Grek Tatar Aýdarma

Ejelgi lıngvısıkalyq salalardyń biri retinde grek tilinen aýdarma ǵasyrlar boıy komýnıkasıanyń mańyzdy bóligi boldy. Grek tiliniń uzaq tarıhy bar jáne qazirgi tilderge aıtarlyqtaı áser etedi, bul ony halyqaralyq qarym-qatynastyń mańyzdy elementine aınaldyrady. Grek tilinen aýdarmashylar mádenıetter arasyndaǵy alshaqtyqty joıýda jáne mátinniń maǵynasyn dál kórsetýde sheshýshi ról atqarady.

Grek tilinen aýdarma ádette jańa grek tilinen basqa tilge aýdarylady. Bul sonymen qatar Birikken Ulttar Uıymynda jáne basqa halyqaralyq uıymdarda qoldanylatyn eń kóp taralǵan tilderdiń biri. Nátıjesinde grek tilinen aýdarmashylarǵa suranys artyp keledi.

Grek tili-kóptegen aımaqtyq jáne tarıhı varıasıalary bar keremet kúrdeli til. Nátıjesinde tájirıbeli aýdarmashylar mátinniń boljamdy maǵynasyn dál jetkizý úshin durys sózderdi tańdaı bilýi kerek. Sonymen qatar, olar aýdarmalarynyń ózekti jáne maǵynaly bolyp qalýyn qamtamasyz etý úshin grek tilin qoldaný evolúsıasy týraly habardar bolýy kerek.

Tildiń qyr-syryn túsinýden basqa, aýdarmashylar túpnusqa mátinniń úni men konotasıasyn jaqsyraq jetkizý úshin jargon jáne ıdıomalar sıaqty ártúrli mádenı aspektilermen tanys bolýy kerek. Kontekstke baılanysty keıbir sózder bir tilde ekinshi tilge qaraǵanda múldem basqa maǵynaǵa ıe bolýy múmkin.

Jalpy, grek tilinen jaqsy aýdarmashy tabysty Halyqaralyq joba men qymbat túsinbeýshilik arasyndaǵy aıyrmashylyqty jasaı alady. Aýdarmashyny jaldaý kezinde kásiporyndar grek tiliniń núanstaryn, sondaı-aq kez-kelgen aımaqtyq dıalektilerdi túsinetin tájirıbeli mamanmen jumys jasaıtyndyǵyna kóz jetkizýi kerek.

Saıyp kelgende, grek tilinen aýdarý – durys oryndalǵan kezde – jahandyq ekonomıkada tabysqa jetýdiń keremet qundy quraly. Tıisti seriktespen kásiporyndar olardyń Joldaýy dál beriletinine senimdi bola alady, bul olarǵa mádenı aıyrmashylyqtardy jeńýge jáne tıimdi halyqaralyq yntymaqtastyqtyń paıdasyn kórýge múmkindik beredi.

Qaı elder grek tilinde sóıleıdi?

Grek-Gresıa men Kıprdiń resmı tili. Sondaı-aq, Albanıa, Bolgarıa, Soltústik Makedonıa, Rýmynıa, Túrkıa jáne Ýkraınadaǵy shaǵyn qaýymdastyqtar sóıleıdi. Grek tilinde búkil álem boıynsha, sonyń ishinde Amerıka Qurama Shtattary, Avstralıa jáne Kanada boıynsha kóptegen sheteldikter men dıasporalar qaýymdastyqtary sóıleıdi.

Grek tiliniń tarıhy qandaı?

Grek tiliniń uzaq jáne baı tarıhy bar, ol Mıken dáýirinen (b.z. d. 1600-1100 jj.), ol ellındik tildiń alǵashqy túri bolǵan kezden bastalady. Ejelgi grek tili úndieýropalyq tilder otbasynyń tarmaǵy boldy jáne barlyq zamanaýı eýropalyq tilderdiń negizi bolyp sanalady. Ejelgi grek tilinde jazylǵan eń alǵashqy ádebıet bizdiń dáýirimizge deıingi 776 jyly poezıa men áńgimeler túrinde paıda bola bastady. Klasıkalyq kezeńde (b.z. d. 5-4 ǵasyrlar) grek tili jetildirilip, qazirgi grek tiliniń negizi bolyp tabylatyn óziniń klasıkalyq formasyna ıe boldy.
Grek tilinde bizdiń eramyzdyń 5 ǵasyryna deıin qandaı da bir túrde sóıledi, ol kóptegen jaǵdaılarda demotıkalyq túrge kóshti, ol áli kúnge deıin Gresıanyń resmı tili retinde qoldanylady. Vızantıa dáýirinde (b.z. 400-1453 jj.) Shyǵys Rım ımperıasyndaǵy negizgi til Grek tili boldy. Vızantıa ımperıasy qulaǵannan keıin grek tili quldyraý kezeńin bastan ótkerdi. Tek 1976 jyly grek tili resmı túrde eldiń resmı tiline aınaldy. Búgingi tańda grek tili Eýropadaǵy eń kóp taralǵan tilderdiń biri bolyp tabylady, onyń sóıleýshileri 15 mıllıonǵa jýyq.

Grek tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Gomer-grek tili men ádebıetiniń atasy bolyp sanalady, onyń "Ilıada" jáne "Odısseıa" epostary batys ádebıetiniń negizgi shyǵarmalary bolyp tabylady.
2. Platon - ejelgi fılosof grek tiline jańa ıdeıalardy, sózder men termınderdi engizgen.
3. Arıstotel-ol fılosofıa men Ǵylym týraly óziniń týǵan grek tilinde kóp jazyp qana qoımaı, keıbireýler ony tildi birinshi bolyp kodıfıkasıalady dep sanaıdy.
4. Gıppokrat-medısınanyń atasy retinde belgili, ol medısınalyq termınologıaǵa úlken áser etip, grek tilinde kóp jazdy.
5. Demosfen-bul uly spıker kóptegen sóıleýlerdi, sóıleý burylystaryn jáne basqa da shyǵarmalardy qosa alǵanda, grek tilinde Muqıat jazdy.

Grek qurylymy qalaı jumys isteıdi?

Grek qurylymy óte ózgermeli, ıaǵnı sózder sóılemdegi róline qaraı pishinin ózgertedi. Mysaly, zat esimder, syn esimder men esimdikter sandy, jynysty jáne jaǵdaıdy kórsetý úshin eńkeıýi kerek. Etistikter ýaqytty, daýysty jáne kóńil-kúıdi bildirý úshin jalǵanady. Sonymen qatar, sózderdegi býyndar jıi kezdesetin kontekstke baılanysty ártúrli ózgeristerge ushyraıdy.

Grek tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Grek tiliniń jaqsy negizgi kýrsyn satyp alyńyz: grek tiliniń jaqsy kirispe kýrsy sizge til týraly jalpy túsinik beredi jáne gramatıka, aıtylý jáne sózdik sıaqty negizderdi úıretedi.
2. Alfavıtti este saqtańyz: grek alfavıtin úırený-grek sózderi men sóz tirkesterin túsinýdiń alǵashqy qadamy. Bas áripterdi de, kishi áripterdi de úırenip, aıtylymǵa mashyqtanyńyz.
3. Jalpy sózder men sóz tirkesterin úırenińiz: eń kóp taralǵan grek sóz tirkesteri men sóz tirkesterin tabýǵa tyrysyńyz. Buǵan sálemdesý jáne "Sálemetsiz be", "qosh bol", "ótinemin", "rahmet", "ıá" jáne "joq"sıaqty paıdaly sózder kiredi.
4. Grek mýzykasyn tyńdańyz: grek mýzykasyn tyńdaý tildiń aıtylýyn, rıtaǵyn jáne ıntonasıasyn meńgerýge kómektesedi. Bul sizge tildi úırenýdiń organıkalyq ádisin usynady, óıtkeni ol sizdi naqty áńgimeler men jaǵdaılarmen tanystyrady.
5. Ana tilinde sóıleýshimen jattyǵý: eger siz grek tilinde sóıleıtin adamǵa qol jetkize alsańyz, onymen tildi jattyqtyrý óte mańyzdy. Daýystap aıtý jáne grek tilinde sóılesý sizge tildi tez úırenýge jáne jibergen qatelikterińizdi túzetýge múmkindik beredi.
6. Tildik sabaqtarǵa jazylyńyz: eger siz grek tilinde sóıleıtin adamǵa qol jetkize almasańyz, tildik sabaqtarǵa jazylý - tildi úırenýdiń tamasha tásili. Sizdi bir qaıyqta sizben birge júrgen adamdar qorshap alady jáne bul sizge tájirıbe jasaýǵa jáne til týraly suraqtar qoıýǵa múmkindik beredi.
7. Grek ádebıetin oqyńyz: klasıkalyq jáne zamanaýı grek ádebıetin oqý Sizge til týraly túsinik beredi jáne onyń núanstaryn tereńirek túsinýge múmkindik beredi.
8. Grek fılmderi men teleshoýlaryn qarańyz: grek fılmderi men teleshoýlaryn kórý sizdi kúndelikti áńgimede tilmen tanystyrady, osylaısha siz onyń qalaı sóıleıtinin túsine bastaı alasyz.
9. Gresıaǵa saıahat jasańyz: tildi úırenýdiń eń jaqsy tásili-mádenıet pen qorshaǵan ortaǵa ený. Gresıaǵa barý sizge kúndelikti ómirde tildi úırenýge jáne aımaqtyq dıalektilermen tanysýǵa múmkindik beredi.

Tatar tili-negizinen Reseı Federasıasynyń quramyna kiretin Tatarstan Respýblıkasynda sóıleıtin til. Bul túrik, ózbek jáne qazaq sıaqty basqa túrki tilderine qatysty túrki tili. Ol Ázerbaıjan, Ýkraına jáne Qazaqstannyń keıbir bólikterinde de aıtylady. Tatar tili Tatarstannyń resmı tili bolyp tabylady jáne bilim berý jáne memlekettik basqarý salasynda qoldanylady.

Reseı ımperıasynyń keńeıýimen tatar tili Tatarstan quramyna kiretin aýdandardaǵy mektepterde oqýǵa mindetti boldy. Bul onyń kúndelikti ómirde qoldanylýynyń tómendeýine ákeldi, biraq 1990 jyldary til qaıta jandandy, óıtkeni ony qoldanýdy yntalandyrý úshin kúsh salyndy.

Aýdarma týraly aıtatyn bolsaq, qujattardy tatar tiline aýdarǵysy keletinder úshin birneshe nusqa bar. Tatar tiline aýdarma jasaýdyń eń keń taraǵan tásili-tatar tilinen kásibı aýdarmashyny jaldaý. Munyń artyqshylyǵy-dáldik, óıtkeni olar tildiń núanstarymen tanys bolady. Kásibı aýdarmashylar ádette zańdy, Medısınalyq jáne qarjylyq aýdarma sıaqty belgili bir salalarda tájirıbege ıe, sondyqtan olar naqty aýdarmany qamtamasyz ete alady.

Taǵy bir nusqa - avtomattandyrylǵan aýdarma baǵdarlamasyn paıdalaný. Bul baǵdarlamalar ana tilinde sóılemeıtin adamdarǵa qujattardy tez jáne dál aýdarýǵa kómektesýge arnalǵan. Olar algorıtmderdi adamnyń aralasýynsyz sózder men sóz tirkesterin bir tilden ekinshi tilge sáıkestendirý úshin paıdalanady. Alaıda, bul baǵdarlamalar aýdarmashynyń qujatty tekserýi sıaqty dál bolmaýy múmkin.

Sondaı-aq aǵylshyn tilinen tatar tiline dál aýdarmany qamtamasyz ete alatyn onlaın aýdarma qyzmetteri bar. Bul qyzmetter kóbinese eń arzan nusqa bolyp tabylady, biraq olar kásibı aýdarmashynyń qyzmetterimen birdeı sapaǵa kepildik bere almaıdy. Eger siz tatar tiline aýdarýdyń jyldam jáne arzan sheshimin izdeseńiz, bul jaqsy nusqa bolýy múmkin. Degenmen, dáldikti qamtamasyz etý úshin bedeldi qyzmetti paıdalanǵanyńyzǵa kóz jetkizý mańyzdy.

Tatar tiline aýdarý úshin qandaı baǵytty tańdasańyz da, bolashaqta yqtımal problemalardy boldyrmaý úshin dáldikti qamtamasyz etý mańyzdy. Kásibı aýdarma ádette osy maqsatqa jetýdiń eń jaqsy tásili bolyp tabylady, biraq eger shyǵyndar máselesi týyndasa, onlaın aýdarma qyzmetteri nemese kompúterlik baǵdarlamalar kómektese alady.

Tatar tilinde qaı elder sóıleıdi?

Tatar tilinde negizinen Reseıde sóıleıdi, onda 6 mıllıonnan astam adam sóıleıdi. Ol Ázerbaıjan, Qazaqstan, Qyrǵyzstan, Túrkıa jáne Túrikmenstan sıaqty basqa elderde de aıtylady.

Tatar tiliniń tarıhy qandaı?

Tatar tili, sondaı-aq qazan tatar tili retinde belgili, negizinen Reseı Federasıasynyń Tatarstan Respýblıkasynda sóıleıtin qypshaq tobynyń túrki tili. Ol Reseıdiń, Ózbekstannyń jáne Qazaqstannyń basqa bólikterinde de aıtylady. Tatar tiliniń tarıhy 10 ǵasyrdan bastalady, Edil bolgarlary Islamdy qabyldap, qazirgi tatarlarǵa aınaldy. Altyn Orda kezeńinde (13-15 ǵasyrlar) tatarlar mońǵol bıliginde boldy, al tatar tili mońǵol jáne parsy tilderiniń yqpalyn sezine bastady. Ǵasyrlar boıy til túrki tiliniń basqa dıalektilerimen, sondaı-aq arab jáne parsy qaryzdarymen baılanysyna baılanysty úlken ózgeristerge ushyrady. Nátıjesinde ol óziniń jaqyn týystarynan erekshelenetin erekshe tilge aınaldy jáne kóptegen aımaqtyq dıalektiler paıda boldy. Tatar tilinde jazylǵan alǵashqy kitap 1584 jyly "dıvan-ı Lúgatı-túrik"degen atpen jaryq kórdi. 19 ǵasyrdan bastap tatar tilin belgili bir dárejede Reseı ımperıasy, sodan keıin Keńes Odaǵy moıyndady. Ol Keńes Odaǵy kezinde Tatarstanda resmı mártebege ıe boldy, biraq stalındik kezeńde basyldy. 1989 jyly tatar alfavıti kırıllısadan latyn álipbıine aýystyryldy, al 1998 jyly Tatarstan Respýblıkasy tatar tilin resmı dep jarıalady. Búginde bul tilde Reseıde, negizinen Tatar qaýymy arasynda 8 mıllıonnan astam ana tilinde sóıleıtinder sóıleıdi.

Tatar tiliniń damýyna eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Gabdýlla Týkaı (1850-1913): ózbek, orys jáne tatar tilderinde jazǵan jáne tatar tili men ádebıetin nasıhattaýda mańyzdy ról atqarǵan tatar aqyny jáne dramatýrgi.
2. Aláskára Mırgazızı (17 ǵ.): tatar jazýshysy, poetıkalyq jazýdyń erekshe stılin damytqan tatar tiliniń dáýirlik gramatıkasynyń avtory.
3. Tegahıra Askanavı (1885-1951): tatar tilin zertteý onyń damýy úshin óte mańyzdy bolǵan tatar ǵalymy jáne lıngvısi.
4. Mashammedár Zarnakáev (19 ǵ.): alǵashqy zamanaýı tatar sózdigin jazǵan jáne tatar tilin standarttaýǵa kómektesken tatar jazýshysy jáne aqyny.
5. Ildar Faızı (1926-2007): tatar tilinde ondaǵan áńgimeler men kitaptar jazǵan jáne tatar ádebı tiliniń jandanýyna aıtarlyqtaı úles qosqan tatar jazýshysy jáne jýrnalısi.

Tatar tiliniń qurylymy qalaı?

Tatar tiliniń qurylymy ıerarhıalyq, tıptik aglútınatıvti morfologıasy bar. Onda tórt jaǵdaı (nomınatıvti, genıtatıvti, aıyptaýshy jáne lokatıvti) jáne úsh tuqym (erkek, áıel jáne orta) bar. Etistikter bet, san jáne kóńil-kúı boıynsha jalǵanady, al zat esimder is, jynys jáne San boıynsha eńkeıedi. Tilde aspekt, baǵyt jáne modáldilik sıaqty aspektilerdi bildire alatyn kúrdeli postelogtar men bólshekter júıesi bar.

Tatar tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Sapaly materıalǵa qol jetkize alatynyńyzǵa kóz jetkizińiz – ınternette jáne kitap dúkenderinde tatar tilin úırenýge arnalǵan kóptegen tamasha resýrstar bar, sondyqtan eń sapaly materıalǵa qol jetkize alatynyńyzǵa kóz jetkizińiz.
2. Alfavıtpen tanysyńyz – tatar tili kırıllısada jazylǵandyqtan, til úırenýge kirispes buryn biregeı alfavıtpen tanysqanyńyzǵa kóz jetkizińiz.
3. Aıtylym men ekpindi úırenińiz-tatar tilinde daýysty jáne býyndyq ekpindi ózgertýdiń kúrdeli júıesi qoldanylady, sondyqtan aıtylymdy jattyqtyryńyz jáne ekpindi jáne ekpinsiz daýystylardyń arasyndaǵy aıyrmashylyqty tanýdy úırenińiz.
4. Negizgi gramatıkalyq erejeler men qurylymdy tekserińiz – negizgi gramatıka men sóılem qurylymyn jaqsy túsiný kez-kelgen tildi meńgerýge kelgende mańyzdy.
5. Tyńdańyz, kórińiz jáne oqyńyz – tatar tilinde Tyńdaý, kórý jáne oqý sizge tildiń dybysyna úırenýge kómektesedi, sonymen qatar sózdik pen sóz tirkesterimen jumys isteýge mashyqtanady.
6. Áńgimelesý-tatar tilinde sóıleıtin adammen únemi sóılesý-kez-kelgen tildi úırenýdiń eń jaqsy tásili. Aldymen baıaý jáne anyq sóıleýge tyrysyńyz jáne qatelikter jiberýden qoryqpańyz.