Marı Iakýtskıı Aýdarma

Marı tilinen aýdarma: mádenı túsinistik úshin Tilderdi aýdarý

Mari Translation-birneshe tilge dál jáne joǵary sapaly aýdarmalardy usyný arqyly mádenı aıyrmashylyqtardy joıatyn halyqaralyq aýdarma qyzmeti. 2012 jyly negizi qalanǵan Mari Translation ózin tildik qyzmetterdiń kóshbasshysy retinde tanytty jáne medısınalyq, quqyqtyq, tehnıkalyq jáne marketıńtik jobalarmen baılanysty aýdarmalardyń keń aýqymyn usynady.

Kompanıanyń tildik kedergilerdi qaldyrýǵa degen umtylysy ony álemdegi eń senimdi aýdarma qyzmetteriniń birine aınaldyrdy. Onyń sarapshylar toby ıspan, fransýz, nemis, ıtalán, orys, qytaı jáne japon sıaqty ártúrli tilderge mamandanǵan ana tilderinen turady. Sózderdiń barlyq aýdarmalary dáldikke tekserilip, jergilikti ádet-ǵuryptardy, aımaqtardy jáne dıalektilerdi eskere otyryp, aýdarma tiliniń núanstaryna sáıkes beıimdeledi.

Mari Translation sonymen qatar lokalızasıa qyzmetterin usynady. Aýdarmanyń bul túri mátindi maqsatty aýdıtorıanyń mádenı úmitteri men qalaýyna sáıkes beıimdeıdi. Lokalızatorlar men aýdarmashylardyń keń jelisi bar Mari Translation salalyq ózgeristerden bastap naqty mádenı beıimdelýge deıin keshendi lokalızasıa sheshimderin usyna alady.

Sonymen qatar, kompanıa iskerlik kezdesýlerge arnalǵan aýdarmashylar, aýdıo/beıne aýdarma, transkrıpsıa jáne sýbtıtrler sıaqty basqa da kóptegen qyzmetterdi usynady. Kompanıanyń kásipqoılar toby Tapsyrys berýshiniń búdjetin eskere otyryp, jyldam jáne dál aýdarýdy qamtamasyz etý úshin 24/7 qol jetimdi.

Mari Translation eń joǵary tıimdilikpen sapaly aýdarymdardy qamtamasyz etýge baǵyttalǵan. Kompanıa sapany baqylaýdyń qatań sharalaryna berilgendigimen jáne nátıjelerdi ýaqtyly alýǵa umtylýymen maqtanady. Kompanıa sonymen qatar klıenttermen berik qarym-qatynas ornatýǵa jáne jeke qyzmet usynýǵa tyrysady.

Marı tilinen aýdarma-tildik jáne mádenı kedergilerdi jeńgisi keletinder úshin tamasha nusqa. Óziniń arnaıy sarapshylar tobymen, tıimdi standarttalǵan prosestermen jáne qyzmetterdiń keń aýqymymen kompanıa qarym-qatynasty qarapaıym jáne tıimdi etetinine senimdi.

Marı tilinde qaı elder sóıleıdi?

Marı tilinde negizinen Reseıde sóıleıdi, degenmen onyń keıbir spıkerleri Estonıa men Ýkraınada. Bul Reseı Federasıasynyń sýbektisi Marı El Respýblıkasyndaǵy resmı til.

Marı tiliniń tarıhy qandaı?

Marı tili Oral tilder otbasyna jatady jáne Reseı Federasıasynyń quramyndaǵy Marı El Respýblıkasynda shamamen 450 000 adamnyń ana tili bolyp tabylady. Bizdiń dáýirimizge deıingi 3000 jyldar shamasynda ortalyq jáne Soltústik Eýropadan osy aımaqqa qonys aýdara bastaǵan ejelgi fın-ýgor turǵyndarynyń urpaqtary bolyp tabylatyn marıalyqtar aıtady. Marı tili týraly alǵashqy jazbasha eskertý 1243 jyly Uly Gersog bolǵan kezde paıda boldy Vladımır Georgıı Vsevolodovıch Iýrev eldi mekenin qurdy (qazir Iaroslavl dep atalady). Tilde eki túrli dıalekt bar - taýly Marı jáne shalǵyndy Marı, olardyń aıtylýy, gramatıkasy jáne sózdik qory jaǵynan erekshelenedi. Marı tili óziniń búkil tarıhynda tatar, orys jáne nemis sıaqty basqa tilderden sózder aldy. 19 ǵasyrda til kırıllısamen jazyla bastady, al keńestik kezeńde ol ádebı til retinde belsendi túrde nasıhattaldy jáne bilim berý men resmı qujattarda qoldanyldy. Sońǵy jyldary tildi jandandyrýǵa kúsh salyndy, ásirese sıfrlyq tehnologıany qoldaný arqyly.

Marı tiliniń damýyna eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Marıo Salazar-Meksıkanyń Oaksaka qalasyndaǵy San-Lýkas Chıavınıden kelgen eki tildi marıandyq jáne lıngvıs. Ol Marı tilin zertteý, qujattaý jáne jandandyrý boıynsha jumysy úshin tanyldy.
2. Hıber Osvaldo Gonorıo Santágo-Meksıkanyń Gerrero qalasynan kelgen Marı tiliniń muǵalimi jáne aýdarmashysy. Ol Atoıak-de-Alvarestegi Marı tili mektebiniń negizin qalaýshy.
3. Don Benıto Garsıa Samano-Marı tiliniń oqytýshysy jáne Meksıkanyń Gerrero qalasyndaǵy mádenıetaralyq oqytý ortalyǵynyń dırektory. Onyń jumysy bastaýysh synyp oqýshylaryna arnalǵan Marı tilindegi alǵashqy oqý baǵdarlamasyn jasaýda mańyzdy ról atqardy.
4. Sezar A. Varon-Marı tilin zertteý jáne qujattaý boıynsha mańyzdy jumys jasaǵan antropolog. 2009 jyly ol Marı tiliniń gramatıkasy týraly alǵashqy kitabyn "Gramática mari: principios y uso del idioma" ulttyq úndi tili ınstıtýtymen birlesip shyǵardy.
5. Hýventına Valensýela-Meksıkanyń Gerrero qalasynan kelgen tárbıeshi. Ol Meksıkanyń Gerrero qalasyndaǵy balalarǵa arnalǵan Marı tilin qalpyna keltirý ortalyǵy retinde qyzmet etetin "ýrımareıa" ("Jaryq orny") eki tildi bilim berý ortalyǵynyń dırektory jáne teń quryltaıshysy.

Marı tiliniń qurylymy qalaı?

Marı tili-Reseıdegi Marı El Respýblıkasynda jáne oǵan jaqyn keıbir aımaqtarda turatyn Marı halqy sóıleıtin Oral tili. Onyń úsh negizgi dıalektisi bar: shalǵyndy, taýly jáne taýly. Onyń sıntaksısi negizinen aglútınatıvti, keıbir fleksıalyq elementteri bar. Sózder baı jáne kúrdeli morfologıany beretin túbir men jurnaqtardyń tirkesimi arqyly jasalady. Marı tilinde kóp maǵynaly sózderdi bólekteý jáne qalyptastyrý úshin eki eselený de qoldanylady. Sóılemniń sońynda sýbekt, obekt jáne etistik paıda bolatynyn bildiretin "etistik-aqyrly" sózderiniń reti de bar.

Marı tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Kennet E.Krofttyń "qazirgi Marı tili kýrsy" sıaqty Marı tilin úırenýge arnalǵan oqý quralyn alyńyz.
2. Siz sóıleýge mashyqtanatyn Marı tilinde sóıleıtin adamdy tabyńyz.
3. Marı tili sabaqtaryna nemese aımaǵyńyzda usynylatyn kýrstarǵa qatysyńyz.
4. Veb-saıttar, aýdıo jáne beıne jazbalar, sondaı-aq ınteraktıvti tildik qoldanbalar sıaqty Marı tilin meńgerý daǵdylaryn damytý úshin onlaın resýrstardy paıdalanyńyz.
5. Til úırenýdi odan ári baıytý úshin Marı halqynyń mádenı ádet-ǵuryptary men dástúrlerimen tanysyńyz.
6. Tildiń dybysyna úırený úshin Marıa mýzykasyn tyńdańyz jáne Marıa fılmderin kórińiz.

Iakýt tili-Reseıdiń soltústik-shyǵysynda jarty mıllıonnan astam adam sóıleıtin túrki tili. Til jaqynda ǵana resmı tanylǵandyqtan, ıakýt tilinen aýdarma qyzmetterine áli de aıtarlyqtaı suranys bar. Bul maqalada biz ıakýt tiline jáne odan aýdarýdyń mańyzdylyǵyn qarastyramyz jáne osy proseske qatysty máselelerdi talqylaımyz.

Iakýt tilinde Reseıde ǵana emes, Mońǵolıa, Qytaı jáne Qazaqstan sıaqty elderde de sóıleıdi. Bul ıakýt tiline, sondaı-aq el ishinde aýdarma qyzmetterine halyqaralyq qajettilik bar degendi bildiredi. Iakýt tiline jáne odan aýdarmalardyń negizgi maqsaty-jergilikti qaýymdastyqtar men basqa da múddeli taraptar arasyndaǵy baılanysty jeńildetý úshin tildik olqylyqtardyń ornyn toltyrý. Aýdarmalar sonymen qatar zańdy qujattar, dıplomatıalyq kelisimder, bilim berý materıaldary, buqaralyq aqparat quraldary men mádenıetke qatysty materıaldar jáne basqa qujattar úshin qajet.

Iakýt tiline jáne odan aýdarýǵa keletin bolsaq, keıbir mańyzdy máselelerdi este ustaǵan jón. Birinshiden, aıtylý máselesi bar. Iakýt tilinde sóıleıtin aımaqtyq dıalektke baılanysty sózderdiń aıtylýynda aıyrmashylyqtar bar. Osylaısha, aýdarmashylar dáldikti qamtamasyz etý úshin osy aımaqtyq varıasıalarmen tanys bolýy mańyzdy. Taǵy bir másele, kóptegen sózder qoldanylatyn kontekstke baılanysty birneshe maǵynaǵa ıe. Bul aýdarmashylarǵa sózdiń nemese sóz tirkesiniń durys maǵynasyn anyqtaýdy qıyndatady, bul dáldikti odan da mańyzdy etedi.

Iakýt tiline jáne odan aýdarýǵa baılanysty qıyndyqtarǵa qaramastan, bul prosestiń mańyzdylyǵyn moıyndaý mańyzdy. Iakýt tili tanýdy jalǵastyra otyryp, ıakýt tiline jáne odan aýdarmalardyń Joǵary sapasy men dáldigin qamtamasyz etý mańyzdy bola bastady. Sapaly aýdarmalar tabysty mádenıetaralyq dıalog pen baılanystardy saqtaý úshin óte mańyzdy, ásirese mádenıeti jıi margınaldanatyn baıyrǵy qaýymdastyqtar arasynda.

Iakýt tilinde qaı elder sóıleıdi?

Iakýt tili Reseıde, Qytaıda jáne Mońǵolıada sóıleıdi.

Iakýt tiliniń tarıhy qandaı?

Iakýt tili-soltústik-batys túrki tilderiniń Kaspıı kishi tobyna jatatyn túrki tili. Reseı Saha Respýblıkasynda shamamen 500 000 adam sóıleıdi, negizinen Lena ózeni men onyń salalarynyń baseıninde. Iakýt tilinde 14 ǵasyrdyń ortasyndaǵy alǵashqy jazbasha ádebıetten bastaý alatyn baı ádebı tarıh bar. Iakýt ádebıetine Taıaý Shyǵys pen Ortalyq Azıadan kelgen sopylyq aqyndardyń, sondaı-aq ımperatorlyq Reseıden kelgen orys jazýshylary men avtorlarynyń shyǵarmalary qatty áser etti. Iakýt tilindegi alǵashqy jazbasha shyǵarmalar dinı mátinder, sonyń ishinde Quran úzindileriniń aýdarmalary jáne Iýsýf pen Zýlaıh týraly ańyzdar boldy.
Iakýt tilinde jazylǵan alǵashqy túpnusqa shyǵarmalar 19 ǵasyrdyń aıaǵynda paıda boldy: ıakýt halqynyń kúndelikti ómirin baıandaıtyn óleńder, áńgimeler men romandar. Iakýt jazýshylary óz shyǵarmalarynda otarshyldyqqa qarsy kúres, dástúrli Sibir mádenıetiniń mańyzdylyǵy jáne aımaqtaǵy ezilgen halyqtardyń jaǵdaıy sıaqty keńirek taqyryptardy zertteı bastady. 1920-1930 jyldary ıakýt tili Iýrıı Chegerev, Anatolıı Molotov, Gennadıı Tıtov jáne Ivan Tazetdınov sıaqty jazýshylar bastaǵan ádebı renesansty bastan ótkerdi. Osy kezeńde ıakýt tilinde shyqqan kitaptardyń sany kúrt ósti, sonymen qatar memlekettik jáne ákimshilik qujattarda tildiń qoldanylýy artty.
Búginde ıakýt tili óziniń spıkerleri arasynda qaıta jandanýda jáne birneshe jańa gazet-jýrnaldar shyǵarady. Reseıden tys jerlerde ıakýt tilin úırenýge qyzyǵýshylyq artyp keledi, óıtkeni birneshe ýnıversıtetter osy til boıynsha kýrstar usynady.

Iakýt tiliniń damýyna eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Iýrıı Nıkolaevıch Vınokýrov-lıngvıs, tarıhshy jáne fılolog; 2. Stepan Georgıevıch Ostrovskıı-ıakýt aqyny, dramatýrg, prozashy jáne aýdarmashy; 3. Oleg Mıhaılovıch Beláev-ıakýt ádebıettanýshysy jáne pýblısısi; 4. Lılıa Vladımırovna Bagaýtdınova-ıakýt fólklorshysy; 5. Akýlına Ibna Pavlova-leksıkograf jáne dıalektologıany zertteýshi.

Iakýt tiliniń qurylymy qalaı?

Iakýt tili túrki tilder otbasyna jatady jáne soltústik-shyǵys tobynyń bóligi bolyp tabylady. Bul aglútınatıvti til, ıaǵnı ol jańa maǵynalar men formalardy qurý úshin sózderge qosýǵa bolatyn jurnaqtardy qoldanady. Iakýt tili joǵary ıkemdilikpen erekshelenedi, ıaǵnı sózder sóılemde qalaı qoldanylatynyna baılanysty pishinin ózgertedi. Zat esimder, esimdikter, syn esimder men etistikter kontekstke baılanysty olardyń formasyn belgileý úshin aıaqtaýdy qajet etedi.

Iakýt tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Iakýt tili oqýlyǵynyń nemese nusqaýshyǵa arnalǵan nusqaýlyqtyń kóshirmesin alyńyz. Osy materıaldarda berilgen sabaqtardy pysyqtaý - tildi jetik meńgerýdiń eń jaqsy tásili.
2. Sóıleý men tyńdaýǵa mashyqtanyńyz. Kez kelgen tildi úırenýdiń eń jaqsy joly - ony múmkindiginshe jattyqtyrý, sondyqtan jattyǵý úshin basqa adamdy tabýǵa tyrysyńyz.
3. Iakýt tilinde jazylǵan materıaldy oqyńyz. Bul tildiń qurylymy men gramatıkasyn túsinýge kómektesedi.
4. Iakýttardyń mádenıeti men tarıhymen tanysyńyz. Eger siz adamdar men olardyń ómir salty týraly kóbirek bilseńiz, bul sizge tildi jaqsy túsinýge kómektesedi.
5. Iakýt BAQ-taryn qarańyz jáne tyńdańyz. Bul tilde qol jetimdi radıobaǵdarlamalar men teleshoýlardy qosa alǵanda, kóptegen onlaın resýrstar bar.
6. Iakýtıaǵa Baryńyz. Aımaqta ýaqyt ótkizgennen keıin siz tilge enip, ana tilinde sóıleıtindermen sóılesýge múmkindik alasyz.