Sýndanskıı Ózbek (kırıllısa) Aýdarma

Sýndan tili-Indonezıadaǵy eń kóp taralǵan tilderdiń biri. Bul avstronezıa tilder otbasynyń bóligi jáne Sýnda aımaǵynda 40 mıllıonnan astam adam sóıleıdi. Kóptegen jyldar boıy bul til kóptegen lıngvıser men ǵalymdardyń zertteý taqyryby boldy jáne onyń ǵasyrlar boıy qalyptasqan baı mádenı tarıhy bar.

Sýndan tilinen aýdarma-bul tildiń tanymaldyǵy men tanylýynyń mańyzdy bóligi. Dúnıe júzindegi ana tilinde sóıleıtinderdiń salystyrmaly túrde az sanyn eskere otyryp, materıaldar men resýrstardyń sýndan tilinde qoljetimdi bolýyn qamtamasyz etý mańyzdy, sondyqtan ol jarqyn jáne barlyǵyna qoljetimdi bolyp qalady.

Materıaldyń qaı túrine aýdarylatynyna baılanysty sýndan tiline aýdarýdyń birneshe túrli ádisteri bar. Mysaly, dinı mátinder úlken dáldikti, sondaı-aq dinı sımvolızm men rásimderdi bilýdi talap etedi. Jalpy aýdarmalardy kóbinese ana tilinde sóıleıtinder jasaı alady, al bul erekshe jaǵdaılarda kóbinese osy salada mamandandyrylǵan bilimi bar kásibı aýdarmashylar qajet.

Sýndan tilinen aýdarma tek sóz emes ekenin eskerý mańyzdy. Til mádenıettiń bir bóligi bolǵandyqtan, materıaldardy sýndan tiline sátti aýdarý úshin eskerý qajet kóptegen núanstar bar. Bul tildi meńgerýdiń belgili bir deńgeıi men tájirıbesin, sondaı-aq jergilikti ádet-ǵuryptar men mádenıetti túsinýdi talap etedi.

Aýdarma qyzmetterin usynýmen qatar, qazirgi jaǵdaıda sýndan tilin tiri jáne ózekti etýdiń basqa joldary bar. Eń mańyzdy nárselerdiń biri-ınternettegi sýndan tilindegi resýrstarǵa ońaı qol jetkizýdi qamtamasyz etý. Bul Internet baılanysy bar kez kelgen adam paıdalana alatyn veb-sózdikter men basqa materıaldardy jasaýdy bildiredi. Til damyp kele jatqandyqtan, mundaı resýrstar tildiń ózektiligin saqtaýǵa jáne onyń sóıleýshilerdiń qajettilikterine sáıkes kelýine kómektesedi.

Sýndan tilinen aýdarma qazirgi álemde tildiń serpindi jáne jandy bolýyn qamtamasyz etýdiń mańyzdy bóligi bolyp tabylady. Kásibı mamandardyń da, ana tilinde sóıleıtinderdiń de kúsh-jigeriniń arqasynda til elde kúsh pen maqtanysh kózi bolyp qala beredi, sonymen qatar mádenıetter arasyndaǵy baılanysty jaqsartýǵa yqpal etedi.

Sýndan tilinde qaı elder sóıleıdi?

Sýndan Indonezıanyń Banten jáne Batys Iava provınsıalarynda, sondaı-aq Ortalyq Iavanyń bólikterinde sóıleıdi. Sondaı-aq, Indonezıanyń, Sıngapýrdyń jáne Malaızıanyń basqa bólikterinde turatyn etnıkalyq sýndandyqtardyń sany az.

Sýndan tiliniń tarıhy qandaı?

Sýndan tili-Indonezıanyń Batys Iava jáne Banten provınsıalarynda turatyn shamamen 30 mıllıon adam sóıleıtin avstronezıalyq til. Bul eldegi Iava tilinen keıingi ekinshi eń kóp taralǵan til jáne 14 ǵasyrdan bastap sot ádebıetiniń tili boldy. Sýndan tilindegi eń alǵashqy belgili hattar bizdiń zamanymyzdyń 11 ǵasyryna jatady jáne bul til kem degende 1500 jyl boldy dep esepteledi. Sýndan tili avstronezıa tilder otbasynyń Batys malaı-polınezıalyq tarmaǵynyń bóligi bolyp tabylady jáne Iava jáne Balı tilderimen baılanysty. Sýndan tili kúndelikti qarym-qatynas úshin, saýda tili retinde, sondaı-aq dástúrli bılerde, kóleńkeli qýyrshaq teatrynda (Vaıang golek) jáne kechapı sýlıng dep atalatyn tanymal halyq stılindegi mýzykada kórinetin óner men mádenıetti taratý quraly retinde qoldanylady. Bul til ǵasyrlar boıy bilim berý mekemelerinde de qoldanylǵan, al eski qoljazbalar kóbinese sýndan tilinde nemese sýndan men Iava tilderiniń qospasynda jazylǵan.

Sýndan tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. "Sýndan poezıasynyń anasy" degen atpen tanymal sýndanarı 1700 jyldary sýndan tilin poetıkalyq formaǵa engizgen áıgili sýndan aqyny boldy.
2. A. a. maramıs (1914-1995), jazýshy, aýdarmashy jáne lıngvıs, sýndan tili týraly bilimin edáýir keńeıtip, alǵashqy sýndan til bilimi akademıasyn qurdy.
3. Dardırı M. Arıef (1917-1996), kórnekti aqyn, 20 ǵasyrda qazirgi sýndan ádebı tiliniń damýyna úles qosyp, mańyzdy shyǵarmalardy Iavan tilinen sýndan tiline aýdardy.
4. Profesor doktor H.Kesmanto (1929-2016), belsendi jáne ǵalym, Bandýng ýnıversıtetinde til men ádebıettiń barlyq túrlerine arnalǵan ádebıet fakúltetin qurdy jáne sýndan tili týraly kóptegen kitaptar men jýrnal maqalalarynyń avtory.
5. Sýrádı (1934 j.t.), áıgili sýndandyq aqyn jáne qoǵam qaıratkeri, sýndan tilinde de, Indonezıada da kóp jazdy jáne sýndan halqynyń dástúrleri men mádenıeti týraly eńbekteri úshin úlken qurmetke ıe.

Sýndan tiliniń qurylymy qalaı?

Sýndan tili-avstronezıa tili, shamamen 39 mıllıon adam sóıleıdi, negizinen Indonezıadaǵy Iava aralynyń batys bóliginde. Ol avstronezıalyq tilder otbasynyń malaı-polınezıalyq kishi tobyna jatady jáne Iava, madýrez jáne Balı tilderimen tyǵyz baılanysty.
Sýndan-bul SVO (sýbekt-etistik-obekt) til. Etistikter olardyń argýmentterine tulǵa, san jáne jynys turǵysynan sáıkes keledi. Zat esimder is boıynsha búgilmeıdi jáne olarda belgili nemese belgisiz maqalalar joq. Úsh jynys (erkek, áıel jáne orta) jáne eki San (jekeshe jáne kópshe) bar. Sýndan tilinde etistik affıksteriniń óte kúrdeli jıyntyǵy bar, onyń ishinde birneshe ýaqytsha markerler jáne basqa aspektilik markerler bar. Til sonymen qatar sóz tártibin maǵynany bildirý quraly retinde qoldanady.

Sýndan tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Sýndan tilinde sóıleıtin adamdy taýyp, onymen únemi sóılesińiz. Eń durysy, siz tildi úırenýge jáne bir-birińizge úırenýge kómektesetin suhbattasýshy bolǵanyńyz jón.
2. Osy til týraly birneshe kitap nemese aýdıo materıal satyp alyp, ony ózińiz zertteı bastańyz. Jaqsy resýrstarǵa gramatıkalyq kitaptar, oqýlyqtar, jumys dápterleri jáne aýdıo jazbalar kiredi.
3. Jekelendirilgen oqytý men keri baılanysty qamtamasyz ete alatyn tárbıeshilermen tildik kýrstarǵa nemese jeke sabaqtarǵa jazylyńyz.
4. Daıyn bolǵan kezde Indonezıaǵa sapar shegip, tilge tolyǵymen enýge tyrysyńyz. Osylaısha, siz ana tilinde sóıleıtinderdi tyńdaý jáne olarmen sóılesý arqyly til úırenýge bolady.
5. Ana tilinde sóıleıtindermen sóılesý jáne oqýǵa kómektesetin qosymsha materıaldardy tabý úshin veb-saıttar, forýmdar jáne áleýmettik medıa sıaqty onlaın resýrstardy paıdalanyńyz.

Ózbek tili-25 mıllıonnan astam adam sóıleıtin Ózbekstannyń resmı tili. Bul túrki tili, sondyqtan latyn emes, kırıllısa qoldanylady.

Ózbek tilinen basqa tilderge aýdarý qıyn bolýy múmkin, óıtkeni ózbek tiliniń gramatıkasy men sıntaksısi aǵylshyn, ıspan jáne basqa eýropalyq tilderde qoldanylatyndardan aıtarlyqtaı erekshelenedi. Aýdarmashylar kóbinese mamandandyrylǵan termınologıany qoldanyp, ózbek mádenıeti aıasynda sózder men sóz tirkesteriniń naqty maǵynalaryna erekshe nazar aýdarýy kerek.

Mańyzdysy, kırıllısa birneshe tańbadan turady, olardyń keıbireýleri orys tilinde qalaı aıtylǵanymen salystyrǵanda ózbek tilinde ár túrli aıtylady. Mysaly, kırıllısanyń" Ý "árpi ózbek tilinde" o "dep aıtylady, al orys tilinde"oo" dep aıtylady. Bul ózbek tilinen aǵylshyn tiline aýdarý kezinde este saqtaý kerek erekshe mańyzdy másele, óıtkeni sózderdiń durys aıtylmaýy Eleýli túsinispeýshilikterge ákelýi múmkin.

Ózbek tilinen aǵylshyn tiline aýdarýdyń taǵy bir problemasy tildiń qurylymy men stıli bolýy múmkin. Ózbek tili aǵylshyn tilinen basqa sóılem qurylymyn jıi qoldanady, sondyqtan aýdarmashy sózbe-sóz aýdarmaǵa tym kóp senbesten habarlamanyń maǵynasyn dál jetkizetinine senimdi bolýy kerek.

Sońynda, Ózbekstan men basqa elder arasyndaǵy mádenı aıyrmashylyqtarǵa baılanysty keıbir termınder men sóz tirkesteriniń aǵylshyn tilinde balamasy bolmaýy múmkin ekenin este ustaǵan jón. Osy sebepti aýdarmashy ózbek mádenıetin tereń túsinýi kerek, sonymen qatar aýdarmanyń bastapqy habarlamanyń maǵynasyn dál jetkizetinine senimdi bolý úshin onyń aımaqtyq dıalektilerin bilýi kerek.

Osylaısha, ózbek tiline aýdarý-dáldikti qamtamasyz etý úshin arnaıy bilimdi, daǵdylardy jáne egjeı-tegjeıge kóp kóńil bólýdi qajet etetin kúrdeli mindet. Degenmen, durys kózqaraspen bastapqy mátinniń mánin dál kórsetetin kásibı jáne dál aýdarmany alýǵa bolady.

Qaı elder ózbek (kırıllısa) tilinde sóıleıdi?

Ózbek tilinde (kırıllısa) negizinen Ózbekstan men Tájikstanda, al Aýǵanstanda, Qyrǵyzstanda jáne Qazaqstanda azshylyqtar sóıleıdi.

Ózbek (Kırıll) tiliniń tarıhy qandaı?

Ózbek (kırıllısa) - negizinen Ózbekstanda jáne búkil Ortalyq Azıada sóıleıtin túrki tili. Bul Ózbekstannyń resmı tili, sonymen qatar aımaqtaǵy kóptegen basqa etnıkalyq azshylyqtar sóıleıdi. Bul til VIII ǵasyrda qarluqtar, ýsýndar jáne basqa taıpalyq toptar sóılegen túrki tilimen birge paıda boldy. IX ǵasyrda soǵdy tili birneshe ǵasyrdan keıin túrki tilimen vytystyrylǵanǵa deıin aımaqta tanymal boldy.
14 ǵasyrda "Ózbekstan" termıni alǵash ret sol kezdegi kóshpeli túrik taıpalarynyń tobyna qatysty qoldanyldy. Sodan keıin "ózbek" jáne "ózbek" termınderi osy taıpalarǵa jáne olar sóıleıtin tilge qatysty qoldanyldy. Bul til ǵasyrlar boıy damyp, aqyrynda biz biletin qazirgi ózbek tiline aınaldy.
16-19 ǵasyrlar aralyǵynda parsy tili aımaqtaǵy basym ádebı til boldy. 20 ǵasyrdyń basynda parsy-arab qaraǵashymen qatar latyn álipbıi engizildi, bul qazirgi ózbek tiliniń damýyna yqpal etti. Keńes Odaǵy Ortalyq Azıany baqylaýǵa alǵan kezde, kırıllısa latyn álipbıin resmı jazba retinde almastyrdy jáne búginde ózbek tiliniń negizgi jazýy bolyp qala beredi.

Ózbek (kırıllısa) tiliniń damýyna eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Narımon Omarov-jazýshy, ǵalym jáne keńestik lıngvıs 2. Muhammed Salıh-ózbek jazýshysy jáne aqyny 3. Abdýlla Kýrbonov-dramatýrg jáne teatr rejıseri 4. Abdýlla Arıpov-aqyn jáne proza jazýshysy 5. Mırzahıd Rahımov-jazýshy jáne saıasatker

Ózbek (kırıllısa) tiliniń qurylymy qalaı?

Ózbek tili negizinen kırıllısada jazylǵan jáne túrki tilder otbasyna jatady. Bul búkil Ortalyq Azıa men Taıaý Shyǵysta qoldanylǵan Shaǵataı, ortaǵasyrlyq túrki tiliniń tikeleı urpaǵy. Tilde segiz daýysty jáne 29 daýyssyz dybys, sondaı-aq ártúrli dıftońtar bar. Bul aglútınatıvti til, munda jeke sózderde maǵynany aıtarlyqtaı ózgertetin kóptegen affıkster bolýy múmkin. Sózderdiń reti ádette sýbekt-obekt-etistik, al sóılemder bólshektermen belgilenedi. Sondaı-aq, mártebesi joǵary adamdarǵa júgingen kezde qoldanylatyn qurmetti úndeý júıesi bar.

Ózbek (Kırıll) tilin qalaı durys úırenýge bolady?

1. Negizderden bastańyz. Álipbıdi úırenińiz, óıtkeni bul kez-kelgen tildi úırený úshin qajet. Ózbek kırıllısasynda kitaptar oqyp, Fılmder kórińiz, bul sizge barlyq keıipkerlerdi este saqtaýǵa kómektesedi.
2. Gramatıkany úırenińiz. Onlaın kýrstan ótińiz nemese ártúrli gramatıkalyq erejelerdi qarap shyǵyńyz jáne eń keń taralǵan jáne mańyzdylaryn bilińiz.
3. Aıtylý jáne tyńdaý daǵdylarymen jumys jasańyz. Ózbek kırıllısasyn túsiný úshin podkasttar men basqa aýdıo klıpterdi tyńdańyz. Olardyń qalaı aıtylatynyn jaqsy túsiný úshin ár sózdi daýystap qaıtalańyz.
4. Ana tilinde sóıleıtindermen tájirıbe jasańyz. Ózbek kırıllısasynda sóıleıtin dos tabýǵa tyrysyńyz nemese ana tilinde sóıleıtindermen sóılesýge múmkindik beretin HelloTalk jáne Italki sıaqty til úırenýge arnalǵan qoldanbalardy qoldanyp kórińiz.
5. Kún saıyn jańa sózder men sóz tirkesterin úırenýdi umytpańyz. Sózdik qoryn qyzyqty, ınteraktıvti úırený úshin dápter alyńyz nemese Duolingo jáne Memrise sıaqty til úırený qoldanbalaryn paıdalanyńyz.
6. Basqa resýrstardy paıdalanyńyz. BBC Uzbekistan jáne ózbek portaly sıaqty ózbek Kırıll tili men mádenıetin jaqsy túsinýge kómektesetin kitaptar men veb-saıttardy paıdalanyńyz.