаллӑ статус илнӗ, анчах сталинла тапхӑрта пусӑрӑнчӑкпа тӗл пулнӑ. 1989 ҫулта тутар алфавитне кириллицӑран латиницӑна куҫарнӑ, 1998 ҫулта Тутарстан Республики тутар чӗлхине официаллӑ тесе пӗлтернӗ. Паян ку чӗлхепе унчченхи пекех раҫҫейре, ытларах тутар общинин 8 миллион ытла ҫын калаҫать.

Тутар чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Габдулла Тукай (1850-1913): узбек, вырӑс тата тутарла ҫырнӑ тутар поэчӗ тата драматург тутар чӗлхипе литературине популяризацилес ӗҫре пысӑк вырӑн йышӑнса тӑнӑ.
2. Мирказизи аляскри (17 ӗмӗр): тутар ҫыравҫи, тутар чӗлхин чаплӑ грамматикине ҫырнӑскер, ӑна поэзи ҫырӑвӗн хӑйне евӗрлӗ стильне туса хатӗрлеме хушса ҫырнӑскер.
3. Асканави текахира (1885-1951): тутар ученӑйӗпе лингвист, тутар чӗлхин тӗпчевӗсем унӑн аталанӑвӗшӗн татӑклӑ пӗлтерӗшлӗ пулнӑ.
4. Машмедьяр Зарнакаев (19 ӗмӗр): Тутар писателӗ тата поэт, хальхи тутар словарӗ ҫырнӑскер, тутар чӗлхине стандартизацилеме пулӑшнӑскер.
5. Илдар Файзи (1926-2007): тутар писателӗпе журналист, тутарла вун-вун калавсемпе кӗнекесем ҫырнӑскер тата тутар литература чӗлхине чӗртес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑскер.

Тутар чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Тутар чӗлхи тытӑмӗ иерархинична, типлӑ агглютинативлӑ морфологи. Вӑл тӑватӑ падежран (менельник, ашшӗ-амӑшӗ, эрехпе локативлӑ) тата виҫӗ ӑруран (арҫын, хӗрарӑм тата вӑтам йӑхран) тӑрать. Глаголсем сӑн-питпе, хисеппе, кӑмӑл туртӑмӗпе пӗрлешеҫҫӗ, чӗрчунсем вара падеж тӑрӑх, йӑхпа хисеп тӑрӑх тайӑлаҫҫӗ. Чӗлхере посологсемпе пайсен кӑткӑс системи пур, ҫав система анспектсене, направление тата модаллӑха пӗлтерме пултарать.

Тутар чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Пахалӑхлӑ материалпа усӑ курма май пуррине ӗненӗр – Интернетра тата кӗнеке магазинӗсенче тутар чӗлхине вӗренмелли питӗ лайӑх ресурссем пур, ҫавӑнпа та чи пахалӑхлӑ материалпа усӑ курма май пуррине ӗненӗр.
2. Алфавитпа паллашӑр – тутар чӗлхине кириллица ҫырнӑ, ҫавӑнпа та чӗлхене вӗрениччен эсир уйрӑм алфавитпа паллашнине ӗненӗр.
3. Произведение тата ударенисене вӗренӗр – тутар чӗлхинче уҫӑ сасӑсемпе ударенисене улӑштармалли кӑткӑс системӑпа усӑ кураҫҫӗ, ҫавӑнпа та хӑвӑр сӑмахӑра практикацилӗр, ударлӑ тата пусӑмсӑр уҫӑ сасӑсем хушшинчи уйрӑмлӑха уйӑрса илме вӗренӗр.
4. Грамматика правилисемпе тата структурипе паллашӑр – базӑри грамматикӑпа предложени тытӑмӗсене Лайӑх ӑнланни кирек мӗнле чӗлхене те алла илесси ҫинчен сӑмах пынӑ чухне тӗп вырӑн йышӑнать.
5. Итлӗр, пӑхӑр та вулӑр – Итлени, пӑхса тухни, тутарла вулани сире чӗлхе янӑранине хӑнӑхма, ҫавӑн пекех словарь запасӗпе тата сӑмахсемпе ӗҫре усӑ курма пулӑшать.
6. Калаҫусем ирттерӗр – Тутарла калаҫакан Такампа Тӑтӑшах калаҫатӑр, - кирек мӗнле чӗлхене те вӗрентме чи лайӑх меслет. Малтан вӑраххӑн та ӑнланмалла калама тӑрӑшӑр, йӑнӑшсем тума ан хӑрӑр.