Tatar Sloven Aýdarma

Tatar tili-negizinen Reseı Federasıasynyń quramyna kiretin Tatarstan Respýblıkasynda sóıleıtin til. Bul túrik, ózbek jáne qazaq sıaqty basqa túrki tilderine qatysty túrki tili. Ol Ázerbaıjan, Ýkraına jáne Qazaqstannyń keıbir bólikterinde de aıtylady. Tatar tili Tatarstannyń resmı tili bolyp tabylady jáne bilim berý jáne memlekettik basqarý salasynda qoldanylady.

Reseı ımperıasynyń keńeıýimen tatar tili Tatarstan quramyna kiretin aýdandardaǵy mektepterde oqýǵa mindetti boldy. Bul onyń kúndelikti ómirde qoldanylýynyń tómendeýine ákeldi, biraq 1990 jyldary til qaıta jandandy, óıtkeni ony qoldanýdy yntalandyrý úshin kúsh salyndy.

Aýdarma týraly aıtatyn bolsaq, qujattardy tatar tiline aýdarǵysy keletinder úshin birneshe nusqa bar. Tatar tiline aýdarma jasaýdyń eń keń taraǵan tásili-tatar tilinen kásibı aýdarmashyny jaldaý. Munyń artyqshylyǵy-dáldik, óıtkeni olar tildiń núanstarymen tanys bolady. Kásibı aýdarmashylar ádette zańdy, Medısınalyq jáne qarjylyq aýdarma sıaqty belgili bir salalarda tájirıbege ıe, sondyqtan olar naqty aýdarmany qamtamasyz ete alady.

Taǵy bir nusqa - avtomattandyrylǵan aýdarma baǵdarlamasyn paıdalaný. Bul baǵdarlamalar ana tilinde sóılemeıtin adamdarǵa qujattardy tez jáne dál aýdarýǵa kómektesýge arnalǵan. Olar algorıtmderdi adamnyń aralasýynsyz sózder men sóz tirkesterin bir tilden ekinshi tilge sáıkestendirý úshin paıdalanady. Alaıda, bul baǵdarlamalar aýdarmashynyń qujatty tekserýi sıaqty dál bolmaýy múmkin.

Sondaı-aq aǵylshyn tilinen tatar tiline dál aýdarmany qamtamasyz ete alatyn onlaın aýdarma qyzmetteri bar. Bul qyzmetter kóbinese eń arzan nusqa bolyp tabylady, biraq olar kásibı aýdarmashynyń qyzmetterimen birdeı sapaǵa kepildik bere almaıdy. Eger siz tatar tiline aýdarýdyń jyldam jáne arzan sheshimin izdeseńiz, bul jaqsy nusqa bolýy múmkin. Degenmen, dáldikti qamtamasyz etý úshin bedeldi qyzmetti paıdalanǵanyńyzǵa kóz jetkizý mańyzdy.

Tatar tiline aýdarý úshin qandaı baǵytty tańdasańyz da, bolashaqta yqtımal problemalardy boldyrmaý úshin dáldikti qamtamasyz etý mańyzdy. Kásibı aýdarma ádette osy maqsatqa jetýdiń eń jaqsy tásili bolyp tabylady, biraq eger shyǵyndar máselesi týyndasa, onlaın aýdarma qyzmetteri nemese kompúterlik baǵdarlamalar kómektese alady.

Tatar tilinde qaı elder sóıleıdi?

Tatar tilinde negizinen Reseıde sóıleıdi, onda 6 mıllıonnan astam adam sóıleıdi. Ol Ázerbaıjan, Qazaqstan, Qyrǵyzstan, Túrkıa jáne Túrikmenstan sıaqty basqa elderde de aıtylady.

Tatar tiliniń tarıhy qandaı?

Tatar tili, sondaı-aq qazan tatar tili retinde belgili, negizinen Reseı Federasıasynyń Tatarstan Respýblıkasynda sóıleıtin qypshaq tobynyń túrki tili. Ol Reseıdiń, Ózbekstannyń jáne Qazaqstannyń basqa bólikterinde de aıtylady. Tatar tiliniń tarıhy 10 ǵasyrdan bastalady, Edil bolgarlary Islamdy qabyldap, qazirgi tatarlarǵa aınaldy. Altyn Orda kezeńinde (13-15 ǵasyrlar) tatarlar mońǵol bıliginde boldy, al tatar tili mońǵol jáne parsy tilderiniń yqpalyn sezine bastady. Ǵasyrlar boıy til túrki tiliniń basqa dıalektilerimen, sondaı-aq arab jáne parsy qaryzdarymen baılanysyna baılanysty úlken ózgeristerge ushyrady. Nátıjesinde ol óziniń jaqyn týystarynan erekshelenetin erekshe tilge aınaldy jáne kóptegen aımaqtyq dıalektiler paıda boldy. Tatar tilinde jazylǵan alǵashqy kitap 1584 jyly "dıvan-ı Lúgatı-túrik"degen atpen jaryq kórdi. 19 ǵasyrdan bastap tatar tilin belgili bir dárejede Reseı ımperıasy, sodan keıin Keńes Odaǵy moıyndady. Ol Keńes Odaǵy kezinde Tatarstanda resmı mártebege ıe boldy, biraq stalındik kezeńde basyldy. 1989 jyly tatar alfavıti kırıllısadan latyn álipbıine aýystyryldy, al 1998 jyly Tatarstan Respýblıkasy tatar tilin resmı dep jarıalady. Búginde bul tilde Reseıde, negizinen Tatar qaýymy arasynda 8 mıllıonnan astam ana tilinde sóıleıtinder sóıleıdi.

Tatar tiliniń damýyna eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Gabdýlla Týkaı (1850-1913): ózbek, orys jáne tatar tilderinde jazǵan jáne tatar tili men ádebıetin nasıhattaýda mańyzdy ról atqarǵan tatar aqyny jáne dramatýrgi.
2. Aláskára Mırgazızı (17 ǵ.): tatar jazýshysy, poetıkalyq jazýdyń erekshe stılin damytqan tatar tiliniń dáýirlik gramatıkasynyń avtory.
3. Tegahıra Askanavı (1885-1951): tatar tilin zertteý onyń damýy úshin óte mańyzdy bolǵan tatar ǵalymy jáne lıngvısi.
4. Mashammedár Zarnakáev (19 ǵ.): alǵashqy zamanaýı tatar sózdigin jazǵan jáne tatar tilin standarttaýǵa kómektesken tatar jazýshysy jáne aqyny.
5. Ildar Faızı (1926-2007): tatar tilinde ondaǵan áńgimeler men kitaptar jazǵan jáne tatar ádebı tiliniń jandanýyna aıtarlyqtaı úles qosqan tatar jazýshysy jáne jýrnalısi.

Tatar tiliniń qurylymy qalaı?

Tatar tiliniń qurylymy ıerarhıalyq, tıptik aglútınatıvti morfologıasy bar. Onda tórt jaǵdaı (nomınatıvti, genıtatıvti, aıyptaýshy jáne lokatıvti) jáne úsh tuqym (erkek, áıel jáne orta) bar. Etistikter bet, san jáne kóńil-kúı boıynsha jalǵanady, al zat esimder is, jynys jáne San boıynsha eńkeıedi. Tilde aspekt, baǵyt jáne modáldilik sıaqty aspektilerdi bildire alatyn kúrdeli postelogtar men bólshekter júıesi bar.

Tatar tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Sapaly materıalǵa qol jetkize alatynyńyzǵa kóz jetkizińiz – ınternette jáne kitap dúkenderinde tatar tilin úırenýge arnalǵan kóptegen tamasha resýrstar bar, sondyqtan eń sapaly materıalǵa qol jetkize alatynyńyzǵa kóz jetkizińiz.
2. Alfavıtpen tanysyńyz – tatar tili kırıllısada jazylǵandyqtan, til úırenýge kirispes buryn biregeı alfavıtpen tanysqanyńyzǵa kóz jetkizińiz.
3. Aıtylym men ekpindi úırenińiz-tatar tilinde daýysty jáne býyndyq ekpindi ózgertýdiń kúrdeli júıesi qoldanylady, sondyqtan aıtylymdy jattyqtyryńyz jáne ekpindi jáne ekpinsiz daýystylardyń arasyndaǵy aıyrmashylyqty tanýdy úırenińiz.
4. Negizgi gramatıkalyq erejeler men qurylymdy tekserińiz – negizgi gramatıka men sóılem qurylymyn jaqsy túsiný kez-kelgen tildi meńgerýge kelgende mańyzdy.
5. Tyńdańyz, kórińiz jáne oqyńyz – tatar tilinde Tyńdaý, kórý jáne oqý sizge tildiń dybysyna úırenýge kómektesedi, sonymen qatar sózdik pen sóz tirkesterimen jumys isteýge mashyqtanady.
6. Áńgimelesý-tatar tilinde sóıleıtin adammen únemi sóılesý-kez-kelgen tildi úırenýdiń eń jaqsy tásili. Aldymen baıaý jáne anyq sóıleýge tyrysyńyz jáne qatelikter jiberýden qoryqpańyz.

Sloven-Eýropada shamamen 2 mıllıon adam sóıleıtin Ońtústik slaván tili. Slovenıanyń resmı tili retinde bul aımaqtaǵy mańyzdy til. Sloven tilinde sóıleıtin halyqpen sóıleskisi keletinder úshin kásibı aýdarmalardy alý habarlamalar men qujattardyń dáldigi men tıimdiligin qamtamasyz etýge kómektesedi.

Kásibı aýdarma qyzmetterin tańdaý kezinde aýdarmashynyń bilimi, tájirıbesi jáne biliktiligi sıaqty birneshe faktorlardy eskerý qajet. Bul ásirese aǵylshyn tilinen sloven tiline aýdarǵanda óte mańyzdy, óıtkeni tilde ártúrli dıalektiler men formaldylyqtyń ártúrli deńgeıleri bar. Sonymen qatar, kez-kelgen aýdarylǵan materıaldar dáldikke tekserilýi kerek, óıtkeni qatelikter nemese túsinispeýshilikter qarym-qatynasta túsinispeýshilikterge ákelýi múmkin.

Sloven tilindegi aýdarma qyzmetteri bıznes úshin de, jeke tulǵalar úshin de kóptegen qyzmetterdi usynady.veb-saıtty, qujatty, kitapty nemese mátinniń birneshe jolyn aýdarǵyńyz kelse de, siz ózińizge sáıkes qyzmetti taba alasyz. Qyzmetterge klıenttiń qajettilikterine baılanysty aýdarma, redaksıalaý, túzetý jáne pishimdeý kirýi múmkin.

Kompanıalar úshin sloven tiline aýdarýdyń kásibı qyzmetteri paıdaly bolýy múmkin, óıtkeni olar óz ıdeıalaryn áleýetti klıentterge dál jetkizýge kómektesedi. Sonymen qatar, olar iskerlik kelisimsharttardyń, zańdy qujattardyń jáne sloven tiline aýdarmalary bar kez kelgen basqa materıaldardyń qatesiz bolýyn qamtamasyz etýge kómektesedi. Bul ásirese mańyzdy, óıtkeni qatelikter kompanıalarǵa ýaqyt pen aqshany qajet etýi múmkin.

Sonymen qatar, neke, týý nemese qaıtys bolý týraly kýálikter sıaqty jeke qujattardy aýdarǵysy keletin adamdar kásibı aýdarym qyzmetterin de paıdalana alady. Bul barlyq qujattardyń durys aýdarylýyn qamtamasyz etedi, sondyqtan olardy búkil Chehıada jáne rastalǵan aýdarymdar qajet basqa elderde qabyldaýǵa bolady.

Jalpy, sloven tiline aýdarýdyń kásibı qyzmetteri tildik kedergilerdi jeńýge jáne iskerlik jáne jeke maqsattar úshin qarym-qatynasty damytýǵa kómektesedi. Eger durys qyzmet kórsetilse, klıentter olardyń qujattary dál aýdarylatynyna senimdi bola alady, bul ózara túsinistik pen tıimdi qarym-qatynasqa yqpal etedi.

Sloven tilinde qaı elder sóıleıdi?

Sloven tili-Slovenıadaǵy resmı til jáne Eýropalyq odaqtyń 23 RESMI tiliniń biri. Ol Avstrıa, Italıa, Vengrıa jáne Horvatıanyń keıbir bólikterinde de aıtylady.

Sloven tiliniń tarıhy qandaı?

Ońtústik slaván tilder otbasyna kiretin sloven tiliniń tamyry 6 ǵasyrdan bastaý alatyn slaván tilinen bastaý alady. Ertedegi sloven tili eski slaván tilimen tyǵyz baılanysty boldy jáne qazirgi Slovenıanyń bólikterinde ǵasyrlar boıy nemis ústemdiginiń arqasynda nemis dıalektileri qatty áser etti. 19 ǵasyrǵa qaraı sloven tilinde sóıleıtinder ádebı sloven tilin damytyp, ony basqa slaván tilderinen ózgeshe dep sanaı bastady. 20 ǵasyrda bul til standarttaý prosesterinen ótip, resmı túrde sloven dep ataldy. Slovenıa 1991 jyly Iýgoslavıadan táýelsizdik alǵannan keıin sloven tili eldiń resmı tili bolyp jarıalandy. Búgingi tańda shamamen 2,5 mıllıon adam sloven tilinde Ana tili retinde sóıleıdi.

Sloven tiliniń damýyna eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Iýrıı Dalmatın (1547-1589): Iýrıı Dalmatın protestanttyq teolog, Kıeli kitaptyń aýdarmashysy jáne Kıeli kitaptyń sloven tiline alǵashqy tolyq aýdarmasynyń baspageri boldy.
2. Frans Presheren (1800-1849): Frans Presheren barlyq ýaqyttaǵy eń uly sloven aqyny bolyp sanalatyn sloven aqyny boldy. Ol sloven tilin ázirledi jáne standarttady jáne sloven ádebıetinde zamanaýı ádisterdi birinshi bolyp qoldandy.
3. Fran Levstık (1831-1887): Fran Levstık sloven ádebıetindegi eń mańyzdy eki shyǵarmany jazǵan sloven jazýshysy jáne aǵartýshysy boldy: Martına Kachýra jáne onyń karnıola aımaǵyndaǵy áńgimeleri. Bul jumystar sloven tilin standarttaýǵa jáne modernızasıalaýǵa kómektesti.
4. Iosıp Iýrchıch (1844-1914): Iosıp Iýrchıch sloven tiliniń damýyna úles qosqan Slovendik dramatýrg, zańger jáne saıasatker boldy. Ol standartty sloven tilinde birneshe alǵashqy pesalar jazdy jáne búgingi kúnge deıin qoldanylyp kele jatqan kóptegen jańa sózderdi oılap tapty.
5. Ivan Kankar (1876-1918): Ivan Kankar Slovendik modernıs jazýshy, dramatýrg jáne aqyn bolǵan. Ol sloven tilin jańa sózderdi engizý jáne keń aýdıtorıaǵa qol jetimdi stılde jazý arqyly damytty.

Sloven tiliniń qurylymy qalaı?

Sloven tili-ońtústik slaván tili jáne basqa slaván tilderiniń jalpy qurylymdyq sıpattamalaryn ustanady. Bul fleksıalyq til, ıaǵnı sózder sóılemde qalaı qoldanylatynyna baılanysty pishinin ózgertedi jáne onyń eki gramatıkalyq jynysy bar (Erkek jáne áıel). Sózder jalǵaýlar men prefıksterdi qosý arqyly jasalady, sondyqtan bir túbirdi birneshe sóz jasaý úshin paıdalanýǵa bolady. Sloven tilinde de kúrdeli etistik konúgasıa júıesi bar jáne ony óte baı jáne dybystyq tilge aınaldyratyn kishireıtetin jáne tolyqtyratyn zattarǵa toly.

Sloven tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Tárbıeshini tabýǵa nemese sabaqqa jazylýǵa tyrysyńyz: til úırenýdiń eń jaqsy tásili - sabaqqa qatysý nemese tárbıeshini jaldaý. Sabaqqa qatysý sizge gramatıka men aıtylymǵa kómektesedi, al tárbıeshi sizdiń oqý prosesine jeke kózqaras qalyptastyra alady.
2. Sloven fılmderi men teleshoýlaryn qarańyz: sloven tilinde fılmder men teleshoýlardy kórý tildi jaqsyraq túsinýge kómektesedi. Múmkin bolsa, tildi jaqsyraq túsiný úshin oqýshyǵa baǵyttalǵan habarlardy tabýǵa tyrysyńyz.
3. Sloven mýzykasyn tyńdańyz: sloven mýzykasyn tyńdaý kúndelikti áńgimelerde qoldanylatyn keıbir sózderdi túsinýge kómektesedi. Bir ánderdi qaıta-qaıta tyńdaý sizge ne týraly jáne onyń qalaı aıtylatynyn túsinýge kómektesedi.
4. Ana tilimen sóılesińiz: eger sizdiń aınalańyzda sloven tilinde sóıleıtinder bolsa, olardan kómek suraýdan qoryqpańyz. Olar aıtylym men sózdik qoryna kómektesip qana qoımaı, áńgimelerińizdi jargonmen jáne aýyzeki sóılemdermen tolyqtyra alady.
5. Onlaın resýrstardy paıdalanyńyz: sloven tilin jaqsartýǵa kómektesetin veb-saıttar, qoldanbalar, beıneler, sondaı-aq onlaın forýmdar men blogtar sıaqty kóptegen onlaın materıaldar bar. Internetti bilim men tájirıbeniń sarqylmas kózi retinde paıdalanýdy umytpańyz.