Lıtva Túrik Aýdarma

Lıtva-Soltústik Eýropanyń Baltyq aımaǵynda ornalasqan shaǵyn memleket. Bul ǵasyrlar boıy qalyptasqan biregeı til men mádenıettiń otany. Nátıjesinde, Lıtva aýdarma qyzmetteri búkil álemde joǵary suranysqa ıe, óıtkeni jahandyq baılanys barǵan saıyn mańyzdy bola túsýde.

Lıtva tili ejelgi til bolyp sanalady jáne alǵash ret 16 ǵasyrdaǵy kitaptarda jazylǵan. Bul Eýropadaǵy eń kóne jazbasha tilderdiń biri ekenin bildiredi. Bul til úndieýropalyq tilder otbasynyń Baltyq tarmaǵynyń bóligi retinde jikteledi, oǵan latysh jáne prýs tilderi kiredi. Lıtva tiliniń osy tildermen kóptegen uqsastyqtary bar, mysaly, uqsas gramatıka men leksıka.

Lıtva tilinen materıaldardy basqa tilderge aýdarǵysy keletinder úshin mamandandyrylǵan qyzmetterdi usynatyn birneshe kompanıa bar. Kásibı aýdarmashylar zańdy qujattardan bastap iskerı aýdarmalarǵa deıin bárin oryndaı alady. Sonymen qatar, keıbir kompanıalar resmı qujattardyń aǵylshyn tiline rastalǵan aýdarmalaryn usynady. Kóptegen lıtvalyq aýdarma qyzmetteri Medısınalyq jáne qarjylyq aýdarymdarǵa, sondaı-aq veb-saıttar men baǵdarlamalyq jasaqtamany oqshaýlaýǵa mamandanǵan.

Lıtva tiline aýdarma qyzmetin usynatyn kompanıany tańdaǵanda, kompanıada jumys isteıtin aýdarmashylardyń tájirıbeli jáne tildi jaqsy meńgergenine kóz jetkizý mańyzdy. Aýdarmanyń sapasy aýdarmashynyń lıngvısıkalyq dáldigine ǵana emes, sonymen qatar onyń mádenı núanstar men jergilikti dıalektilerdi meńgerýine de baılanysty.

Úlken jobalar úshin eń jaqsy nátıjege qol jetkizý úshin birge jumys isteı alatyn aýdarmashylardyń búkil tobyn jaldaý tıimdi bolýy múmkin. Bul aýdarmashylarǵa bir-biriniń jumysyn tekserýge múmkindik beredi, bul daıyn ónimniń dáldik pen sapanyń eń joǵary standarttaryna sáıkes kelýin qamtamasyz etedi.

Zańdy qujatty nemese veb-saıtty aýdarý qajet pe, Lıtva tiline kásibı aýdarma qyzmetteri Sizdiń jobańyzdyń dál jáne tıimdi oryndalýyn qamtamasyz ete alady. Durys kompanıaǵa habarlasý arqyly siz maqsatty aýdıtorıańyzǵa shynymen túsinikti bolatyn joǵary sapaly aýdarma alatynyńyzǵa senimdi bola alasyz.

Lıtva tilinde qaı elder sóıleıdi?

Lıtva tili negizinen Lıtvada, sondaı-aq Latvıada, Estonıada, Polshanyń keıbir bólikterinde jáne Reseıdiń Kalınıngrad oblysynda sóıleıdi.

Lıtva tiliniń tarıhy qandaı?

Lıtva tiliniń tarıhy bizdiń dáýirimizge deıingi 6500 jyldan bastap Baltyq aımaǵynda bastaldy.onyń tarıhı tamyry qazirgi zamanǵy eýropalyq tilderdiń kópshiliginiń tili bolǵan protoındoeýropalyq tilden bastaý alady dep esepteledi. Lıtva tili Úndi-Eýropalyq toptyń eń arhaıkalyq tilderiniń biri bolyp sanalady, onyń eń jaqyn týystary-sanskrıt jáne latyn.
Lıtva jazýynyń eń kóne úlgileri 16 ǵasyrǵa jatady. Sodan keıin ony latyn álipbıin sol tilge jazý júıesin qurý úshin qoldanǵan lıngvıser men mısıonerler ázirledi. Bul júıeni 16 ǵasyrdyń ortasynda Martınas Majvıdas odan ári damytty. Lıtva tilindegi "Katehızm" dep atalatyn alǵashqy kitap 1547 jyly jaryq kórdi.
18 ǵasyrdan bastap lıtva tili óziniń gramatıkasynda, emlesinde jáne sózdik qorynda aıtarlyqtaı ózgeristerge ushyrady. Bul til basqa slaván jáne German tilderinen kóptegen sózderdi aldy. Keńes zamanynda tildiń keıbir aspektileri aıtarlyqtaı ózgertildi, mysaly, etistikterdiń konúgasıasy jeńildetildi.
Búginde lıtva tilinde 3 mıllıonnan astam adam sóıleıdi. Bul sonymen qatar Eýropalyq Odaqtyń resmı tilderiniń biri jáne Lıtva, Latvıa jáne Birikken Ulttar Uıymynyń resmı tili.

Lıtva tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Adomas Iakshtas (1895-1975) - ádebıet tarıhshysy, fılolog jáne jazýshy, ol Lıtva tilin damytý men ony standarttaýdaǵy eń yqpaldy tulǵalardyń biri boldy.
2. Djonas Iablonskıs (1860-1930) - Semaıtıa men Aýkshtaıtıa dıalektileri negizinde zamanaýı standartty Lıtva tilin qurǵan lıngvıs.
3. Avgýstınas Ianýlaıtıs (1886-1972) - Lıtva til bilimindegi Tildiń tarıhyn, qurylymyn jáne dıalektilerin zerttegen iri tulǵa.
4. Vınkas Kreve-Mıskávıchús (1882-1954) - Lıtva mádenıeti men tili týraly Standartty jáne dıalekt túrinde kóp jazǵan kóp qyrly avtor.
5. Jıgımantas Kýzmınskıs (1898-1959) - Lıtva tilin kodıfıkasıalaý, gramatıka erejelerin ázirleý jáne tildiń alǵashqy jan-jaqty sózdigin jasaý boıynsha jumys istegen kórnekti lıngvıs.

Lıtva tiliniń qurylymy qalaı?

Lıtva tili-Baltyq tilder otbasynyń múshesi. Bul zat esimder men syn esimderdiń fleksıalaryn, sondaı-aq etistikterdiń ártúrli konúgasıalaryn qoldanatyn fleksıalyq til. Tilde aglútınatıvti morfologıanyń edáýir mólsheri de bar. Sózderdiń negizgi tártibi-sýbekt-etistik-obekt.

Lıtva tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Jaqsy kýrsty nemese baǵdarlamany tabyńyz: til úırenýge shynymen enýge múmkindik beretin ımmersıvti baǵdarlamany tabyńyz. Jergilikti kolej sabaqtaryna jazylýdy, Lıtvadaǵy Til mektebine barýdy nemese onlaın kýrstan ótýdi qarastyryńyz.
2. Til úırený kitabyn alyńyz: til úırený kitabyna ınvestısıa salý Lıtva gramatıkasy men sózdik qorynyń barlyq negizderin meńgerýge kómektesedi.
3. Lıtva mýzykasyn tyńdańyz jáne Fılmder kórińiz: Lıtva mýzykasyn tyńdaý, Lıtva tilindegi teleshoýlar men fılmderdi kórý arqyly Lıtva tiliniń dybystary men aıtylýymen tanysyńyz.
4. Aıtylymdy jattyqtyryńyz: tájirıbe ony keremet etedi! Túsiný men erkin sóıleýdi jetildirý úshin aıtylymdy jattyqtyrýdy jalǵastyryńyz. Jergilikti turǵyndardyń ártúrli sózderdi aıtqanyn estý úshin Forvo nemese Rhinospike sıaqty resýrstardy paıdalanýǵa bolady.
5. Ana tilinde sóıleıtinderdi taýyp, sóıleý tilin úırenińiz: sóıleý daǵdylaryn úırenýge kómektesetin lıtva tilinde sóıleıtinderdi tabý úshin til almasý saıttaryna qosylýǵa nemese tildik kezdesýler uıymdastyrýǵa tyrysyńyz.
6. Ártúrli resýrstardy paıdalanyńyz: ózińizdi bir resýrspen shektemeńiz. Duolingo nemese Babbel sıaqty oqý tájirıbeńizdi tolyqtyratyn qoldanbalar men veb-saıttardy paıdalanyńyz. Siz sondaı-aq lıtva tili men mádenıeti týraly paıdaly YouTube podkasttary men beınelerin taba alasyz.

Túrik tili-myńdaǵan jyldarǵa sozylǵan jáne búkil álem boıynsha mıllıondaǵan adamdar qoldanatyn Ortalyq Azıada tamyry bar ejelgi, tiri til. Túrik tiliniń shet tili retinde salystyrmaly túrde sırek kezdesetinine qaramastan, ásirese batys Eýropada jazbasha aýdarma qyzmetterine degen qyzyǵýshylyq pen suranys artty, óıtkeni el barǵan saıyn jahandanyp, ózara baılanysty bola bastady.

Uzaq jáne kúrdeli tarıhynyń arqasynda Túrik tili álemdegi eń mánerli tilderdiń biri bolyp tabylady, onyń erekshe gramatıkasy men leksıkasynda mádenıet pen sıntaksıstiń núanstary beınelengen. Osy sebepti aýdarmashy qyzmetterin sóıleýdiń dáldigi men erkin sóıleýin qamtamasyz etý úshin tildi jaqsy biletin ana tilinde sóıleıtin mamandar usynýy kerek.

Túrik tilinen nemese túrik tilinen aýdarǵanda tildiń jargon men ıdıomaǵa toly ekenin eskerý mańyzdy. Sonymen qatar, standartty jazbasha nusqadan basqa kóptegen dıalektiler bar, sondyqtan maqsatty aýdıtorıanyń jergilikti aıtylýy men sózdik qoryna erekshe nazar aýdarý qajet.

Túrik tiline aýdarýdyń taǵy bir problemasy-bul tildegi jurnaqtardyń óte egjeı-tegjeıli júıesi. Ár áripti gramatıkalyq erejege sáıkes ózgertýge bolady; osy erejelerdi taný jáne durys qoldaný úshin tájirıbeli aýdarmashy qajet.

Jalpy, túrik tili-kúrdeli jáne ádemi til, baı aýyzsha dástúri bar, ony dál aýdarý úshin Sheber qol qajet. Bilikti aýdarmashy sizdiń qujattaryńyz túrik tilinde nemese onsyz berilgende bastapqy maǵynasyn saqtaıtynyna kóz jetkizýge kómektesedi.

Túrik tilinde qaı elder sóıleıdi?

Túrik tili negizinen Túrkıada, sondaı-aq Kıpr, Irak, Bolgarıa, Gresıa jáne Germanıanyń bólikterinde sóıleıdi.

Túrik tiliniń tarıhy qandaı?

Túrki tili dep atalatyn túrik tili-Altaı tilder otbasynyń bir tarmaǵy. Ol bizdiń zamanymyzdyń birinshi myńjyldyǵynyń alǵashqy ǵasyrlarynda qazirgi Túrkıa aýmaǵyndaǵy kóshpeli taıpalardyń tilinen shyqqan dep esepteledi. Til ýaqyt óte kele damydy jáne oǵan arab, parsy jáne grek sıaqty Taıaý Shyǵys jáne Ortalyq Azıa tilderi qatty áser etti.
Túrik tiliniń eń alǵashqy jazbasha túri shamamen 13 ǵasyrǵa jatady jáne osy kezeńde Anadolynyń kóp bóligin jaýlap alǵan Seljuq túrikterine jatady. Olar qoldanǵan til "eski Anadoly-túrik" dep ataldy jáne kóptegen parsy jáne arab qaryzdary boldy.
Osmanly kezeńinde (14-19 ǵasyrlar) Stambýl dıalektisine negizdelgen standarttalǵan til paıda boldy, ol qoǵamnyń barlyq deńgeılerinde jáne ımperıa aımaqtarynda qoldanyla bastady. Bul arab, parsy jáne grek sıaqty basqa tilderden kóptegen sózderdi alǵan Osmanly-túrik tili retinde belgili boldy. Ol negizinen arab qaraǵashymen jazylǵan.
1928 jyly qazirgi Túrik Respýblıkasynyń negizin qalaýshy Atatúrik túrik tiline jańa alfavıt engizip, arab jazýyn ózgertilgen latyn alfavıtimen almastyrdy. Bul túrik tilinde tóńkeris jasap, ony úırený men qoldanýdy jeńildetti. Búginde túrik tilinde búkil álem boıynsha 65 mıllıonnan astam adam sóıleıdi, bul ony Eýropadaǵy eń kóp sóıleıtin tilderdiń birine aınaldyrady.

Túrik tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Mustafa Kemal Atatúrik: Túrkıa Respýblıkasynyń negizin qalaýshy jáne Tuńǵysh Prezıdenti kóbinese túrik tilinde túbegeıli reformalar júrgizdi, sonyń ishinde álipbıdi jeńildetý, sheteldik sózderdi túrik balamalaryna aýystyrý jáne tildi oqytý men qoldanýǵa belsendi yqpal etý.
2. Ahmet Djevdet: Osmanly ǵalymy Ahmet Djevdet kóptegen arab jáne parsy sózdikterin qamtıtyn jáne túrik sózderi men sóz tirkesterine standartty maǵynalar berilgen alǵashqy zamanaýı túrik sózdigin jazdy.
3. Halıt Zıa Ýshaklygıl: 20 ǵasyrdyń basyndaǵy áıgili roman Jazýshy Ýshaklygıl 16 ǵasyrdaǵy Osmanly aqyny Nazım Hıkmettiń poetıkalyq stıline degen qyzyǵýshylyqty jandandyrdy, sonymen qatar sóz oınaý jáne rıtorıkalyq suraqtar sıaqty ádebı quraldardy qoldanýdy keńinen nasıhattady.
4. Rejep Taıyp Erdoǵan: Túrkıanyń qazirgi prezıdenti Erdoǵan óziniń sóılegen sózderi men túrik tilin qoǵamdyq ómirde qoldanýdy qoldaý arqyly ulttyq biregeılik sezimin nasıhattaýda mańyzdy ról atqardy.
5. Bedrı Rahmı Eıýboglý: 1940 jyldardan bastap qazirgi túrik poezıasynyń jetekshi qaıratkerleriniń biri, Eıýboglý batys ádebıeti men dástúriniń elementterin túrik ádebıetine engizýge, sondaı-aq kúndelikti túrik leksıkasyn qoldanýdy nasıhattaýǵa yqpal etti.

Túrik tiliniń qurylymy qalaı?

Túrik tili-aglútınatıvti til, ıaǵnı ol sózderge kóbirek aqparat pen núanstar berý úshin affıksterdi (sózderdiń aıaqtalýy) qoldanady. Onda sýbekt-obekt-etistik sózderiniń reti de bar. Túrik tili de daýysty dybystardyń salystyrmaly túrde kóp bolýymen jáne daýysty dybystardyń uzyndyǵymen erekshelenedi. Onda birneshe daýyssyz toptar, sondaı-aq býyndardaǵy ekpinniń eki túrli túri bar.

TÚRIK TILIN eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Alfavıt jáne negizgi gramatıka sıaqty tildiń negizderin úırenýden bastańyz. 2. Bilimińizdi arttyrý úshin Túrik tili kýrstary, podkasttar jáne beıneler sıaqty tegin onlaın resýrstardy paıdalanyńyz. 3. Aptasyna keminde bir ret til úırenýge mindetteme alý arqyly ózińizge turaqty sabaq kestesin jasańyz. 4. Túrik tilinde sóıleýshilermen nemese til almasý baǵdarlamalary arqyly sóılesýge mashyqtanyńyz. 5. Kilt sózder men sóz tirkesterin este saqtaýǵa kómektesetin kartalar men basqa este saqtaý quraldaryn paıdalanyńyz. 6. Mádenıet týraly kóbirek bilý jáne tyńdaý daǵdylaryn jaqsartý úshin Túrik mýzykasyn tyńdańyz jáne túrik fılmderin kórińiz. 7. Ózińizge úırengenderińizdi qorytýǵa jáne jattyǵýǵa ýaqyt berý úshin únemi úzilis jasańyz. 8. Qatelikter jasaýdan qoryqpańyz; qatelikter oqý prosesiniń bóligi bolyp tabylady. 9. Ózińizdi synap kórińiz, jańa nárseni kórińiz jáne shekarańyzdy ıterińiz. 10. Oqý kezinde kóńil kóterińiz!