Qazaq Pandjabı Aýdarma

Álem barǵan saıyn kosmopolıttik sıpatqa ıe bola bastaǵan saıyn qazaq tiline aýdarý asa mańyzdy úderiske aınalýda. Álemdik naryqtardyń ósýimen qazaq tiline dál aýdarý qyzmetterine qajettilik artyp keledi. Qazaq tilin basqa tilderge aýdarý jáne kerisinshe kúrdeli proses bolýy múmkin, sapaly aýdarmany qamtamasyz etý úshin til men onyń gramatıkasyn, sondaı-aq elder arasyndaǵy mádenı aıyrmashylyqtardy túsiný mańyzdy.

Qazaq-negizinen Qazaqstanda, sonymen qatar Ózbekstanda, Qytaıda, Qyrǵyzstanda, Reseıde jáne basqa da burynǵy keńestik respýblıkalarda sóıleıtin túrki tili. Ǵasyrlar boıy oǵan arab, parsy jáne orys tilderi áser etti. Til tórt dıalektiden turady: Ońtústik, Soltústik, Ońtústik-Shyǵys jáne Batys. Qaı dıalekt aýdarylǵanyna baılanysty keıbir gramatıka men qoldaný erejeleri ózgerýi múmkin. Nátıjesinde, aýdarma jobasyna kirispes buryn ár dıalektini túsiný mańyzdy.

Sonymen qatar, tildi qabyldaýǵa áser etýi múmkin mádenı núanstarǵa sezimtal bolý óte mańyzdy. Mysaly, iskerlik máselelerdi talqylaý kezinde resmı til jıi qoldanylady, al kezdeısoq áńgimelerde beıresmı tilge artyqshylyq beriledi. Sondaı-aq aýdarmashynyń jasyn eskerý mańyzdy, óıtkeni jas aýdarmashylar ondaǵan jyldar buryn qoldanylǵan eski sózderdi nemese sóz tirkesterin bilmeýi múmkin.

Sońynda, aýdarmashylar úshin alfavıtpen jáne olar aýdaratyn tildiń jazý júıesimen tanys bolý mańyzdy. Qazaq tili úsh túrli alfavıtpen jazylǵan, biraq búginde kırıllısa jıi qoldanylady. Sonymen qatar, tildiń ózindik jazbasha belgileri bar, olardy aýdarý kezinde eskerý qajet.

Qorytyndylaı kele, qazaq tiline aýdarý tildi, onyń dıalektilerin, mádenı núanstary men álipbıin túsinýdi talap etedi. Osy aspektilerdiń barlyǵyn eskere otyryp, aýdarmashylar josparlanǵan habarlamany dál jetkizetin aýdarmalardyń joǵary sapasyn qamtamasyz ete alady.

Qaı elderde qazaq tilinde sóıleıdi?

Qazaq tili Qazaqstanda resmı til bolyp tabylady, sondaı-aq Reseıde jáne Qytaıdyń, Aýǵanstannyń, Túrkıanyń jáne Mońǵolıanyń keıbir bólikterinde sóıleıdi.

Qazaq tiliniń tarıhy qandaı?

Qazaq tiliniń tarıhy 1400 jyldardan bastalady, ol alǵash ret Ortalyq Azıa dalasynda turatyn kóshpeli túrkitildes taıpalar arasynda jazbasha til retinde qoldanylǵan. Qazaq tilindegi kóptegen sózder basqa túrki tilderinen, sondaı-aq parsy, arab jáne orys tilderinen alynǵan dep esepteledi. 18 ǵasyrǵa qaraı Qazaq tili Qazaqstanda basym tilge aınaldy, al stalındik kezeńnen keıin ol 1996 jyly Qazaqstannyń resmı tiline aınaldy. Búginde oǵan negizinen Qazaqstanda, Ózbekstanda jáne Reseıde 11 mıllıonnan astam adam sóıleıdi.

Qazaq tiliniń damýyna eń kóp úles qosqan top-5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Abaı Qunanbaıuly (1845-1904) - qazirgi qazaq ádebıetiniń atasy, jańa ádebı stıl engizgen jáne tildi jańǵyrtqan aqyn jáne fılosof retinde keńinen tanymal.
2. Maǵjan Jumabaev (1866-1938) - qazirgi qazaq tiliniń jazýyn standarttaǵan jazýshy jáne pedagog.
3. Muhtar Áýezov (1897-1961) - kórnekti jazýshy, dramatýrg jáne qazirgi qazaq tiliniń kodıfıkasıasy men damýyna úles qosqan Keńestik Qazaqstannyń birinshi bilim mınıstri.
4. Ǵabıt Músirepov (1894-1937) - qazaq tiliniń damýyna erte úles qosqan lıngvıs, pedagog jáne etnograf.
5. Eran Nysanbaev (1903-1971) - til reformatory jáne Qazaq Ǵylym akademıasynyń negizin qalaýshy, qazaq tilin jańǵyrtýǵa zor úles qosty.

Qazaq tiliniń qurylymy qalaı?

Qazaq tiliniń qurylymy aglútınatıvti. Bul sózderdiń árqaısysy bir maǵynaǵa ıe morfemalardy biriktirý arqyly jasalatynyn bildiredi. Sondaı-aq, qazaq tilinde ergatıvti-absolútti sıntaksıs bar, ıaǵnı ótpeli sóılemniń sýbektisi men ótpeli sóılemniń obektisi birdeı nysanda belgilenýi múmkin. Tilde toǵyz zat esim jáne alty etistik shaq bar.

Qazaq tilin barynsha durys tásilmen qalaı úırenýge bolady?

1. Negizderdi úırenýden bastańyz. Alfavıtti jáne sózderdi qalaı oqý, jazý jáne aıtýdy úırenińiz. 2. Gramatıka negizderin jáne sóılem qurylymyn bilińiz. Internetten kóptegen paıdaly resýrstardy taba alasyz. 3. Aýyzeki tilmen tanysý úshin qazaq mýzykasyn tyńdap, qazaq fılmderi men teleshoýlaryn kórińiz. 4. Tárbıeshimen nemese ana tilinde sóıleıtin adammen jattyǵý jasańyz. Erkin sóıleý úshin osy tilde sóıleý jáne estý jattyǵýlaryn jasaý mańyzdy. 5. Oqýyńyzdy jalǵastyryńyz. Kún saıyn tildi úırenýge jáne ony qoldanýǵa az ýaqyt bólińiz. 6. Mádenıetke enińiz. Kitap oqý, mýzyka tyńdaý jáne qazaq ómir saltymen tanysý Sizge tildi jaqsy túsinýge kómektesedi.

Pandjabı tiline aýdarý-jazbasha nemese aýyzeki aǵylshyn tilin pendjabı tiline aınaldyrý prosesi. Pendjab tiline aýdarý Pendjab tilinde sóıleskisi keletin kásiporyndar men jeke tulǵalar úshin mańyzdy.

Pandjabı-Úndistannyń resmı tilderiniń biri, eldegi eń kóp sóıleıtin ekinshi til, búkil álem boıynsha 100 mıllıonnan astam adam sóıleıdi, eń aldymen Úndistan men Pákistanda. Bul sonymen qatar Ulybrıtanıadaǵy, AQSH-taǵy jáne Kanadadaǵy kóptegen sheteldik Úndi jáne pákistandyq ımıgranttardyń negizgi tili.

Pendjabı tili ǵasyrlar boıy damydy, arab, parsy, sanskrıt jáne basqa tilderden sózder men sóz tirkesterin qabyldady jáne engizdi. Nátıjesinde, ana tilinde sóılemeıtin adamdar ony túsiný qıynǵa soǵýy múmkin. Pendjab tilindegi kásibı aýdarmalar kez-kelgen habarlamanyń maǵynasyn durys jetkizýdi qamtamasyz etý úshin óte mańyzdy.

Jazbasha aýdarma qyzmetterin pendjabıge mazmundy dál aýdarý úshin mashınalyq aýdarma, glosarı jáne sózdik sıaqty baǵdarlamalyq quraldardyń tirkesimin paıdalanatyn tájirıbeli aýdarmashylar usynady. Tájirıbeli aýdarmashylar sonymen qatar maǵynanyń saqtalýyn qamtamasyz etý úshin aýdarylǵan qujattardy qaraıdy.

Boljaldy habarlamanyń mánmátinin túsiný qabiletinen basqa, kásibı aýdarmashylar habarlamalardyń durys túsindirilmeýin qamtamasyz etý úshin tildiń mádenıetin, mádenı aıyrmashylyqtary men núanstaryn túsinedi.

Pandjabı tilindegi aýdarma ártúrli tilderde sóıleıtin adamdar arasyndaǵy qarym-qatynastyń ajyramas bóligi bolyp tabylady. Úndistanda nemese Pákistan sıaqty pendjabı tilinde sóıleıtin basqa elderde bıznes júrgizetin kompanıalar óz klıentterimen jáne seriktesterimen Pendjab tilinde sóılese alýy kerek. Pandjabıdegi kásibı aýdarmalar bilim berý, quqyq qorǵaý, densaýlyq saqtaý jáne memlekettik qyzmetter salasynda jumys isteıtin uıymdar úshin de óte mańyzdy.

Tıimdi komýnıkasıany qamtamasyz etý úshin kompanıalar pandjabı tiline dál, ýaqtyly jáne únemdi aýdarmalardy usyný úshin tájirıbeli jáne senimdi aýdarma qyzmetterin izdeýi kerek. Kásibı aýdarmashylar kompanıalarǵa pandjabı tilinde sóıleıtin kez kelgen aımaqta klıenttermen jáne seriktestermen senimdi qarym-qatynas ornatýǵa kómektese alady.

Pandjabı tilinde qaı elder sóıleıdi?

Pandjabı negizinen Úndistan men Pákistanda sóıleıdi. Ol sondaı-aq Ulybrıtanıadaǵy, Kanadadaǵy, Avstralıadaǵy jáne Amerıka Qurama Shtattaryndaǵy shaǵyn popýlásıalarda sóıleıdi.

Pendjabı tiliniń tarıhy qandaı?

Pendjabı tili-2000 jyldan astam ýaqytqa sozylǵan jazbasha dálelderi bar álemdegi eń kóne tilderdiń biri. Bul sanskrıtten jáne basqa ejelgi tilderden shyqqan úndieýropalyq til, búkil álem boıynsha shamamen 80 mıllıon adam sóıleıdi, negizinen Úndistannyń Pendjab shtatynda, sonymen qatar Pákistan, Amerıka Qurama Shtattary, Kanada jáne Ulybrıtanıanyń bólikterinde.
Pandjabıdiń eń alǵashqy jazbasha túri bizdiń zamanymyzdyń 11 ǵasyryna jatady, ol ındýızmniń vedalyq jazbalarynda qoldanylǵan. Osy kezeńnen keıin pandjabı jeke tilge aınaldy jáne sıkhter dini mádenıetiniń bóligi retinde tanymal boldy. 18 ǵasyrda pendjabı ádebıeti órkendep, onyń áseri búkil úndi sýbkontınentine tarady. Pandjabı mádenıeti 19 ǵasyrda pandjabı poezıasy men halyq ánderiniń paıda bolýymen odan ári damydy.
20 ǵasyrdyń basynda Úndistannyń bólinýi pandjabı tilinde sóıleıtin aımaqty eki saıası qurylymǵa — Úndistan men Pákistanǵa bóldi. Sodan beri eki elde de pandjabı resmı tilderdiń birine aınaldy. Búgingi tańda pendjabı tili búkil álem boıynsha mıllıondaǵan adamdardyń mádenıeti men jeke basynyń mańyzdy bóligi bolyp qala beredi.

Pandjabı tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Gýrý Nanak Dev Djı 2. Baba Farıd 3. Bhaı Gýrdas 4. Varıs Shah 5. Shahıd Bhagat Sıngh

Pendjabı tiliniń qurylymy qalaı jumys isteıdi?

Pandjabı tili basqa úndi-eýropalyq tilderge uqsas fonologıalyq, morfologıalyq jáne sıntaksıstik qurylymǵa ıe. Ol gýrmýhı shrıftimen jazylǵan jáne onyń fonetıkasy gýrmýhı alfavıtine negizdelgen. Bul aglútınatıvti til, ıaǵnı qarapaıym sózderdi biriktirý jáne olarǵa prefıkster nemese jurnaqtar qosý arqyly jańa sózder túzedi. Zat esimder men etistikter jynysyna, sanyna jáne ýaqytyna qaraı eńkeıedi jáne kóptegen sózderdiń gramatıkalyq septik jalǵaýlary da ártúrli. Sózderdiń reti ádette kelesideı: sýbekt-obekt-etistik.

Pandjabı tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Sabaqqa qatysý: pandjabı til sabaǵyna qatysý-til úırenýdiń eń jaqsy jáne tıimdi ádisi. Aımaǵyńyzdaǵy sabaqtardy izdeńiz nemese úıden shyqpaı-aq qatysa alatyn onlaın kýrstardy tabyńyz.
2. Tyńdańyz jáne elikteńiz: pandjabı turǵyndarynyń aıtqanyn tyńdap, olardyń aıtqanyn qaıtalaı bastańyz. Bul tildi jaqsy túsinýge kómektesedi jáne oǵan óz nazaryńyzben sóıleı bastaýǵa kómektesedi.
3. Pandjabıde fılmder men teleshoýlardy kórińiz: pandjabıde fılmder men teleshoýlardy kórý tildi jaqsyraq túsinýge kómektesedi. Siz sóılesýlerdi túsinip, jańa sózder men sóz tirkesterin tańdaı alasyz.
4. Pendjabıdegi gazetter men kitaptardy oqyńyz: pendjabıdegi gazetter men kitaptardy oqý sizdiń oqý daǵdylaryńyzdy damytýǵa jáne mádenıetti jaqsy túsinýge kómektesedi.
5. Ana tilinde sóıleýshimen jattyǵý: pandjabı tilinde sóıleıtinmen sóılesý-tildi úırenýdiń eń jaqsy tásili. Bul sizge aıtylymnyń núanstaryn jáne sóılemniń qurylymyn túsinýge kómektesedi.
6. Resýrstardy paıdalanyńyz: oqytýdy tolyqtyrý úshin til úırený qoldanbalaryn, podkasttardy, veb-saıttardy jáne basqa resýrstardy paıdalanyńyz. Bul sizge tildik daǵdylardy úırenýge jáne jetildirýge múmkindik beredi.