Monǵol Shved Aýdarma

Mońǵolıa-Ortalyq Azıada ornalasqan jáne ǵasyrlar boıǵy mádenıet pen dástúrlerge toly el. Mońǵol dep atalatyn erekshe tildiń arqasynda adamdarǵa onyń sóıleýshilerin túsiný jáne olarmen sóılesý qıynǵa soǵýy múmkin. Alaıda mońǵol tilinen aýdarma qyzmetine degen suranystyń artýy halyqaralyq kompanıalar men uıymdardyń jergilikti turǵyndarmen qarym-qatynasyn jeńildetedi.

Mońǵol-Mońǵolıa men Qytaıda, sondaı-aq Reseı, Soltústik Koreıa jáne Qazaqstan sıaqty basqa elderde shamamen 5 mıllıon adam sóıleıtin Altaı tili. Ol kırıllısa arqyly jazylǵan jáne óziniń erekshe dıalektileri men ekpinderi bar.

Mońǵol tilinen aýdarýǵa keletin bolsaq, másele tilde belgilengen standarttalǵan jazý júıesi joq. Bul lıngvıs mamandarǵa qujattar men aýdıo jazbalardy dál aýdarýdy qıyndatýy múmkin. Sonymen qatar, mońǵol tili núanstarǵa, aıtylýyndaǵy ózgeristerge jáne dıalektilik varıasıalarǵa toly, olardy tilde ómir súrmeı nemese jumys jasamaı-aq túsiný qıyn bolýy múmkin.

Sońǵy aýdarmalardyń durystyǵyna kepildik berý úshin mońǵol tilinen kásibı aýdarma qyzmetterinde tildiń naqty dıalektilerimen tanys jáne mádenıetke engen ýaqytty ótkizgen tájirıbeli ana tilinde sóıleıtin lıngvıser jumys isteıdi. Olar bastapqy materıaldy túsindirý úshin birqatar ádisterdi qoldanady, sonyń ishinde jergilikti kontekstti zertteý jáne aýdarma tilinde sózder men sóz tirkesteriniń maǵynasyn anyqtaý.

Kásibı lıngvıser mońǵol tiline aýdarǵanda mádenı náziktikter men jergilikti ádet-ǵuryptardy eskerýi kerek, óıtkeni olar mátinniń nemese sózdiń keń maǵynasyna áser etýi múmkin. Mysaly, qurmetti ataqtar, ótinish formalary men etıket aımaqqa baılanysty ózgerýi múmkin, sondyqtan habarlamany durys jetkizý úshin jergilikti formany túsiný mańyzdy.

Osylaısha, mońǵol tiline aýdarý standarttalǵan jazý júıesiniń jáne onyń kúrdeli dıalektileri men ekpinderiniń bolmaýyna baılanysty ártúrli qıyndyqtardy týdyrady. Tájirıbeli aýdarmashylar bul qıyndyqtardy túsinedi jáne ózderiniń bilimderi men tájirıbelerin mádenıet pen jergilikti ádet-ǵuryptardyń núanstaryn kórsetetin joǵary sapaly aýdarmalar jasaý úshin paıdalanady. Bul bızneske, uıymdarǵa jáne jeke tulǵalarǵa tildik kedergilerdi eńserý kezinde tıimdi qarym-qatynas pen yntymaqtastyqqa múmkindik beredi.

Mońǵol tilinde qaı elder sóıleıdi?

Mońǵol tilinde negizinen Mońǵolıada sóıleıdi, biraq Qytaıda, Reseıde, Qazaqstanda jáne Ortalyq Azıanyń basqa bólikterinde keıbir sóıleýshiler bar.

Mońǵol tiliniń tarıhy qandaı?

Mońǵol tili-13 ǵasyrdan bastaý alatyn álemdegi eń kóne tilderdiń biri. Bul túrki tilder otbasynyń mońǵol-manchjýr tobyna kiretin jáne uıǵyr, qyrǵyz jáne qazaq tilderimen týysqan Altaı tili.
Mońǵol tili týraly eń alǵashqy jazbasha eskertý eski mońǵol tilinde jazylǵan 12 ǵasyrdaǵy "mońǵoldardyń Qupıa tarıhynda" kezdesedi. Bul tildi Mońǵol ımperıasynyń bıleýshileri qoldandy jáne 18 ǵasyrǵa deıin Mońǵolıanyń negizgi ádebı tili boldy, ol birtindep mońǵol jazýyna kóshti. Ol 20 ǵasyrdyń basyna deıin ádebıet jazý úshin qoldanyla berdi.
Qazirgi mońǵol tili 19 ǵasyrda burynǵy formadan damyp, 1924 jyly Mońǵolıanyń resmı tili retinde qabyldandy. 1930 jyldardan bastap ol birqatar reformalar men tildik tazartýlardan ótti, onda orys, qytaı jáne aǵylshyn tilderinen kóptegen jańa termınder engizildi.
Búginde Mońǵolıanyń keıbir turǵyndary áli kúnge deıin klasıkalyq mońǵol tilinde sóıleıdi, biraq eldegi adamdardyń kópshiligi qazirgi mońǵol tilin qoldanady. Mońǵol tili Reseıdiń, Qytaıdyń jáne ishki Mońǵolıanyń bólikterinde de sóıleıdi.

Mońǵol tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Natalá Gaerlan – Garvard ýnıversıtetiniń lıngvısi jáne mońǵol profesory 2. Gomboıav Ochırbat-Mońǵolıanyń burynǵy premer-mınıstri jáne álemge áıgili Mońǵol sarapshysy 3. Ýndarma Djamsran-mońǵol tili men ádebıetiniń qurmetti profesory 4. Bolormaa Týmýrbaatar-qazirgi mońǵol sıntaksısi men fonologıasynyń kórnekti teoretıgi 5. Bodo Veber-ınformatıka profesory jáne mońǵol tilindegi ınovasıalyq esepteý quraldaryn jasaýshy

Mońǵol tiliniń qurylymy qalaı?

Mońǵol tili mońǵol tilder otbasyna jatady jáne qurylymy boıynsha aglútınatıvti bolyp tabylady. Bul oqshaýlaý tili, onda sózjasamnyń negizgi prınsıpteri túbirge affıkster qosý, túbirdi nemese bútin sózderdi eki ese kóbeıtý jáne burynnan bar sózderdiń týyndylary bolyp tabylady. Mońǵol tilinde sýbekt-obekt-etistik sózderiniń reti bar, al keıingi sózder jaǵdaı sıaqty gramatıkalyq fýnksıalarǵa silteme jasaý úshin qoldanylady.

Mońǵol tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Negizderden bastańyz. Tildiń negizgi dybystaryn jáne sózderdi qalaı durys aıtý kerektigin bilgenińizge kóz jetkizińiz. Mońǵol tiliniń aıtylýy týraly jaqsy kitap alyńyz jáne ony úırenýge biraz ýaqyt bólińiz.
2. Mońǵol tiliniń gramatıkasymen tanysyńyz. Mońǵol gramatıkasy týraly kitap alyńyz jáne erejelerdi bilińiz.
3. Mońǵol tilinde sóılesýge mashyqtanyńyz. Sóılesý daǵdylaryn jattyqtyrý jáne jetildirý úshin kitaptar, aýdıo baǵdarlamalar jáne onlaın til oqytýshylary sıaqty onlaın resýrstardy paıdalanyńyz.
4. Sózdik qoryn úırenińiz. Jaqsy sózdik jasańyz jáne kúndelikti sózdik qoryńyzdy jańa sózdermen tolyqtyryńyz. Olardy sóılesýlerde qoldanýdy umytpańyz.
5. Mońǵol tilin oqyp, tyńdańyz. Mońǵol tilinde kitaptar oqyńyz, Fılmder kórińiz jáne podkasttar tyńdańyz. Bul sizge tilmen jaqsyraq tanysýǵa, sondaı-aq sózdik qoryńyzdy keńeıtýge kómektesedi.
6. Tárbıeshini tabyńyz. Ana tilinde sóıleýshimen jumys isteý shet tilin úırenýde shynymen paıdaly bolýy múmkin. Sizge jeke nazar aýdara alatyn jáne bolashaqta jaqsartýǵa kómektesetin tájirıbeli tárbıeshini tabýǵa tyrysyńyz.

Shved tiline dál aýdarý qajettiligi eshqashan mundaı ótkir bolǵan emes. Kópultty bıznesten bastap memlekettik mekemelerge deıin eldiń tili men mádenıetin túsiný mańyzdy bola túsýde. Shvesıa Halyqaralyq bıznes pen saıasattyń negizgi oıynshysy bolyp qala beretindikten, Shved tilinen jáne odan aýdarma qajet bola bastady.

Shved-Dat, Norveg jáne Island sıaqty basqa skandınav tilderimen kóptegen uqsastyqtary bar nemis tili. Bul sonymen qatar Skandınavıada fın jáne aǵylshyn tilderinen keıingi eń kóp taralǵan tilderdiń biri. Shved-Shvesıanyń, sondaı-aq Fınlándıa men Aland araldarynyń resmı tili. Skandınavıa aımaǵynan tys jerde Estonıanyń az halqy da sóıleıdi.

Qujattardy Shved tilinen aǵylshyn tiline aýdarǵysy keletinder úshin shved tilinde sóıleıtin aýdarmashyny almastyrýǵa BOLMAIDY. Shved tilin ana tili retinde biletin aýdarmashy tildi, onyń núanstaryn jáne ártúrli aımaqtar men jas toptaryndaǵy varıasıalardy tereń túsinedi. Sondyqtan qajetti biliktiligi men tájirıbesi bar aýdarmashyny tabý óte mańyzdy.

Aýdarmashyny jaldaǵan kezde onyń jumysty oryndaý úshin bilikti jáne sertıfıkattalǵanyna kóz jetkizý mańyzdy. Aýdarma qyzmetteri árqashan joba boıynsha tegin usynys berip, óz veb-saıtynda biliktiligi men tájirıbesin kórsetýi kerek. Sondaı-aq, siz kásibı mamanmen jumys jasaıtyndyǵyńyzǵa kóz jetkizý úshin aldyńǵy klıentterden usynystar suraı alasyz.

Shved tiline aýdarýǵa keletin bolsaq, dáldik mańyzdy. Siz sondaı-aq aýdarýyńyz kerek qujattyń belgili bir túrimen tájirıbesi bar adamdy izdeýińiz kerek. Mysaly, zańdy qujatty aýdarý qajet bolsa, zań termınologıasymen tájirıbesi bar aýdarmashyny izdeý kerek.

Aýdarmanyń basqa aspektilerine qujat formaty men jobanyń ýaqyt sheńberi kiredi. Aýdarmashydan belgili bir dızaın talaptary nemese tildik QALAÝLAR sıaqty erekshe tilekteri bar-joǵyn aldyn ala surańyz.

Shved tiline aýdarma jasaıtyndar úshin dál nátıje bere alatyn bilikti jáne tájirıbeli aýdarmashyny tabý mańyzdy. Senimdi aýdarmashynyń kómegimen kásiporyndar men jeke tulǵalar olardyń qujattarynyń dál jáne kásibı túrde aýdarylýyn qamtamasyz ete alady.

Shved tilinde qaı elder sóıleıdi?

Shved tili negizinen Shvesıada jáne Fınlándıanyń keıbir bólikterinde sóıleıdi. Ol sondaı-aq Estonıa, Latvıa, Norvegıa, Danıa, Islandıa jáne Germanıanyń keıbir bólikterinde, sondaı-aq Soltústik Amerıkadaǵy, Avstralıadaǵy jáne álemniń basqa bólikterindegi Shved dıasporasy qaýymdastyqtarynda sóıleıdi.

Shved tiliniń tarıhy qandaı?

Shved tiliniń baı jáne alýan túrli tarıhy bar. Shved tiliniń alǵashqy jazbalary Shyǵys Shvesıa men Baltyq aımaǵynyń shved tilinde sóıleıtin halqy ony paıdalanǵan 8 ǵasyrdan bastalady. Ǵasyrlar boıy shved tili Vıkıng dáýirindegi eski skandınavıalyq, jalpy germandyq tilden damydy. Shved tiline qatysty eń alǵashqy jazbasha siltemeler 12 ǵasyrǵa jatady, sol kezde eski shved zań kodeksterinde jáne dinı mátinderdiń aýdarmalarynda qoldanylǵan. 16 ǵasyrda Shved Shvesıa men Fınlándıanyń resmı tiline aınaldy jáne búkil Skandınavıa túbeginde keń taralyp, belgili boldy rıksvenska, nemese standartty Shved. 18 ǵasyrǵa qaraı ol búkil Eýropada lıngva franka retinde taraldy, sonymen qatar ádebıette, ásirese romantıkalyq romandar men poezıada qoldanyldy. Búginde Shvesıada, Fınlándıada jáne Aland araldarynda 10 mıllıonǵa jýyq adam shved tilinde sóıleıdi. Bul sonymen qatar Eýropalyq Odaqtyń resmı tilderiniń biri.

Shved tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Gýstav Vasa (1496-1560) - Qazirgi Shvesıanyń negizin qalaýshy retinde tanymal, ol shved tilin úkimettiń resmı tilderiniń biri retinde engizýge jáne osy tildi halyq arasynda keńinen qoldanýǵa jaýapty boldy.
2. Erık XIV (1533-1577) – ol shved gramatıkasy men sıntaksısin standarttady, erekshe Shved ádebıetiniń damýyna yqpal etti jáne Shvesıada saýattylyqtyń taralýyna yqpal etti.
3. Iýhan III (1568-1625) – ol shved tilin Shvesıanyń resmı tiline aınaldyrýǵa, sondaı-aq shved mektepteriniń oqý baǵdarlamasyndaǵy ornyn nyǵaıtýǵa jaýapty boldy.
4. Karl Lınneı (1707-1778) – ol búgingi kúnge deıin keńinen qoldanylatyn Lınneı taksonomıasynyń negizin quraıtyn ósimdikter men janýarlardy jikteý júıesin jasady. Ol sondaı-aq shved tiline kóptegen qaryzǵa alynǵan sózderdi engizgen.
5. Avgýst Strındberg (1849-1912) - yqpaldy avtor, ol qazirgi Shved ádebıetiniń izasharlarynyń biri boldy jáne qarapaıym tildiń paıdasyna arhaıkalyq Shved sózderi men burylystaryn qysqartý úshin jumys jasady.

Shved qurylymy qalaı jumys isteıdi?

Shved tili-úndieýropalyq tilder otbasyna kiretin Soltústik German tili. Ol Norveg jáne Dat tilderimen tyǵyz baılanysty jáne aǵylshyn jáne nemis tilderimen odan da alys baılanysty. Tildiń qurylymy sýbekt-etistik-obekt sózderiniń retine negizdelgen jáne onyń eki jynysy (orta jáne jalpy) jáne úsh zat esim (nomınatıvti, genıtatıvti jáne predlogtyq) bar. Shved tili v2 sózderiniń retin de qoldanady, ıaǵnı etistik árqashan negizgi sóılemdegi ekinshi pozısıada paıda bolady.

Shved tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Jaqsy Shved sózdigi men sózdik qoryn alyńyz. Shved leksıkasymen jáne jalpy sóz tirkesterimen tanysý til úırenýdi jeńildetedi.
2. Shved mýzykasyn tyńdańyz jáne shved fılmderin kórińiz. Bul tyńdaý jáne sóıleý daǵdylaryn jaqsartýǵa kómektesedi.
3. Jańadan bastaýshylarǵa arnalǵan shved kýrsynan ótińiz. Tájirıbeli oqytýshydan sabaq alý sizge tildi durys úırenýge kómektesedi, sonymen qatar ana tilinde sóıleıtindermen tájirıbe jasaýǵa múmkindik beredi.
4. Duolingo nemese Babbel sıaqty onlaın resýrsty paıdalanyńyz. Bul saıttar shved tilinde sóıleý, jazý jáne tyńdaý úshin qoldanýǵa bolatyn ınteraktıvti sabaqtardy usynady.
5. Jattyǵýǵa bolatyn adamdy tabyńyz. Shved tilinde sóıleıtin dosyńyzben nemese otbasy múshesimen sóılesińiz nemese jattyǵýǵa kómektesetin onlaın ana tilin tabyńyz.
6. Shvesıaǵa Baryńyz. Shvesıaǵa barý arqyly til úırenýge kirisińiz. Bul sizge úırengenińizdi belsendi túrde qoldanýǵa jáne jergilikti dıalekt pen ekpinmen tanysýǵa múmkindik beredi.