Туркия Татарский Тарҷума

Забони туркӣ забони қадимӣ ва зинда бо решаҳои Осиеи Марказӣ буда, ҳазорҳо сол дорад ва аз ҷониби миллионҳо одамон дар саросари ҷаҳон истифода мешавад. Бо вуҷуди нодирии нисбии забони туркӣ ҳамчун забони хориҷӣ, таваҷҷӯҳ ва талабот ба хидматҳои тарҷумаи хаттӣ, алахусус Дар Аврупои Ғарбӣ, афзоиш ефт, зеро кишвар торафт ҷаҳонишавӣ ва бо ҳам алоқаманд мешавад.

Бо таърихи тӯлонӣ ва мураккаби худ, забони туркӣ яке аз забонҳои ифодакунандаи ҷаҳон аст, ки нозукиҳои фарҳанг ва синтаксис дар грамматика ва луғати беназири он таҷассум ефтааст. Аз ин сабаб, хидматҳои тарҷумон бояд аз ҷониби мутахассисони модарӣ, ки бо забон хуб ошно ҳастанд, пешниҳод карда шаванд, то дақиқӣ ва равониро таъмин кунанд.

Ҳангоми тарҷума аз забони туркӣ е туркӣ, бояд ба назар гирифт, ки забон пур аз жаргон ва ибора аст. Ғайр аз он, ба ғайр аз нусхаи стандартии хаттӣ, лаҳҷаҳои зиеде мавҷуданд, бинобар ин ба талаффузи маҳаллӣ ва луғати шунавандагони мақсаднок диққати махсус додан лозим аст.

Мушкилоти дигари марбут ба тарҷума ба забони туркӣ системаи хеле муфассали суффиксҳо дар ин забон мебошад. Ҳар як ҳарфро мувофиқи қоидаи грамматикӣ тағир додан мумкин аст; барои шинохтан ва дуруст татбиқ кардани ин қоидаҳо тарҷумони ботаҷриба лозим аст.

Дар маҷмӯъ, забони туркӣ забони мураккаб ва зебо бо анъанаи бойи шифоҳӣ мебошад, ки барои тарҷумаи дақиқи он дасти моҳир лозим аст. Тарҷумони соҳибихтисос метавонад кӯмак кунад, ки ҳуҷҷатҳои шумо ҳангоми интиқол ба забони туркӣ е бидуни он маънои аслии худро нигоҳ доранд.

Кадом кишварҳо бо забони туркӣ ҳарф мезананд?

Забони туркӣ асосан Дар Туркия, инчунин дар қисматҳои Кипр, Ироқ, Булғористон, Юнон ва Олмон сухан меравад.

Таърихи забони туркӣ чист?

Забони туркӣ, ки бо номи туркӣ маъруф аст, шохаи оилаи забонҳои алтай мебошад. Гумон меравад, ки он аз забони қабилаҳои кӯчманчӣ дар Қаламрави Туркияи ҳозира дар асрҳои аввали ҳазорсолаи якуми милодӣ пайдо шудааст. Забон бо мурури замон рушд кард ва зери таъсири забонҳои Шарқи Наздик ва Осиеи Марказӣ, аз қабили арабӣ, форсӣ ва юнонӣ қарор дошт.
Аввалин шакли хаттии забони туркӣ тақрибан ба асри 13 тааллуқ дорад ва ба туркҳои салҷуқӣ тааллуқ дорад, ки дар ин давра Қисми Зиеди Анатолияро забт карданд. Забоне, ки онҳо истифода мебурданд, "туркии қадимии анатолия" ном дошт ва дар он бисер қарзҳои форсӣ ва арабӣ мавҷуд буданд.
Дар давраи империяи Усмонӣ (аз асри 14 то асри 19) забони стандартикунонидашуда дар асоси лаҳҷаи истамбул пайдо шуд, ки дар ҳама сатҳҳои ҷомеа ва минтақаҳои империя истифода мешуд. Ин ҳамчун забони туркии усмонӣ маълум шуд, ки калимаҳои зиедеро аз забонҳои дигар, аз қабили арабӣ, форсӣ ва юнонӣ гирифтааст. Он асосан бо риштаи арабӣ навишта шудааст.
Соли 1928 Ататюрк, асосгузори Ҷумҳурии Муосири Туркия, алифбои навро барои забони туркӣ ҷорӣ кард ва хатти арабиро бо алифбои тағйирефтаи лотинӣ иваз кард. Ин забони туркиро инқилоб кард ва омӯзиш ва истифодаи онро осон кард. Имрӯз дар саросари ҷаҳон зиеда аз 65 миллион нафар бо забони туркӣ ҳарф мезананд, ки ин яке аз забонҳои маъмултарин дар Аврупо мебошад.

Дар байни 5 нафаре, ки дар омӯзиши забони туркӣ саҳми бештар гузоштаанд, кист?

1. Мустафо Кемал Ататюрк: Муассис ва аввалин президенти Ҷумҳурии Туркия аксар вақт ба ислоҳоти куллӣ дар забони туркӣ, аз ҷумла содда кардани алифбо, иваз кардани калимаҳои хориҷӣ бо муодили туркӣ ва мусоидат ба таълим ва истифодаи забон мансуб дониста мешаванд.
2. Аҳмад Ҷевдет: олими Усмонӣ Аҳмад Ҷевдет аввалин луғати муосири туркиро навишт, ки ба он бисер қарзҳои арабӣ ва форсӣ дохил шуда, ба калимаҳо ва ибораҳои туркӣ маъноҳои стандартӣ дода шуданд.
3. Халит Зие Ушаклыгил: ба романисти маъруфи ибтидои асри 20 Ушаклыгил эҳеи таваҷҷӯҳ ба услуби шоирии шоири асри 16-И усмонӣ Назим Ҳикмет, инчунин маъмулгардонии истифодаи усулҳои адабӣ, ба монанди бозии калимаҳо ва масъалаҳои риторикӣ нисбат дода мешавад.
4. Реҷеп Тайип Эрдуғон: президенти Кунунии Туркия Эрдуғон дар пешбурди ҳисси ҳувияти миллӣ тавассути суханрониҳо ва дастгирии истифодаи забони туркӣ дар ҳаети ҷамъиятӣ нақши муҳим бозидааст.
5. Бедри Раҳми Эйюбоғлу: Яке аз чеҳраҳои пешбари шеъри муосири туркӣ аз солҳои 1940-Ум, Эйюбоғлу ба ҷорӣ кардани унсурҳои адабиет ва анъанаҳои ғарбӣ ба адабиети туркӣ, инчунин маъмулгардонии истифодаи луғати ҳаррӯзаи туркӣ мусоидат кард.

Сохтори забони туркӣ чӣ гуна аст?

Забони туркӣ забони агглютинативӣ аст, ки маънои онро дорад, ки он аффиксҳоро (охири калимаҳо) барои додани маълумот ва нозукиҳои бештар ба калимаҳо истифода мебарад. Он инчунин тартиби калимаҳои Субъект-объект-феъл дорад. Забони туркӣ инчунин бо шумораи нисбатан зиеди овозҳо ва фарқияти дарозии овозҳо фарқ мекунад. Он инчунин дорои якчанд гурӯҳҳои ҳамсадоҳо ва инчунин ду намуди гуногуни таъкид дар ҳиҷоҳо мебошад.

Чӣ тавр забони туркиро ба таври дурусттар омӯхтан мумкин аст?

1. Аз омӯхтани асосҳои забон, ба монанди алифбо ва грамматикаи асосӣ оғоз кунед. 2. Барои васеъ кардани дониши худ аз захираҳои ройгони онлайн, аз қабили курсҳои забони туркӣ, подкастҳо ва видеоҳо истифода баред. 3. Ҷадвали мунтазами дарсҳоро барои худ тартиб диҳед ва ӯҳдадор шавед, ки ҳадди аққал як маротиба дар як ҳафта забон омӯзед. 4. Бо забонҳои модарӣ е бо истифода аз барномаҳои мубодилаи забон бо забони туркӣ сӯҳбат кунед. 5. Кортҳо ва дигар воситаҳои хотираро истифода баред, ки ба шумо дар хотир доштани калимаҳо ва ибораҳои калидӣ кӯмак мерасонанд. 6. Мусиқии туркиро гӯш кунед ва филмҳои туркиро тамошо кунед, то дар бораи фарҳанг маълумоти бештар гиред ва малакаҳои гӯш кардани худро такмил диҳед. 7. Боварӣ ҳосил кунед, ки танаффусҳои мунтазам гиред, то ба худ вақт диҳед, то чизҳои омӯхтаатонро ҳазм кунед ва машқ кунед. 8. Аз хато кардан натарсед; хатогиҳо як қисми раванди таълим мебошанд. 9. Худро санҷед, чизи навро санҷед ва ҳудуди худро тела диҳед. 10. Ҳангоми омӯзиш лаззат баред!

Забони тоторӣ забонест, ки асосан дар Ҷумҳурии Тотористон, Ки Ба Федератсияи Русия дохил мешавад, сухан меравад. Ин забони туркӣ аст, ки ба забонҳои дигари туркӣ, ба монанди туркӣ, узбекӣ ва қазоқӣ монанд аст. Он инчунин дар Қисматҳои Озарбойҷон, Украина ва Қазоқистон ҳарф мезанад. Забони тоторӣ забони расмии Тотористон аст ва дар соҳаи маориф ва идоракунии давлатӣ истифода мешавад.

Бо густариши империяи Русия забони тоторӣ барои омӯзиш дар мактабҳои ноҳияҳои Ба Ҳайати Тотористон дохилшуда ҳатмӣ шуд. Ин боиси кам шудани истифодаи он дар ҳаети ҳаррӯза гардид, аммо дар солҳои 1990-ум забон як навъ эҳе шуд, зеро кӯшишҳо барои ташвиқи истифодаи он ба амал омаданд.

Вақте ки сухан дар бораи тарҷума меравад, барои онҳое, ки мехоҳанд ҳуҷҷатҳоро ба забони тоторӣ тарҷума кунанд, якчанд имконот мавҷуданд. Усули маъмултарини тарҷума ба забони тоторӣ киро кардани тарҷумони касбӣ аз забони тоторӣ мебошад. Бартарии ин дақиқ аст, зеро онҳо бо нозукиҳои забон ошно хоҳанд шуд. Тарҷумонҳои касбӣ одатан дар соҳаҳои муайян, аз қабили интиқоли ҳуқуқӣ, тиббӣ ва молиявӣ таҷриба доранд, аз ин рӯ онҳо метавонанд тарҷумаи дақиқро таъмин кунанд.

Варианти дигар истифодаи барномаи тарҷумаи автоматӣ мебошад. Ин барномаҳо барои кӯмак ба одамоне, ки забони модарӣ нестанд, барои зуд ва дақиқ тарҷума кардани ҳуҷҷатҳо пешбинӣ шудаанд. Онҳо алгоритмҳоро барои мувофиқ кардани калимаҳо ва ибораҳо аз як забон ба забони дигар бидуни дахолати инсон истифода мебаранд. Аммо, ин барномаҳо метавонанд ба монанди тафтиши ҳуҷҷат аз ҷониби тарҷумон дақиқ набошанд.

Инчунин хидматҳои тарҷумаи онлайн мавҷуданд, ки метавонанд тарҷумаи дақиқро аз англисӣ ба тоторӣ таъмин кунанд. Ин хидматҳо аксар вақт арзонтарин вариант мебошанд, аммо онҳо наметавонанд ҳамон сифатро бо хидмати тарҷумони касбӣ кафолат диҳанд. Агар шумо дар ҷустуҷӯи ҳалли зуд ва арзон барои тарҷума ба забони тоторӣ бошед, ин метавонад як варианти хуб бошад. Аммо, муҳим аст, ки шумо хидмати мӯътабарро барои таъмини дақиқӣ истифода баред.

Новобаста аз он ки шумо кадом хатсайрро барои тарҷума ба забони тоторӣ интихоб мекунед, барои пешгирӣ кардани мушкилоти эҳтимолӣ дар оянда дақиқиро таъмин кардан муҳим аст. Тарҷумаи касбӣ одатан роҳи беҳтарини расидан ба ин ҳадаф аст, аммо агар мушкилоти хароҷот ба миен ояд, хидматҳои тарҷумаи онлайн е барномаҳои компютерӣ метавонанд кӯмак кунанд.

Кадом кишварҳо бо забони тоторӣ ҳарф мезананд?

Забони тоторӣ асосан Дар Русия сухан меравад, ки дар Он зиеда аз 6 миллион нафар сухан мегӯянд. Он инчунин дар дигар кишварҳо, Аз Қабили Озарбойҷон, Қазоқистон, Қирғизистон, Туркия ва Туркманистон ҳарф мезанад.

Таърихи забони тоторӣ чист?

Забони тоторӣ, ки бо номи тотории қазон низ маъруф аст, забони туркии гурӯҳи қипчакӣ мебошад, ки асосан дар Ҷумҳурии Тотористон, минтақаи Федератсияи Русия сухан меравад. Он инчунин дар дигар Қисматҳои Русия, Узбекистон ва Қазоқистон ҳарф мезанад. Таърихи забони тоторӣ ба асри 10 рост меояд, вақте ки булғорҳои волга исломро қабул карданд ва тоторҳои муосир шуданд. Дар давраи Орди Тиллоӣ (асрҳои 13-15) тоторҳо зери ҳукмронии муғулҳо буданд ва забони тоторӣ таъсири зиеди забонҳои муғулӣ ва форсиро эҳсос кард. Дар тӯли асрҳо забон бо сабаби тамос бо дигар лаҳҷаҳои забони туркӣ, инчунин қарзҳои арабӣ ва форсӣ тағироти ҷиддӣ ба амал овард. Дар натиҷа, он ба забони беназир табдил ефт, ки аз хешовандони наздики худ фарқ мекунад ва бисер лаҳҷаҳои минтақавӣ пайдо шуданд. Аввалин китоби бо забони тоторӣ навишташуда соли 1584 бо номи "Диванъ-и Люгати'т-тюрк"нашр шуд. Аз асри 19 сар карда, забони тоторӣ то андозае аз ҷониби империяи Русия ва Сипас Иттиҳоди Шӯравӣ эътироф карда мешуд. Он дар Замони шӯравӣ дар Тотористон мақоми расмӣ гирифт, аммо дар давраи сталин саркӯб карда шуд. Соли 1989 алифбои тоторӣ аз кириллӣ ба лотинӣ иваз карда шуд ва Соли 1998 Ҷумҳурии Тотористон забони тоториро расмӣ эълон кард. Имрӯзҳо дар Русия беш аз 8 миллион нафар, асосан дар байни ҷомеаи тоторӣ, бо ин забон ҳарф мезананд.

Дар байни 5 нафари беҳтарин, ки ба рушди забони тоторӣ саҳми калон гузоштаанд, кист?

1. Габдулло Тукай (18501913): шоир ва драматурги тотор, ки бо забонҳои узбекӣ, русӣ ва тоторӣ менавишт ва дар маъмулгардонии забон ва адабиети тоторӣ нақши муҳим бозид.
2. Аляскяра Миргазизи (асри 17): нависандаи Тотор, муаллифи грамматикаи даврони забони тоторӣ, ки ба ӯ таҳияи услуби беназири хатти шоирона нисбат дода мешавад.
3. Тегахира Асканави (18851951): олим ва забоншиноси тотор, ки таҳқиқоти ӯ дар бораи забони тоторӣ барои рушди он аҳамияти ҳалкунанда дошт.
4. Машаммедьяр Зарнакяев (асри 19): нависанда ва шоири Тотор, ки аввалин луғати муосири тоториро навиштааст ва ба стандартизатсияи забони тоторӣ кӯмак кардааст.
5. Илдар Файзӣ (1926-2007): нависанда ва рӯзноманигори тотор, ки даҳҳо ҳикояҳо ва китобҳоро бо забони тоторӣ навиштааст ва дар эҳеи забони адабии тоторӣ саҳми назаррас гузоштааст.

Сохтори забони тоторӣ чӣ гуна сохта шудааст?

Сохтори забони тоторӣ иерархист, бо морфологияи маъмулии агглютинативӣ. Дар он чор падеж (номӣ, волидайн, айбдоркунанда ва локативӣ) ва се ҷинс (мард, зан ва миена) мавҷуданд. Феълҳо аз рӯи чеҳра, рақам ва майл ва исмҳо аз рӯи феъл, ҷинс ва рақам майл мекунанд. Дар забон системаи мураккаби пасвандҳо ва зарраҳо мавҷуданд, ки метавонанд ҷанбаҳо, аз қабили ҷанба, самт ва модалиятро ифода кунанд.

Чӣ тавр забони тоториро ба таври дурусттар омӯхтан мумкин аст?

1. Боварӣ ҳосил кунед, ки шумо ба маводи босифат дастрасӣ доред – барои Омӯзиши забони тоторӣ дар Интернет ва мағозаҳои китоб захираҳои зиеде мавҷуданд, аз ин рӯ боварӣ ҳосил кунед, ки шумо ба маводи босифат дастрасӣ доред.
2. Бо алифбо шинос шавед-Азбаски забони тоторӣ бо ҳуруфи кириллӣ навишта шудааст, боварӣ ҳосил кунед, ки пеш аз ғарқ шудан ба омӯзиши забон бо алифбои беназир шинос шавед.
3. Талаффуз ва таъкидро омӯзед-забони тоторӣ системаи мураккаби тағир додани садонокҳо ва таъкидҳоро дар ҳиҷоҳо истифода мебарад, аз ин рӯ талаффузи худро машқ кунед ва фарқи байни садонокҳои таъсирбахш ва бетаъсирро омӯзед.
4. Қоидаҳо ва сохтори асосии грамматикиро санҷед – фаҳмиши Хуби грамматикаи асосӣ ва сохтори ҷумлаҳо ҳангоми азхудкунии ҳама гуна забон калидӣ аст.
5. Гӯш кунед, тамошо кунед ва хонед-Гӯш кардан, тамошо кардан ва хондан бо забони тоторӣ ба шумо кӯмак мекунад, ки ба садои забон одат кунед ва инчунин бо луғат ва ибораҳо кор кунед.
6. Сӯҳбатҳо-Сӯҳбатҳои Мунтазам бо касе, ки бо забони тоторӣ ҳарф мезанад, беҳтарин роҳи омӯхтани ҳар забон аст. Дар аввал кӯшиш кунед, ки оҳиста ва возеҳ сухан гӯед ва аз хатогиҳо натарсед.