Gýdjaratı Belarýs Aýdarma

Gýdjaratı-negizinen Úndistannyń Gýdjarat shtatynda 50 mıllıonnan astam adam sóıleıtin til. Bul sonymen qatar Dadra men Nagar-Havelıdiń odaqtas terıtorıasynyń, sondaı-aq Damana men Dıýdyń resmı tili. Sońǵy birneshe onjyldyqta dıaspora sanynyń artýyna baılanysty gýdjaratı spıkerleriniń sany aıtarlyqtaı ósti. Nátıjesinde, qazirgi ýaqytta Gýdjarat tiline aýdarma qyzmetterine suranys artyp keledi, Bul bıznes pen basqa uıymdarǵa kóptegen áleýetti klıentterge qol jetkizýge kómektesedi.

Gýdjaratı aýdarma qyzmetteri ádette qujattardy, veb-saıttardy, aýdıo jáne beıne materıaldardy aǵylshyn tilinen nemese kez kelgen basqa tilden Gýdjaratı tiline aýdarýdy qamtıdy. Bir tilden ekinshi tilge aýdarý prosesi óte kúrdeli jáne birneshe faktorlarǵa baılanysty. Osy faktorlardyń keıbireýleri maqsatty aýdıtorıany, maqsatty, stıldi, kontekstti jáne qajetti aýdarma nátıjesin qamtıdy.

Gýdjaratı aýdarma qyzmetterin negizinen uıymdar gýdjaratı tilinde sóıleıtin klıentterimen baılanysý úshin paıdalanady. Mysaly, uıymdar ózderiniń zańdy kelisimsharttaryn, marketıńtik materıaldaryn, ónim sıpattamalaryn jáne gýdjarattaǵy paıdalanýshy nusqaýlyqtaryn aýdarǵysy kelýi múmkin. Olar sondaı-aq ony mádenı erekshelikterdi, broshúralardy, elektrondy kitaptardy, aqparattyq búletenderdi jáne bilim berý materıaldaryn eskeretin jarnamalar jasaý úshin paıdalana alady. Sondaı-aq, bızneske gýdjaratıdegi qyzmetkerlerimen baılanysý qajet bolýy múmkin.

Aýdarmanyń sapasyna kepildik berý úshin tildi ana tili retinde erkin meńgergen Gýdjaratı aýdarmashylaryn tartý mańyzdy. Sonymen qatar, eger sizde bıznes bolsa jáne gýdjaratı tilinde sóıleıtin naryqtarǵa shyqqyńyz kelse, sizdiń ónimderińiz ben qyzmetterińiz dál aýdarylǵanyna kóz jetkizýińiz kerek. Bul sizdiń habarlamańyzdy maqsatty aýdıtorıa durys túsinýin qamtamasyz etedi.

Gýdjarat tilinen aýdarma qyzmetterinen basqa kóptegen uıymdar aýdarma qyzmetterin de usynady. Aýdarma qyzmetteri jeke nemese telefon arqyly sóılesý sıaqty aıtylatyn sózderdi nemese sóılesýlerdi aýdarýdy qamtıdy. Aýdarmashyny jaldaǵan kezde olar aǵylshyn jáne Gýdjarat tilderiniń arasyndaǵy mádenı aıyrmashylyqtardy túsinip, osy eki til arasyndaǵy qarym-qatynas alshaqtyǵyn joıýǵa kómektesedi.

Jalpy, gýdjaratı aýdarma qyzmetteri uıymdarǵa tildik kedergilerdi jeńýge jáne gýdjaratı tilinde sóıleıtin klıentterimen tıimdi qarym-qatynas jasaýǵa múmkindik beredi. Sonymen, eger siz óz bıznesińizdi jańa naryqtarǵa shyǵarǵyńyz kelse nemese óz klıentterińizben ana tilinde sóıleskińiz kelse, Gýdjarat tilinen aýdarma qyzmetteri sizdiń maqsattaryńyzǵa jetýge kómektesedi.

Gýdjaratı tilinde qaı elder sóıleıdi?

Gýdjaratı-Úndistannyń Gýdjarat shtatynda týǵan jáne negizinen gýdjaratı turǵyndary sóıleıtin úndi-arıı tili. Ol sondaı-aq Daman men Dıý, Dadra jáne Nagar Havelıdiń jaqyn odaqtas terıtorıalarynda, sondaı-aq Maharashtra men Madhá-Pradeshtiń bólikterinde sóıleıdi. Ony Amerıka Qurama Shtattarynda, Ulybrıtanıada, Avstralıada, Ońtústik Afrıkada, Kanadada, Ońtústik-Shyǵys Azıada jáne álemniń basqa elderinde turatyn úndi ekspatrıanttarynyń edáýir bóligi paıdalanady.

Gýdjaratı tiliniń tarıhy qandaı?

Gýdjaratı tili uzaq jáne baı tarıhqa ıe jáne onyń tamyry 2000 jylǵa jýyq. Bul Úndistannyń soltústiginde sóıleıtin hındı jáne basqa tildermen tyǵyz baılanysty úndi-arıı tili. Gýdjaratı-Úndistannyń Batys Shtattarynyń biri Gýdjarattyń resmı tili. Bul tildegi eń alǵashqy ádebı shyǵarmalar bizdiń zamanymyzdyń 12 ǵasyryna jatady, al keıbir fragmentter odan da eski bolýy múmkin. Ýaqyt óte kele gýdjaratı damydy jáne ártúrli kózderdiń, sonyń ishinde arab, parsy, aǵylshyn jáne portýgal tilderiniń áserin aldy. Gýdjaratı sonymen qatar saýda tiline aınaldy, óıtkeni Gýdjarat aımaǵy kóptegen saýdagerlerdiń úıi boldy. Keıingi ýaqytta gýdjaratı ádebıeti 19-20 ǵasyrlarda Gandı, Tagor jáne Naraıan sıaqty tanymal avtorlar osy ýaqyt aralyǵynda eń tanymal shyǵarmalardy jasaǵan kezde órkendedi. Búginde gýdjaratıde 65 mıllıonnan astam adam sóıleıdi jáne álemdegi ana tilderi arasynda 26-shy orynda.

Gýdjaratı tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Mahatma Gandı: zańger, saıası kóshbasshy jáne mamandyǵy boıynsha fılosof Mahatma Gandı Úndistannyń bostandyǵy úshin kúrestegi eń yqpaldy tulǵalardyń biri boldy. Ol sondaı-aq Gýdjarat tili men ádebıetiniń damýyna úlken áser etti.
2. Morardjı Desaı: Morardjı Desaı 1977 jyldan 1979 jylǵa deıin Úndistannyń tórtinshi premer-mınıstri qyzmetin atqardy. Ol sondaı-aq Gýdjaratı tilin damytýǵa jáne tanymal etýge berilgendigimen tanymal boldy.
3. Kavı Kant: Kavı Kant Gýdjarat tilinde kóptegen tanymal kitaptar men kórkem ádebıetter jazǵan áıgili Gýdjarat aqyny jáne jazýshysy boldy. Ol Gýdjarat ádebıetiniń eń uly avtorlarynyń biri bolyp sanalady.
4. Kavı Narmad: Naraıan Hemchandra dep te atalatyn Kavı Narmad Gýdjarat ádebıeti tarıhyndaǵy eń mańyzdy tulǵalardyń biri bolyp sanalatyn Gýdjarat aqyny jáne dramatýrgi boldy.
5. Ýmashankar Djoshı: Ýmashankar Djoshı áıgili Gýdjarat aqyny, romanıs, dramatýrg, synshy jáne esseıst bolǵan. Ol sondaı-aq Gýdjarat tili men ádebıetiniń damýyna úlken úles qosty.

Gýdjaratı tiliniń qurylymy qalaı jumys isteıdi?

Gýdjaratı tili-naqty jáne naqty qurylymy bar úndi-arıı tili. Ol morfologıa, sıntaksıs jáne fonologıanyń úsh deńgeıli júıesimen sıpattalady. Morfologıa turǵysynan gýdjaratıde zat esimder, syn esimder, esimdikter, etistikter jáne sóıleýdiń basqa bólikteri bar. Etistik júıesi ásirese kúrdeli jáne etistikter men kómekshi quraldardyń kóptegen konúgasıalaryn qamtıdy. Gýdjarattaǵy Sıntaksıs sýbekt-obekt-etistik (SOV) qurylymyna sáıkes keledi. Sońynda, gýdjaratıde 32 fonemadan turatyn erekshe daýyssyz dybystar jıyntyǵy bar, olardy ári qaraı 9 negizgi daýysty jáne 23 ekinshi daýyssyz dybystarǵa bólýge bolady.

Gýdjaratı tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Gýdjaratıde birneshe negizgi sóz tirkesterin úırenýden bastańyz. Alfavıt pen aıtylymdy úırenýge ýaqyt bólińiz, óıtkeni Gýdjaratı aǵylshyn tilimen salystyrǵanda basqa erejelerdi ustanady.
2. Til úırenýge kómektesetin tárbıeshini nemese ana tilin tabyńyz. Suraqtarǵa jaýap bere alatyn jáne negizgi uǵymdardy túsindire alatyn adamnyń bolýy óte paıdaly bolýy múmkin.
3. Gýdjaratıdi úırenýge kómektesetin onlaın quraldardy paıdalanyńyz. Aýdıo sabaqtardy, mátinderdi jáne jattyǵýlardy qamtamasyz etetin kóptegen resýrstar bar.
4. Naqty sóılesýlerde tildik daǵdylaryńyzdy jattyqtyryńyz. Internettegi chatqa qosylýǵa nemese Gýdjaratı spıkerimen kofe iship kezdesýge tyrysyńyz.
5. Gýdjaratıde kitap oqyńyz, Fılmder kórińiz jáne mýzyka tyńdańyz. Bul sizge tildi jaqsy túsinýge kómektesedi.
6. Mádenıetke enińiz. Gýdjaratı mádenıetimen tanysý tildiń názik núanstaryn baǵalaýǵa kómektesedi.

Belarýs-Reseı, Ýkraına, Polsha, Lıtva jáne Latvıamen shektesetin Shyǵys Eýropa eli. Qujattardy, ádebıetterdi jáne veb-saıttardy belarýs tiline aýdarý belorýstar men basqa halyqtar arasyndaǵy ǵana emes, sonymen birge eldiń ishindegi halyqaralyq qatynastardyń mańyzdy bóligi bolyp tabylady. 10 mıllıonǵa jýyq halqy bar osy alýan túrli eldegi qoǵamnyń barlyq salalarymen tıimdi qarym-qatynas jasaý úshin belarýs tiline tıimdi aýdarma jasaı bilý mańyzdy.

Belarýssıanyń resmı tili-belarýs tili jáne jazýdyń eki negizgi ádisi bar, olardyń ekeýi de aýdarmada jıi qoldanylady: latyn álipbıi jáne kırıllısa. Latyn álipbıi latyn tilinen shyqqan, Rım ımperıasynyń tili jáne kóptegen batys elderinde qoldanylady; ol polák alfavıtimen tyǵyz baılanysty. Sonymen qatar, grek alfavıtinen shyqqan jáne monahtar jasaǵan kırıll alfavıti orys tilimen tyǵyz baılanysty jáne Shyǵys Eýropa men Ortalyq Azıanyń kóptegen elderinde qoldanylady.

Belarýssıalyq aýdarmashy bastapqy mátinniń maǵynasyn dál jetkizý úshin eki alfavıtti de jaqsy bilýi kerek. Aýdarmashy dál aýdarma jasaý úshin Belarýssıa gramatıkasy men leksıkasyn, sondaı-aq Belarýssıa mádenıetin jaqsy bilýi kerek.

Eger aýdarmashy tildi túsinse jáne habarlamany dál jetkize alsa, aǵylshyn tilinen belarýs tiline nemese Belarýs tilinen aǵylshyn tiline aýdarý qıyn emes. Alaıda, Belarýssıadan nemis, fransýz nemese ıspan sıaqty basqa tilge aýdarǵysy keletinder úshin qıyndyq birshama qıyn. Sebebi aýdarmashyǵa habarlamany Belarýs tilinde joq sózderdi nemese sóz tirkesterin paıdalanyp aýdarma tiline aýdarý qajet bolýy múmkin.

Belarýssıalyq aýdarmashylardyń taǵy bir problemasy-kóptegen sózder men sóz tirkesteriniń kontekstke baılanysty birneshe aýdarmalary bolýy múmkin. Sonymen qatar, keıbir jaǵdaılarda aǵylshyn jáne Belarýs tilderinde múldem basqa maǵynaǵa ıe sózder bar, sondyqtan aýdarmashy bul aıyrmashylyqty bilip, aýdarmasyn sáıkesinshe túzetýi kerek.

Aqyrynda, belarýs tiline aýdarǵanda mádenı kontekstke muqıat nazar aýdarý jáne kez kelgen qorlaıtyn nemese mádenı sezimtal emes termınder men sóz tirkesterinen aýlaq bolý óte mańyzdy. Habarlamany Belarýs tilinde dál jetkizý úshin aýdarmashy tildiń núanstarymen, onyń gramatıkalyq qurylymdarymen jáne Belarýssıa qoǵamynyń mádenı kontekstimen tanys bolýy kerek.

Tapsyrma qandaı bolsa da, belarýs tiline aýdarý qıyn kásiporyn bolýy múmkin, biraq durys bilim men tájirıbe bolsa, ol sátti bolýy múmkin. Tildiń qalaı jumys isteıtinin túsiný jáne mádenı konteksttiń mańyzdylyǵyn moıyndaı otyryp, tájirıbeli belarýssıalyq aýdarmashy tildik alshaqtyqty joıýǵa jáne maǵynaly baılanystar ornatýǵa kómektesedi.

Belarýs tilinde qaı elder sóıleıdi?

Belarýs tili negizinen Belarýssıada jáne Reseıdiń, Ýkraınanyń, Lıtvanyń, Latvıanyń jáne Polshanyń keıbir aımaqtarynda sóıleıdi.

Belarýs tiliniń tarıhy qandaı?

Belarýs halqynyń bastapqy tili ejelgi shyǵys slaván tili boldy. Bul til 11 ǵasyrda paıda boldy jáne 13 ǵasyrda quldyraǵanǵa deıin Kıev Rýsi dáýiriniń tili boldy. Osy ýaqyt ishinde oǵan shirkeý slavándary men basqa tilder qatty áser etti.
13-14 ǵasyrlarda til eki túrli dıalektke bóline bastady: Belarýs tiliniń Soltústik jáne Ońtústik dıalektileri. Ońtústik dıalekt Lıtva Uly gersogtiginde qoldanylatyn ádebı tildiń negizin qalady, ol keıinirek eldiń resmı tiline aınaldy.
Máskeý kezeńinde, 15 ǵasyrdan bastap, belarýs tiline orys tili odan ári áser etti, al qazirgi belarýs tili óz kontýryn ala bastady. 16-17 ǵasyrlarda tildi kodıfıkasıalaý jáne standarttaý áreketteri jasaldy, biraq bul kúsh-jiger nátıjesiz boldy.
19 ǵasyrda belarýs tili aýyzeki jáne ádebı til retinde qaıta jandandy. 1920 jyldary ol Keńes Odaǵynyń resmı tilderiniń biri retinde tanyldy. Alaıda 1930 jyldardaǵy stalındik qýǵyn-súrgin bul tildiń qoldanylýynyń tómendeýine ákeldi. Ol 1960 jyldardyń sońynda qaıta jandandy jáne sodan beri Belarýssıanyń is júzinde resmı tili boldy.

Belarýs tiliniń damýyna eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Fransısk Skorına (1485-1541): kóbinese "Belarýssıa ádebıetiniń ákesi" dep atalady, Skorına latyn jáne Cheh tilderinen belarýs tilderine hrıstıan mátinderiniń alǵashqy baspageri jáne aýdarmashysy boldy. Ol belarýs tilin jandandyrdy jáne bolashaq jazýshylardy osy tilde jumys isteýge shabyttandyrdy.
2. Sımeon Poloskıı (1530-1580): teolog, aqyn jáne fılosof, Poloskıı til, tarıh, mádenıet, din jáne geografıa salasyndaǵy kóp qyrly eńbekterimen tanymal. Ol Belarýs ádebıetiniń kanondyq shyǵarmalaryna aınalǵan Belarýs tilinde birneshe mátin jazdy.
3. Ianka Kýpala (1882-1942): aqyn jáne dramatýrg, Kýpala Belarýssıada da, orys tilinde de jazdy jáne 20 ǵasyrdyń eń mańyzdy belarýssıalyq aqyny retinde tanymal.
4. Iakýb Kolas (1882-1956): aqyn jáne prozashy, Kolas eldiń batys bóliginde sóıleıtin Belarýs tiliniń dıalektisinde jazdy jáne tilge kóptegen jańa sózder men sóz tirkesterin engizdi.
5. Vasılıı Bykov (1924-2003): aqyn, dramatýrg, senarıst jáne dıssıdent, Bykov keńestik okýpasıa kezinde Belarýssıadaǵy ómirdi sıpattaıtyn áńgimeler, pesalar men óleńder jazdy. Onyń kóptegen shyǵarmalary qazirgi Belarýssıa ádebıetindegi eń mańyzdylardyń biri bolyp sanalady.

Belarýs tiliniń qurylymy qalaı?

Belarýs tili shyǵys slaván tilder tobyna kiredi jáne orys jáne ýkraın tilderimen tyǵyz baılanysty. Bul kúshti fleksıalyq til, sózderdiń ártúrli formalary birqatar maǵynalardy bildirý úshin qoldanylady, sonymen qatar aglútınatıvti til, ıaǵnı kúrdeli sózder men sóz tirkesteri basqa sózder men morfemalarǵa affıkster qosý arqyly jasalady. Gramatıkalyq turǵydan bul negizinen SOV (sýbekt-obekt-etistik) sóz reti boıynsha jáne erler de, áıelder de qoldanady jynystar jáne kópshe jaǵdaılar. Aıtylý turǵysynan bul slaván tili, keıbir cheh jáne polák áserleri bar.

Belarýs tilin qalaı durys úırenýge bolady?

1. Resmı til kýrsynan ótińiz: Eger siz belarýs tilin úırenýge baısaldy bolsańyz, onlaın nemese betpe - bet til kýrsyn bastaýdyń jaqsy joly. Til kýrsy sizge tildiń negizderin úırenýge jáne daǵdylaryńyzdy damytýǵa qurylym berýge kómektesedi.
2. Súńgý: tildi shynymen úırený jáne ony erkin meńgerý úshin tilge súńgýge múmkindiginshe kóp ýaqyt jumsaý kerek. Belarýs mýzykasyn tyńdańyz, Belarýs fılmderi men teleshoýlaryn kórińiz, Belarýs kitaptaryn, blogtary men maqalalaryn oqyńyz — belarýs tilin estýge jáne qoldanýǵa kómektesetin barlyq nárse.
3. Tájirıbe: tildi meńgerý úshin sóıleý men tildi tyńdaýǵa ýaqyt bólý kerek. Tilde sóıleýdi úırenýdiń birneshe ádisi bar-siz til tobyna qosyla alasyz, tildik seriktes taba alasyz nemese ana tilinde sóıleıtindermen jattyǵý úshin til úırenýge arnalǵan qosymshalardy qoldana alasyz.
4. Keri baılanys alyńyz: tilde sóıleý jáne tyńdaý jattyǵýlaryn jasaǵannan keıin, ony durys qoldanǵanyńyzǵa kóz jetkizý úshin keri baılanys alý mańyzdy. Siz ana tilinde sóıleıtinderden keri baılanys alý úshin til úırený qoldanbalaryn paıdalana alasyz nemese tipti sizge jeke usynystar men keri baılanys bere alatyn onlaın tárbıeshini taba alasyz.