Эсперанто Мари Уба Тәржемә итеү

Эсперанто - 1887 йылда поляк сығышлы табип һәм лингвист доктор Л.л. Заменгоф тарафынан төҙөлгән халыҡ-ара тел. Ул халыҡ-ара кимәлдә үҙ-ара аңлашыуға һәм аралашыуға булышлыҡ итеү, шулай уҡ төрлө илдәрҙән килгән кешеләр өсөн һөҙөмтәле икенсе тел булыу өсөн эшләнгән. Бөгөн 100-ҙән ашыу илдә бер нисә миллион кеше эсперанто телендә һөйләшә, һәм ул күп кенә халыҡ-ара ойошмалар тарафынан эш теле булараҡ ҡулланыла.

Эсперанто грамматикаһы бик ябай тип һанала, был уны башҡа телдәр менән сағыштырғанда өйрәнеүҙе күпкә еңеләйтә. Был ябайлаштырыу уны тәржемә итеү өсөн айырыуса яҡшы итә. Бынан тыш, эсперанто киң таралған һәм аңлайышлы, был уны тәржемә проекттарында ҡулланырға мөмкинлек бирә, юғиһә бер нисә тел талап ителә.

Эсперантоға тәржемә итеү тәржемә донъяһында уникаль урын биләй. Башҡа тәржемәләрҙән айырмалы рәүештә, эсперанто теленә тәржемә эсперанто телен дә, төп нөсхә телен дә яҡшы белгән тәржемәселәргә таяна. Был тәржемәселәргә теүәл тәржемә итеү өсөн теге йәки был телдә һөйләшеү мотлаҡ түгел тигәнде аңлата.

Материалды бер телдән эсперантоға тәржемә иткәндә, төп телдең һөҙөмтәле тәржемәлә теүәл күрһәтелгәнлегенә инаныу мөһим. Был еңел булмаҫҡа мөмкин, сөнки ҡайһы бер телдәрҙә туранан-тура эсперантоға тәржемә итеп булмаҫлыҡ идиоматик фразалар, һүҙҙәр һәм төшөнсәләр бар. Бәлки, төп нөсхә теленең был нескәлектәрен эсперантоға тәржемә итеүҙә тейешле кимәлдә сағылдырыуын тәьмин итеү өсөн махсус әҙерлек һәм тәжрибә кәрәк булыр.

Бынан тыш, эсперантола билдәле бер төшөнсәләр йәки һүҙҙәр өсөн эквиваленттар булмағанлыҡтан, был идеяларҙы аныҡ һәм теүәл аңлатыу өсөн тирә-яҡты ҡулланыу мөһим. Был эсперанто теленә тәржемә итеүҙең башҡа телдәрҙәге тәржемәләрҙән ныҡ айырылып торған ысулдарының береһе, унда бер үк фраза йәки төшөнсә туранан-тура эквивалентлы булырға мөмкин.

Дөйөм алғанда, эсперантоға тәржемә итеү халыҡ-ара үҙ-ара аңлашыуға һәм коммуникацияға булышлыҡ итеү өсөн уникаль һәм файҙалы инструмент булып тора. Төп нөсхә телен дә, эсперантоны ла тәрән аңлаған тәржемәселәргә таянып, тәржемәләр тиҙ һәм теүәл башҡарылырға мөмкин. Ниһайәт, ҡатмарлы төшөнсәләрҙе һәм идиомаларҙы белдереү өсөн тирә-яҡты ҡулланып, тәржемәселәр төп телдең мәғәнәһе эсперантоға тәржемә иткәндә теүәл тапшырылыуын гарантиялай ала.

Эсперанто телендә ниндәй илдәрҙә һөйләшәләр?

Эсперанто бер илдә лә рәсми танылған тел түгел. Бөтә донъя буйынса яҡынса 2 миллион кеше эсперанто телендә һөйләшә ала, шуға күрә был телдә донъяның күп илдәрендә һөйләшәләр. Ул Германия, Япония, Польша, Бразилия һәм Ҡытай кеүек илдәрҙә киң таралған.

Эсперанто теленең тарихы ниндәй?

Эсперанто - 19 быуат аҙағында поляк офтальмологы Л.л. Заменгоф тарафынан төҙөлгән халыҡ-ара тел. Уның маҡсаты-мәҙәниәттәр, телдәр һәм милләттәр араһында киң ҡулланылған күпер булып торған тел булдырыу. Ул лингвистик яҡтан ябай тел һайлай, уны, уның фекеренсә, булған телдәргә ҡарағанда өйрәнеү еңелерәк булыр ине.
Заменгоф үҙенең теле тураһында Беренсе китапты доктоua Libro (Беренсе китап) 1887 йылдың 26 июлендә доктор Эсперанто псевдонимы аҫтында баҫтырып сығара (был "өмөтләнеүсе" тигәнде аңлата). Эсперанто тиҙ тарала, һәм быуаттар сигендә ул халыҡ-ара хәрәкәткә әйләнә. Был ваҡытта был телдә бик күп етди һәм ғилми хеҙмәттәр яҙыла. Беренсе Халыҡ-ара конгресс Францияла 1905 йылда үтә.
1908 йылда телде популярлаштырыу һәм халыҡ-ара үҙ-ара аңлашыуға булышлыҡ итеү маҡсатында Бөтә донъя эсперанто ассоциацияһына (UEA) нигеҙ һалына. 20-се быуат башында бер нисә ил эсперантоны үҙҙәренең рәсми ярҙамсы теле итеп ҡабул итә, һәм бөтә донъя буйынса бер нисә яңы йәмғиәт ойошторола.
Икенсе донъя һуғышы эсперанто үҫешенә баҫым яһай, әммә ул үлмәй. 1954 ЙЫЛДА UEA Эсперантоның төп принциптары һәм маҡсаттары яҙылған Булон декларацияһын ҡабул итә. Бынан һуң 1961 йылда эсперанто хоҡуҡтары Декларацияһы ҡабул ителә.
Бөгөн бөтә донъя буйынса бер нисә мең кеше эсперанто телендә һөйләшә, башлыса хобби булараҡ, ҡайһы бер ойошмалар уны халыҡ-ара тел булараҡ ҡулланыуҙы хуплай.

Эсперанто телен үҫтереүгә ҙур өлөш индергән тәүге 5 кеше араһында кем бар?

1. Людовико Заменгоф эсперанто телен булдырыусы.
2. Уильям Олд шотланд шағиры һәм авторы, ул, атап әйткәндә, эсперантола Классик “Адя" поэмаһын, шулай уҡ был телдә башҡа бик күп әҫәрҙәр яҙа.
3. Хамфри Тонкин америка профессоры һәм бөтә донъя эсперанто ассоциацияһының элекке президенты, эсперантола тиҫтәнән ашыу китап яҙған.
4. Л.Л. Заменгоф Людовико Заменгофтың улдары һәм эсперантоның беренсе рәсми грамматикаһы һәм һүҙлеге "Эсперанто Нигеҙҙәре" н нәшер итеүсе.
5. Пробал дасгупта һинд авторы, мөхәррире һәм тәржемәсеһе, эсперанто грамматикаһы буйынса Һуңғы китап яҙған яңы ябайлаштырылған эсперанто грамматикаһы. Шулай уҡ уға Һиндостанда был телдең тергеҙелеүе лә йөкмәтелә.

Эсперанто теленең структураһы нисек ҡоролған?

Эсперанто - ул конструкцияланған тел, тимәк, ул даими, логик һәм өйрәнеү еңел булһын өсөн аңлы рәүештә эшләнгән. Был агглютинатив тел, йәғни яңы һүҙҙәр тамырҙар һәм аффикстар ҡушылыуы һөҙөмтәһендә барлыҡҡа килә, был телде тәбиғи телдәргә ҡарағанда өйрәнеү өсөн күпкә еңелерәк итә. Уның төп һүҙ тәртибе европа телдәренең күпселегендәге кеүек үк шаблонға тап килә: субъект ҡылым объект (SVO). Грамматикаһы бик ябай, сөнки исемдәрҙә аныҡ йәки билдәһеҙ артикль юҡ һәм гендер айырмаһы юҡ. Бында ла бер ниндәй ҙә боҙоуҙар юҡ, тимәк, ҡағиҙәләрҙе өйрәнеп, уларҙы теләһә ниндәй һүҙгә ҡуллана алаһығыҙ.

Эсперанто телен иң дөрөҫ ысул менән нисек өйрәнергә?

1. Эсперанто теленең нигеҙҙәрен өйрәнеүҙән башлағыҙ. Грамматика, һүҙлек запасы һәм әйтелеш нигеҙҙәрен өйрәнегеҙ. Интернетта Duolingo, Lernu һәм La Lingvo Internacia кеүек күп кенә бушлай ресурстар бар.
2. Телде ҡулланырға өйрәтегеҙ. Эсперантола телдә һөйләшеүселәр менән йәки эсперанто онлайн-берләшмәһендә һөйләшегеҙ. Мөмкин булһа, эсперанто буйынса сараларға һәм семинарҙарға йөрөгөҙ. Был һеҙгә телде тәбиғиерәк өйрәнергә һәм тәжрибәле телдә һөйләшеүселәрҙән кире бәйләнеш алырға ярҙам итәсәк.
3. Китаптарҙы уҡығыҙ һәм эсперанто фильмдарын ҡарағыҙ. Был һеҙгә телде аңлауҙы үҫтерергә һәм һүҙлек запасын тулыландырырға ярҙам итәсәк.
4. Әңгәмәсегеҙҙе табығыҙ йәки эсперанто курсын үтегеҙ. Телдә даими шөғөлләнергә мөмкин булған кешегә эйә булыу-өйрәнеүҙең бик яҡшы ысулы.
5. Телде мөмкин тиклем йышыраҡ ҡулланығыҙ. Теләһә ниндәй телде иркен белеүҙең иң яҡшы ысулы - уны мөмкин тиклем йышыраҡ ҡулланыу. Дуҫтарығыҙ менән аралашаһығыҙмы, әллә электрон хаттар яҙаһығыҙмы, мөмкин тиклем күберәк эсперанто ҡулланығыҙ.

Тау-мари теле фин-уғыр тел ғаиләһенең уникаль диалекты булып тора һәм Башлыса Рәсәй, Эстония һәм Финляндия төбәктәрендә йәшәгән тау-мари халҡының аҙсылығы тарафынан ҡулланыла. Был аҙсылыҡ теле булыуына ҡарамаҫтан, тау-мари теле тау-мари халҡының мәҙәни үҙенсәлеге өсөн бик мөһим. Шулай итеп, был телде тау мари теленән тәржемә итеү кеүек башланғыстар ярҙамында һаҡлауға иғтибар арта бара.

Һуңғы йылдарҙа мари теленән тәржемә итеү хеҙмәттәре популярлаша бара. Был өлөшләтә тау мари теленең мәҙәни үҙенсәлек маркеры булараҡ әһәмиәте артыуы, шулай уҡ онлайн-тәржемә хеҙмәттәренең киң ҡулланылыуы менән бәйле. Онлайн-тәржемә хеҙмәттәрен ҡулланып, тау мари телендә һөйләшеүселәр бөтә донъя буйынса төрлө телдәрҙә һөйләшеүселәр менән аралаша ала. Бынан тыш, онлайн-тәржемә хеҙмәттәрен тау мари телендә яҙылған мөһим документтарҙы һәм әҙәбиәтте башҡа телдәргә тәржемә итеү өсөн дә ҡулланырға мөмкин.

Тау мари теленән тәржемәсе хеҙмәттәрен төрлө ысулдар менән файҙаланырға мөмкин. Мәҫәлән, уларҙы тау-мари теле актерҙары ҡатнашлығында фильмдарға йәки телешоуҙарға субтитрҙар төҙөү өсөн йәки тау-мари телендәге китаптарҙы был телде белмәгән кешеләр өсөн асыҡ итеү өсөн ҡулланырға мөмкин. Улар шулай уҡ мөһим документтарҙы, мәҫәлән, тыуыу тураһында таныҡлыҡтарҙы, юридик документтарҙы һәм хатта мәктәп дәреслектәрен тау мари теленә тәржемә итеү өсөн ҡулланыла ала. Был ҡулланыу төрҙәренә өҫтәп, тау-мари теленән тәржемә итеү хеҙмәттәре шулай уҡ был телдә һөйләшергә өйрәнгән балаларға ярҙам күрһәтеү өсөн, йәки тау-мари телендә һүҙлектәр һәм грамматика дәреслектәрен эшләү өсөн ҡулланыла ала.

Тау мари теленән тәржемә итеү буйынса хеҙмәттәр был мөһим телде һаҡлауҙа баһалап бөткөһөҙ хеҙмәт күрһәтә. Тау мари телендә әҙәбиәт, фильмдар һәм башҡа мөһим документтар менән тәьмин итеп, тау мари телендә һөйләшеүселәр үҙҙәренең мәҙәниәтенән һәм сығышынан айырылып торған кешеләр менән аралаша ала. Тау мари теленән тәржемә итеү хеҙмәттәрен күрһәтеп, был мауыҡтырғыс тел менән күберәк кеше таныша, шулай итеп, уны киләсәктә һаҡлап ҡалырға ярҙам итә.

Тау мари телендә ниндәй илдәрҙә һөйләшәләр?

Тау мари телендә Рәсәйҙә һәм Белоруссияла һөйләшәләр.

Тау-мари теленең тарихы ниндәй?

Тау-мари теле Урал теле, Унда Рәсәйҙең тау-мари халҡы һөйләшә. Был тел беренсе тапҡыр 17 быуат уртаһында, рус тикшеренеүселәре һәм ғалимдары мари халҡының был төбәк буйлап сәйәхәттәре тураһында отчет төҙөй башлағас, документаль рәүештә теркәлгән. 19 быуат башында лингвистар телде артабан документациялауға һәм халыҡта уны ҡулланыуҙы популярлаштырыуға тотона. Совет власы ваҡытында был телдең популярлығы һиҙелерлек арта, сөнки ул мәктәптәрҙә уҡытыла һәм күп кенә рәсми документтарҙа ҡулланыла. Советтар Союзы тарҡалғандан һуң был тел яңырыу кисерә, һәм күп кенә йәштәр уны бөгөн өйрәнә һәм ҡуллана.

Кемдәр тау мари телен үҫтереүгә ҙур өлөш индергән тәүге 5 кеше иҫәбенә инә?

1. Павел чудинов тау-мари ғалимы, 1973 йылда баҫылған тау-мари теленең беренсе тулы энциклопедияһы авторы.
2. Павел пентков тау-мари теленең ике һүҙлеге авторы, уларҙың береһе 2003 йылда, ә икенсеһе 2017 йылда баҫылып сыға.
3. Татьяна рудина балаларҙы уҡытыу өсөн тау мари теленең беренсе курстарын булдырыусы.
4. Юрий Макаров тау-мари лингвисы, 1983 йылда тау-мари теленең беренсе дәреслеген төҙөй.
5. Анна кузнецова тау-мари теле грамматикаһы буйынса бер нисә дәреслектәр, һүҙлектәр һәм уҡыу материалдары авторы.

Тау-мари теленең структураһы нисек ҡоролған?

Тау мари теле урал телдәре ғаиләһенә, атап әйткәндә, волга-фин тармағына ҡарай. Был агглютинатив тел, йәғни ул грамматик мөнәсәбәттәрҙе белдереү өсөн һүҙ нигеҙенә суффикстар өҫтәп һүҙҙәр барлыҡҡа килтерә. Мәҫәлән, контекстан һәм өҫтәлгән суффикстан сығып, бер үк нигеҙ "китап", "китап" йәки "китап уҡыу"тигәнде аңлата. Ул шулай уҡ һуҙынҡылар гармонияһын, билдәле бер һүрәтте тотоу өсөн һүҙҙә билдәле бер һуҙынҡыларҙы үҙгәртеүҙе талап иткән тауыш процесын ҡуллана. Тау мари телендә гендер айырмаһы юҡ, һәм ул башҡа фин-уғыр телдәренә ҡарағанда консерватив тип һанала, сөнки башҡа тел ғаиләләренән алынған һүҙҙәр һаны сикләнгән.

Тау-мари телен нисек дөрөҫ өйрәнергә?

1. Тау-мари телендә һөйләшеүсене табығыҙ: телде өйрәнеүҙең иң Яҡшы ысулы - уға баш менән төшөү. Грамматика, әйтелеш һәм телдең һүҙлек запасы тураһында төшөнсә алыу өсөн тау мари телендә һөйләшкән кеше менән һөйләшегеҙ.
2. Алфавитты өйрәнегеҙ: яңы һүҙҙәр һәм фразалар өйрәнә башлар алдынан, тау мари теленең алфавиты менән танышыу мөһим.
3. Ябай һүҙҙәр һәм фразалар менән башлағыҙ: төҫтәр, һандар, аҙна көндәре кеүек төп һүҙҙәрҙе, шулай уҡ "һаумыһығыҙ", "һаумыһығыҙ", "зинһар" һәм "рәхмәт"кеүек ябай фразаларҙы иҫтә ҡалдырыуға иғтибар итегеҙ.
4. Хилл Мари телен өйрәнеү дәрестәренә йөрөгөҙ: әгәр һеҙҙең төбәктә мөмкинлек булһа, Хилл Мари телен өйрәнеү дәрестәренә йәки онлайн-тел курстарына яҙылыу тураһында уйлағыҙ. Урындағы университеттар махсус рәүештә тау мари теле өсөн курстар тәҡдим итәме-юҡмы икәнен белегеҙ.
5. Даими рәүештә: Эҙмә-эҙлелек яңы телде өйрәнеүҙә төп фактор булып тора. Көндәлек тормошоғоҙҙа был телде ҡулланырға тырышығыҙ һәм уны үҙегеҙҙең көндәлек тормошоғоҙға индереү ысулдарын табығыҙ. Hill Mari музыкаһын тыңлағыҙ һәм Киң таралған һүҙҙәрҙе һәм фразаларҙы иҫтә ҡалдырыу өсөн Hill Mari фильмдарын йәки шоуҙарын ҡарағыҙ.