Баскский Тылы билээччи Тылбаастаа

Оруобуна тылбаас-эбэҥки тылыттан, былыргы тылтан турар, манна сүрүннээн Хотугу Пиренскэй Арыылаах хотугу сиргэ олорор кыракый нэһилиэнньэни саҥарар ураты уобараһа атын тылынан тылбаастанар. Оруобуна тыл бэйэтин төрүт регионнарын тас өттүгэр киэҥник тарҕамматах эрээри, бу тыл дьыалабыай да, тус сыаллаах- соруктаах да буоларын курдук, докумуоннары уонна иһитиннэриилэри тылбаастааһыҥҥа наадыйыы улаатар.

Олоңхо тылыгар тылбаастыыр кэккэ фактордар бааллар. Бастатан туран, бу ниндоевропей тыла, чугас аймахтара эбэтэр эйэ биир да атын тылынан кытта сөп түбэспэт. Ол аата тылбаасчыттар чуолкай тылбаастарын толорорго үрдүк квалификациялаах буолуохтаахтар уонна үрдүк квалификациялаах буолуохтаахтар. Иккиһинэн, оруобуна тыл элбэх диалектардаах, акценнардаах, оннооҕор дьоҕус географическай оройуон иһинэн төһө баҕарар уратыланар кыахтаах. Бу тылы сайыннарыыны чуолкайдык өйдүүргэ культурнай билиини ылары ирдиир.

Баскскай тылтан тылбаасчыт көрдөөһүнүгэр наадалаах квалификациялаах буоларын итэҕэтиэҕиҥ. Кинилэр төрөөбүт тылы көҥүл баһылыахтаахтар, култуураны уонна уопуту бу салааҕа үлэлииргэ киэҥ билиилээх буолуохтаахтар. Ону таһынан тыл грамматикатын, синтаксиһын уонна тыл саппааһын дириҥник өйдүөхтээхтэр. Ити тиэкис ис хоһоонун оннунан хаалларыыга чуолкай тылбаастары ылыы уонна оннунан хаалларыы улахан суолталаах.

Докумуону тылбаастааһыҥҥа эбии, баскскай тылтан тылбаасчыттар ону тэҥэ көннөрү көрдөрүүлэргэ, аудиозапистарга уонна да атын формаларынан бэйэлэрин өҥөлөрүн биэриэхтэрин сөп. Сорох түгэннэргэ тылбаас анал билиини эрэйэр объектарга эбэтэр пааматынньыктарга наадыйыан сөп.

Дьэ, ол аата оруобуна бэйэтинэн тутулуктааҕын, бутуллуутун бэлиэтиир наадалаах. Ол иһин чопчу тылбаастыырга Саха норуотун тылын, культуратын уонна диалектарын үчүгэйдик билэр профессионаллар көмөлөрө ирдэнэр. Кинилэр көмөлөрүнэн чааһынай дьон да, тэрилтэлэр да баскскайдар уонна атын тыллар икки ардыларыгар тыл хайдыһыытын кыайаллар, ол үчүгэй өйдөбүлү уонна коммуникацияны тупсарыыга көмөлөһөллөр.

Ханнык дойдуларга баскскай тылынан саҥаралларый?

Баскскай тылынан үксүгэр Испания хоту, басков дойдуга, ол эрээри онно наваррга (Испания) уонна баскскскай провинцияларга этэллэр.

Саха тылын историята хайдаҕый?

Эверстов тыла-бу тыһыынчанан сыллар усталарыгар Испанияҕа уонна Франция регионнарыгар басков уонна наваралар дойдуларыгар эппит- хааммыт историческай тыла. Оруобуна тыл-омук тыла туспа буолар, ол аата лингвистическэй аймахтартан ураты, өлбүттэрин кэриэтэ. Урут биллибит ахтыы биһиги эрабыт 5 үйэтигэр сыһыаннаах, ол гынан баран кини олохторун- дьаһахтарын кэрэһилиир туоһута баар. Орто үйэлэргэ Эуропа тыла атыы- эргиэн быһыытынан киэҥник туттуллар, киирии тыллары атын тылларга, ордук испанскай уонна француз тылларыгар киллэриллибиттэрэ. Ол эрээри, кэнники сүүс сыл устата бу тылы туһаныы аҕыйаан эрэр. 20- с үйэҕэ оруобуна тыл дойду үгүс оройуоннарыгар, оттон сорох регионнарга туһаныы сокуону таһынан биллэриллибитэ. Бу түһүү 20- с үйэ бүтүүтэ тыл интэриэһин сөргүтэн, тыл көмүскэлигэр уонна популяризациялааһыҥҥа дьаһаллар ылыллыбыттара. Ону оскуолаларга уонна судаарыстыбаннай сулууспаларга туһаныы кэҥииригэр кыһамньы ылыллыбыта уонна билигин кини дойду сорох оскуолаларыгар Басков диэн үөрэтиллэр. Бу тыл маассабай информация, литература уонна толорооччу искусствотын средстволарыгар киэҥник туттуллар. Ол кыһамньыларын да үрдүнэн оруобуна тыл сүтэр кутталлааҕын үрдүнэн, билигин дойду нэһилиэнньэтин 33 %- на онно этиэн сөп.

Саха тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Сабинов Арана (1865-1903): "националистар, политик уонна суруйааччы. Кини баскскай тылы сөргүтэргэ хамсааһыны пионер этэ уонна баскскай тылынан таба суруйуу стандартнай систематын оҥорорго суруллубута.
2. Мария де Азукэ (1864-1951): лингвист уонна лексикограф, бастакы баскай- Испан тылдьытын автора.
3. Бернардо Ласа (1916-2008): Саха литературатын уһулуччулаах профессора, суруйааччы уонна поэт. Кини бастакы баскетскай орфографияны оҥорбута.
4. Колдо Митчелен (1915-1997): лингвист уонна профессор баскской филологии. Кини билиҥҥи баскскай лингвистика төрүттээччилэртэн биирдэстэрэ этэ.
5. Пелело Эрротета (1954 с. төрөөбүт): суруйааччы, драматург уонна баскской литературатын профессора. Кини баскскай культураны уонна баскскай литератураны туһаныыны пропагандалаабыта.

Баскылаат тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Оруобуна тыл агрглютинативнай тыл буолар,ол аата тыл суолтатын быһаарар суффикстары уонна приставкалары эбэр. Синтаксис сүрүннээн тематическай комментарий по структуре, онно тиэмэ бастакы миэстэҕэ турар, онтон сүрүн ис хоһоонноох. Туохтуур-начальнай структураҕа тардыы эмиэ баар. Баскскай тылыгар икки туохтуур флексиялаах:биирэ ааспыт уонна биирэ ааспыт кэм, онтон үс киэнэ (эҥкилэ суох, сословательнай, ыйар). Ону таһынан тылга бүтэһиктээх дорҕоонунан быһаарыллар уонна төрүт дорҕоонунан быһаарыллар кэккэ кылаастар бааллар.

"Сөптөөх ньыманан" үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Учебниктар эбэтэр онлайн курстар курдук үөрэх ресурсаларыгар инвестициялаа. Оруобуна тыл Европаҕа саамай былыргы тыллартан биирдэстэрэ, кини ситэтэ суох ресурсалары үөрэтэрэ уустук буолуон сөп.
2. Радиопрограмманы истиҥ, тэлэбиидэнньэни көрүҥ уонна баскскай тылынан кинигэлэри ааҕыҥ. Ити кини хайдах туһаныллыбытын дьиҥнээх холобурдары кытта билиһиннэрэригэр көмөлөһөр.
3. Занятиеҕа сылдьыҥ. Олохтоох университеттар уонна тэрилтэлэр сороҕор тыл курстарын эбэтэр репетиториятын биэрэллэр. Бу дьарыктар үгүстүк тыл носителин кытта сэһэргэһэр уонна практическай опыты ыларга бэртээхэй кыаҕы биэрэр.
4. Кэпсэтиигэ практикаланыҥ. Баск тылынан саҥарыы судургута суох буолуон сөп. Тереебут тылы уерэтээччилэргэ куруук практика уонна сыанабыла кедьуустээхтик туһанарга көмөлөһүөҕэ.
5. Кэпсэтээччини Булуҥ. Саатар нэдиэлэҕэ биирдэ эмэ бодоруһарга бэлэм буолуо этэ. Кэпсэтээччи баар буолуутун матыыптарын уонна тылы атын эйгэҕэ үөрэтэргэ уратылаах ньыма буолуон сөп.

Тыл тылбааһа-суругунан эбэтэр уус- уран тылга тылбаас практиката. Бу олус элбэх билиини, уопуту ирдиир кыараҕас уобарас. Тылы тыл Словакияҕа официальнай тыл буолар, онон тылбаас буолуохтаах ханнык баҕарар докумуон эбэтэр иһитиннэрии саамай үрдүк стандартыгар сөп түбэһиэхтээх.

Тылбаасчыт талыы, туруоруллубут соругу толорууга квалификациялаах киһини талыы процеһа саҕаланар. Тылбаасчыт оригинал тылын да, тылбаас тылын да үчүгэйдик баһылыахтаах, ону тэҥэ ураты культурнай уонна лингвистическай нюстары кытта ситимнээх тылдьыты кытта билсиэхтээх. Ону таһынан тылбаасчыт дьиҥнээх матырыйаалы ыытыы сэрэйиллибитин чопчу быһааран биэрэр кыахтаах.

Сөптөөх тылбаасчыт талыллыбытын кэнниттэн аныгыскы хардыы кинилэргэ төрүт матырыйаалы тылбаастааһын саҕаланыыта буолар. Текст уустуктарыттан көрөн ити хас да мүнүүтэттэн хас да чааска диэри ылар кыахтаах. Сорох түгэннэргэ тылбаасчыт тылын эбэтэр култууратын чопчу уонна толору тылбааһы ситиһэрин туһугар экспертэр консультацияларын ирдиэн сөп.

Тылбаасчыт түмүктэнэрин курдук, тылбаасчыт үлэтин чопчу бэрэбиэркэлиир суолталаах. Ол аата тиэкиһи хас да төгүллээн ааҕыы, бары чахчылар, сыыппаралар, оннооҕор нюстар сөпкө туттуллубуттарын итэҕэтиэххэ. Тылбаасчыт ону тэҥэ потенциальнай өйү- санааны уонна төрүт матырыйаалы кэтээн көрүөхтээх уонна сөптөөх көннөрүүлэри киллэриэхтээх.

Тылга тылбаас уустук буолуон сөп, ол эрээри туһалаах сорук. Наадалаах билиилээх- көрүүлээх, уопуттаах буоламмыт, квалификациялаах тылбаасчыт эҥкилэ суох тылбааһы хааччыйар уонна икки араас култууралар икки ардыларыгар ситиһиилээхтик обществоҕа таһаарыан сөп.

Тылдьыкка ханнык дойдуларга тыл этэллэрий?

Словакияҕа сүнньүнэн, Австрия, Чехия, Венгрия, Польша, Сербия уонна Украинаны киллэрэн туран, атын дойдуларга көрсүөххэ сөп.

Тыл историята хайдаҕый?

Тылбыт-арҕааҥҥы Савва тылыгар, эрабыт 5- с үйэтигэр киирэр. Орто үйэҕэ кыра эрдэҕинэ тыл бэйэтэ туспа тыл быһыытынан сайдара уонна Латинскай, чех уонна немецкэй диалектар күүстээх сабыдыалларынан сылдьыбыта. 11- с үйэ саҥатыгар старлавянскай тыл Словакия бодоруһар тылларынан буолбута уонна 19- с үйэҕэ диэри хаалбыта. 1800- с сыллар ортолоругар тылы салгыы стандартааһын саҕаламмыта уонна биир грамматика уонна орфография олохтоммута. 1843 с. Антон Бернолак кэлин Бернолак стандарт быһыытынан биллибитэ. Бу стандарт 19 үйэ устата хаста да саҥардыллан, хаста да хаста да саҥардыллан, тиһэҕэр, тиһэҕэр билигин туттуллар аныгы тылдьыты үөскэтиигэ тириэрдибитэ.

Тыл тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Людмила Штур (1815-1856): тыл лингвиһэ, суруйааччы уонна бэлиитикэ, 19- с үйэ национальнай кєрўүўн кэмигэр дьоһун суолталаах фигура этэ. Кини "киһи тыла"диэн биллэр тылдьыт бастакы стандартын оҥорбута.
2. Павел Добршинскай (1827-1885): Саха поэта, драматург уонна прозаик, Саха тылын аныгы тыл сайдарыгар сүрүн оруолу оонньообута.
3. Юзе Миллослав Хурбан (1817-1886): словак суруйааччы, поэт уонна издатель, который был одним из первых раздел словацкой национальной идентичности. Кини айымньылара поэзияны уонна историческай романнары киллэрэн туран, аныгы тыл сайдарыгар көмөлөстүлэр.
4. Антон Бернолак (1762 - 1813): Бернолак тыла диэн аныгы тыл бастакы кодифицированнай форматын айбыт нуучча филолог уонна аҕабыыт.
5. Мартин Хаттал (1910-1996): тыл лингвиһэ уонна лексикограф, ону тэҥэ тыл грамматикатын уонна тылдьытын туһунан элбэхтик суруллубута.

Тыл тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Тыл структурата төһөнөн элбэх тылы структуратыгар ческай уонна нуучча курдук атын славянскай тыллар структураларыгар олоҕурар. Кини синтаксиһыгар сөп түбэһэр-объект уонна аат туохтуурдары кытта туттуу, тыҥааһын уонна түһүк сыһыарыы уустук тиһиктээх. Бу флективнай тыл сэттэ падежтардаах уонна икки биис уустаах. Тылы үтүктэр туохтуур элбэх, ону тэҥэ икки бириэмэ (билиҥҥи уонна ааспыт). Атын славянскай тылларга курдук, араас грамматическай формалар биир силиһинэн буолаллар.

Тылы саамай сөптөөх ньыманан үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Тылдьыт тылын уонна үлэһит тэтэрээтин атыылаһыҥ. Ити тыл саппааһын, грамматика уонна культура сүрүн төрүтүнэн буолуоҕа.
2. Онлайн ресурсаларын туһаныҥ. Үп- харчы өттүнэн тиийимтиэ, тылга үөрэтэр видео- видеолик элбэх. Веб- сайт баар, онно киинэлэр эрчиллиилэрэ уонна атын үөрэх матырыйааллара эмиэ киирэллэр.
3. Дьарыктанар сиргит туһунан толкуйдааҥ. Тыл үөрэтиигэ дьоһуннаахтык сыһыаннаһар буоллаххытына, олохтоох идиомы дьиҥнээхтик өйдүүгүт-бу төттөрү сибээһи биэриэн уонна бүтүн процесс нөҥүө ыытар кыахтаах тылы илдьэ сылдьааччы.
4. Практикаланыҥ хайдах баарынан. Кэпсэтиигэ уонна аудованиеҕа киирэн тылы солбуйааччылары кытта сэһэргэһэн, эбэтэр тылы атастаһыы партнерын булан ылыаххытын сөп. Киинэлэри, тэлэбиидэнньэни уонна ырыалары тылдьыкка туһаныҥ, ааҕыы уонна аудитория үөрүйэхтэрин тупсарарга.
5. Культураҕа тиэйиҥ. Күннээҕи олоххутун, үгэстэргитин, бырааһынньыктары, үгэскитин билэргэ холонуҥ. Бу эһиэхэ мөлтөх, олохтоох этиилэр өйдөнөллөрүгэр көмөлөһөр.
6. Туттарымаҥ. Атын тылы үөрэтии судургута суох сорук, ол гынан баран, толоруллуохтаах. Реалистическай сыалы туруоруҥ уонна кинилэри тутуһуҥ. Арахсан эрэр буолбуккутун биллэххитинэ, кэлин төннөн кэлиҥ.