Bashkır Malagası Aýdarma

Bashqurt tili-Reseıdiń Bashqurtstan Respýblıkasyndaǵy bashqurt halqy sóıleıtin kóne túrki tili. Ol túrki tilderiniń qypshaq kishi tobyna jatady jáne shamamen 1,5 mıllıon adam sóıleıdi.

Bashqurt tili ár túrli, búkil respýblıka boıynsha ár túrli dıalektiler bar. Bul bashqurt tilinen jáne oǵan aýdarmany salystyrmaly túrde qıyn etedi. Dıalektiler arasynda aýdarmany qıyndatatyn birneshe negizgi aıyrmashylyqtar bar, mysaly, sózderdiń ár túrli aıaqtalýy jáne aıtylýyndaǵy ózgerister.

Dál aýdarmany qamtamasyz etý úshin tildiń núanstaryn túsinetin tájirıbeli bashqurt tilinde sóıleıtinderdiń bolýy mańyzdy. Bul aýdarmashylar ár túrli dıalektilerdi jaqsy bilýi kerek jáne tipti eń kishkentaı aıyrmashylyqtardy anyqtaı alýy kerek. Sondyqtan bashqurt tiline aýdarýǵa kelgende kásibı aýdarmashylarǵa jıi artyqshylyq beriledi.

Bashqurt tilinen aýdarmashyny izdeý kezinde eskerý qajet birneshe mańyzdy faktorlar bar. Tájirıbe óte mańyzdy; aýdarmashy túpnusqa tilin de, aýdarma tilin de bilýi kerek, sonymen qatar mádenı kontekstti túsinýi kerek. Sondaı-aq, aýdarmashynyń belgili bir tilde qoldanylatyn termınologıa týraly ózekti bilimi bar ekenine kóz jetkizý mańyzdy, óıtkeni ol ýaqyt óte kele ózgerýi múmkin.

Jalpy, bashqurt tilinen aýdarma Arnaıy bilim men daǵdylardy, sondaı-aq dıalektiler men mádenıetti túsinýdi qajet etedi. Boljaldy maǵynanyń dál berilýin qamtamasyz etý úshin tájirıbeli jáne bilimdi aýdarmashyny jaldaý mańyzdy.

Bashqurt tilinde qaı elder sóıleıdi?

Bashqurt tilinde negizinen Reseıde sóıleıdi, degenmen Qazaqstanda, Ýkraınada jáne Ózbekstanda sóıleýshilerdiń sany az.

Bashqurt tiliniń tarıhy qandaı?

Bashqurt tili-negizinen Reseıdiń Oral taýlary aımaǵynda ornalasqan Bashqurtstan Respýblıkasynda sóıleıtin túrki tili. Bul respýblıkanyń jalǵyz resmı tili, sonymen qatar kórshiles ýdmýrt azshylyǵynyń keıbir ókilderi sóıleıdi. Bul til kóptegen ǵasyrlar boıy qoldanylyp keledi jáne búgingi kúnge deıin aıtylyp júrgen eń kóne túrki tilderiniń biri bolyp tabylady.
Bashqurt tiline qatysty eń alǵashqy jazbasha siltemeler 16 ǵasyrǵa jatady. Osy ýaqytta oǵan arab jáne parsy tilderi qatty áser etti. 19 ǵasyrda bashqurt tili aımaqtaǵy birneshe túrli azshylyqtardyń jazbasha tiline aınaldy. Ol sondaı-aq ǵylymı eńbekterde qoldanyldy, bul onyń búkil aımaqqa taralýyna kómektesti.
Keńestik kezeńde bashqurt tili Reseıdiń yqpalynan qatty zardap shekti. Kóptegen bashqurt sózderi olardyń oryssha balamalarymen aýystyryldy. Bul til mektepterde de oqytyldy jáne biryńǵaı bashqurt álipbıin qurýǵa áreket jasaldy.
Postkeńestik dáýirde bashqurt tili belsendi qoldanyla bastady jáne bul tildi saqtaýǵa kóp kúsh jumsaldy. Qazir kóptegen adamdar bashqurt tilin ekinshi til retinde úırenýde, al Bashqurtstan Respýblıkasynyń Úkimeti bul tildiń ómir súrýin qamtamasyz etý úshin barǵan saıyn kúsh salýda.

Bashqurt tiliniń damýyna eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Ildar Gabdrafıkov-aqyn, pýblısıs jáne senarıst, ol bashqurt ádebıeti men bashqurt tiliniń qaıta órleýindegi mańyzdy tulǵa boldy.
2. Nıkolaı Ǵalıhanov-bashqurt ǵalymy jáne aqyny, ol bashqurt tilinde ondaǵan shyǵarmalar jazdy jáne qazirgi bashqurt ǵylymynyń negizin qalaýshy bolyp sanalady.
3. Damır Ismagılov-akademık, fılosof jáne lıngvıs, ol bashqurt tilinde sóıleıtinder arasynda saýattylyq deńgeıin arttyrý úshin kóp jumys jasady jáne bashqurt tilinde kóptegen jazbasha jumystar jasady.
4. Ásker Aıymbetov - bashqurt aqyny, prozashy jáne ǵalym, ol bashqurt tili men ádebıeti salasyndaǵy jetekshi tulǵalardyń biri boldy jáne osy tilde birneshe iri shyǵarmalar jazdy.
5. Irek Iahına-áıgili bashqurt jazýshysy jáne dramatýrgi, onyń shyǵarmalary tek Reseıde ǵana emes, búkil álemde tanylǵan jáne ol bashqurt tilin oqyrmandarǵa qol jetimdi etý úshin kóp nárse jasady.

Bashqurt tiliniń qurylymy qalaı?

Bashqurt tili-túrki tilder otbasynyń qypshaq tarmaǵyna jatatyn aglútınatıvti til. Ol gramatıkalyq fýnksıalardy bildirý úshin qoldanylatyn jurnaqtar men arnaıy dybystardy qoldanýmen sıpattalady. Bashqurt tilinde daýyssyz jáne daýysty dybystardyń baı júıesi bar, onyń jalpy qurylymyn býyn jáne qatysýshy qurylymdar quraıdy.

Bashqurt tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Bashqurt alfavıtimen jáne aıtylýymen tanysyńyz. Eger siz bashqurt tilin endi ǵana úırenip jatsańyz, bul eń mańyzdy alǵashqy qadam. Bashqurt tilindegi keıbir negizgi mátinderdi oqýdan bastańyz jáne ár áriptiń durys aıtylýyn úırenińiz.
2. Tárbıeshini nemese kýrsty tabýǵa tyrysyńyz. Tildi úırenýdiń eń jaqsy tásili-ana tilinde sóıleıtin adammen jeke bilim alý. Eger bul múmkin bolmasa, tildi úırenýge kómektesetin jergilikti kýrstardy nemese aýdıo jáne beıne kýrstardy qarańyz.
3. Bashqurt tilinde kóptegen materıaldardy oqyńyz, tyńdańyz jáne kórińiz. Siz tilmen jaqsyraq tanysqan saıyn, bashqurt tilinde buqaralyq aqparat quraldaryn oqýdy jáne tyńdaýdy jalǵastyryńyz. Bashqurt tilindegi aýdıo jazbalardy, ádebıetterdi, fılmder men ánderdi taýyp kórińiz jáne basyńyzben tilge enińiz.
4. Bashqurt tilinde sóılesýge mashyqtanyńyz. Tájirıbe úshin seriktes tabyńyz nemese adamdar bashqurt tilinde sóıleıtin onlaın forýmǵa qosylyńyz. Qatelikter jiberýden qoryqpańyz-bul oqytýdyń bir bóligi!
5. Oqýdy jalǵastyryńyz. Eger siz negizdermen yńǵaıly bolsańyz da, árqashan úırenýge jáne jattyǵýǵa bolatyn jańa nárse bar. Bashqurt tilinde múmkindiginshe kóp materıaldardy oqýdy, tyńdaýdy jáne kórýdi jalǵastyryńyz.

Malagası-malaı-polınezıalyq til, ol 17 mıllıon adam sóıleıdi dep esepteledi jáne negizinen Afrıkanyń Madagaskar elinde sóıleıdi. Nátıjesinde sońǵy jyldary malagas tilinen aýdarma boıynsha sapaly qyzmetterge qajettilik artty.

Qujattar men basqa materıaldardy Malagası tilinen aǵylshyn tiline aýdarý nemese kerisinshe tildiń núanstaryna baılanysty qıyn bolýy múmkin. Bul tapsyrma joǵary bilimdi qajet etse de, sizdiń qajettilikterińiz úshin eń jaqsy malagas tiline aýdarma qyzmetterin tabýǵa kómektesetin birneshe keńester bar.

Malagası tilinen aýdarmashy izdeý kezinde birinshi kezekte onyń tájirıbesi nazar aýdarý kerek. Eń durysy, eki tildi de erkin meńgerip qana qoımaı, sonymen qatar zań, medısınalyq, qarjylyq nemese tehnıkalyq sıaqty ártúrli salalarda aýdarma tájirıbesi bar adamdy tańdaǵan durys. Tájirıbeli aýdarmashy malagas tiliniń dınamıkasy men náziktigin aýdarma tilinde dál jetkize alady.

Malagası tiline aýdarý qyzmetterin tańdaý kezinde eskerý qajet taǵy bir mańyzdy faktor-quny. Keıde Malagası tilinen arzan aýdarmashyny tabý qıyn bolýy múmkin; degenmen, bankti buzbaı jumysty aıaqtaýǵa kómektesetin belgili bir sheshimder bar. Mysaly, kóptegen aýdarma provaıderleri belgilengen baǵamen qyzmet paketterin nemese úlken tapsyrystarǵa jeńildikter usynady. Sonymen qatar, avtomatty aýdarym qyzmetin tańdaý ýaqyt pen aqshany únemdeýdiń tamasha tásili bolýy múmkin.

Sońynda, aýdarma qyzmetin tańdaǵanda, olardyń jumysynyń dáldigine nazar aýdarý kerek. Aýdarmashy qanshalyqty tájirıbeli bolsa da, eger aýdarma bastapqy tildiń mazmunyn dál kórsetpese, ol maqsatyna saı paıdaly bolmaıdy. Aýdarma sapasyna kepildik berý úshin tabysty jobalar tarıhy men jaqsy sholýlary bar jetkizýshini izdeý usynylady.

Jalpy, Malagası tilinen aýdarma qyzmetterin tabý qıyn bolýy múmkin; degenmen, joǵarydaǵy keńesterdi paıdalaný bul prosesti jeńildetýge kómektesedi. Durys aýdarmashynyń kómegimen siz qujattaryńyzdyń tegis jáne dál aýdarmasyna senimdi bola alasyz.

Malagası tilinde qaı elder sóıleıdi?

Malagası tilinde Madagaskar, Komor jáne Maıotta sóıleıdi.

Malagas tiliniń tarıhy qandaı?

Malagası tili-Madagaskar men Komor araldarynda sóıleıtin avstronezıalyq Til jáne shyǵys malaı-polınezıalyq tilderge jatady. Ol eýropalyq qonystanýshylar kelgennen keıin arab, fransýz jáne aǵylshyn tilderiniń áserinen bizdiń zamanymyzdyń 1000 jyldarynda basqa Shyǵys malaı-Polınezıa tilderinen bólindi dep sanalady. Eń alǵashqy belgili jazý 6 ǵasyrdaǵy Antananarıvýdaǵy Rovanyń qabyrǵalaryndaǵy tas jazýlardan tabylǵan jáne 12 ǵasyrǵa jatatyn "Protokapo Merınasy" dep atalady. 18 ǵasyrda Malagası tilinde jazýǵa kóbirek kúsh salyndy. Til 19 ǵasyrda Reınılaıarıvonı men Andrıamandısoarıvonyń basshylyǵymen kodıfıkasıalandy. Ekinshi dúnıejúzilik soǵys kezinde Malagası tiline Vıchı rejımi tyıym salǵan, biraq keıinirek 1959 jyly Mavrıkıı, Seıshel Araldary jáne Madagaskar Fransıadan táýelsizdik alǵan kezde resmı túrde tanylǵan.

Malagası tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Jan Erembert Randrıanarımanana "malagasıa ádebıetiniń atasy" retinde tanymal jáne ol kóbinese malagasıa tilin modernızasıalaýmen aınalysady. Ol osy tilde birneshe alǵashqy kitaptar jazdy jáne ony bilim berýde jáne basqa da resmı kontekstterde qoldanýdy jaqtady.
2. Vılenes Raharılanto qazirgi malagasıa ádebıetiniń mańyzdy qaıratkerleriniń biri bolyp sanalatyn jazýshy jáne aqyn boldy. Ol Malagası tilin bilim berýde qoldanýdyń alǵashqy jaqtaýshylarynyń biri boldy jáne osy tildi nasıhattaý úshin birneshe kitap jazdy.
3. Ramınıına Andrıamandımbı Soavınarıvo Malagası tilinde alǵashqy gramatıkalyq kitap jazǵan lıngvıs, aǵartýshy jáne oqytýshy boldy.
4. Vıktor Razafımahatratra malagas tiliniń gramatıkasy men qoldanylýy týraly kóptegen kitaptar jazǵan yqpaldy lıngvıs jáne profesor boldy.
5. Marıýs Eten Antananarıvý ýnıversıtetiniń malagasıa tiliniń profesory boldy, ol til jáne onyń tarıhy týraly birneshe kitap jazdy.

Malagası tiliniń qurylymy qalaı?

Malagası-avstronezıa tilder otbasynyń malaı-polınezıalyq tarmaǵynyń tili. Madagaskar aralynda jáne oǵan jaqyn araldarda shamamen 25 mıllıon adam sóıleıdi.
Malagası tiliniń fleksıalyq morfologıasy bar, ıaǵnı sózder sóılemdegi gramatıkalyq qyzmetine baılanysty pishinin ózgerte alady. Til jeti negizgi daýysty jáne on tórt daýyssyz dybystardan, sondaı-aq affıkster men replıkasıalardan turady. Onyń sıntaksısi kóptegen basqa avstronezıalyq tilderge ortaq sýbekt–etistik–obekt (svo) tártibine sáıkes keledi.

Malagası tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Malagası mádenıetine enińiz: kez - kelgen tildi úırenýdiń eń jaqsy tásili-ol tıesili mádenıetti seziný. Madagaskarǵa barý nemese olardyń mádenıeti men tili týraly túsinik alý úshin Malagası halqy bar aımaqtarǵa barý múmkindikterin izdeńiz.
2. Malagas tilindegi materıaldarǵa ınvestısıa salyńyz: malagas tilin úırenýge kómektesetin kóptegen resýrstar bar. Oqýlyqtar, kýrstar jáne aýdıovızýaldy materıaldar sıaqty materıaldarǵa ınvestısıa salyńyz.
3. Til almasý boıynsha tárbıeshini nemese seriktesti tabyńyz: Ana tili sizdiń tildik daǵdylaryńyzdy jaqsartýǵa kómektesetin baǵa jetpes resýrs bola alady. Aıtylymdy jetildirýge jáne jańa sózdik qoryn engizýge kómektesetin tájirıbeli oqytýshyny nemese til almasý seriktesin tabyńyz.
4. Jıi sóıleńiz jáne jattyǵyńyz: kez kelgen tildi úırenýdiń eń jaqsy joly - oǵan basyńyzdy batyryp, múmkindiginshe sóıleý tilin úırený. Ana tilinde sóıleıtindermen jattyǵý nemese til klýbtaryna nemese sabaqtarǵa jazylý múmkindigin tabýǵa tyrysyńyz.
5. Shyǵarmashylyqpen aınalysyńyz: Malagası tilin úırenýge kómektesetin qyzyqty jáne qyzyqty áreketterdi oılap tabý úshin shyǵarmashylyǵyńyzdy paıdalanyńyz. Mysaly, siz jańa sózderdi úırenýge, tilge úırený úshin Malagası fılmderi men teleshoýlaryn kórýge, tipti Malagası tilinde óz áńgimelerińizdi nemese rep ánderińizdi jasaýǵa kómektesetin kartalar jasaı alasyz.