Qazaq Katalan Aýdarma

Álem barǵan saıyn kosmopolıttik sıpatqa ıe bola bastaǵan saıyn qazaq tiline aýdarý asa mańyzdy úderiske aınalýda. Álemdik naryqtardyń ósýimen qazaq tiline dál aýdarý qyzmetterine qajettilik artyp keledi. Qazaq tilin basqa tilderge aýdarý jáne kerisinshe kúrdeli proses bolýy múmkin, sapaly aýdarmany qamtamasyz etý úshin til men onyń gramatıkasyn, sondaı-aq elder arasyndaǵy mádenı aıyrmashylyqtardy túsiný mańyzdy.

Qazaq-negizinen Qazaqstanda, sonymen qatar Ózbekstanda, Qytaıda, Qyrǵyzstanda, Reseıde jáne basqa da burynǵy keńestik respýblıkalarda sóıleıtin túrki tili. Ǵasyrlar boıy oǵan arab, parsy jáne orys tilderi áser etti. Til tórt dıalektiden turady: Ońtústik, Soltústik, Ońtústik-Shyǵys jáne Batys. Qaı dıalekt aýdarylǵanyna baılanysty keıbir gramatıka men qoldaný erejeleri ózgerýi múmkin. Nátıjesinde, aýdarma jobasyna kirispes buryn ár dıalektini túsiný mańyzdy.

Sonymen qatar, tildi qabyldaýǵa áser etýi múmkin mádenı núanstarǵa sezimtal bolý óte mańyzdy. Mysaly, iskerlik máselelerdi talqylaý kezinde resmı til jıi qoldanylady, al kezdeısoq áńgimelerde beıresmı tilge artyqshylyq beriledi. Sondaı-aq aýdarmashynyń jasyn eskerý mańyzdy, óıtkeni jas aýdarmashylar ondaǵan jyldar buryn qoldanylǵan eski sózderdi nemese sóz tirkesterin bilmeýi múmkin.

Sońynda, aýdarmashylar úshin alfavıtpen jáne olar aýdaratyn tildiń jazý júıesimen tanys bolý mańyzdy. Qazaq tili úsh túrli alfavıtpen jazylǵan, biraq búginde kırıllısa jıi qoldanylady. Sonymen qatar, tildiń ózindik jazbasha belgileri bar, olardy aýdarý kezinde eskerý qajet.

Qorytyndylaı kele, qazaq tiline aýdarý tildi, onyń dıalektilerin, mádenı núanstary men álipbıin túsinýdi talap etedi. Osy aspektilerdiń barlyǵyn eskere otyryp, aýdarmashylar josparlanǵan habarlamany dál jetkizetin aýdarmalardyń joǵary sapasyn qamtamasyz ete alady.

Qaı elderde qazaq tilinde sóıleıdi?

Qazaq tili Qazaqstanda resmı til bolyp tabylady, sondaı-aq Reseıde jáne Qytaıdyń, Aýǵanstannyń, Túrkıanyń jáne Mońǵolıanyń keıbir bólikterinde sóıleıdi.

Qazaq tiliniń tarıhy qandaı?

Qazaq tiliniń tarıhy 1400 jyldardan bastalady, ol alǵash ret Ortalyq Azıa dalasynda turatyn kóshpeli túrkitildes taıpalar arasynda jazbasha til retinde qoldanylǵan. Qazaq tilindegi kóptegen sózder basqa túrki tilderinen, sondaı-aq parsy, arab jáne orys tilderinen alynǵan dep esepteledi. 18 ǵasyrǵa qaraı Qazaq tili Qazaqstanda basym tilge aınaldy, al stalındik kezeńnen keıin ol 1996 jyly Qazaqstannyń resmı tiline aınaldy. Búginde oǵan negizinen Qazaqstanda, Ózbekstanda jáne Reseıde 11 mıllıonnan astam adam sóıleıdi.

Qazaq tiliniń damýyna eń kóp úles qosqan top-5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Abaı Qunanbaıuly (1845-1904) - qazirgi qazaq ádebıetiniń atasy, jańa ádebı stıl engizgen jáne tildi jańǵyrtqan aqyn jáne fılosof retinde keńinen tanymal.
2. Maǵjan Jumabaev (1866-1938) - qazirgi qazaq tiliniń jazýyn standarttaǵan jazýshy jáne pedagog.
3. Muhtar Áýezov (1897-1961) - kórnekti jazýshy, dramatýrg jáne qazirgi qazaq tiliniń kodıfıkasıasy men damýyna úles qosqan Keńestik Qazaqstannyń birinshi bilim mınıstri.
4. Ǵabıt Músirepov (1894-1937) - qazaq tiliniń damýyna erte úles qosqan lıngvıs, pedagog jáne etnograf.
5. Eran Nysanbaev (1903-1971) - til reformatory jáne Qazaq Ǵylym akademıasynyń negizin qalaýshy, qazaq tilin jańǵyrtýǵa zor úles qosty.

Qazaq tiliniń qurylymy qalaı?

Qazaq tiliniń qurylymy aglútınatıvti. Bul sózderdiń árqaısysy bir maǵynaǵa ıe morfemalardy biriktirý arqyly jasalatynyn bildiredi. Sondaı-aq, qazaq tilinde ergatıvti-absolútti sıntaksıs bar, ıaǵnı ótpeli sóılemniń sýbektisi men ótpeli sóılemniń obektisi birdeı nysanda belgilenýi múmkin. Tilde toǵyz zat esim jáne alty etistik shaq bar.

Qazaq tilin barynsha durys tásilmen qalaı úırenýge bolady?

1. Negizderdi úırenýden bastańyz. Alfavıtti jáne sózderdi qalaı oqý, jazý jáne aıtýdy úırenińiz. 2. Gramatıka negizderin jáne sóılem qurylymyn bilińiz. Internetten kóptegen paıdaly resýrstardy taba alasyz. 3. Aýyzeki tilmen tanysý úshin qazaq mýzykasyn tyńdap, qazaq fılmderi men teleshoýlaryn kórińiz. 4. Tárbıeshimen nemese ana tilinde sóıleıtin adammen jattyǵý jasańyz. Erkin sóıleý úshin osy tilde sóıleý jáne estý jattyǵýlaryn jasaý mańyzdy. 5. Oqýyńyzdy jalǵastyryńyz. Kún saıyn tildi úırenýge jáne ony qoldanýǵa az ýaqyt bólińiz. 6. Mádenıetke enińiz. Kitap oqý, mýzyka tyńdaý jáne qazaq ómir saltymen tanysý Sizge tildi jaqsy túsinýge kómektesedi.

Katalan tili-negizinen Ispanıa men Andorrada, sondaı-aq Italıa, Fransıa jáne Malta sıaqty Eýropanyń basqa aımaqtarynda sóıleıtin roman tili. Bul Ispanıanyń Katalonıa aımaǵynyń resmı tili, Ol Valensıanyń kórshiles aımaqtarynda jáne Balear araldarynda da sóıleıdi. Óziniń erekshe tarıhyna baılanysty, ol Ispanıanyń basqa tilderimen kóptegen uqsastyqtarǵa ıe bolǵanymen, onyń ózi erekshe til bolyp tabylady jáne katalan tilinen basqa eýropalyq tilderge aýdarylǵan kezde kóptegen núanstar men náziktikter ońaı joǵalyp ketýi múmkin.

Óz klıentterimen nemese Katalan tilinde sóıleıtin qyzmetkerlermen baılanysqysy keletin kompanıalar úshin aýdarmashy qyzmetteri mindetti bolyp tabylady. Tilmen ǵana emes, kez-kelgen naqty mádenı núanstarmen de tanys tájirıbeli jáne bilikti aýdarmashylardy qoldaný mańyzdy. Bul ásirese zańdy kelisimsharttar sıaqty qujattardy aýdarý kezinde durys. Sonymen qatar, Eýropalyq Odaqtyń zańdary EO-nyń barlyq resmı tilderinde qol jetimdi bolýy kerek bolǵandyqtan, EO-da bıznes júrgizetin barlyq kompanıalar úshin Katalan tiline aýdarma qajet.

Sol sıaqty, veb-saıttar, marketıńtik naýqandar jáne áleýmettik medıa jazbalary sıaqty onlaın mazmun katalondyq aýdıtorıaǵa dál aýdarylýy kerek. Aýdarmashynyń kásibı qyzmetteri aýdarmalardyń dál jáne qatesiz, sonymen qatar ózekti jáne mádenıetke sáıkes bolýyn qamtamasyz etedi.

Aýdarma qyzmetterin izdeý kezinde osy salada keń tájirıbesi bar qyzmet provaıderin tańdaý mańyzdy. Olardyń til bilimi men tájirıbesin, sondaı-aq olardyń ádistemelerin tekserińiz. Bilikti jáne tájirıbeli qyzmet kórsetýshimen yntymaqtastyq aýdarmalardyń dál jáne mádenı erekshelikterdi eskere otyryp oryndalýyn qamtamasyz etedi. Jaqsy aýdarma qyzmeti sonymen qatar mazmundy lokalızasıalaýǵa jáne onyń maqsatty aýdıtorıaǵa sáıkestigin qamtamasyz etýge kómektesedi.

Qorytyndylaı kele, kásibı aýdarma qyzmetteri Katalan tilinde sóıleıtin aýdıtorıa men Katalan tilinde sóılemeıtin aýdıtorıa arasyndaǵy mańyzdy baılanysty qamtamasyz etetinin atap ótken jón. Tájirıbeli jáne óz isin biletin aýdarmashylar kompanıalarǵa maqsatty naryqtarǵa shyǵýǵa jáne olardy qyzyqtyrýǵa, sondaı-aq olardyń zańdy mindettemelerin oryndaýǵa kómektese alady. Saıyp kelgende, joǵarydaǵy keńesterdi oryndaý tıimdi jáne dál aýdarmany qamtamasyz etýge kómektesedi.

Katalan tilinde qaı elder sóıleıdi?

Katalan tilinde Ispanıa, Andorra jáne Fransıa sıaqty birneshe elderde sóıleıdi. Valensıa qaýymdastyǵynyń keıbir bólikterinde ol Valensıa dep te atalady. Sonymen qatar, Katalan tilinde Soltústik Afrıkadaǵy Seýta men Melılla avtonomdy qalalarynda, sondaı-aq Balear araldarynda sóıleıdi.

Katalan tiliniń tarıhy qandaı?

Katalan tiliniń 10 ǵasyrdan bastaý alatyn uzaq jáne alýan túrli tarıhy bar. Bul roman tili, ıaǵnı ol latyn tilinen shyqqan jáne onyń tamyry Pıreneı túbeginiń soltústik-shyǵys bóligine deıin sozylady. Katalan tili 11-15 ǵasyrlar aralyǵynda qazirgi Fransıa, Italıa jáne Ispanıanyń bólikterin qamtıtyn Aragon tájiniń tili boldy. Osy ýaqyt ishinde til búkil aımaqqa ońtústik pen shyǵysqa tarady.
Ǵasyrlar boıy katalan tili basqa tilderge, sonyń ishinde fransýz, ıspan jáne ıtalán tilderine qatty áser etti. Orta ǵasyrlarda ol Maıorka Koróldiginiń resmı tili boldy jáne Katalonıa men Aragon sottarynyń tańdaýly tiline aınaldy. Ol Valensıanyń keıbir aýdandarynda jáne Balear araldarynda da qoldanylǵan. Nátıjesinde, til basqa tilderdiń elementterin qabyldaǵanyna qaramastan, óziniń erekshe erekshelikterin saqtaı aldy.
18 ǵasyrda, Býrbondar aımaqty baqylaýǵa alǵan kezde, katalan tili resmı til retinde ıspan tiline aýystyryldy jáne aımaqtyń keıbir bólikterinde zańsyz dep tanyldy. Bul tyıym 19 ǵasyrdyń ortasyna deıin sozyldy, sodan beri tildiń tanymaldyǵy artty. Qazirgi ýaqytta bul til Ispanıada da, Fransıada da resmı dep tanyldy jáne sońǵy onjyldyqtarda Jandaný kezeńinen ótti.

Katalan tiliniń damýyna eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Djaýme II Aragon (1267-1327): ol Katalan tilin Pıreneı túbeginiń basqa dıalektilerimen jáne tilderimen biriktirip, qazirgi Katalan tiliniń izasharyn jasady.
2. Pompeý Fabra (1868-1948): kóbinese "qazirgi Katalan tiliniń ákesi" dep atalady, Fabra til gramatıkasyn standarttaǵan jáne júıelegen kórnekti fılolog boldy.
3. Djoan Koromınes (1893-1997): Koromınes Katalon tiliniń sońǵy sózdigin jazdy, ol búgingi kúnge deıin mańyzdy anyqtamalyq basylym bolyp qala beredi.
4. Salvador Esprıý (1913-1985): Esprıý ádebıette Katalan tiliniń tanymal bolýyna yqpal etken aqyn, dramatýrg jáne esseıst boldy.
5. Gabrıel Ferrater (1922-1972): Ferrater aqyn jáne esseıst boldy, onyń ánderi Katalan mádenıetiniń kórnekti kórinisterine aınaldy.

Katalan tiliniń qurylymy qalaı?

Katalan tiliniń qurylymy svo (Sýbekt-etistik-obekt) sózderiniń retine sáıkes keledi. Bul sıntetıkalyq til, ıaǵnı ár sóz gramatıkalyq aqparattyń birneshe bóligin bere alady. Til morfologıasynyń negizgi erekshelikterine syn esimderdiń jynysy, sany jáne sáıkestigi jatady. Betke, sanǵa, aspektke jáne kóńil-kúıge baılanysty aýyzsha paradıgmalardy quraıtyn etistik konúgasıalarynyń tórt túri bar. Sondaı-aq, zat esimderdiń eki negizgi klasy bar: anyqtalatyn jáne Anyqtalmaıtyn. Anyqtalatyn zat esimderde aıqyn maqalalar bar, al belgisiz zat esimder joq.

Katalan tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Katalan tiliniń jaqsy oqýlyǵyn nemese onlaın kýrsyn tabyńyz-gramatıka men sózdik qorynyń negizderin qamtıtyn jáne jattyǵýǵa kómektesetin mysaldar men jattyǵýlardy qamtıtyn nárseni izdeńiz.
2. Tildik qoldanbalardy paıdalanyńyz-jańadan bastaýshylarǵa katalan tili sabaqtaryn usynatyn jáne úırenýge kómektesetin oıyndardy paıdalanatyn Duolingo sıaqty mobıldi qoldanbany paıdalanyńyz.
3. Katalan tilindegi fılmderdi qarańyz - Katalan tilindegi fılmderdi kórý-estý qabiletińizdi tilmen tanystyrýdyń tamasha tásili.
4. Katalan tilinde oqyńyz-Katalan tilinde jazylǵan kitaptardy, jýrnaldardy nemese gazetterdi tabýǵa tyrysyńyz, tipti birneshe betti oqysańyz da, bul sizge jańa sózder men sóz tirkesterin úırenýge kómektesedi.
5. Ana tilinde sóıleıtinderdi tyńdańyz - Katalan tilinde kóptegen podkasttar, radıo habarlary jáne teledıdar baǵdarlamalary bar, sondyqtan olardy aıtylymdy jaqsartý úshin paıdalanyńyz.
6. Aýyzeki sóıleýge mashyqtaný - kez-kelgen tildi úırenýdiń eń jaqsy tásili-ony shynymen qoldaný. Dúnıe júzinde Katalan tilinde sóıleıtin kóptegen qaýymdastyqtar bar, sondyqtan siz jattyǵatyn adamdy tabý ońaı bolýy kerek!