Мари Чувашовскай Тылбаастаа

Омук тылын тылбааһа: тыл культурнай хардарыта өйдөһүү туһугар тылбаас

Манна даҕатан эттэххэ, аан дойдутааҕы тылбаас сулууспата, культурнай уратылары туоратар, чопчу уонна үрдүк хаачыстыбалаах тылбаастары хас да тылга чуолкайдыыр. 2012 сыллаахха тэриллибит, тыл өҥөтүн тиһигин лидер быһыытынан көрдөрбүтэ уонна тылбаас эйгэтэ киэҥ, ол иһигэр медицинскэй, урбаанньыттар, техническэй уонна маркетинг бырайыактарын кытта ситимниир.

Компания тыл харгыстарын ааспыт сылга аан дойдуга биир саамай эрэллээх тылбаас сулууспата оҥорбута. Кини хамаандата Испан, француз, немецкэй, Италия, нуучча, Кытай уонна Япония курдук араас тылларынан идэтийэн үөрэтэр экспертэр тумуктарыттан турар. Тыл бары тылбаастара чуолкай уонна тыл нуорматыгар сөп түбэһиннэрэн үөрэтиллэллэр, олохтоох үгэстэри, регионнары уонна диалектары болҕомтоҕо ылан туран.

Манна даҕатан эттэххэ, Локализацияҕа өҥөлөрү оҥорор. Бу тииптээх тылбаас тиэкиһин культурнай күүтүүлэргэ уонна тус аудиторияҕа сөп түбэһиннэрэн сөп түбэһэр. Тылбаасчыттар уонна тылбаасчыттар киэҥ нэлэмэн сирдэринэн тэлэһийэн, олохтоох Салайыныылартан чопчу культурнай администрацияҕа тиийэ кэлим быһаарыылары биэриэхтэрин сөп.

Ону таһынан компания атын өҥөлөрү оҥорор, дьыалабыай көрсүһүүлэргэ тылбаасчыттар, аудио/видеоперевод, солбуйар уонна субитрдар курдук киэҥ өҥөнү биэрэр. Компания профессиональнай хамаандата сакаасчыт бюджетын учуоттаан түргэн уонна чуолкай тылбааһы хааччыйар туһугар 24/7 тоҕоостоох.

Манна даҕатан эттэххэ, сүрүн болҕомто максимальнай эффективностаах хаачыстыбалаах тылбаастары биэриигэ ууруллар. Компания хаачыстыбаны хонтуруоллааһын уонна кэмигэр түмүгү ылыыга дьулуһуутун бигэ дьаһалынан киэн туттар. Хампаанньа эмиэ клиеннэри кытары кытаанах сыһыаны тутарга уонна чааһынай сервис киллэрэ сатыыр.

Марийскайы кытта тылбаас-тыл уонна култуура мэһэйдэрин туоратыан баҕарар дьоҥҥо үчүгэй вариант. Бэйэтин этиллибит экспертэр хамаандаларынан, көдьүүстээх стандартизированнай процесстарга уонна өҥө киэҥ араҥатыгар туһуламмыт экспертэр, биллэн турар, боростуой уонна көдьүүстээхтик алтыһыы тахсара саарбаҕа суох.

Мари тылынан ханнык дойдуларга этэллэрий?

Марийском языке в основном говорят в России, но мы носители имеет Эстонии и Украине. Бу официальнай тыл Марий Эл Өрөспүүбүлүкэтигэр, Российскай Федерация субъега.

Мария тылын историята хайдаҕый?

Мари тыла Урал тылыгар сыһыаннаах уонна Марий Элгэ, Российскай Федерация састаабыгар 450 000 киһи төрөөбүт тыла буолар. Онно былыргы финн-угорскай нэһилиэнньэ ыччата буолар мариецтар этэллэринэн, бу оройуоҥҥа киин уонна Хотугу Европаттан биһиги эрабыт иннинээҕи 3000 сыл кэриҥэ миграция саҕаламмыт. Мари тылын туһунан урут суругунан ахтыы 1243 с. үөскээбитэ,улуу кинээс Владимир Всеволодович Юрьев (билигин Ярославь быһыытынан биллэр). Тылга икки араас диалектар бааллар - хайа уонна лугова Мария, кинилэр айымньы, грамматика уонна тыл саппааһын көрүүтүнэн уратыланаллар. Мария тылын устуоруйатын тухары татаар, нуучча уонна немецкэй тыллартан киирии тыллары иҥэрбитэ. 19- с үйэҕэ тыл кириллицаны суруйуу саҕаламмыта, онтон сэбиэскэй кэмҥэ литературнай тыл быһыытынан күүскэ пропагандаламмыта уонна үөрэх уонна официальнай докумуоннарга туттуллубута. Кэнники сылларга тылы тилиннэриигэ, ордук цифровой технологиялары туһаныы суотугар кыһамньылар ылылыннылар.

Мари тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһи кимнээҕий?

1. Марио Салазар-икки тыллаах мариец уонна Сан- Лукас-киьи Оахак, Мексика. Кини Мария тылын чинчийиигэ, докумуоҥҥа уонна чөлүгэр түһэриигэ бэйэтин үлэтин иһин билиниини ылбыта.
2. Хибер Овальдо Гонорид Сантьяго- педагог уонна тылбаасчыт марийского языка герро, Мексика. Кини атояк- де- Альварис диэн Мария тылын оскуолатын төрүттээччитэ буолар.
3. Дон Бенито Гарсия Самано-Мари тылын преподавателэ уонна Германияҕа, Мексикаҕа норуоттар икки ардыларынааҕы үөрэхтээһин киинин директора. Кини үлэтэ начальнай оскуола үөрэнээччилэригэр анаммыт Мари тылынан бастакы үөрэх программатын оҥорууга сүҥкэн оруолламмыта.
4. Сессар А. Варон- антрополог, Мария тылын чинчийиигэ уонна докумуонугар сүҥкэн үлэни оҥорбут. 2009 сыллаахха индеецтар тылларын национальнай институтун кытары "Tommon Voice" диэн Мари тылын грамматикатыгар бастакы кинигэни бэчээттэппитэ.
5. Хувентина Валенсуэла-Герро, Мексика. Кини Герро, Мексика оҕолорго Мари тылын чөлүгэр түһэрэр киин иһинэн үлэлиир "Урамарее" ("сырдык сирэ") икки тыллаах үөрэх киинин директорынан уонна тэрийээччитинэн буолар.

Мария тылын структурата хайдах тэриллибитий?

Мария омуга диэн Урал тыла, Арассыыйаҕа Марий Эл Өрөспүүбүлүкэтин олохтооҕо уонна сорох ыаллыы регионнарга баар Урал тыла. Онно үс сүрүн диалектаахпыт: лугова, булгунньах уонна хайа. Кини синтаксиһа сүрүннээн агглютинативнай, сорох флективнай элеменнэри кытта. Тылы силиһэ уонна суффикс холбоһон, кинилэргэ баай уонна уустук морфологияны биэрэр. Улахан суолталаах тыллар эмиэ икки төгүл туттуллаллар. Туохтуур- конечное" диэн тыл бэрээдэгэ эмиэ баар, ол аата тыл ис хоһооно уонна этии бүтүүтүгэр көһөр.

Мари тыла ордук сөптөөх ньыманан үөрэтэрий?

1. Мария тылын чинчийэр үөрэх пособиетын атыылаһыҥ, холобур, "аныгы марийского языка Курс современного марийского языка" Кеннеты Э. Кофт.
2. Кэпсэтиигэ кыайан киирбэтэххит иһин Мари тылын илдьэ сылдьыаххыт.
3. Эһиги региоҥҥа ыытыллар Мари тылынан эбэтэр курстарга сылдьыҥ.
4. Онлайн- ресурсалары туһаныҥ бэйэ кыаҕын туһанарга веб- сайт, аудио- видеозапись, аудио- видеозаписи, ону тэҥэ интерактивнай тыллар приложенияларын.
5. Мари омук культурнай үгэстэрин уонна үгэстэрин кытта билсиҥ, тыл үөрэхтэрин өссө хаҥатаары.
6. Мария музыкатын истиҥ уонна Мария киинэлэри тыл дорҕоонугар үөрэммит буолуҥ.

Чувашов тылбааһа, ону тэҥэ Чувашия транслитерацията-бу чуваш тылынан бодоруһарга туттуллар тылбаас анал формата. Бу тыл Россия уонна Украина сорох оройуоннарыгар олорор чуваш омугар төрөөбүт тыл буолар. Бу түүр тылларыттан биирдэстэрэ мөлүйүөнтэн тахса киһи саҥарар, тылбаас улахан суолталаах.

Чуваш тылын эбэтэр киниэхэ сөпкө тылбаастыырга, транслитерация уустук көрүҥүн өйдүөххэ наада. Ити чуваш алфавита Латин алфавитыттан уратыта диэн, сүрүннээн Европа тылларыгар туһаныллар. А, Б, К курдук күүстээх кириллическай буукубалардаах тыллар түмүгэр, өйдөөх ааҕааччы буолуохтаахтар.

Төрүт тылынан тылбаас процеһа хас да түһүмэхтэн турар. Бастатан туран, тылбаасчыт төрүт да, целевой да тылы үчүгэйдик баһылыахтаах. Кинилэр төрүт тыл ис хоһоонун, суолтатын уонна суолтатын өйдүөхтээхтэр. Ол кэнниттэн целевой тыл грамматическай быраабылаларын уонна структураларын болҕомтоҕо ылан, целевой тылынан сөпкө тиэрдиэхтээх.

Тылбаасчыт тылбаасчыт тылбаастаммыт версияны кытта оригинальнай тиэкиһи кичэйэн тэҥнээн көрүөхтээх. Бу тылбаас чопчу уонна сөптөөх иһитиннэрии оҥоһулларын мэктиэлиир. Тылбаасчыт ону тэҥэ салгыы бэрэбиэркэлиири ыытыыга ханнык баҕарар култуура уонна ыһаарылыыр тыл чуолкай тылбаастаммытын итэҕэтээри эппиэтинэһи сүктэрэр.

Чуваш тылын үөрэтиэн баҕарар киһиэхэ онлайн уонна университеттарга баар араас курстар бааллар. Ол эрээри тылы үөрэтии төрүт тыл толору өйдөбүлүн хааччыйбат диэн суолталаах. Хас да сыллаах практикаҕа, бэйэни харыстаныыга эрэ баһылыахха сөп.

Уопсайынан, чуваш тылын тылбаастааһын-омук тылын кытта бодоруһуоххутун баҕарар буоллаххытына баһылыыр улахан үөрүйэх. Сөптөөх сыһыан, билии- көрүү кэмигэр ити элбэх бириэмэни ылар да, туһаны аҕалыан сөп.

Ханнык дойдуларга чуваш тылынан саҥаралларый?

Чуваш тылынан ордук Чувашия Республикатыгар, ону таһынан Марий Эл, Татарстаҥҥа уонна Удмуртияҕа, Казахстаҥҥа уонна Украинаҕа саҥарар.

Чуваш тылын историята хайдаҕый?

Чуваш тыла-Российскай Федерацияҕа 1,5 мөлүйүөн киһи саҥарыллар түүр тыла. Бу түүр тылларыгар огурсу соҕотох бэрэстэбиитэлэ. Былыр ити тылынан билигин Чувашия Республиката диэн биллибит оройуоннарга кэпсииллэрэ.
Чуваш тылын историятын 13- с үйэҕэ диэри кэтээн көрүөххэ сөп, онтон саамай эрдэтээҕи сурук- Бичик ахтыылара 14-15 үйэ рукопиһыгар булуллубуттара. Бу суруйуулартан үгүстэрэ тыл кэмиттэн улахан уларыйыылар тахсыбыттарын туоһулууллар. 15- с үйэҕэ чуваш тыла ыаллыы татаар тылын күүстээх сабыдыалынан сылдьыбыта уонна старотатарскай алфавитынан суруллубута.
18- с үйэҕэ алфавиты кириллицаҕа олохтообут нуучча учуонайа Семен Ремезов айбыта. Бу саҥа алфавит 19 үйэ саҥатыгар бастакы бэчээттэммит чувашистар кинигэлэрин оҥорорго туһаныллыбыта. 19 үйэ бүтүүтэ чуваш тыла Россия империятын официальнай тылынан билиниллибитэ уонна бу кэмҥэ атын литературнай айымньылар тэриллибиттэрэ.
Чувашов тылынан салгыы кэпсэтэр кэмнэрбит, ону тэҥэ Чувашия Республикатын сорох оскуолаларыгар үөрэтэллэр. Ону тэҥэ Россияҕа да, кыраныысса таһыгар тылы харыстааһыҥҥа уонна популяризациялааһыҥҥа актыыбынай кыһамньылар үөскүүллэр.

Чуваш тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһи кимнээҕий?

1. Михаил Васильевич Яковлев-Саха государственнай педагогическай университетын лингвиһэ уонна профессора, тыл бастакы кэлим грамматикатын оҥорбут.
2. Яков Костюков-лингвист уонна профессор чувашистскай государственнай педагогическай университет профессора, элбэх үлэни редакциялаан, бэчээттээн таһаарыыга бэйэтин кылаатын киллэрбит.
3. Николай Зиберов-чуваш тыла Латинскай графигы киллэриигэ бөдөҥ кылаат.
4. 1904 сыллаахха чуваш тылынан бастакы оскуола учебнига Василий Песков- учуутал.
5. Олег Бессонов-тыл араас диалектарын холбуурга улэлиир аныгы стандарт чуваш тылын ырытан онорууга сабыдыаллаах фигура.

Чуваш тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Чуваш тыла түүр тылларыгар сыһыаннаах. Бу агглютинативнай тыл, ол аата тылы хас да приставка уонна суффикс силбэһиилэригэр олоҕуран үөскэтэр. Тыл бэрээдэгэ, быраабыла курдук, субъект-тыл бэрээдэгэр сыһыаннаах, этии ис бэрээдэгэр сыһыаннаах. Баар дьон икки көлүөнэҕэ арахсаллар уонна кылаас суффикстарын ахсааны, падежтары уонна быһаарыылары туһаналлар. Туохтуурдар туһааннаах этиилэри кытта сөп түбэһэллэр уонна аспект кэмиттэн көрөн кэлэллэр.

Чуваш тыла саамай сөптөөх ньыманан үөрэтэрий?

1. Алфавит курдук төрүт тылы үөрэтии, базовай грамматика курдук төрүт тылы үөрэтии саҕаланна. Онлайн ресурсалара хас да уратылаахтар Chuvash.org или Chuvash.eu бу эһиэхэ көмөлөһүөн сөп.
2. Аудиозаписи с носителей языка и примеры предложения, чтобы сделать база разговорных слов и фраз. Радопрограмманы уонна киинэлэри уонна телепрограммалары истиҥ. Тыл үөрэтиигэ тирэҕирэн, тупсаҕай көрүҥнээх, тупсаҕай көрүҥнээх буоларга дьулуһуҥ.
3. Эһиги үөрэммиккитин, тылбытын илдьэ сылдьыҥ дуу, эбэтэр онлайн форумнарга дуу. Бу эһиэхэ олохтоох нэьилиэктэри хабан, култуура туһунан өйдөбүлү ыларга көмөлөһүөҕэ.
4. Тыл саппааһын уонна грамматикатын тупсарар туһугар кинигэлэри уонна хаһыаттары ааҕыҥ. Чем больше читать, тем лучше будет вашим понимание и грамматика.
5. Дьэ, чувашистыы тылынан тиэкистэри суруйуу, Чувашия онлайн форумнарыгар кыттыы уонна экзаменнарга бэлэмнэнии курдук көрүҥнэри эбии киллэриҥ. Ити эйиэхэ тылы бигэтик баһылыырга көмөлөһүөҕэ.