Баскский зулу Тылбаастаа

Оруобуна тылбаас-эбэҥки тылыттан, былыргы тылтан турар, манна сүрүннээн Хотугу Пиренскэй Арыылаах хотугу сиргэ олорор кыракый нэһилиэнньэни саҥарар ураты уобараһа атын тылынан тылбаастанар. Оруобуна тыл бэйэтин төрүт регионнарын тас өттүгэр киэҥник тарҕамматах эрээри, бу тыл дьыалабыай да, тус сыаллаах- соруктаах да буоларын курдук, докумуоннары уонна иһитиннэриилэри тылбаастааһыҥҥа наадыйыы улаатар.

Олоңхо тылыгар тылбаастыыр кэккэ фактордар бааллар. Бастатан туран, бу ниндоевропей тыла, чугас аймахтара эбэтэр эйэ биир да атын тылынан кытта сөп түбэспэт. Ол аата тылбаасчыттар чуолкай тылбаастарын толорорго үрдүк квалификациялаах буолуохтаахтар уонна үрдүк квалификациялаах буолуохтаахтар. Иккиһинэн, оруобуна тыл элбэх диалектардаах, акценнардаах, оннооҕор дьоҕус географическай оройуон иһинэн төһө баҕарар уратыланар кыахтаах. Бу тылы сайыннарыыны чуолкайдык өйдүүргэ культурнай билиини ылары ирдиир.

Баскскай тылтан тылбаасчыт көрдөөһүнүгэр наадалаах квалификациялаах буоларын итэҕэтиэҕиҥ. Кинилэр төрөөбүт тылы көҥүл баһылыахтаахтар, култуураны уонна уопуту бу салааҕа үлэлииргэ киэҥ билиилээх буолуохтаахтар. Ону таһынан тыл грамматикатын, синтаксиһын уонна тыл саппааһын дириҥник өйдүөхтээхтэр. Ити тиэкис ис хоһоонун оннунан хаалларыыга чуолкай тылбаастары ылыы уонна оннунан хаалларыы улахан суолталаах.

Докумуону тылбаастааһыҥҥа эбии, баскскай тылтан тылбаасчыттар ону тэҥэ көннөрү көрдөрүүлэргэ, аудиозапистарга уонна да атын формаларынан бэйэлэрин өҥөлөрүн биэриэхтэрин сөп. Сорох түгэннэргэ тылбаас анал билиини эрэйэр объектарга эбэтэр пааматынньыктарга наадыйыан сөп.

Дьэ, ол аата оруобуна бэйэтинэн тутулуктааҕын, бутуллуутун бэлиэтиир наадалаах. Ол иһин чопчу тылбаастыырга Саха норуотун тылын, культуратын уонна диалектарын үчүгэйдик билэр профессионаллар көмөлөрө ирдэнэр. Кинилэр көмөлөрүнэн чааһынай дьон да, тэрилтэлэр да баскскайдар уонна атын тыллар икки ардыларыгар тыл хайдыһыытын кыайаллар, ол үчүгэй өйдөбүлү уонна коммуникацияны тупсарыыга көмөлөһөллөр.

Ханнык дойдуларга баскскай тылынан саҥаралларый?

Баскскай тылынан үксүгэр Испания хоту, басков дойдуга, ол эрээри онно наваррга (Испания) уонна баскскскай провинцияларга этэллэр.

Саха тылын историята хайдаҕый?

Эверстов тыла-бу тыһыынчанан сыллар усталарыгар Испанияҕа уонна Франция регионнарыгар басков уонна наваралар дойдуларыгар эппит- хааммыт историческай тыла. Оруобуна тыл-омук тыла туспа буолар, ол аата лингвистическэй аймахтартан ураты, өлбүттэрин кэриэтэ. Урут биллибит ахтыы биһиги эрабыт 5 үйэтигэр сыһыаннаах, ол гынан баран кини олохторун- дьаһахтарын кэрэһилиир туоһута баар. Орто үйэлэргэ Эуропа тыла атыы- эргиэн быһыытынан киэҥник туттуллар, киирии тыллары атын тылларга, ордук испанскай уонна француз тылларыгар киллэриллибиттэрэ. Ол эрээри, кэнники сүүс сыл устата бу тылы туһаныы аҕыйаан эрэр. 20- с үйэҕэ оруобуна тыл дойду үгүс оройуоннарыгар, оттон сорох регионнарга туһаныы сокуону таһынан биллэриллибитэ. Бу түһүү 20- с үйэ бүтүүтэ тыл интэриэһин сөргүтэн, тыл көмүскэлигэр уонна популяризациялааһыҥҥа дьаһаллар ылыллыбыттара. Ону оскуолаларга уонна судаарыстыбаннай сулууспаларга туһаныы кэҥииригэр кыһамньы ылыллыбыта уонна билигин кини дойду сорох оскуолаларыгар Басков диэн үөрэтиллэр. Бу тыл маассабай информация, литература уонна толорооччу искусствотын средстволарыгар киэҥник туттуллар. Ол кыһамньыларын да үрдүнэн оруобуна тыл сүтэр кутталлааҕын үрдүнэн, билигин дойду нэһилиэнньэтин 33 %- на онно этиэн сөп.

Саха тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Сабинов Арана (1865-1903): "националистар, политик уонна суруйааччы. Кини баскскай тылы сөргүтэргэ хамсааһыны пионер этэ уонна баскскай тылынан таба суруйуу стандартнай систематын оҥорорго суруллубута.
2. Мария де Азукэ (1864-1951): лингвист уонна лексикограф, бастакы баскай- Испан тылдьытын автора.
3. Бернардо Ласа (1916-2008): Саха литературатын уһулуччулаах профессора, суруйааччы уонна поэт. Кини бастакы баскетскай орфографияны оҥорбута.
4. Колдо Митчелен (1915-1997): лингвист уонна профессор баскской филологии. Кини билиҥҥи баскскай лингвистика төрүттээччилэртэн биирдэстэрэ этэ.
5. Пелело Эрротета (1954 с. төрөөбүт): суруйааччы, драматург уонна баскской литературатын профессора. Кини баскскай культураны уонна баскскай литератураны туһаныыны пропагандалаабыта.

Баскылаат тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Оруобуна тыл агрглютинативнай тыл буолар,ол аата тыл суолтатын быһаарар суффикстары уонна приставкалары эбэр. Синтаксис сүрүннээн тематическай комментарий по структуре, онно тиэмэ бастакы миэстэҕэ турар, онтон сүрүн ис хоһоонноох. Туохтуур-начальнай структураҕа тардыы эмиэ баар. Баскскай тылыгар икки туохтуур флексиялаах:биирэ ааспыт уонна биирэ ааспыт кэм, онтон үс киэнэ (эҥкилэ суох, сословательнай, ыйар). Ону таһынан тылга бүтэһиктээх дорҕоонунан быһаарыллар уонна төрүт дорҕоонунан быһаарыллар кэккэ кылаастар бааллар.

"Сөптөөх ньыманан" үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Учебниктар эбэтэр онлайн курстар курдук үөрэх ресурсаларыгар инвестициялаа. Оруобуна тыл Европаҕа саамай былыргы тыллартан биирдэстэрэ, кини ситэтэ суох ресурсалары үөрэтэрэ уустук буолуон сөп.
2. Радиопрограмманы истиҥ, тэлэбиидэнньэни көрүҥ уонна баскскай тылынан кинигэлэри ааҕыҥ. Ити кини хайдах туһаныллыбытын дьиҥнээх холобурдары кытта билиһиннэрэригэр көмөлөһөр.
3. Занятиеҕа сылдьыҥ. Олохтоох университеттар уонна тэрилтэлэр сороҕор тыл курстарын эбэтэр репетиториятын биэрэллэр. Бу дьарыктар үгүстүк тыл носителин кытта сэһэргэһэр уонна практическай опыты ыларга бэртээхэй кыаҕы биэрэр.
4. Кэпсэтиигэ практикаланыҥ. Баск тылынан саҥарыы судургута суох буолуон сөп. Тереебут тылы уерэтээччилэргэ куруук практика уонна сыанабыла кедьуустээхтик туһанарга көмөлөһүөҕэ.
5. Кэпсэтээччини Булуҥ. Саатар нэдиэлэҕэ биирдэ эмэ бодоруһарга бэлэм буолуо этэ. Кэпсэтээччи баар буолуутун матыыптарын уонна тылы атын эйгэҕэ үөрэтэргэ уратылаах ньыма буолуон сөп.

Булуу тыла-Африка тылыгар тылбаас формата, тыл уонна култуура дириҥ өйдөбүлүн тылбаасчыттан ирдэнэр. Бу тиип коммерческай, юридическай уонна медицинскэй докумуоннарга үгүстүк туһаныллар. Кини ону сэргэ үөрэх эйгэтин үөрэх кыһаларын, оскуола учебниктарын курдук докумуоннары тылбаастыырга туһаныллар.

Зулу тыла Африка үгүс оройуоннарыгар, ордук Соҕуруу Африкаҕа киэҥник тарҕаммыта. Аан дойдуга бу тыл 11 мөлүйүөнтэн тахса носителэ баар диэн суруллубут. Бу кини аан дойдуга биир саамай тарҕаммыт тыллартан биирдэстэрэ буолар. Ол түмүгэр нуучча тылыттан тылбаас өҥөтүгэр ирдэбил улааппыта.

Нуучча тылыгар тылбаасчыт таллаҕына хас да фактордары учуоттуур улахан суолталаах. Бастатан туран, тылбаасчыт тылы үчүгэйдик баһылыахтаах уонна тыл культурнай нюстарын кытта билсиэхтээх. Бу тылбаас ис хоһоонун чуолкайдык уонна сөпкө биэрэрин мэктиэлиир. Ону таһынан тылбаасчыт тиэкиһи ыларга бэйэтин стили сатаан адаптациялыахтаах.

Сөптөөх тылбааһы хааччыйыыга араас хардыылар бааллар. Бастатан туран, тылбаасчыт тексин болҕойон билсиэхтээх уонна тыл суолтатын уонна тыл суолтатын өйдүөхтээх. Онтон ханнык баҕарар алҕастар баалларын эбэтэр тексигэр сөп түбэспэтин бэрэбиэркэлиэхтээхтэр уонна сөптөөх көннөрүүлэри киллэриэхтээхтэр.

Салгыы тылбаасчыт тиэкискэ баар ханнык баҕарар культурнай проблемалары быһаарыахтаах уонна ону нууччалыы тылбаастыырга холонуохтаах. Бу английскайдыы тарҕамматах идиом эбэтэр кэпсэтии тыллары туһаныы буолуон сөп. Дьэ, тылбаасчыт куруук целевой аудитория туһунан истиэхтээх уонна бэйэтин стилин подстражкалыахтаах. Бу ааҕааччыга текси өйдүүр ордук.

Ити хардыылары толорон, бастакы сүһүөх уонна эрэллээх тылбаастары оҥорон таһаарыахха сөп. Бу тиип дьыалабыай уонна юридическай докумуоннарга элбэхтик туһаныллар, онно чопчу эбэһээтэлистибэ буолар. Кини эмиэ кинигэлэри уонна атын үөрэх матырыйаалларын оҥорорго туһаныллар. Культурнай уратыларын учуоттаан, булуу тылбаасчыттара докумуон ис хоһоонун чуолкайдык биэриэхтэрин сөп.

Ханнык дойдуларга зулу тылынан саҥаралларый?

Тылга сүрүннээн Соҕуруу Африкаҕа, ону таһынан кыһыҥҥы өттүгэр, тыаҕа, Малавикка, Мозамбикаҕа уонна Свазиленд этэллэр.

Саха тылын историята хайдаҕый?

Зулу, эмиэ исизулу курдук биллэр, нигеро- конгресс ыалын соҕуруу бөлөҕөр киирсэр бандьыыт тыла буолар. Бу барыта 11 мөлүйүөн киһи этиллэр Соҕуруу Африкаҕа саамай тарҕаммыт тыл. Саха тыла сүүһүнэн сыллар диэн баай историялаах.
Тыл төрдүн 16- с үйэҕэ киин Африкаттан миграциялаабыт нгуни омуктарыгар тиийэ кэтээн көрүөххэ сөп. Нгуни норуота араас бөлөхтөргө арахсан, билиҥҥи Квазул- Натал сиригэр- уотугар баар диалектартан сайынна. Ол эрээри, 1818 сыллаахха Пьер Жубер диэн французскай протестантскай миссионер аан бастаан суруллубута. Бу чахчы тыл стандартизациятыгар тирэх укта.
19 үйэ устата нуучча тыла салгыы сайдарыгар олук уурбута. Бу тылынан икки биллиилээх литературнай айымньы — "Инкондл ка зулу" (зулус ырыалара) уонна "Амази ка зулу" (зулус тыллара) бэчээттэммиттэрэ ордук кэрэхсэбиллээх. Ону таһынан бу кэмңэ нуучча тыла саңа миссионерскай оскуолаларга үөрэтии тыл быһыытынан ылыллыбыта.
Билигин булуу тылыгар элбэх ресурсалар киирэллэр, тыл соҕуруу омук культуратын тутаах сорҕото буолан хаалар.

Саха тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Джон Дубе (1871-1946) - зулус тылдьытын уонна грамматика учебниктарын билиһиннэрэр педагог уонна политика лидер.
2. Соломон Кампанда (1872-1959) - зулус тылын стандартыырга көмөлөспүт лингвист, киниэхэ бастакы сүһүөх грамматическай системаны айбыта.
3. Вилаказия бенедикэтэ (1906-1947) - поэт, прозаик уонна педагог.
4. Дж. Б. Пейрес (1924-2005) - антрополог уонна чинчийээччи зулу, новаторскай үлэ автора зулу.
5. Бенедикт Картрайт (1925-2019) - зулус тылын туһунан элбэхтик суруллар уонна кини сайдыытыгар боччумнаах кылааты киллэрбит миссионер уонна технолог.

Нуучча тылын структурата хайдах тэриллэрий?

Тыл бандьыыт тыл структуратын хатылыыр,тыл бэрээдэгин тутуһар-туохтуур- объект (сыа). Бу агглютинативнай тыл, ол аата сыһыарыылар суолталарын эбэтэр грамматическай функцияларын уларытыыга эбиллэллэрин көрдөрөр. Онно баар, префикстар уонна суффикстар кылаастара туһаныллаллар. Зулус тылыгар эмиэ үс тоннаттан (үрдүк, намыһах уонна намыһах) систиэмэ баар, ону тэҥэ тыл суолтатын эмиэ уларыйыан сөп.

Саамай сөптөөх ньыманан зулус тыла хайдах үөрэтэрий?

1. Сүрүн биричиинэттэн саҕаланар: зулус алфавитын үөрэтиҥ уонна саҥарыы. Онлайн- аудиозаписи на языке зулу, которые вам помогить себя и слова.
2. Тыл саппааһын сайыннарыыга үлэлэһиҥ. Кинигэлэри ааҕыҥ, тэлэбиидэнньэлэри уонна киинэлэри зулус тылынан ырытыҥ эбэтэр интернеккэ тыл саппааһын испииһэгин көрүҥ.
3. Тыл тутааччылары кытта кэпсэтии тылыгар практикаланыҥ. Записать на занятию по занятию, найдите мы, но можно сообщенься, или приложении для языкового обменения, такие тем или учениками.
4. Зулус радиопрограммаларын, ырыаларын истиэҕиҥ. Онон култуураны, тылы- өһү кытта билсиһии бу тыл дьиҥнээх олоххо хайдах туһанылларын туһунан өйдөбүлү ыларыгар көмөлөһүө.
5. Булуу тылын араас диалектарын үөрэтиҥ. Араас тиэрминнэри, грамматическай структуралар ханна баалларын өйдүүгүт.
6. Тыл лексикатын уонна грамматикатын үөрэтэргэ көмөлөһөр Анфрика курдук тылларынан туттар Инструменнаргытын туһаныҥ.
7. Дьоҕус ситиһиилээх сыал- сорук туруорунуҥ. Разбейте долгосрочные цели на достижимые этапы и следите за своим прогрессом, чтобы сохранять мотивацию.
Удачи!