Сунданскай Татаар Тылбаастаа

Сунтаар-Индонезияҕа биир саамай тарҕаммыт тыл. Кини австронезийскай тыл дьиэ кэргэнин сорҕото буолар, онно Сунтаар регионугар 40 мөлүйүөнтэн тахса киһи саҥараллар. Үгүс сыллар усталарыгар бу тыл элбэх лингвистэри, ученайдары үөрэтэр предмет этэ уонна кини дириҥ силистээх- мутуктаах, дириҥ силистээх- мутуктаах культурнай историялаах.

Сунтаар тылыттан тылбаас бу тылы билии уонна билинии биир дьоһун сорҕото буолар. Аан дойду үрдүнэн аҕыйах ахсааннаах тыл этээччилэр ахсааннарыгар сыһыаннаан, аан дойду үрдүнэн матырыйааллар уонна ресурсалар баар буолалларын учуоттаан, барыларыгар чаҕылхай, тиийимтиэ буоларын ситиһиэххэ наада.

Сунтаар тылыгар тылбаас хас да араас ньымата баар, ханнык тииптээх матырыйаалтан көрөн. Холобур, итэҕэл тиэкистэрэ улахан чуолкайдык, ону тэҥэ итэҕэл символиктарын уонна ритуаллар. Уопсай тылбаастар үгүстүк тылбаастаныахтарын сөп, бу ураты түгэҥҥэ үгүстүк бу салааҕа анал билиилээх профессиональнай тылбаасчыттар ирдэнэллэр.

Сунтаар тылыттан тылбаас тыл эрэ буолбатах диэн суолталаах. Тыл култуура сорҕото буоларын быһыытынан, итиннэ суданскай тылынан матырыйааллары ситиһиилээхтик көһөрүү наадатын учуоттуур элбэх нюст баар. Бу тылы баһылааһын анал таһымын уонна уопутун, ону сэргэ олохтоох үгэһи, култуураны өйдөтүү ирдэнэр.

Тылбаас өҥөтүн биэриини таһынан Сунтаар тыла тыыннаах уонна аныгы усулуобуйаҕа хааларыгар көмөлөһөр атын ньымалар эмиэ бааллар. Ону оҥоруохтаах биир саамай тутаах мал - бу Сунтаар тылыгар Интернет ситимигэр чэпчэки киириини хааччыйыы. Ол аата веб- тылдьыты уонна да атын матырыйааллары оҥоруу, Интернет ситимигэр холбонор кыахтаах. Тыл салгыы сайдан иһэр буолан, итинник ресурсалар тыл актуальноһын уонна кини носителя наадыйыыларыгар сөп түбэһэрин өйүөххэ сөп.

Сунтаар тылын тылбаастааһын аныгы үйэҕэ динамичнайдык уонна тыыннаах буоларын хааччыйар дьоһун сорҕото буолар. Идэлээхтэр да, тыл этээччилэр да күүстэрэ, киэн туттуулара дойду күүс- уох, ону сэргэ култууралар икки ардыларыгар коммуникация тупсарыгар көмөлөһүөхтэрин сөп.

Сунтаар тылыгар ханнык дойдуларга этэллэрий?

Сунтаар тылыгар Индонезия провинцияларыгар Бантен уонна Арҕаа Ява, ону тэҥэ киин Ява сорох чаастарыгар киирсэллэр. Онно эмиэ атын чаастарга Индонезияҕа, Сингапурга уонна Малайзияҕа олорор аҕыйах ахсааннаах омуктар ахсааннара этэр.

Сунтаар тылын историята хайдаҕый?

Сунтаар тыла-австронезия тыла, ааҕалларынан, 30 мөлүйүөнүнэн Арҕаа Ява уонна Бантен провинциятыгар олорор австронезия тыла. Бу көстүү кэнниттэн дойдуга тыл тарҕаныыта иккис, 14- с үйэттэн ыла кини уус- уран литература тыла- өһө буолар. Сунтаар тылыгар урут биллибит суруктар биһиги эрабыт 11 үйэтигэр бэриллэллэр уонна бу тыл кырата 1500 сыл диэн ааҕыллар. Судан тыла австронезийскай тыл уонна Англия тылларыгар нуучча тылын уонна биис уустарын арҕаа өттүнээҕи салаата буолар. Сунтаар Күннүк Уурастыырап тыла- өһө, ону тэҥэ үгэс буолбут үҥкүүлэргэ, куукула театрыгар (Саянг голк) уонна кечапи сулинг курдук биллэр норуот стилигэр туттуллар. Бу тыл үөрэх тэрилтэлэригэр туттуллар, оттон урукку рукопистар Сунтаар эбэтэр яван тыла булкааһыгар элбэхтик суруллубуттара.

Сунтаар тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. "Сунтаар поэзиятын Ийэ" диэн ааттаммыт Сунтаар поэзиятыгар 1700- с сылларга Сунтаар тылын поэтическай формаҕа киллэрии суруллар Сунтаар поэта этэ.
2. А. А. Марамис (1914-1995), суруйааччы, тылбаасчыт уонна лингвист) Сунтаар тылын билии кээмэйэ лаппа кэҥээбитэ уонна тыл үөрэхтээһинин бастакы суданскайдааҕы академиятын тэрийбитэ.
3. Дардири М. Ариеф (1917-1996) уһулуччулаах поэт яванскайтан Сунтаардааҕы литературнай тыл сайдарыгар бэйэтин кылаатын киллэрбит дьоһуннаах айымньыларын 20- с үйэҕэ тылбаастаабыта.
4. Профессор Х. Кесмано (1929-2016), активист уонна учуонай, Бандунг университетыгар баар тииптэри тылга уонна литератураҕа аналлаах араас кинигэлэр, сурунааллар автордарын тэрийбитэ.
5. Сурьяди (р. 1934), Сунтаар биллиилээх поэта уонна общественнай деятелэ, Сунтаар да, Индонезия да тылларынан элбэхтик суруйбута уонна Сунтаар норуотун үгэстэрин уонна культуратын туһунан бэйэтин үлэтин иһин улахан ытыктабылынан туһанар.

Сунтаар тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Сунтаар тыла-39 мөлүйүөн кэриҥэ киһи, сүрүннээн арҕаа өттүгэр Индонезияҕа баар австронезия тыла. Австронезийскай тыл дьиэ кэргэнин нууччалыы полинезийскай бөлөҕөр сыһыаннаах уонна яван, мадурузскай уонна балийскай тыллары кытта ыкса сибээстээх.
Сундани-самой ФИЛЬВОЙ (субъект-случа- объект) тыл. Туохтуурдар сирэй, ахсаан уонна көлүөнэ тиэрминнэригэр дьүөрэлэһэллэр. Туттуу түһүккэ сыһыана суох, кинилэргэ ханнык да биллибэт эбэтэр биллибэт артыыстар суохтар. Үс биис уустара (эр киһи, дьахтар уонна орто) уонна икки чыыһыла (биирдиилээн уонна элбэх ахсааннаах) бааллар. Сундан тыла туохтуур сыһыарыыларын уустук набордаах, хас да бириэмэ маркердарын уонна да атын аспектуальнай маркердары киллэрэн туран. Тылга тыл ис хоһоонун тыл бэрээдэгэ эмиэ туттуллар.

Сунтаар тылын саамай сөптөөх ньыманан үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Сунтаар тылын илдьэ сылдьыҥ уонна кинини кытта мэлдьи бодоруһуҥ. Бэйэ-бэйэҕитин үөрэтиһэр, үөрэтэр- үөрэтэр кыахтаах сэһэргэһээччилээх буоларгыт ордук.
2. Хас да кинигэни эбэтэр аудиоматериалы Об этом языке и начнее воспитание его самостоятельно. Үчүгэй ресурсалар грамматикаҕа, учебниктарга, рабочай тэтэрээттэргэ уонна аудиозаписка кинигэлэри киллэрэллэр.
3. Репетитордары кытта тыл курстарыгар эбэтэр чааһынай дьарыктарга суруйуҥ, кинилэр ордук персонализированнай үөрэҕи уонна төттөрү сибээһи хааччыйыахтарын сөп.
4. Төһө бэлэмнээххитий, Индонезияҕа сырыыгытын оҥоруҥ уонна тылгытыгар толору тиэйэргитин боруобалааҥ. Инньэ гынан, тыл тутааччыларын кытта кэпсэтиигэ кыттан, тылы үөрэтиэххитин сөп.
5. Онлайн ресурсалары, веб- сайты, форумнары уонна социальнай ситимнэри туһаныҥ, тыл этээччилэрин кытта сэһэргэһэр уонна үөрэххэ көмөлөһөр эбии матырыйааллары булуоххут.

Татаар - Татарстан Республикатыгар Российскай Федерация састаабыгар киирэр Татарстан Республикатыгар киирэр тыл. Бу түүр тыла, атын түүр тылларыгар чугас, турок, узбек, казах тыла. Онно Азербайджан, Украина, Казахстан сорох чаастарыгар эмиэ этэллэр. Татаар тыла Татарстан официальнай тыл буолар уонна үөрэх уонна государственнай управление эйгэтигэр туһаныллар.

Арассыыйа империята кэҥээн, татаар тыла Татарстан састаабыгар киирбит оройуоннарга оскуолаларга булгуччулаах буолла. Ол гынан баран 1990- с сылларга төрөөбүт тылбыт төрөөбүт тылын чөлүгэр түһэриигэ кыһамньы ууруллубута.

Дьыала тылбааска тиийдэҕинэ хас да варианнардаах, татаар тылыгар докумуоннары тылбаастыан баҕарар дьоҥҥо тоҕоостоох. Татаар тылыгар тылбаасчыт-татаар тылыттан профессиональнай тылбаасчыт наймыламмыт ньыма. Тыл Ньурбаларын кытта билсиһэр буолан, итинтэн ордуктаах дьыала. Профессиональнай тылбаасчыттар юридическай, медицинскэй уонна финансовай тылбаас курдук туһааннаах уобаластарга уопуттаах, онон чопчу тылбааһы хааччыйыахтарын сөп.

Атын вариант-автоматизированнай тылбаас программатын туһаныы. Бу программалар тыл носуоһа суох дьоҥҥо көмөлөһөргө, докумуону түргэнник уонна чуолкайдык тылбаастыырга ананаллар. Кинилэр тылы уонна этиини биир тылтан атын тылга сыһыарыы алгоритмнарын туһаналлар. Ол эрээри, бу программалар тылбаасчыт докумуонун бэрэбиэркэлээһин курдук чуолкайа суох буолуон сөп.

Онлайн- тылбаас сулууспалара английскай татаардары кытта чуолкай тылбааһы хааччыйар кыахтаахтар. Бу өҥөлөр үгүстүк чэпчэки вариант буолаллар эрээри, профессиональнай тылбаасчыт өҥөтүн да иһин хаачыстыбатын мэктиэлиир кыахтара суох. Татаар тылыгар тылбаас түргэн уонна чэпчэки быһаарыыны көрдүүгүт буоллар, үчүгэй вариант буолуон сөп. Ол эрээри, авторитетнай сервиһи сөпкө хааччыйарга туһанаргыт наадалаах.

Татаар тылын тылбаастыырга ханнык маршруту талбыккытыттан тутулуга суох, кыаллар проблемалары инникигэ куоттарарга чуолкай сорук турар. Профессиональнай тылбаас, быраабыла курдук, бу сыалы ситиһии бастыҥ ньыматынан буолар, ол гынан баран ороскуотун кытта проблема үөскүүр буоллаҕына, онлайн-тылбаас эбэтэр компьютернай программалар өҥөлөрө көмөлөһүөн сөп.

Татарстыы тылынан саҥаралларый?

Татаар тылыгар сүрүннээн Арассыыйаҕа, онно 6 мөлүйүөнтэн тахса киһи баар дииллэр. Онно Азербайджан, Казахстан, Кыргызстан, Турция уонна Туркменистан курдук атын дойдуларга эмиэ этэллэр.

Татаар тылын историята хайдаҕый?

Татаар тыла, Казан татаар Татарстан Республикатыгар, Российскай Федерация регионугар этиллэр түүр тылларынан эмиэ биллэр. Онно эмиэ Россия атын чаастарыгар, Узбекистаҥҥа уонна Казахстаҥҥа этэллэр. Татаар тылын историята 10- с үйэҕэ киирэр, волж булгунньахтары ислам ылыммыт уонна билиҥҥи татаардар буолбуттар. Кыһыл көмүс орудиеҕа (13-15 сс.) таатталар монгол баһылыыр- көһүлүүр тыллара уонна татаардар тыллара монгол уонна перс тылларыгар улаханнык сабыдыаллаабыттара. Тыл үйэтин тухары түүр тылын атын диалектарын, ону тэҥэ араб уонна перс киирии тылларыттан улахан уларыйыылар тахсыталаабыттара. Ол түмүгэр кини чугас аймахтарыттан уратылаах, регионнааҕы кэпсэтиилэр тахсыбыттара. Татаар тылыгар суруйбут бастакы кинигэтэ "Диванъ- И Люгати Т- тюрк"диэн ааттаах 1584 с. бэчээттэммитэ. 19- с үйэттэн саҕалаан татаар тыла Россия империятыгар, онтон Сэбиэскэй Союзка билиниллибитэ. Татарстаҥҥа сэбиэскэй кэмҥэ официальнай статуһу ылбыта эрээри, сталинскай кэмҥэ баттатыыга түбэспитэ. 1989 с. татаар алфавита кириллицаттан латиницаҕа солбуйуллубута, онтон 1998 сыллаахха Татарстан Республиката официальнай тыллары кэпсээбитэ. Бүгүн бу тылынан Арассыыйаҕа 8 мөлүйүөн кэриҥэ носители, сүрүннээн тутар общиналар ортолоругар кэпсииллэр.

Саха тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Габдулла Тукай (1850-1913): татаар поэта уонна драматург, узбек, нуучча уонна татаар тылларыгар суруйбут уонна татаар тылын уонна литературатын популяризациялааһыҥҥа сүҥкэн оруолу оонньообут.
2. Аляскя миргазизи (17 үйэ): татаар суруйааччыта, татаар тылын грамматикатын автора, поэтическай сурук ураты стилин ырытыыга суруллар.
3. Тегахир Асканави (1885-1951): татаар учуонайа уонна лингвиһэ, Саха тылын сайдыытын быһаарар суолталаах.
4. Машаммедья Зарняев (19 үйэ): татаар суруйааччыта уонна поэт бастакы татаар тылдьытын суруйбута уонна татаар тылын стандартыгар көмөлөспүтэ.
5. Ильдар Файзи (1926-2007): татаар суруйааччы уонна суруналыыс, уонунан кэпсээннэри уонна кинигэлэри суруйан, татаар тылын сөргүтүүгэ боччумнаах кылааты киллэрбит татаар тылын.

Тутар тыл структурата хайдах оҥоһулунна?

Татаар тылын структурата иерархична, типовой агглютинативнай морфологиялаах. Онно түөрт падежка (ааттаах- суоллаах, родительнай, винительнай уонна локативнай) уонна үс биис ууһа (эр киһи, дьахтар уонна орто). Туохтуурдар сирэйдэринэн, ахсааннарынан, киэннэринэн арахсаллар, онтон аат түһүккэ, ахсааҥҥа киирэллэр. Тылга бөһүөлэктэр уонна частицалар уустук системалара баар, кинилэр аспектарын, хайысха уонна модальность курдук ньымалары хабыахтарын сөп.

Татаар тыла ордук сөптөөх ньыманан хайдах үөрэтэҕитий?

1. Хаачыстыбалаах материалга – Интернеккэ уонна кинигэ маҕаһыыннарыгар татаар тылын үөрэтиигэ ураты ресурсалар баалларын итэҕэтиҥ, онон эһиги саамай хаачыстыбалаах матырыйаалгытыгар киириэххит диэн эрэниэҕиҥ.
2. Алфавиты кытта билсиҥ – татаар тыла кириллицаҕа суруллубутун быһыытынан, сэдэх алфавиты кытта билсибиккит, тыл үөрэтиигэ киириэн иннинэ итэҕэйиэҕиҥ.
3. Тылы уонна охсууну үөрэтиҥ-татаар тылыгар аһаҕас дорҕооннор уонна сүһүөхтэригэр охсуу уустук системата туһаныллар, онон саҥарыы уонна охсуу уонна охсуу икки ардыларыгар араастаһыыны билэргэ үөрэниҥ.
4. Сүрүн грамматическай быраабылалары уонна структуралары кытта билсиҥ – базовай грамматика уонна этии структураларын үчүгэй өйдөбүллэрэ ханнык баҕарар тылы баһылааһыҥҥа киирэллэр.
5. Истиҥ, көрүҥ уонна ааҕыҥ-истии, көрүү уонна ааҕыы эһиэхэ тыл дорҕоонугар үөрүйэх көмөлөһүөҕэ, ону тэҥэ тылдьыт саппааһын уонна фразтары кытта үлэҕэ сыһыарыллыаҕа.
6. Кэпсэтиини ыытыҥ - ханнык баҕарар тылы үөрэтэргэ бастыҥ ньыма. Бастаан бытааннык саҥарарга кыһаллыҥ, алҕаһы оҥорорго толлумаҥ.