Идишла Сербский Кусараш

Кает-акрет йылме, кудын вожшо 10 курым Германийыш кая, кеч Рӱдӧ да Эрвел Европышто Тушто кокла Курым жап дене ойлат. Тиде икмыняр йылмым, эн ончычак немыч, иванита, арамей да славян йылме-влакым келыштарымаш. Идишым южгунам диалект семын ончат, но чынжымак тиде тичмаш йылме шке синтаксисше, морфологийже да мутвундыжо дене кучылталтеш. Тиде йылмым курым мучко кучылтмаш диапор, ассимиляций да социал йӧным вашталтымылан кӧра иземын, но таче тушто южо эллаште ордоксысе шуко еврей-влак алят ойлат.

Идиш йылмыште возымо статусшо уке гынат, йылмыже лингвистике, культур цельышкыже шушашлан мыняр кӱлешан, чылан палат. Теве молан йылмым идишыш кусарыме суаплык дене арален кодаш тыршыше еҥ-влак уло тӱняште улыт. Кусарыше-влак идишым умылышо-влак кокла гыч поргемым вончаш полшат, кӧ тиде пашам ок ыште.

Идиша гыч кусарыме службо-влакым иван термин-влак муын кертыт.нунышт идишан тыглай ойлымашыже лийыныт, Библий гыч налме Мут але религий йӱла-влакым ончыкташ кучылталтше мут-влак. Тиде священный ойым кусарыме дене идишан возымашке але кутырымо мутым кӱлеш семын пуртымо. Тиде йылме дене палыме лийдымылан идишыш кусараш моткоч пайдале лийын кертеш.

Идишыш документ-влакым кусарымаш пӱтынь историй мучко, миграций, религий, литератур, лингвистике да еврей историй дене кучылталтын. Теве молан ивантышто, немыч йылме денат сертификацийлыме идишан квалификациян кусарыше-влакым муаш кӱлеш. Йылме дополненийыште нине специалист-влак культурым, контекстым да тӱрлӧ произведенийын кузе лиймыжым палышаш улыт, нуным кусарымаш тӱҥалтыш шонымашым раш ончыктышт.

Идишыш кусарымаш йылмым тунемаш тӧчышӧ-влаклан веле огыл, илышынек арален кодаш полшат. Идеян мут-влакым да ой-влакым вес йылмышке кусараш полшен, йылмын тичмаш йоммыжым кораҥдаш полшат. Кӱкшӧ квалификациян кусарыше-влакын полшымышт дене идиш еврей калыкын культурышкыжо окнам почын, таза аралалт кодеш.

Могай эллаште йылме дене ойлет?

Идишыште тӱҥ шотышто Ушымо Штат, Израиль, Россий, Беларуси, Украин, Польша да Венгрий общине нерген кутырат. Тушто тыгак Францийыште, Аргентиныште, Австралий, Кечывалвел Африкыште, Канадыште да моло эллаште еврей-влакын шагалрак чотышт ойла.

Йылмын историйже могай?

Миет-тиде йылме, тудо шке вожшо дене икмарда немыч йылмыш кая да еврей-аккеназ-шамыч пӱтынь тӱня мучко ойлаш тӱҥалыт. Тудо тӱҥ йылме дене еврей-аккеназ-влакын шке образований тат гыч 9 курымышто служитлен, еврей общине-Влак кызытсе Германийын да йӱдвел Францийын территорийыштышт пеледалтмышт годым. Тиде икмыняр йылмым варымаш, тидын шотыштак ивант ден арамейский, тыгак славянский, роман да кыдалаш диалект-влак лийыныт.
Европысо еврей-влак коклаште икымше гана умылаш лийме 12 курым чоло еврей-влак коклаш пураш тӱҥалын, тидын годым тӱҥ шотышто кутырымо йылме семын, а традиций формо семын кучылталтын. Тиде еврей калык дене чӱчкыдынак географически ойырен налме еврей калык дене кылдалтын, тыге илен-толын тӱрлӧ диалект вияҥын. 15-16 курым жапыште европо мучко еврей-влак коклаште мутланыме йылме дене кумдан шарлен.
Идиш тыгак еврей-Влакын илыме верысе йылме-Влакым пеш чот кучаш тӱҥалын, Европо мучко, Африкыште да Америкыште тӱрлӧ диалект ышталтын. Кӧргысӧ ойыртем, диалект - влак общий грамматике, синтаксис да стандартный мутвундаш улыт гынат, тидын годым южо диалектлан ивантритым утларак чот кучылтыныт, а моло йылмылан-варарак.
19 курымышто литератур идишан пелед шоген, тиде йылмыштат шуко книга да журнал лектын. Туге гынат антисимитизмын кушмыжо, Кокымшо тӱнямбал сар деч вара шуко еврей-влакым кусарымаш да Ушымо Штатлаште доминирироватлыше йылме семын антисимий йылмым лукмаш мутланыме йылме семын идишым иземдымашке конден. Таче ожнысылак миллион еҥ уло тӱня мучко Идишыште, Тӱҥ шотышто Йӱдвел Америкыште да Израильыште ойла, но тиде йылме ынде тунарак кумдан ок кучылталт, ала-кунам.

Йылме вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Ээзер Бен-Иегда (1858-1922): Бен-Иегудышто акрет годсо марий йылмым уэш ылыжтарымым возат, мом тудо шуко идеян мут-влакым ивантритлен, ыштыктен. Тудат ончыч лийын, кӧ кызытсе ивантын иктешлыше мутержым ыштен да тиде йылме дене статьям да книгам возен.
2. Школ-Алейх (1859-1916): Алейхем еврей-Влакын эрвел Европышто илышышт нерген возышо идишыште кумдан палыме писатель лийын. Тудын произведенийже-влак, тидын шотыштак Шӧрым Погышо Тевье "произведенийже-влак пӱтынь тӱня кумдыкеш идишым палдараш да шараш полшеныт.
3. Хаим Гэйд( 1910-1982): Гэйд кумдан палыме романист да поэтше идишан улмаш. Еврей илышын нелылыкше нерген каласкалыше произведенийже-влак томаша йылме дене литературын ик эн сай произведенийже-влак кумдан шотлалтыт.
4. Макс Вайнайнайх (1894-1969): Лингвист, профессор, негызлыше да еврей шымлымаш Институтын директоржо ИУIVIII, ЛИТВА, Вайнайнайнайнайнаи шке илышыжым ШЫМЛЕН да шымлен налаш идишым пӧлеклен.
5. Мангер (1900-1969): Мангер 20 курымысо ик кугу писатель-влакланат поэт лийын. Тудо йылмым уэш ылыжтымылан да уэмдымылан кугу куным ыштен.

Томаша йылмын структуржым кузе ыштыме?

Немыч йылмын идишан манме структуржо. Тудо субъект-глагол-объект-влакын радам почеш чоҥымо мут, фразе да предложений-влак гыч шога. Правил семын ошкыл, немыч деч утларак лапканрак, тушто подчинительный ушем мут-влакын предлогышт, предлогышт да подчинительный ушем-влак деч шагалрак кучылталтыт. Идишан немыч йылмысе гай глагол-влакын спряжений системышт уке, глагол-влакын южо жапышт тыгай немыч йылме дене ойыртемалтыт. Идейыште тыгак немыч йылмыште уке улшо икмыняр ешартыш частице да моло элемент уло.

Кузе йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?

Идишым сайын тунемаш - тиде йылмыш вуйге пурен возаш. Тидыже идейыште кутырымым, книгам да газетым лудмым, тыгак фильмым да телевидорым идишыште ончымым ончыкта. Теат верысе мер рӱдерыште, университетыште але онлайн дене каяш курсыш возалт кертыда. Те Обязательно тудын дене йылме носитель-влак дене мутланымаште практикылыза, тиде тыланда ойлымаш ден грамматике шотышто тунемаш полша. Пытартышлан, кид йымалныда англичан мутер ден глагол-влакын таблицыштым кучыза, нуно тыланда каласен кертше кеч-могай йодышланат вашешташ полшат.

Сербский гыч рушлашке кусараш точностьым да культурым умылышо опытан кусарыше кӱлеш. Сербий-Балкан эл, Кечывалвел-Эрвел Европышто поян историй да шыгыр кылым кучен, ончычсо Югославийын моло элже-влак дене кылдалтын. Шке шкешотан йылмыжым, кириллицым да культуржым уло, тиде культурым иктаж-могай текстым кусараш тӧчымӧ деч ончыч шотыш налаш кӱлеш.

Серб йылме кечывалвел славян йылме ешын ужашыжлан шотлалтеш, тудыжо болгарский, хорватский да македон йылмым чӱкта. Тиде йылмын кок тӱҥ диалектше уло-штавский ден торлакский. Штавский утларак кумдан шарлыше формо улмыж годым торласк тӱҥ шотышто литератур цельыште кучылталтеш. Кусарымашын чынлыкшым ситараш манын, профессионал кусарыше кок диалект да регионал нюанс дене палыме лийшаш.

Серб йылме шемшыдаҥ деч производство кириллице дене возалтын. Тиде алфавит латин алфавит деч шуко символ уло, тудым шымлымаш да тунеммаш нелемда. Тыгеракын, кириллице дене палыме да тудын дене печатлен моштышо кусарыше лияш кӱлеш, а текстыште раш да раш лийже манын, тудын дене печатлен моштышо.

Сербийын моло элла дене чак кылым кучымыжлан кӧра кусарыше Сербийын контекстшым да культуржым умылен шогыжо манын кӱлешан. Сербийын йылмыж ден историйжылан пошкудо эл ден йӱлам пеш кугу влияний ыштен. Кусарыше регион дене палыме йылме да культур ойыртемым тыге коррективлен кертеш, кусарыме текстын тӱҥалтыш текстшын значенийжым да интенсацийжым раш ончыктыжо.

Икманаш, серб йылме гыч але тудын дене пашам ыштыше кусарыше серб йылме дене, тудын шкешотан культур да йӱлаж нергенат пеш сайын пален шогышаш. Кириллицым шинчымашат тыгак серб йылмыш але тудын деч чын кусарышашлан кӱлеш. Кӱлеш опытан да ресурсан, квалификациян кусарыше тыланда сербский гыч але серб йылме гыч раш да лончылен кусарымашым пуэн кертеш.

Могай эллаште шернур йылме дене ойлат?

Серб йылме Сербийыште, Босний ден Герцеговиныште, Черногорий да Косовосышто официал йылме улеш. Тушто тыгак Хорватий, Болгарий, Венгрий, Румыний Да Республикыште Йӱдвел Македоний тыгыде группо-влак ойлат.

Руш йылмын историйже могай?

Руш йылмын вияҥмыжым 7 курымышто Византий импийын сӱмырлымыж деч вара посна йылме семын ышташ тӱҥалмыжым 8 курым марте эскерен шукташ лиеш. Шернурын эн ондак палыме примерже 13 курымышто кызытсе руш йылме дене возымо кугу ужашыже гынат, ты жаплан йӧнештаралтын. Сербийын кокла курымыштыжо ятыр диалект лийын, нунын кокла гыч кажныштыже эл кӧргысӧ тӱрлӧ фракций-влак ойленыт, но Сербийын литературжым вияҥдымаш 15-16 курымлаште диалект-влакым иктыш ушаш да стандартизацийым ышташ полшен.
Осман тӧра 19 курым гыч 14-ше курым марте серб йылме осман-турко семын виянрак мут дене кылдалтын, тудо лексике ден грамматике шотышто шке палыжым ыштен. Тиде таче кече марте, поснак кечывалвел да эрвелыште, шуко районлаште аралалт кодеш.
19 курымышто умбакыже возымо литератур реформым эртарыме, да серб йылме штавский диалект дене келшышын стандартизацийлалтын, тудо таче элыште шуко возымо да устный текстлан кучылталтеш. Тылеч вара тиде йылмылан моло йылме-влак чот влиянийым ыштеныт, эн ончычак англичан йылме дене оҥай гибридым ыштен.

Кӧ руш йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Наук Степанович Караджич( 1787-1864): "кызытсе шернур литературын ачаже" Лӱман, Кумдан Палыме, тудо серб орфографий ден грамматике шотышто стандартизацийыште сравоч гай кап-кылан да серб мутерым ыштышаш.
2. Досим Куандович( 1739-1811): сербский литератур ден образованийым чумырышо Писатель, тудын произведенийже-влак шернур культурым, йылмым да шинчымашым вияҥдымашке кугу надырым пыштеныт.
3. ПЁТР Петрович-Негош(1813-1851): серб князь-епископ ден поэт, тудо шернур литературын историйыштыже кугу капкыллан шотлалтеш. 1837 ийысе "Курыкысо аршаш" эпический поэмыштыже утларак палыме, тудо калыкле эрыкан корным пропагандироватлен.
4. Иван Попович (1806-1856): драматург, тудын произведенийже-влак кызытсе серб театр ден йылмым палемдаш полшеныт. Тудо руш йылмым вияҥдымашке кугу влиянийым ыштен.
5. Стефан Митров Любиша (1824-1878): вӱдышӧ драматург Сербийын, тудын творчествыже сербийын стандартшым палемдыме годым полышым серат. Тудын пьесыже-влак комедий элементышт, тыгак вичкыж социал критикышт дене палыме улыт.

Ший йылмын структуржым кузе ыштыме?

Серб йылмын структуржо, чынжым гын, славян да балкан йылме-влакын комбинацийыштым ончыкта. Тиде кок тукыман (пӧръеҥ, ӱдырамаш да кыдалаш) йылме, кум числа (ик, кок ужашан да шуко чотан) да еш падеж (лӱмым ончыктышо, аклыше, аклыше, звательный, инструментальный да локативный). Тушто Тыгак Субъект-глагол-объект-влакын мут радамышт уло.

Кузе серб йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?

1. Йылме занятийыш коштса: ик эн сай йӧн кеч - могай у йылмым тунемаш-тиде занятийыш але курсыш миен толаш. Тиде тыланда серб грамматикым да структурный обстановкышто, квалификациян туныктышо кид йымалне ойлымашым моткоч сай пален налын кертеш.
2. Сербысе фильм ден телепередаче - влакым ончыза: серб телевидений ден фильм-влакым Ончымаш-йылме дене палыме лияш да икмыняр пайдале фразым да идеом умылаш моткоч сай йӧн.
3. Йылмым вашталтыме шотышто партнёрым муза: йылме курсыш коштмыда тыланда вариант огыл гын, йылме вашталтыш шотышто партнёрым кычалмаш вашке тунем кертеш. Ӱшандарыза: те коктынат могай йылме дене мутланыме да практикыште шке шонымашкыда шунеда.
4. Онайн-ресурсым кучылтса: мланде йымалысе шуко онайн-ресурс Уло, нуно тыланда серб йылмым, вебе-сайтым, приложенийым, кӱвуйым да видеом тунемаш полшат. Йылмым тунемме шотышто нуным ешартыш занятийлашке кучылтын ончыза.
5. Йылме носитель-влак дене сербла кутырыза: шке серб йӧным саемдаш - тиде йылмым туныктышо-влак дене практикылалташ. Верысе тӱшкаш ушныза але йылмын носительже-влак дене кутыраш йӧным муза. Тиде тыланда шке ойлымыжым, шкалан ӱшанымашым да йылмым умылымашым саемдаш полша.