Баск Идишла Кусараш

Баск кусарымаш-тиде кутырымо кусарымашын уникальный область, туштыжо акрет йылме гыч кусарыме мут.тушто тӱҥ шотышто Пирейский полустрово йӱдвелыште илыше изирак калык ойла, вес йылмыш кусаралтеш. Баск йылме шке регионжо деч ӧрдыжтӧ кумдан шарлен огыл гынат, документ-влакым да увертарымашым тиде йылмыш кусарыме шотышто, тыгак шке цельышкыже шушашлан йодмаш кушкеш.

Баск йылмыш кусарыме деч баск йылмыш кусарыме фактор-влак радам уло. Эн ончычак тиде нездевропейский йылме, лишыл родо-тукым але икгайлыкдыме, тӱняште ик йылме денат кылдалтдыме. Кусарыше-влак йылмым келгын умылышаш да чын кусарымым ышташ кӱкшӧ квалификациян лийшаш улыт. Кокымшо,баск йылме шуко диалект ден акцент уло, нунышт изирак географий районыштат палынак ойыртемалт кертыт. Тидым культур шинчымашым рашемдыме кӱкшытыш, йылме нюансым раш умылаш кӱлеш.

Кусарышым баск йылме гыч кычалмыж годым тиде кӱлешан квалификациян улмыж нерген ӱшандарыза. Нуно шочмо йылме дене пайдаланен моштышаш, тиде областьыште паша кумда шинчымашан да опытан лийшаш улыт. Тылеч посна нуно йылмысе грамматике, синтаксис да мутвундо шапашышт келге умылышаш улыт. Текстым чын кусарыме да аралыме шотышто тиде кӱлешан.

Документ-влакым возен пуыде кусараш, баск йылме гыч кусарыше-влак тыгак вияш трансляцийлан, аудиовозаписьлан да моло формылан палемдыме почеш шке суаплыкыштым пуэн кертыт. Южо годым лӱмын шинчымашым йодшо объект але памятник-влакланат перевод кӱлеш лийын кертеш.

Пытартышлан палемдаш кӱлеш: баск йылме тӱҥалтын да кукталтын. Тидлан кӧра баск калыкнан йылмыжым, культуржым да диалектшым сайын палыше профессионал-влакын полышышт кӱлеш. Нунын полшымышт дене частный еҥ семын, тыгак предприятий-влакат баск ден моло йылме коклаште йылме дене шеледымашым сеҥаш, коммуникацийым сай ыҥлаш да саемдаш полшен кертыт.

Могай эллаште баск йылме дене ойлат?

Баск йылме дене утларакшым йӱдвелне Испаний, Баск-Влак Элыште ойлат, но тушто тыгак Нварьыште (Испаний) Да Францийысе баск провинцийлаштат ойлат.

Баск йылмын историйже могай?

Баск йылме-тиде тугай историй йылме, могайыштыже Нар-Влак Испаний да Францийысе нварр-влакын регионлаштышт тӱжем ий мучко ойленыт. Баск йылме изоляцийлыме улеш; тудын лингвистике родыжо уке, икмыняр аквитан ойыртем деч посна, колымо гаяк. Пеш вашке баск йылме нерген возымо ыле, но эран 5 курымыштыжо тудын лӱмжын свидетельствыже уло да тидын марте. Кокла курымлаште баск йылме торговый йылме шот дене кумдан кучылталтын, да кӱсынлымӧ ятыр шомак вес йылмыш пурталтын, поснак испан да француз йылмыш пурталтын. Туге гынат тиде йылмым вес шӱдӧ ий жапыште кучылтмаш шагалемаш тӱҥалын. 20 курымлан баск йылме Шукыж Годым Элын шуко районжо Баск-Влакым кучылтмаш гыч лектын, а южо регионлаште тудын кучылтмашыжым тӧртык деч поснат увертарыме ыле. Тиде пагыт 20-шо курым мучаште мӧҥгеш савырныме, йылме интерес угыч тӱҥалмеке, йылмым аралыме да чояланыме шотышто мерым приниматлымашке кондымо. Школлаште да кугыжаныш службылаште баск йылмым кугемдыме шотышто вийым ыштыме, да кызыт Тудо Элын южо школыштыжо Баск-Влакым туныкта. Тиде йылме тыгак тӱшкаувер йӧн, литератур да исполнительский сымыктыш йӧнлаште кумдан кучылталтеш. Нине вийым ончыде, баск йылме йоммаш лӱдыкшыштӧ кодеш, тачат 33 процент наре Баск-Влак Элысе калык гына тушто ойлен кертыт.

Бас йылмым шымлымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Сабино Аранын (1865-1903): баск националист, политик да писатель. Тудо баск йылмым уэш ылыжтымылан пионер лийын, да тудлан баск йылме дене возымо стандартный системым ышташ возат.
2. Рушарня Мария де Азуэ( 1864-1951): лингвист ден лексикограф, икымше баск-испан мутерын авторжо.
3. Бернардон Ласордон Ласт (1916-2008): баск литературын чапле профессоржо, писатель да поэт. Тудо кызытсе баск орфографийым ямдылен.
4. Локтызо Митчелен (1915-1997): баск филологий дене лингвист ден профессор. Тудо кызытсе баскысе лингвистикын ик негызше лийын.
5. Мурен Эртета (1954 ийыште шочын): писатель, драматург да баск сылнымутын профессоржо. Литературышто баск культур нерген шуко возен да баск йылмым пропагандироватлен.

Баск йылмын структуржым кузе ыштыме?

Баск йылме агглютинатив йылме дене ойлалтеш, тудо суффикс ден приставке-влакым нюанс значенийым ончыктышашлан мут деке ешара манын ончыкта. Синтаксис тӱҥ шотышто теме икымше верыште шога, тугай структур шотышто комментарийым пуа, а тудын почеш тӱҥ содержаний кӱлеш. Тыгак глагол-тӱҥалтыш структурлан тенденций уло. Баск йылмыште кок глагол флекс уло: ик чын да ик эртыше жап, тыгак кум наклонений (изобительный, глагол, кӱштымӧ). Тылеч посна мутышто улшо лӱм мут-влакын радам классышт уло, нунышт мутышто мучаш гласный глагол да шочынжо лӱм мут дене рашемдалтыт.

Кузе бас йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?

1. Тунемме ресурсыш, тунемме книга але онайн-курсыш инвестицийым пуыза. Баск йылме-Европышто ик эн тошто йылме, тудымат ситыше ресурс деч посна туныктен кертеш.
2. Радиопрограммым колыштса, телеом ончыза да баск йылме дене книгам лудса. Тиде тыланда йылмым сайынрак умылаш полша да тудын кучылтмыжым реальный пример дене палдара.
3. Занятийыш мийыза. Верысе университет ден организаций-влак южгунам йылме курсым але бас йылме дене репетицийым темлат. Нине занятий чӱчкыдынак йылме носитель-влак дене мутланаш да практике опытым налаш йӧн ышталтеш.
4. Кутырымо шомакыште практикыште шогыза. Баск йылме дене ойлымаш тыглай лийын кертеш. Йылме гыч кондышо-влакым эреак практике да мӧҥгеш ӱжыктымаш тыланда утларак компортно тунемашыже полша.
5. Мутланышым муза. Иктаж-кӧм муза, баскла кутырышо да арнялан кеч ик гана тендан дене мутланаш ямде лиеш ыле. Мутланышын улмыжо негызлымашым арален кодаш да контекстыште йылмым сай йӧн дене шымлен кертеш.

Кает-акрет йылме, кудын вожшо 10 курым Германийыш кая, кеч Рӱдӧ да Эрвел Европышто Тушто кокла Курым жап дене ойлат. Тиде икмыняр йылмым, эн ончычак немыч, иванита, арамей да славян йылме-влакым келыштарымаш. Идишым южгунам диалект семын ончат, но чынжымак тиде тичмаш йылме шке синтаксисше, морфологийже да мутвундыжо дене кучылталтеш. Тиде йылмым курым мучко кучылтмаш диапор, ассимиляций да социал йӧным вашталтымылан кӧра иземын, но таче тушто южо эллаште ордоксысе шуко еврей-влак алят ойлат.

Идиш йылмыште возымо статусшо уке гынат, йылмыже лингвистике, культур цельышкыже шушашлан мыняр кӱлешан, чылан палат. Теве молан йылмым идишыш кусарыме суаплык дене арален кодаш тыршыше еҥ-влак уло тӱняште улыт. Кусарыше-влак идишым умылышо-влак кокла гыч поргемым вончаш полшат, кӧ тиде пашам ок ыште.

Идиша гыч кусарыме службо-влакым иван термин-влак муын кертыт.нунышт идишан тыглай ойлымашыже лийыныт, Библий гыч налме Мут але религий йӱла-влакым ончыкташ кучылталтше мут-влак. Тиде священный ойым кусарыме дене идишан возымашке але кутырымо мутым кӱлеш семын пуртымо. Тиде йылме дене палыме лийдымылан идишыш кусараш моткоч пайдале лийын кертеш.

Идишыш документ-влакым кусарымаш пӱтынь историй мучко, миграций, религий, литератур, лингвистике да еврей историй дене кучылталтын. Теве молан ивантышто, немыч йылме денат сертификацийлыме идишан квалификациян кусарыше-влакым муаш кӱлеш. Йылме дополненийыште нине специалист-влак культурым, контекстым да тӱрлӧ произведенийын кузе лиймыжым палышаш улыт, нуным кусарымаш тӱҥалтыш шонымашым раш ончыктышт.

Идишыш кусарымаш йылмым тунемаш тӧчышӧ-влаклан веле огыл, илышынек арален кодаш полшат. Идеян мут-влакым да ой-влакым вес йылмышке кусараш полшен, йылмын тичмаш йоммыжым кораҥдаш полшат. Кӱкшӧ квалификациян кусарыше-влакын полшымышт дене идиш еврей калыкын культурышкыжо окнам почын, таза аралалт кодеш.

Могай эллаште йылме дене ойлет?

Идишыште тӱҥ шотышто Ушымо Штат, Израиль, Россий, Беларуси, Украин, Польша да Венгрий общине нерген кутырат. Тушто тыгак Францийыште, Аргентиныште, Австралий, Кечывалвел Африкыште, Канадыште да моло эллаште еврей-влакын шагалрак чотышт ойла.

Йылмын историйже могай?

Миет-тиде йылме, тудо шке вожшо дене икмарда немыч йылмыш кая да еврей-аккеназ-шамыч пӱтынь тӱня мучко ойлаш тӱҥалыт. Тудо тӱҥ йылме дене еврей-аккеназ-влакын шке образований тат гыч 9 курымышто служитлен, еврей общине-Влак кызытсе Германийын да йӱдвел Францийын территорийыштышт пеледалтмышт годым. Тиде икмыняр йылмым варымаш, тидын шотыштак ивант ден арамейский, тыгак славянский, роман да кыдалаш диалект-влак лийыныт.
Европысо еврей-влак коклаште икымше гана умылаш лийме 12 курым чоло еврей-влак коклаш пураш тӱҥалын, тидын годым тӱҥ шотышто кутырымо йылме семын, а традиций формо семын кучылталтын. Тиде еврей калык дене чӱчкыдынак географически ойырен налме еврей калык дене кылдалтын, тыге илен-толын тӱрлӧ диалект вияҥын. 15-16 курым жапыште европо мучко еврей-влак коклаште мутланыме йылме дене кумдан шарлен.
Идиш тыгак еврей-Влакын илыме верысе йылме-Влакым пеш чот кучаш тӱҥалын, Европо мучко, Африкыште да Америкыште тӱрлӧ диалект ышталтын. Кӧргысӧ ойыртем, диалект - влак общий грамматике, синтаксис да стандартный мутвундаш улыт гынат, тидын годым южо диалектлан ивантритым утларак чот кучылтыныт, а моло йылмылан-варарак.
19 курымышто литератур идишан пелед шоген, тиде йылмыштат шуко книга да журнал лектын. Туге гынат антисимитизмын кушмыжо, Кокымшо тӱнямбал сар деч вара шуко еврей-влакым кусарымаш да Ушымо Штатлаште доминирироватлыше йылме семын антисимий йылмым лукмаш мутланыме йылме семын идишым иземдымашке конден. Таче ожнысылак миллион еҥ уло тӱня мучко Идишыште, Тӱҥ шотышто Йӱдвел Америкыште да Израильыште ойла, но тиде йылме ынде тунарак кумдан ок кучылталт, ала-кунам.

Йылме вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Ээзер Бен-Иегда (1858-1922): Бен-Иегудышто акрет годсо марий йылмым уэш ылыжтарымым возат, мом тудо шуко идеян мут-влакым ивантритлен, ыштыктен. Тудат ончыч лийын, кӧ кызытсе ивантын иктешлыше мутержым ыштен да тиде йылме дене статьям да книгам возен.
2. Школ-Алейх (1859-1916): Алейхем еврей-Влакын эрвел Европышто илышышт нерген возышо идишыште кумдан палыме писатель лийын. Тудын произведенийже-влак, тидын шотыштак Шӧрым Погышо Тевье "произведенийже-влак пӱтынь тӱня кумдыкеш идишым палдараш да шараш полшеныт.
3. Хаим Гэйд( 1910-1982): Гэйд кумдан палыме романист да поэтше идишан улмаш. Еврей илышын нелылыкше нерген каласкалыше произведенийже-влак томаша йылме дене литературын ик эн сай произведенийже-влак кумдан шотлалтыт.
4. Макс Вайнайнайх (1894-1969): Лингвист, профессор, негызлыше да еврей шымлымаш Институтын директоржо ИУIVIII, ЛИТВА, Вайнайнайнайнайнаи шке илышыжым ШЫМЛЕН да шымлен налаш идишым пӧлеклен.
5. Мангер (1900-1969): Мангер 20 курымысо ик кугу писатель-влакланат поэт лийын. Тудо йылмым уэш ылыжтымылан да уэмдымылан кугу куным ыштен.

Томаша йылмын структуржым кузе ыштыме?

Немыч йылмын идишан манме структуржо. Тудо субъект-глагол-объект-влакын радам почеш чоҥымо мут, фразе да предложений-влак гыч шога. Правил семын ошкыл, немыч деч утларак лапканрак, тушто подчинительный ушем мут-влакын предлогышт, предлогышт да подчинительный ушем-влак деч шагалрак кучылталтыт. Идишан немыч йылмысе гай глагол-влакын спряжений системышт уке, глагол-влакын южо жапышт тыгай немыч йылме дене ойыртемалтыт. Идейыште тыгак немыч йылмыште уке улшо икмыняр ешартыш частице да моло элемент уло.

Кузе йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?

Идишым сайын тунемаш - тиде йылмыш вуйге пурен возаш. Тидыже идейыште кутырымым, книгам да газетым лудмым, тыгак фильмым да телевидорым идишыште ончымым ончыкта. Теат верысе мер рӱдерыште, университетыште але онлайн дене каяш курсыш возалт кертыда. Те Обязательно тудын дене йылме носитель-влак дене мутланымаште практикылыза, тиде тыланда ойлымаш ден грамматике шотышто тунемаш полша. Пытартышлан, кид йымалныда англичан мутер ден глагол-влакын таблицыштым кучыза, нуно тыланда каласен кертше кеч-могай йодышланат вашешташ полшат.