Sýndanskıı Evreı Aýdarma

Sýndan tili-Indonezıadaǵy eń kóp taralǵan tilderdiń biri. Bul avstronezıa tilder otbasynyń bóligi jáne Sýnda aımaǵynda 40 mıllıonnan astam adam sóıleıdi. Kóptegen jyldar boıy bul til kóptegen lıngvıser men ǵalymdardyń zertteý taqyryby boldy jáne onyń ǵasyrlar boıy qalyptasqan baı mádenı tarıhy bar.

Sýndan tilinen aýdarma-bul tildiń tanymaldyǵy men tanylýynyń mańyzdy bóligi. Dúnıe júzindegi ana tilinde sóıleıtinderdiń salystyrmaly túrde az sanyn eskere otyryp, materıaldar men resýrstardyń sýndan tilinde qoljetimdi bolýyn qamtamasyz etý mańyzdy, sondyqtan ol jarqyn jáne barlyǵyna qoljetimdi bolyp qalady.

Materıaldyń qaı túrine aýdarylatynyna baılanysty sýndan tiline aýdarýdyń birneshe túrli ádisteri bar. Mysaly, dinı mátinder úlken dáldikti, sondaı-aq dinı sımvolızm men rásimderdi bilýdi talap etedi. Jalpy aýdarmalardy kóbinese ana tilinde sóıleıtinder jasaı alady, al bul erekshe jaǵdaılarda kóbinese osy salada mamandandyrylǵan bilimi bar kásibı aýdarmashylar qajet.

Sýndan tilinen aýdarma tek sóz emes ekenin eskerý mańyzdy. Til mádenıettiń bir bóligi bolǵandyqtan, materıaldardy sýndan tiline sátti aýdarý úshin eskerý qajet kóptegen núanstar bar. Bul tildi meńgerýdiń belgili bir deńgeıi men tájirıbesin, sondaı-aq jergilikti ádet-ǵuryptar men mádenıetti túsinýdi talap etedi.

Aýdarma qyzmetterin usynýmen qatar, qazirgi jaǵdaıda sýndan tilin tiri jáne ózekti etýdiń basqa joldary bar. Eń mańyzdy nárselerdiń biri-ınternettegi sýndan tilindegi resýrstarǵa ońaı qol jetkizýdi qamtamasyz etý. Bul Internet baılanysy bar kez kelgen adam paıdalana alatyn veb-sózdikter men basqa materıaldardy jasaýdy bildiredi. Til damyp kele jatqandyqtan, mundaı resýrstar tildiń ózektiligin saqtaýǵa jáne onyń sóıleýshilerdiń qajettilikterine sáıkes kelýine kómektesedi.

Sýndan tilinen aýdarma qazirgi álemde tildiń serpindi jáne jandy bolýyn qamtamasyz etýdiń mańyzdy bóligi bolyp tabylady. Kásibı mamandardyń da, ana tilinde sóıleıtinderdiń de kúsh-jigeriniń arqasynda til elde kúsh pen maqtanysh kózi bolyp qala beredi, sonymen qatar mádenıetter arasyndaǵy baılanysty jaqsartýǵa yqpal etedi.

Sýndan tilinde qaı elder sóıleıdi?

Sýndan Indonezıanyń Banten jáne Batys Iava provınsıalarynda, sondaı-aq Ortalyq Iavanyń bólikterinde sóıleıdi. Sondaı-aq, Indonezıanyń, Sıngapýrdyń jáne Malaızıanyń basqa bólikterinde turatyn etnıkalyq sýndandyqtardyń sany az.

Sýndan tiliniń tarıhy qandaı?

Sýndan tili-Indonezıanyń Batys Iava jáne Banten provınsıalarynda turatyn shamamen 30 mıllıon adam sóıleıtin avstronezıalyq til. Bul eldegi Iava tilinen keıingi ekinshi eń kóp taralǵan til jáne 14 ǵasyrdan bastap sot ádebıetiniń tili boldy. Sýndan tilindegi eń alǵashqy belgili hattar bizdiń zamanymyzdyń 11 ǵasyryna jatady jáne bul til kem degende 1500 jyl boldy dep esepteledi. Sýndan tili avstronezıa tilder otbasynyń Batys malaı-polınezıalyq tarmaǵynyń bóligi bolyp tabylady jáne Iava jáne Balı tilderimen baılanysty. Sýndan tili kúndelikti qarym-qatynas úshin, saýda tili retinde, sondaı-aq dástúrli bılerde, kóleńkeli qýyrshaq teatrynda (Vaıang golek) jáne kechapı sýlıng dep atalatyn tanymal halyq stılindegi mýzykada kórinetin óner men mádenıetti taratý quraly retinde qoldanylady. Bul til ǵasyrlar boıy bilim berý mekemelerinde de qoldanylǵan, al eski qoljazbalar kóbinese sýndan tilinde nemese sýndan men Iava tilderiniń qospasynda jazylǵan.

Sýndan tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. "Sýndan poezıasynyń anasy" degen atpen tanymal sýndanarı 1700 jyldary sýndan tilin poetıkalyq formaǵa engizgen áıgili sýndan aqyny boldy.
2. A. a. maramıs (1914-1995), jazýshy, aýdarmashy jáne lıngvıs, sýndan tili týraly bilimin edáýir keńeıtip, alǵashqy sýndan til bilimi akademıasyn qurdy.
3. Dardırı M. Arıef (1917-1996), kórnekti aqyn, 20 ǵasyrda qazirgi sýndan ádebı tiliniń damýyna úles qosyp, mańyzdy shyǵarmalardy Iavan tilinen sýndan tiline aýdardy.
4. Profesor doktor H.Kesmanto (1929-2016), belsendi jáne ǵalym, Bandýng ýnıversıtetinde til men ádebıettiń barlyq túrlerine arnalǵan ádebıet fakúltetin qurdy jáne sýndan tili týraly kóptegen kitaptar men jýrnal maqalalarynyń avtory.
5. Sýrádı (1934 j.t.), áıgili sýndandyq aqyn jáne qoǵam qaıratkeri, sýndan tilinde de, Indonezıada da kóp jazdy jáne sýndan halqynyń dástúrleri men mádenıeti týraly eńbekteri úshin úlken qurmetke ıe.

Sýndan tiliniń qurylymy qalaı?

Sýndan tili-avstronezıa tili, shamamen 39 mıllıon adam sóıleıdi, negizinen Indonezıadaǵy Iava aralynyń batys bóliginde. Ol avstronezıalyq tilder otbasynyń malaı-polınezıalyq kishi tobyna jatady jáne Iava, madýrez jáne Balı tilderimen tyǵyz baılanysty.
Sýndan-bul SVO (sýbekt-etistik-obekt) til. Etistikter olardyń argýmentterine tulǵa, san jáne jynys turǵysynan sáıkes keledi. Zat esimder is boıynsha búgilmeıdi jáne olarda belgili nemese belgisiz maqalalar joq. Úsh jynys (erkek, áıel jáne orta) jáne eki San (jekeshe jáne kópshe) bar. Sýndan tilinde etistik affıksteriniń óte kúrdeli jıyntyǵy bar, onyń ishinde birneshe ýaqytsha markerler jáne basqa aspektilik markerler bar. Til sonymen qatar sóz tártibin maǵynany bildirý quraly retinde qoldanady.

Sýndan tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Sýndan tilinde sóıleıtin adamdy taýyp, onymen únemi sóılesińiz. Eń durysy, siz tildi úırenýge jáne bir-birińizge úırenýge kómektesetin suhbattasýshy bolǵanyńyz jón.
2. Osy til týraly birneshe kitap nemese aýdıo materıal satyp alyp, ony ózińiz zertteı bastańyz. Jaqsy resýrstarǵa gramatıkalyq kitaptar, oqýlyqtar, jumys dápterleri jáne aýdıo jazbalar kiredi.
3. Jekelendirilgen oqytý men keri baılanysty qamtamasyz ete alatyn tárbıeshilermen tildik kýrstarǵa nemese jeke sabaqtarǵa jazylyńyz.
4. Daıyn bolǵan kezde Indonezıaǵa sapar shegip, tilge tolyǵymen enýge tyrysyńyz. Osylaısha, siz ana tilinde sóıleıtinderdi tyńdaý jáne olarmen sóılesý arqyly til úırenýge bolady.
5. Ana tilinde sóıleıtindermen sóılesý jáne oqýǵa kómektesetin qosymsha materıaldardy tabý úshin veb-saıttar, forýmdar jáne áleýmettik medıa sıaqty onlaın resýrstardy paıdalanyńyz.

Sońǵy jyldary evreı aýdarmashylaryna suranys artyp keledi

Evreı tiline aýdarýǵa suranys artyp keledi, óıtkeni kóptegen kásiporyndar ózderi men sheteldegi seriktes uıymdar arasyndaǵy tildik kedergini eńserý qyzmetterin qajet etedi. Buryn bul dinı mátinderdi aýdarýmen shektelgen, biraq qazirgi álemde Mádenıetaralyq komýnıkasıanyń úlken ósýi baıqalady, bul evreı aýdarmashylaryna degen qajettiliktiń artýyna ákeledi.

Álemdegi eń kóne tilderdiń biri retinde evreı tili bir ýaqytta kúrdeli jáne núanstarǵa toly. Bul sonymen qatar Izraıldiń resmı tili, bul jahandyq bıznes úshin senimdi evreı aýdarma qyzmetterine qol jetkizýdi mańyzdy etedi. Dúnıe júzinde 9 mıllıonnan astam adam sóıleıtindikten, olardyń qujattaryn, veb-saıttaryn, qoldanbalaryn nemese tipti evreı tilinen nemese odan elektrondyq hattardy aýdarýǵa kómek qajet bolýy múmkin áleýetti klıentter tapshylyǵy joq.

Alaıda, onyń kúrdeliligine baılanysty evreı tiline aýdarý qıyn mindet bolýy múmkin. Aýdarmashy tildiń ózin erkin meńgerip qana qoımaı, sonymen qatar ártúrli mádenıetter men aımaqtarda qoldanylatyn názik núanstar men dıalektilerdi bilýi kerek. Sonymen qatar, evreı gramatıkasy aǵylshyn tilinen aıtarlyqtaı erekshelenedi, sondyqtan aýdarmashy túpnusqa mátinniń maǵynasyn dál jetkizý úshin ekeýimen de tanys bolýy kerek.

Baqytymyzǵa oraı, tájirıbeli evreı aýdarmashylary búkil álemde keńinen qol jetimdi. Siz ózińizdiń halyqaralyq iskerlik operasıalaryńyzǵa kómektesý úshin arnaıy aýdarmashy izdep júrsiz be nemese qujattardy bir rettik aýdarýǵa kómektesetin adam izdeseńiz de, sizge kómektese alatyn bilikti maman taba alasyz.

Ivrıt tilindegi aýdarmaǵa ıe bolý kóptegen paıdaly múmkindikterge jol ashady - zańdy jáne medısınalyq, qarjylyq jáne mádenı. Jazbasha aýdarma qyzmetterine suranys artyp kele jatqandyqtan, osy salada sapaly aýdarmashylarǵa degen qajettilik te artady. Tájirıbeli mamandar kóp jumys tabatyny sózsiz, al aýdarma isine jańadan kelgender ózderiniń daǵdylaryn keńeıtý arqyly ósip kele jatqan suranysty paıdalana alady.

Evreı tilinde qaı elder sóıleıdi?

Izraılde, AQSH-ta, Kanadada, Fransıada jáne Argentınada evreı tilinde sóıleıdi. Sonymen qatar, ol kóptegen basqa elderde, sonyń ishinde Ulybrıtanıada, Germanıada, Shvesıada jáne Bolgarıada dinı maqsatta qoldanylady.

Evreı tiliniń tarıhy qandaı?

Evreı tiliniń ejelgi jáne ańyzǵa aınalǵan tarıhy bar. Bul evreılerdiń jeke basy men mádenıetiniń ajyramas bóligi bolyp tabylatyn álemdegi eń kóne tiri tilderdiń biri. Evreı tiliniń eń erte túri bizdiń dáýirimizge deıingi 12 ǵasyrda Palestına aımaǵynda paıda bolǵan dep esepteledi. Evreı tili Injil kezeńinde ızraıldikterdiń negizgi tili boldy, keıinirek ol ravvındik ádebıet pen duǵa tiline aınaldy.
Bizdiń dáýirimizge deıingi 586-538 jyldary Vavılon tutqyny kezinde evreıler keıbir akkadtyq qaryzdardy qabyldady. 70 jyly ekinshi ǵıbadathana qulaǵannan keıin evreı tili kúndelikti qoldanysta birtindep quldyraı bastady jáne aýyzeki til birtindep evreı-Palestına arameı jáne ıdısh sıaqty ártúrli dıalektilerge aınaldy. Evreı tilin qoldaný 19 ǵasyrda sıonısik ıdeologıanyń paıda bolýymen jáne 1948 jyly qazirgi Izraıl memleketiniń qurylýymen qaıta jandandy. Búginde Izraılde jáne búkil álemde mıllıondaǵan adamdar evreı tilinde sóıleıdi.

Evreı tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Elıezer Ben-Ehýda (1858-1922): "Qazirgi evreı tiliniń ákesi" degen atpen belgili Ben-Ehýda evreı tiliniń qaıta jandanýynda mańyzdy ról atqardy, ol is júzinde aýyzeki til retinde joǵalyp ketti. Ol evreı tiliniń alǵashqy zamanaýı sózdigin jasady, standarttalǵan emle júıesin jasady jáne til týraly bilimdi taratýǵa kómektesetin ondaǵan kitaptardyń avtory boldy.
2. Musa Mendelson (1729-1786): evreı jáne nemis tilinde sóıleıtin halyqtyń keń tobynyń evreı mádenıetimen tanysqan nemis evreıi. Onyń Taýratty evreı tilinen nemis tiline aýdarýy mátindi kópshilikke jetkizdi jáne evreılerdiń Eýropada tanylýyn arttyrýǵa kómektesti.
3. Haım Nahman Bıalık (1873-1934): Izraıldiń kórnekti aqyny jáne ǵalymy Bıalık evreı ádebıetin modernızasıalaýdyń jáne evreı ádebıetiniń baı dástúrin qurýdyń basty jaqtaýshysy boldy. Ol osy tilde ondaǵan klasıkalyq shyǵarmalar jazdy jáne qazirgi kezde keńinen qoldanylatyn jańa evreı sózderi men sóz tirkesterin engizdi.
4. Ezra Ben-Iehýda (1858-1922): Elıezerdiń Uly, bul lıngvıs jáne leksıkograf ákesiniń jumysyn qabyldap, ony jalǵastyrdy. Ol alǵashqy evreı tezaýrýsyn jasady, evreı gramatıkasy týraly kóp jazdy jáne evreı tilindegi alǵashqy zamanaýı gazettiń avtory boldy.
5. Haım Nahman Bıalık (1873-1934): Haım aǵasy Haım da evreı tiliniń damýyna úlken úles qosty. Ol evreı ádebıetine mamandanǵan jáne ıvrıt tilinde anyqtamalyq kitaphana qurǵan tanymal ádebıet synshysy boldy. Ol sonymen qatar klasıkalyq shyǵarmalardy eýropalyq tilderden evreı tiline aýdarýǵa jaýapty boldy.

Evreı tiliniń qurylymy qalaı jumys isteıdi?

Evreı tili semıt tili bolyp tabylady jáne abdjad jazý júıesin ustanady. Ol evreı alfavıtin paıdalanyp ońnan solǵa qaraı jazylǵan. Evreı sóılemindegi sózderdiń negizgi tártibi–etistik-sýbekt-obekt. Zat esimder, syn esimder, esimdikter men ústeýler jynysyna, sanyna jáne/nemese ıelenýine qaraı eńkeıedi. Etistikter bet, San, jynys, shaq, kóńil-kúı jáne aspekt úshin biriktirilgen.

Evreı tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Alfavıtten bastańyz. Áripterdi oqýǵa, aıtýǵa jáne jazýǵa yńǵaıly bolyńyz. 2. Evreı gramatıkasynyń negizderin bilińiz. Etistikterdi konúgasıalaýdan jáne zat esimderdi septeýden bastańyz. 3. Sózdik qoryńyzdy keńeıtińiz. Aptanyń kúnderi, aılar, sandar, jalpy tirkester men órnekter sıaqty negizgi sózderdi bilińiz. 4. Ana tilinde sóıleıtin adammen evreı tilinde sóılesýge mashyqtanyńyz. Áńgimelesý-úırenýdiń eń jaqsy tásilderiniń biri! 5. Evreı mátinderin oqyp, sýbtıtrleri bar evreı beınelerin qarańyz. 6. Evreı mýzykasy men aýdıo jazbalaryn tyńdańyz. 7. Evreı tilindegi onlaın resýrstardy paıdalanyńyz. Evreı tilin úırenýge arnalǵan kóptegen paıdaly veb-saıttar men qosymshalar bar. 8. Evreı tilin kúndelikti ómirińizdiń bir bóligine aınaldyryńyz. Bul tildi kúndelikti ómirge engizý ony tezirek úırenýge kómektesedi.