Túrik Tájik Aýdarma

Túrik tili-myńdaǵan jyldarǵa sozylǵan jáne búkil álem boıynsha mıllıondaǵan adamdar qoldanatyn Ortalyq Azıada tamyry bar ejelgi, tiri til. Túrik tiliniń shet tili retinde salystyrmaly túrde sırek kezdesetinine qaramastan, ásirese batys Eýropada jazbasha aýdarma qyzmetterine degen qyzyǵýshylyq pen suranys artty, óıtkeni el barǵan saıyn jahandanyp, ózara baılanysty bola bastady.

Uzaq jáne kúrdeli tarıhynyń arqasynda Túrik tili álemdegi eń mánerli tilderdiń biri bolyp tabylady, onyń erekshe gramatıkasy men leksıkasynda mádenıet pen sıntaksıstiń núanstary beınelengen. Osy sebepti aýdarmashy qyzmetterin sóıleýdiń dáldigi men erkin sóıleýin qamtamasyz etý úshin tildi jaqsy biletin ana tilinde sóıleıtin mamandar usynýy kerek.

Túrik tilinen nemese túrik tilinen aýdarǵanda tildiń jargon men ıdıomaǵa toly ekenin eskerý mańyzdy. Sonymen qatar, standartty jazbasha nusqadan basqa kóptegen dıalektiler bar, sondyqtan maqsatty aýdıtorıanyń jergilikti aıtylýy men sózdik qoryna erekshe nazar aýdarý qajet.

Túrik tiline aýdarýdyń taǵy bir problemasy-bul tildegi jurnaqtardyń óte egjeı-tegjeıli júıesi. Ár áripti gramatıkalyq erejege sáıkes ózgertýge bolady; osy erejelerdi taný jáne durys qoldaný úshin tájirıbeli aýdarmashy qajet.

Jalpy, túrik tili-kúrdeli jáne ádemi til, baı aýyzsha dástúri bar, ony dál aýdarý úshin Sheber qol qajet. Bilikti aýdarmashy sizdiń qujattaryńyz túrik tilinde nemese onsyz berilgende bastapqy maǵynasyn saqtaıtynyna kóz jetkizýge kómektesedi.

Túrik tilinde qaı elder sóıleıdi?

Túrik tili negizinen Túrkıada, sondaı-aq Kıpr, Irak, Bolgarıa, Gresıa jáne Germanıanyń bólikterinde sóıleıdi.

Túrik tiliniń tarıhy qandaı?

Túrki tili dep atalatyn túrik tili-Altaı tilder otbasynyń bir tarmaǵy. Ol bizdiń zamanymyzdyń birinshi myńjyldyǵynyń alǵashqy ǵasyrlarynda qazirgi Túrkıa aýmaǵyndaǵy kóshpeli taıpalardyń tilinen shyqqan dep esepteledi. Til ýaqyt óte kele damydy jáne oǵan arab, parsy jáne grek sıaqty Taıaý Shyǵys jáne Ortalyq Azıa tilderi qatty áser etti.
Túrik tiliniń eń alǵashqy jazbasha túri shamamen 13 ǵasyrǵa jatady jáne osy kezeńde Anadolynyń kóp bóligin jaýlap alǵan Seljuq túrikterine jatady. Olar qoldanǵan til "eski Anadoly-túrik" dep ataldy jáne kóptegen parsy jáne arab qaryzdary boldy.
Osmanly kezeńinde (14-19 ǵasyrlar) Stambýl dıalektisine negizdelgen standarttalǵan til paıda boldy, ol qoǵamnyń barlyq deńgeılerinde jáne ımperıa aımaqtarynda qoldanyla bastady. Bul arab, parsy jáne grek sıaqty basqa tilderden kóptegen sózderdi alǵan Osmanly-túrik tili retinde belgili boldy. Ol negizinen arab qaraǵashymen jazylǵan.
1928 jyly qazirgi Túrik Respýblıkasynyń negizin qalaýshy Atatúrik túrik tiline jańa alfavıt engizip, arab jazýyn ózgertilgen latyn alfavıtimen almastyrdy. Bul túrik tilinde tóńkeris jasap, ony úırený men qoldanýdy jeńildetti. Búginde túrik tilinde búkil álem boıynsha 65 mıllıonnan astam adam sóıleıdi, bul ony Eýropadaǵy eń kóp sóıleıtin tilderdiń birine aınaldyrady.

Túrik tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Mustafa Kemal Atatúrik: Túrkıa Respýblıkasynyń negizin qalaýshy jáne Tuńǵysh Prezıdenti kóbinese túrik tilinde túbegeıli reformalar júrgizdi, sonyń ishinde álipbıdi jeńildetý, sheteldik sózderdi túrik balamalaryna aýystyrý jáne tildi oqytý men qoldanýǵa belsendi yqpal etý.
2. Ahmet Djevdet: Osmanly ǵalymy Ahmet Djevdet kóptegen arab jáne parsy sózdikterin qamtıtyn jáne túrik sózderi men sóz tirkesterine standartty maǵynalar berilgen alǵashqy zamanaýı túrik sózdigin jazdy.
3. Halıt Zıa Ýshaklygıl: 20 ǵasyrdyń basyndaǵy áıgili roman Jazýshy Ýshaklygıl 16 ǵasyrdaǵy Osmanly aqyny Nazım Hıkmettiń poetıkalyq stıline degen qyzyǵýshylyqty jandandyrdy, sonymen qatar sóz oınaý jáne rıtorıkalyq suraqtar sıaqty ádebı quraldardy qoldanýdy keńinen nasıhattady.
4. Rejep Taıyp Erdoǵan: Túrkıanyń qazirgi prezıdenti Erdoǵan óziniń sóılegen sózderi men túrik tilin qoǵamdyq ómirde qoldanýdy qoldaý arqyly ulttyq biregeılik sezimin nasıhattaýda mańyzdy ról atqardy.
5. Bedrı Rahmı Eıýboglý: 1940 jyldardan bastap qazirgi túrik poezıasynyń jetekshi qaıratkerleriniń biri, Eıýboglý batys ádebıeti men dástúriniń elementterin túrik ádebıetine engizýge, sondaı-aq kúndelikti túrik leksıkasyn qoldanýdy nasıhattaýǵa yqpal etti.

Túrik tiliniń qurylymy qalaı?

Túrik tili-aglútınatıvti til, ıaǵnı ol sózderge kóbirek aqparat pen núanstar berý úshin affıksterdi (sózderdiń aıaqtalýy) qoldanady. Onda sýbekt-obekt-etistik sózderiniń reti de bar. Túrik tili de daýysty dybystardyń salystyrmaly túrde kóp bolýymen jáne daýysty dybystardyń uzyndyǵymen erekshelenedi. Onda birneshe daýyssyz toptar, sondaı-aq býyndardaǵy ekpinniń eki túrli túri bar.

TÚRIK TILIN eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Alfavıt jáne negizgi gramatıka sıaqty tildiń negizderin úırenýden bastańyz. 2. Bilimińizdi arttyrý úshin Túrik tili kýrstary, podkasttar jáne beıneler sıaqty tegin onlaın resýrstardy paıdalanyńyz. 3. Aptasyna keminde bir ret til úırenýge mindetteme alý arqyly ózińizge turaqty sabaq kestesin jasańyz. 4. Túrik tilinde sóıleýshilermen nemese til almasý baǵdarlamalary arqyly sóılesýge mashyqtanyńyz. 5. Kilt sózder men sóz tirkesterin este saqtaýǵa kómektesetin kartalar men basqa este saqtaý quraldaryn paıdalanyńyz. 6. Mádenıet týraly kóbirek bilý jáne tyńdaý daǵdylaryn jaqsartý úshin Túrik mýzykasyn tyńdańyz jáne túrik fılmderin kórińiz. 7. Ózińizge úırengenderińizdi qorytýǵa jáne jattyǵýǵa ýaqyt berý úshin únemi úzilis jasańyz. 8. Qatelikter jasaýdan qoryqpańyz; qatelikter oqý prosesiniń bóligi bolyp tabylady. 9. Ózińizdi synap kórińiz, jańa nárseni kórińiz jáne shekarańyzdy ıterińiz. 10. Oqý kezinde kóńil kóterińiz!

Tájik nemese tájik-Ortalyq Azıa men Taıaý Shyǵysta sóıleıtin til. Bul úndi-ıran tili, parsy tilimen tyǵyz baılanysty, biraq ózindik erekshelikteri bar. Tájikstanda bul resmı til, ony Qazaqstanda, Ózbekstanda, Aýǵanstanda jáne Reseıde azshylyqtar da sóıleıdi. Onyń tanymaldylyǵyna baılanysty tájik jáne orys tilderindegi aýdarmalarǵa suranys artyp keledi.

Tájik tiline aýdarma bıznes úshin de, jeke tulǵalar úshin de mańyzdy qyzmet bolyp tabylady.bıznes úshin tájik tiline aýdarma qyzmetteri kompanıalarǵa óz salasyndaǵy basqa mamandarmen tıimdi qarym-qatynas jasaýǵa múmkindik beretin jańa naryqtarǵa qol jetkizýdi qamtamasyz etedi. Bul ásirese halyqaralyq saýdamen aınalysatyndar úshin paıdaly. Aýdarmashy qyzmetteri Memlekettik organdar men úkimettik emes uıymdarǵa esep beretin jáne tıimdi bolýǵa kómektesý arqyly úkimettik vedomstvolar arasyndaǵy baılanysty jeńildetý úshin de qoldanyla alady.

Jeke adamdarǵa jumysqa ornalasý kezinde nemese medısınalyq kómekke júgingen kezde aýdarmashynyń qyzmetterin paıdalaný qajet bolýy múmkin. Internettegi marketıńtik kompanıalar úshin veb-saıt mazmuny men jarnamalyq materıaldardyń tájik tiline aýdarmalaryn qoldaný paıdaly bolýy múmkin.

Kez kelgen eki tilden aýdarǵanda kásibı Qyzmetterdi paıdalaný mańyzdy. Kásibı aýdarmashylar birneshe tildi biledi jáne ár tildiń núanstaryn túsinedi. Olar aýdarmalarynyń dáldigin, anyqtyǵyn jáne oqylýyn qamtamasyz etedi. Kásibı aýdarmashy sonymen qatar dáldik úshin mańyzdy termınologıadaǵy kez kelgen ózgeristerdi baqylaıdy.

Sertıfıkattalǵan aýdarmashylar naqty ázirlengen standarttary joq tildik kombınasıalar úshin baǵa jetpes. Olar qujattardy dál jáne ımıgrasıalyq jáne basqa da memlekettik qyzmetter qabyldaıtyn nysanda aýdara alady. Ýnıversıtetterge jáne ımıgrasıalyq maqsattarǵa ótinish berý úshin kýálandyrylǵan aýdarymdar jıi qajet.

Eger sizge tájik tiline aýdarma qyzmeti qajet bolsa, senimdi, kásibı jetkizýshini tańdaý mańyzdy. Belgili bir salada tájirıbesi bar jáne jumysty ýaqytynda aıaqtaı alatyn aýdarmashyny tańdańyz. Sondaı-aq olardyń jumys sapasyn tekserý mańyzdy, óıtkeni kóptegen aýdarmalarda qateler bar. Muqıat zertteý jáne tutynýshylardyń pikirleri sizge senýge bolatyn aýdarmashyny tabýǵa kómektesedi.

Tájik tilinde qaı elder sóıleıdi?

Tájik tilinde negizinen Tájikstan, Aýǵanstan, Ózbekstan jáne Qyrǵyzstanda sóıleıdi. Sondaı-aq, Reseıde, Túrkıada, Pákistanda, Iranda jáne basqa da burynǵy keńestik respýblıkalarda halyqtyń shaǵyn toptary sóıleıdi.

Tájik tiliniń tarıhy qandaı?

Tájik tili-Iran men Aýǵanstanda sóıleıtin parsy tiliniń zamanaýı nusqasy. Bul negizinen parsy tiliniń dıalektileri men onyń predshestvennıgi, orta parsy tiliniń (pehlevı dep te atalady) tirkesimi. Oǵan basqa tilder, sonyń ishinde orys, aǵylshyn, qytaı, hındı, ózbek, túrikmen jáne basqalary aıtarlyqtaı áser etti. Qazirgi tájik tili alǵash ret bizdiń zamanymyzdyń 8 ǵasyrynda, arabtardyń Persıany jaýlap alýynan keıin aımaqqa kelgen Shyǵys Iran taıpalary bul tildi qabyldap, ony kúndelikti ómirde qoldana bastaǵan kezde quryldy. 9 ǵasyrda Buhara qalasy Ortalyq Azıadaǵy alǵashqy parsy tildi áýlet bolǵan Samanıdter áýletiniń astanasy boldy. Osy kezeńde bul aımaqta mádenıet pen ádebıet órkendep, aımaqtyń aýyzeki tili birtindep tájik tili dep biletin tilge aınaldy.
20 ǵasyrda tájik tili resmı túrde kodıfıkasıalanyp, mektepterdiń oqý baǵdarlamalaryna engizildi. Sodan beri ol Ortalyq Azıa aımaǵynda mańyzdy tilge aınaldy. Til damyp keledi jáne sońǵy jyldary onyń leksıkonyna jańa sózder qosyldy. Búginde tájik tili Tájikstannyń resmı tili bolyp tabylady jáne ony el ishinde de, odan tys jerlerde de 7 mıllıonnan astam adam sóıleıdi.

Tájik tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Abdýlmedjıd Iýraev – qazirgi zamanǵy standarttaýǵa úles qosqan tájik tiliniń ǵalymy, avtory jáne profesory.
2. Mırzo Týrsýnzoda-tájik tili men ádebıetin nasıhattaýdaǵy rólimen tanymal Tájikstannan shyqqan áıgili aqyn, saıasatker jáne jazýshy.
3. Sadrıddın Aını-kórnekti tájik jazýshysy, onyń shyǵarmalary tájik ádebı murasynyń mańyzdy bóligi bolyp tabylady.
4. Ahmadjon Mahmýdov-qazirgi tájik jazba dástúrlerin standarttaýǵa kómektesken jazýshy, lıngvıs jáne ǵalym.
5. Muhammedjon Sharıpov-óz shyǵarmalarymen tájik tilin qalyptastyrýǵa kómektesken kórnekti aqyn jáne esseıst.

Tájik tiliniń qurylymy qalaı?

Tájik tili úndi-eýropalyq tilder otbasynyń ırandyq tarmaǵyna jatady. Onyń negizgi qurylymy eki bólikten turady: úsh jynysty zat esimder júıesimen sıpattalatyn eski Iran tili jáne eki jynysty zat esimder júıesimen sıpattalatyn Ortalyq Azıa tilderi. Sonymen qatar, til arab, parsy jáne basqa tilderdiń elementterin qamtıdy, bul onyń mádenı ártúrliligin kórsetedi. Tájik tili analıtıkalyq-sıntetıkalyq qurylymǵa ıe, ıaǵnı ol fleksıalyq morfologıadan góri sóz tártibi men sıntaksıstik ádisterge, mysaly, istiń aıaqtalýyna kóbirek súıenedi. Tájik tilindegi sózderdiń reti óte mańyzdy; sóılemder taqyryptan bastalyp, predıkatpen aıaqtalady.

Tájik tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Jaqsy tájik oqýlyǵyn nemese onlaın kýrsty satyp alýdan bastańyz. Onyń gramatıka, oqý, jazý, sóıleý jáne tyńdaýdy qamtıtynyna kóz jetkizińiz.
2. Tájik tilindegi aýdıo jazbalardy tyńdańyz jáne tájik tilindegi beınelerdi kórińiz. Aıtylymǵa nazar aýdaryp, oǵan elikteýge tyrysyńyz.
3. Tájik tilindegi qarapaıym mátinderdi oqýdy bastańyz. Beıtanys sózderdiń maǵynasyn bilýge tyrysyńyz jáne sol sózderdiń aıtylýy men anyqtamalaryn qarańyz.
4. Ana tilinde sóıleıtindermen tájik tilinde sóılesýge mashyqtanyńyz. Muny Italki nemese Conversation Exchange sıaqty til almasý saıttary arqyly jasaýǵa bolady. Siz sondaı-aq klýbqa nemese tájik tili kýrstaryna jazyla alasyz.
5. ITranslate nemese Google Translate sıaqty onlaın quraldardy paıdalanyp tájik tilinde jazýdy úırenińiz.
6. Sońynda, joǵary motıvasıany saqtaý jáne úlgerimińizdi baqylaý úshin ózińizge turaqty maqsattar qoıyńyz.