Monǵol Tájik Aýdarma

Mońǵolıa-Ortalyq Azıada ornalasqan jáne ǵasyrlar boıǵy mádenıet pen dástúrlerge toly el. Mońǵol dep atalatyn erekshe tildiń arqasynda adamdarǵa onyń sóıleýshilerin túsiný jáne olarmen sóılesý qıynǵa soǵýy múmkin. Alaıda mońǵol tilinen aýdarma qyzmetine degen suranystyń artýy halyqaralyq kompanıalar men uıymdardyń jergilikti turǵyndarmen qarym-qatynasyn jeńildetedi.

Mońǵol-Mońǵolıa men Qytaıda, sondaı-aq Reseı, Soltústik Koreıa jáne Qazaqstan sıaqty basqa elderde shamamen 5 mıllıon adam sóıleıtin Altaı tili. Ol kırıllısa arqyly jazylǵan jáne óziniń erekshe dıalektileri men ekpinderi bar.

Mońǵol tilinen aýdarýǵa keletin bolsaq, másele tilde belgilengen standarttalǵan jazý júıesi joq. Bul lıngvıs mamandarǵa qujattar men aýdıo jazbalardy dál aýdarýdy qıyndatýy múmkin. Sonymen qatar, mońǵol tili núanstarǵa, aıtylýyndaǵy ózgeristerge jáne dıalektilik varıasıalarǵa toly, olardy tilde ómir súrmeı nemese jumys jasamaı-aq túsiný qıyn bolýy múmkin.

Sońǵy aýdarmalardyń durystyǵyna kepildik berý úshin mońǵol tilinen kásibı aýdarma qyzmetterinde tildiń naqty dıalektilerimen tanys jáne mádenıetke engen ýaqytty ótkizgen tájirıbeli ana tilinde sóıleıtin lıngvıser jumys isteıdi. Olar bastapqy materıaldy túsindirý úshin birqatar ádisterdi qoldanady, sonyń ishinde jergilikti kontekstti zertteý jáne aýdarma tilinde sózder men sóz tirkesteriniń maǵynasyn anyqtaý.

Kásibı lıngvıser mońǵol tiline aýdarǵanda mádenı náziktikter men jergilikti ádet-ǵuryptardy eskerýi kerek, óıtkeni olar mátinniń nemese sózdiń keń maǵynasyna áser etýi múmkin. Mysaly, qurmetti ataqtar, ótinish formalary men etıket aımaqqa baılanysty ózgerýi múmkin, sondyqtan habarlamany durys jetkizý úshin jergilikti formany túsiný mańyzdy.

Osylaısha, mońǵol tiline aýdarý standarttalǵan jazý júıesiniń jáne onyń kúrdeli dıalektileri men ekpinderiniń bolmaýyna baılanysty ártúrli qıyndyqtardy týdyrady. Tájirıbeli aýdarmashylar bul qıyndyqtardy túsinedi jáne ózderiniń bilimderi men tájirıbelerin mádenıet pen jergilikti ádet-ǵuryptardyń núanstaryn kórsetetin joǵary sapaly aýdarmalar jasaý úshin paıdalanady. Bul bızneske, uıymdarǵa jáne jeke tulǵalarǵa tildik kedergilerdi eńserý kezinde tıimdi qarym-qatynas pen yntymaqtastyqqa múmkindik beredi.

Mońǵol tilinde qaı elder sóıleıdi?

Mońǵol tilinde negizinen Mońǵolıada sóıleıdi, biraq Qytaıda, Reseıde, Qazaqstanda jáne Ortalyq Azıanyń basqa bólikterinde keıbir sóıleýshiler bar.

Mońǵol tiliniń tarıhy qandaı?

Mońǵol tili-13 ǵasyrdan bastaý alatyn álemdegi eń kóne tilderdiń biri. Bul túrki tilder otbasynyń mońǵol-manchjýr tobyna kiretin jáne uıǵyr, qyrǵyz jáne qazaq tilderimen týysqan Altaı tili.
Mońǵol tili týraly eń alǵashqy jazbasha eskertý eski mońǵol tilinde jazylǵan 12 ǵasyrdaǵy "mońǵoldardyń Qupıa tarıhynda" kezdesedi. Bul tildi Mońǵol ımperıasynyń bıleýshileri qoldandy jáne 18 ǵasyrǵa deıin Mońǵolıanyń negizgi ádebı tili boldy, ol birtindep mońǵol jazýyna kóshti. Ol 20 ǵasyrdyń basyna deıin ádebıet jazý úshin qoldanyla berdi.
Qazirgi mońǵol tili 19 ǵasyrda burynǵy formadan damyp, 1924 jyly Mońǵolıanyń resmı tili retinde qabyldandy. 1930 jyldardan bastap ol birqatar reformalar men tildik tazartýlardan ótti, onda orys, qytaı jáne aǵylshyn tilderinen kóptegen jańa termınder engizildi.
Búginde Mońǵolıanyń keıbir turǵyndary áli kúnge deıin klasıkalyq mońǵol tilinde sóıleıdi, biraq eldegi adamdardyń kópshiligi qazirgi mońǵol tilin qoldanady. Mońǵol tili Reseıdiń, Qytaıdyń jáne ishki Mońǵolıanyń bólikterinde de sóıleıdi.

Mońǵol tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Natalá Gaerlan – Garvard ýnıversıtetiniń lıngvısi jáne mońǵol profesory 2. Gomboıav Ochırbat-Mońǵolıanyń burynǵy premer-mınıstri jáne álemge áıgili Mońǵol sarapshysy 3. Ýndarma Djamsran-mońǵol tili men ádebıetiniń qurmetti profesory 4. Bolormaa Týmýrbaatar-qazirgi mońǵol sıntaksısi men fonologıasynyń kórnekti teoretıgi 5. Bodo Veber-ınformatıka profesory jáne mońǵol tilindegi ınovasıalyq esepteý quraldaryn jasaýshy

Mońǵol tiliniń qurylymy qalaı?

Mońǵol tili mońǵol tilder otbasyna jatady jáne qurylymy boıynsha aglútınatıvti bolyp tabylady. Bul oqshaýlaý tili, onda sózjasamnyń negizgi prınsıpteri túbirge affıkster qosý, túbirdi nemese bútin sózderdi eki ese kóbeıtý jáne burynnan bar sózderdiń týyndylary bolyp tabylady. Mońǵol tilinde sýbekt-obekt-etistik sózderiniń reti bar, al keıingi sózder jaǵdaı sıaqty gramatıkalyq fýnksıalarǵa silteme jasaý úshin qoldanylady.

Mońǵol tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Negizderden bastańyz. Tildiń negizgi dybystaryn jáne sózderdi qalaı durys aıtý kerektigin bilgenińizge kóz jetkizińiz. Mońǵol tiliniń aıtylýy týraly jaqsy kitap alyńyz jáne ony úırenýge biraz ýaqyt bólińiz.
2. Mońǵol tiliniń gramatıkasymen tanysyńyz. Mońǵol gramatıkasy týraly kitap alyńyz jáne erejelerdi bilińiz.
3. Mońǵol tilinde sóılesýge mashyqtanyńyz. Sóılesý daǵdylaryn jattyqtyrý jáne jetildirý úshin kitaptar, aýdıo baǵdarlamalar jáne onlaın til oqytýshylary sıaqty onlaın resýrstardy paıdalanyńyz.
4. Sózdik qoryn úırenińiz. Jaqsy sózdik jasańyz jáne kúndelikti sózdik qoryńyzdy jańa sózdermen tolyqtyryńyz. Olardy sóılesýlerde qoldanýdy umytpańyz.
5. Mońǵol tilin oqyp, tyńdańyz. Mońǵol tilinde kitaptar oqyńyz, Fılmder kórińiz jáne podkasttar tyńdańyz. Bul sizge tilmen jaqsyraq tanysýǵa, sondaı-aq sózdik qoryńyzdy keńeıtýge kómektesedi.
6. Tárbıeshini tabyńyz. Ana tilinde sóıleýshimen jumys isteý shet tilin úırenýde shynymen paıdaly bolýy múmkin. Sizge jeke nazar aýdara alatyn jáne bolashaqta jaqsartýǵa kómektesetin tájirıbeli tárbıeshini tabýǵa tyrysyńyz.

Tájik nemese tájik-Ortalyq Azıa men Taıaý Shyǵysta sóıleıtin til. Bul úndi-ıran tili, parsy tilimen tyǵyz baılanysty, biraq ózindik erekshelikteri bar. Tájikstanda bul resmı til, ony Qazaqstanda, Ózbekstanda, Aýǵanstanda jáne Reseıde azshylyqtar da sóıleıdi. Onyń tanymaldylyǵyna baılanysty tájik jáne orys tilderindegi aýdarmalarǵa suranys artyp keledi.

Tájik tiline aýdarma bıznes úshin de, jeke tulǵalar úshin de mańyzdy qyzmet bolyp tabylady.bıznes úshin tájik tiline aýdarma qyzmetteri kompanıalarǵa óz salasyndaǵy basqa mamandarmen tıimdi qarym-qatynas jasaýǵa múmkindik beretin jańa naryqtarǵa qol jetkizýdi qamtamasyz etedi. Bul ásirese halyqaralyq saýdamen aınalysatyndar úshin paıdaly. Aýdarmashy qyzmetteri Memlekettik organdar men úkimettik emes uıymdarǵa esep beretin jáne tıimdi bolýǵa kómektesý arqyly úkimettik vedomstvolar arasyndaǵy baılanysty jeńildetý úshin de qoldanyla alady.

Jeke adamdarǵa jumysqa ornalasý kezinde nemese medısınalyq kómekke júgingen kezde aýdarmashynyń qyzmetterin paıdalaný qajet bolýy múmkin. Internettegi marketıńtik kompanıalar úshin veb-saıt mazmuny men jarnamalyq materıaldardyń tájik tiline aýdarmalaryn qoldaný paıdaly bolýy múmkin.

Kez kelgen eki tilden aýdarǵanda kásibı Qyzmetterdi paıdalaný mańyzdy. Kásibı aýdarmashylar birneshe tildi biledi jáne ár tildiń núanstaryn túsinedi. Olar aýdarmalarynyń dáldigin, anyqtyǵyn jáne oqylýyn qamtamasyz etedi. Kásibı aýdarmashy sonymen qatar dáldik úshin mańyzdy termınologıadaǵy kez kelgen ózgeristerdi baqylaıdy.

Sertıfıkattalǵan aýdarmashylar naqty ázirlengen standarttary joq tildik kombınasıalar úshin baǵa jetpes. Olar qujattardy dál jáne ımıgrasıalyq jáne basqa da memlekettik qyzmetter qabyldaıtyn nysanda aýdara alady. Ýnıversıtetterge jáne ımıgrasıalyq maqsattarǵa ótinish berý úshin kýálandyrylǵan aýdarymdar jıi qajet.

Eger sizge tájik tiline aýdarma qyzmeti qajet bolsa, senimdi, kásibı jetkizýshini tańdaý mańyzdy. Belgili bir salada tájirıbesi bar jáne jumysty ýaqytynda aıaqtaı alatyn aýdarmashyny tańdańyz. Sondaı-aq olardyń jumys sapasyn tekserý mańyzdy, óıtkeni kóptegen aýdarmalarda qateler bar. Muqıat zertteý jáne tutynýshylardyń pikirleri sizge senýge bolatyn aýdarmashyny tabýǵa kómektesedi.

Tájik tilinde qaı elder sóıleıdi?

Tájik tilinde negizinen Tájikstan, Aýǵanstan, Ózbekstan jáne Qyrǵyzstanda sóıleıdi. Sondaı-aq, Reseıde, Túrkıada, Pákistanda, Iranda jáne basqa da burynǵy keńestik respýblıkalarda halyqtyń shaǵyn toptary sóıleıdi.

Tájik tiliniń tarıhy qandaı?

Tájik tili-Iran men Aýǵanstanda sóıleıtin parsy tiliniń zamanaýı nusqasy. Bul negizinen parsy tiliniń dıalektileri men onyń predshestvennıgi, orta parsy tiliniń (pehlevı dep te atalady) tirkesimi. Oǵan basqa tilder, sonyń ishinde orys, aǵylshyn, qytaı, hındı, ózbek, túrikmen jáne basqalary aıtarlyqtaı áser etti. Qazirgi tájik tili alǵash ret bizdiń zamanymyzdyń 8 ǵasyrynda, arabtardyń Persıany jaýlap alýynan keıin aımaqqa kelgen Shyǵys Iran taıpalary bul tildi qabyldap, ony kúndelikti ómirde qoldana bastaǵan kezde quryldy. 9 ǵasyrda Buhara qalasy Ortalyq Azıadaǵy alǵashqy parsy tildi áýlet bolǵan Samanıdter áýletiniń astanasy boldy. Osy kezeńde bul aımaqta mádenıet pen ádebıet órkendep, aımaqtyń aýyzeki tili birtindep tájik tili dep biletin tilge aınaldy.
20 ǵasyrda tájik tili resmı túrde kodıfıkasıalanyp, mektepterdiń oqý baǵdarlamalaryna engizildi. Sodan beri ol Ortalyq Azıa aımaǵynda mańyzdy tilge aınaldy. Til damyp keledi jáne sońǵy jyldary onyń leksıkonyna jańa sózder qosyldy. Búginde tájik tili Tájikstannyń resmı tili bolyp tabylady jáne ony el ishinde de, odan tys jerlerde de 7 mıllıonnan astam adam sóıleıdi.

Tájik tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Abdýlmedjıd Iýraev – qazirgi zamanǵy standarttaýǵa úles qosqan tájik tiliniń ǵalymy, avtory jáne profesory.
2. Mırzo Týrsýnzoda-tájik tili men ádebıetin nasıhattaýdaǵy rólimen tanymal Tájikstannan shyqqan áıgili aqyn, saıasatker jáne jazýshy.
3. Sadrıddın Aını-kórnekti tájik jazýshysy, onyń shyǵarmalary tájik ádebı murasynyń mańyzdy bóligi bolyp tabylady.
4. Ahmadjon Mahmýdov-qazirgi tájik jazba dástúrlerin standarttaýǵa kómektesken jazýshy, lıngvıs jáne ǵalym.
5. Muhammedjon Sharıpov-óz shyǵarmalarymen tájik tilin qalyptastyrýǵa kómektesken kórnekti aqyn jáne esseıst.

Tájik tiliniń qurylymy qalaı?

Tájik tili úndi-eýropalyq tilder otbasynyń ırandyq tarmaǵyna jatady. Onyń negizgi qurylymy eki bólikten turady: úsh jynysty zat esimder júıesimen sıpattalatyn eski Iran tili jáne eki jynysty zat esimder júıesimen sıpattalatyn Ortalyq Azıa tilderi. Sonymen qatar, til arab, parsy jáne basqa tilderdiń elementterin qamtıdy, bul onyń mádenı ártúrliligin kórsetedi. Tájik tili analıtıkalyq-sıntetıkalyq qurylymǵa ıe, ıaǵnı ol fleksıalyq morfologıadan góri sóz tártibi men sıntaksıstik ádisterge, mysaly, istiń aıaqtalýyna kóbirek súıenedi. Tájik tilindegi sózderdiń reti óte mańyzdy; sóılemder taqyryptan bastalyp, predıkatpen aıaqtalady.

Tájik tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Jaqsy tájik oqýlyǵyn nemese onlaın kýrsty satyp alýdan bastańyz. Onyń gramatıka, oqý, jazý, sóıleý jáne tyńdaýdy qamtıtynyna kóz jetkizińiz.
2. Tájik tilindegi aýdıo jazbalardy tyńdańyz jáne tájik tilindegi beınelerdi kórińiz. Aıtylymǵa nazar aýdaryp, oǵan elikteýge tyrysyńyz.
3. Tájik tilindegi qarapaıym mátinderdi oqýdy bastańyz. Beıtanys sózderdiń maǵynasyn bilýge tyrysyńyz jáne sol sózderdiń aıtylýy men anyqtamalaryn qarańyz.
4. Ana tilinde sóıleıtindermen tájik tilinde sóılesýge mashyqtanyńyz. Muny Italki nemese Conversation Exchange sıaqty til almasý saıttary arqyly jasaýǵa bolady. Siz sondaı-aq klýbqa nemese tájik tili kýrstaryna jazyla alasyz.
5. ITranslate nemese Google Translate sıaqty onlaın quraldardy paıdalanyp tájik tilinde jazýdy úırenińiz.
6. Sońynda, joǵary motıvasıany saqtaý jáne úlgerimińizdi baqylaý úshin ózińizge turaqty maqsattar qoıyńyz.