Чӑвашла Эстонла Куҫар

Чӑвашла куҫару, чӑваш транслитерацийӗ пекех паллӑ, - чӑвашла хутшӑнма усӑ куракан ятарлӑ куҫару форми. Ҫак чӗлхе Раҫҫейпе Украинӑн хӑш-пӗр районӗсенче пурӑнакан чӑваш халӑхӗшӗн тӑван чӗлхе пулса тӑрать. Ку вӑл тӗрӗк чӗлхисенчен пӗри, унта миллион ытла ҫын калаҫать, куҫару валли кирлӗ чӗлхе тӑвать.

Чӑваш чӗлхинчен е ун ҫине тӗрӗс куҫарас тесен транслитерацин кӑткӑс формисене пурнӑҫри пӗлтерӗшлӗ. Ҫакӑ чӑваш алфавит латин алфавитӗнчен уйрӑлса тӑнипе ҫыхӑннӑ, вӑл ытларах европӑри чӗлхесемшӗн усӑ курать. Ҫавна пула Кириллла саспаллисемпе ҫырнӑ Сӑмахсем, А, Б, К, У, вӗсен латинла эквиваленчӗсене улӑштармалла, вулакана ӑнланмалла пултӑр.

Чӑвашла куҫару процесӗ темиҫе тапхӑра кӗртет. Пӗрремӗшӗнчен, тӑлмачӑн пуҫламӑш чӗлхене те, тӗллевлӗ чӗлхене те лайӑх пӗлмелле. Вӗсен предложени тытӑмне, пуҫламӑш чӗлхе пӗлтерӗшне тата калӑпӑшне ӑнланмалла. Унтан вӗсем ҫакна тӗллевлӗ чӗлхепе тӗрӗс калама пултараҫҫӗ, тӗллевлӗ чӗлхе сӗнӗвӗсен грамматика правилисемпе структурине шута илсе.

Куҫару пӗтсен тӑлмачӑн куҫарнӑ версипе оригиналлӑ текста тӗплӗн танлаштармалла. Ку куҫару тӗп-тӗрӗс те тӗп-тӗрӗс пӗлтерессе шантарать. Тӑлмачӑ та, кирек мӗнле культурӑллӑ ссылкӑсене тата жаргонла сӑмахсене куҫарнине тӗрӗслес тесе, малашнехи тӗрӗслевсемшӗн яваплӑ.

Чӑваш чӗлхине вӗренес текенсемшӗн онлайн университетсенче те юрӑхлӑ тӗрлӗ курс пур. Анчах та чӗлхене вӗренни чӑвашла тӗплӗ куҫарӑва тивӗҫтерейменнине ӑнланни пӗлтерӗшлӗ. Транслитаци йӗркине нумай ҫул хушши практикӑра тата хӑйсене шеллемесӗр ӗҫленипе ҫеҫ алла илме пулать.

Пӗтӗмӗшпе илсен, чӑвашла куҫару - питӗ кирлӗ хӑнӑху, эсир чӑваш халӑхӗпе хутшӑнас тетӗр пулсан, ӑна алла илмелле. Тӗрӗс майсемпе пӗлӳсем вӑхӑтӗнче ку вӑхӑт нумай йышӑнма пултарать, анчах усӑ кӳме пултарать.

Хӑш ҫӗршывсенче чӑвашла калаҫаҫҫӗ?

Чӑвашла ытларах Раҫҫей Чӑваш Республикинче, ҫавӑн пекех Раҫҫейри, Тутарстанри Тата Удмуртири хӑш-пӗр районсенче, Ҫавӑн пекех Казахстанра Тата Украинӑра калаҫаҫҫӗ.

Чӑваш чӗлхи историйӗ мӗнле?

Чӑваш чӗлхи - Раҫҫей Федерацийӗнче 1,5 миллиона яхӑн ҫын калаҫакан тӗрӗк чӗлхи. Вӑл тӗрӗк чӗлхисен хӑяр турачӗн пӗртен-пӗр представителӗ. Ку чӗлхепе историсем ытларах раҫҫей Атӑлҫи тӑрӑхӗнче вырнаҫнӑ Чӑваш Ен Республики пулса тӑракан районсенче калаҫнӑ.
Чӑваш чӗлхин документлӑ историне 13 ӗмӗрччен йӗрлесе тупма пулать, ҫитменнине чи ир асӑннисене 14-15 ӗмӗр алҫырӑвӗсенче тупнӑ. Ҫак алҫырусенчен нумайӑшӗ чӗлхе вӑхӑт иртнӗҫемӗн чылай улшӑнусем тӳснине ҫирӗплетсе параҫҫӗ. 15 ӗмӗрте чӑваш чӗлхи кӳршӗри тутар чӗлхипе ылтӑн Ордӑн вӑйлӑ витӗмӗпе пулнӑ, ӑна старотатар алфавитӗпе ҫырнӑ.
18-мӗш ӗмӗрте чӑваш алфавитне вырӑс ученӑйӗ Семен Ремезов тунӑ, вӑл ӑна кириллицӑра никӗсленӗ. Ҫак ҫӗнӗ алфавитпа 19 ӗмӗр пуҫламӑшӗнче пӗрремӗш пичетленӗ чӑваш кӗнекисене тума усӑ курнӑ. 19 ӗмӗр вӗҫнелле чӑваш чӗлхине Раҫҫей империйӗн официаллӑ чӗлхи тесе йышӑннӑ, ҫак тапхӑрта тӗрлӗ литература произведенийӗсем йӗркеленӗ.
Чӑвашла пирӗн кунсенче те калаҫаҫҫӗ, Ҫавӑн пекех Чӑваш Енри хӑш-пӗр шкулсенче те вӗрентеҫҫӗ. Ҫавӑн пекех раҫҫейре те, ют ҫӗршывсенче те чӗлхене упрас тата сарас енӗпе хастар вӑй хураҫҫӗ.

Чӑваш чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Михаил Васильевич Яковлев - чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн профессорӗ, чӑваш чӗлхин пӗрремӗш комплекслӑ грамматикине туса хатӗрленӗ.
2. Яков Костюков-лингвист тата Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн профессорӗ, нумай ӗҫ редакциленипе тата пичетленипе чӗлхине ҫӗнетес ӗҫе хӑйӗн тӳпе хывнӑскер.
3. Николай Зиберов - латинла графикӑна чӑвашла кӗртес ӗҫе пысӑк тӳпе хывни.
4. Василий Песков – 1904 ҫулта чӑваш чӗлхипе пӗрремӗш шкул учебникӗ туса хунӑ педагог.
5. Олег Бессонов – чӑваш чӗлхин тӗрлӗ диалекчӗсене пӗрлештерес тӗлӗшпе ӗҫленӗ хальхи стандартлӑ чӑваш чӗлхине туса хатӗрлес тӗлӗшпе витӗмлӗ фигура.

Чӑваш чӗлхи структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Чӑваш чӗлхи тӗрӗк чӗлхисен ҫемйине тивет. Ку агглютинативлӑ чӗлхе, вӑл сӑмахсем тӗп сӑмах ҫумне темиҫе приставкӑсемпе суффикс хушнипе йӗркеленнине пӗлтерет. Сӑмах йӗрки, яланхи пекех, субъект-глагол, пуплевӗшсен ӑшӗнчи сӑмахсен ирӗклӗ йӗркипе. Чӗрчунсем икӗ пая пайланаҫҫӗ, число, падеж тата паллӑ тума класс суффиксӗсемпе усӑ кураҫҫӗ. Глаголсем тивӗҫлӗ сӗнӳсемпе килӗшеҫҫӗ те вӑхӑтпа анспекта кура вырнаҫаҫҫӗ.

Чӑваш чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Алфавит, произведени тата база грамматики йышши чӗлхе никӗсӗсене вӗренме тытӑнӑр. Онлайн-ресурссем пур ун пеккисем. Chuvash.org е Chuvash.eu ку сире пулӑшма пултарать.
2. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе тата сӗнӳ тӗслӗхӗсемпе усӑ курӑр, калаҫу сӑмахӗсен тата пуплевсен никӗсне хӑвӑрт туса хурӑр. Радиопрограммӑсене итлӗр те чӑвашла фильмсемпе телеграммӑсене пӑхӑр. Таркӑнрах пулас тата унта хӑвна хӑтлӑрах туйас тесе, чӗлхене вӗренӗр.
3. Эсир чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе, е хӑвӑрпа, е онлайн-форумсенче мӗн вӗреннине практиклӗр. Ку сире вырӑнти нюанссене тупса культура ҫинчен кӑтарту илме пулӑшӗ.
4. Хӑвӑрӑн словарь запасне тата грамматикӑна лайӑхлатас тесе кӗнекесемпе хаҫатсене чӑвашла вулӑр. Эсир мӗн чухлӗ ытларах вулатӑр, сирӗн ӑнлану тата грамматика ҫавӑн чухлӗ лайӑхрах пулӗ.
5. Юлашкинчен, чӑвашла текстсем ҫырнӑ пек ӗҫ-хӗл тӗсӗсемпе вӗрентме, чӑваш онлайн-форумӗсене хутшӑнма тата экзаменсене хатӗрленме хушӑр. Ку сире чӗлхене ҫирӗп тытма пулӑшать.

Эстонла куҫарни тӗнчери нумай предприятисен пӗлтерӗшлӗ пайӗ пулса тӑрать. Эстонла текстсен професси куҫарӑвӗ Унран Та Эстонири хӑйӗн вӑй-хӑвачӗпе е хальхи клиент базипе хутшӑнас текен компанисене пысӑк пулӑшу пама пултарать.

Эстонла-финн-угор чӗлхи, Финла тӑван чӗлхе, Унта Эстонире пурӑнакансем нумайӑшӗ калаҫаҫҫӗ. Унӑн хӑйне евӗрлӗ характеристика тата питӗ лайӑх грамматика пур. Ҫапла вара эстонла куҫарма опытлӑ тӑлмач кирлӗ, вӑл чӗлхене те, унӑн нюансӗсене те лайӑх пӗлет.

Эстонла куҫару проектне пӑхса тухнӑ чухне обществӑн тӗрӗслӗхӗпе уҫӑмлӑхӗ чи пӗлтерӗшлӗ пулнине асра тытмалла. Куҫару оригиналлӑ пӗлтерӗве тӗп-тӗрӗс палӑртмалла, интересленнӗ енсем хушшинчи ӗҫлӗ хутшӑнусене кирек мӗнле йӑнӑш е ҫитменлӗхсем те кӑткӑслатма пултараҫҫӗ. Ҫавӑнпа та чӗлхине тарӑн ӑнланакан нюанссене чӗлхе йӑтса ҫӳрекене явӑҫтарни аванрах.

Куҫару хакӗ тата тепӗр пӗлтерӗшлӗ фактор шутланать. Проектӑн васкавлӑ ӗҫӗ, текст тӑршшӗ, пӗлтерӳ кӑткӑслӑхӗ тата ытти спецификӑллӑ уйрӑмлӑхӗсем тӑрӑх хаксем чылай вараланаҫҫӗ. Суйласа илнӗ тӑлмач шанчӑклӑ, пултаруллӑ тата ӑслӑ-тӑнлӑ пулнине ӗненмелле.

Професси куҫарнӑ текстсем Эстонипе ҫыхӑннӑ кирек мӗнле бизнесра та ҫитӗнӳ тума, ҫавӑн пекех ҫӗршыври клиентсемпе тата партнерсемпе ҫирӗп ҫыхӑну йӗркелеме кирлӗ. Эстон чӗлхинчи шанчӑклӑ тӑлмач пӗлтерӳсемпе информацие пӗр йӑнӑшсӑрах панине, кирек мӗнле бизнеса та ӑнӑҫлӑ тытса пымалли май пулнине ӗненме пултарать.

Хӑш ҫӗршывсенче эстонла калаҫаҫҫӗ?

Эстон чӗлхипе ытларах Эстонире калаҫаҫҫӗ, Латвире, Пӗрлешӳллӗ Штатсенче, Канадӑра тата Раҫҫейре носеительсен пысӑках мар ушкӑнӗсем пур пулин те.

Эстон чӗлхин историйӗ мӗнле?

Эстон чӗлхи - Европӑри авалхи чӗлхесенчен пӗри, унӑн ҫӑлкуҫӗсем чул ӗмӗре тухаҫҫӗ. Унӑн чи ҫывӑх хурӑнташӗсем-финн тата венгри чӗлхисем, иккӗшӗ те урал чӗлхин ҫемйинче. Эстон чӗлхипе асӑнни 13 ӗмӗрте, 1525 ҫулта ҫак чӗлхепе пӗрремӗш кӗнеке пичетленсе тухнӑ чухне шутланать.
16-мӗш ӗмӗрте эстон чӗлхи нимӗҫ чӗлхине ытларах та ытларах ҫавӑрса илнӗ, мӗншӗн тесен нимӗҫсем нумайӑшӗ Эстонине Реформаци вӑхӑтӗнче куҫнӑ. 19 ӗмӗрте эстон чӗлхипе ҫӳрекенсенчен нумайӑшӗ раҫҫей империйӗн регион ҫине витӗм кӳрекен витӗмне пула вырӑсла та кӑштах калаҫма пултарнӑ.
Иккӗмӗш тӗнче вӑрҫи пӗтнӗ хыҫҫӑн эстон чӗлхи Эстонин официаллӑ чӗлхи пулса тӑрать, унпа пӗтӗм тӗнчипе миллион ытла ҫын калаҫаҫҫӗ. Юлашки ҫулсенче ҫак чӗлхе ҫӗнӗрен чӗрӗлсе тӑрасси пирки пӑшӑрханать: ӑна ҫамрӑк ӑру ярса илет, тӗрлӗ чӗлхе курсӗ вара онлайнпа усӑ курма пулать.

Эстон чӗлхине вӗренес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Фридрих Роберт Фельман (1798-1850) – 19 ӗмӗрте эстон чӗлхине стандартизацилес тӗлӗшпе ӗҫленӗ поэт тата лингвист.
2. 1839-1907) - пасторпа лингвист, никама пӑхӑнман эстон ҫырулӑхӗшӗн юхӑма ертсе пыраканскер.
3. Йоханнес Аавик (1880-1973) - паллӑ лингвист тата грамматик, эстон грамматикипе орфографине кодификацилесе стандартизациленӗ.
4. Юхан Лив (1864-1913) - эстонла нумай ҫырнӑ, чӗлхене аталантарма пысӑк витӗм кӳнӗ поэт тата литература деятелӗ.
5. Яан Кросс (1920-2007) - хальхи эстон чӗлхипе усӑ курнӑ паллӑ прозаик, ӑна 21 ӗмӗре куҫарма пулӑшса.

Эстон чӗлхин тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Эстон чӗлхи-урал чӗлхисен ҫемйипе ҫыхӑннӑ агглютинативлӑ, пӗрлешӳллӗ чӗлхе. Унӑн морфологи тӗлӗшӗнчен кӑткӑс тытӑм пур,14 пӗлтерӗшлӗ, икӗ вӑхӑтран, икӗ анспектран тата тӑватӑ тайлӑмран тӑракан системӑллӑ. Глаголсен эстон системи ансат, виҫӗ предряжени тата икӗ сасӑллӑ. Сӑмах йӗрки чылаях ирӗклӗ, тӗрлӗрен пиҫӗ.

Эстон чӗлхине мӗнле тӗрӗс вӗрентмелле?

1. Никӗссене тӗпчеме тытӑнӑр. Эстон алфавитӗпе паллашма пуҫлӑр та саспаллисене тӗрӗс калама вӗренӗр. Алфавита пӗлни кирек мӗнле чӗлхе никӗсӗ пулса тӑрать, сире хӑвӑра тӗрӗс сӑмахра шанчӑклӑн туйма пулӑшать.
2. Итлӗр те калӑр. Эсир илтекен сасӑсемпе сӑмахсене тепӗр хут итлесе практикӑра ӗҫлеме пуҫлӑр. Ҫакӑ сире чӗлхепе паллашма тата мӗн каланине лайӑхрах ӑнланма пулӑшӗ. Эсир хатӗррине туйсан, ҫемьепе тата туссемпе кӑна пулсан та, эстонла сасӑпа калаҫма тытӑнӑр.
3. Вулӑр та ҫырӑр. Эстон грамматикипе паллашӑр та эстонла ансат сӗнӳсем ҫырма пуҫлӑр. Йӑнӑш тума ан хӑрӑр! Эстон чӗлхипе кӗнекесем, блогсем тата статьясем вулани те сире чӗлхене лайӑхрах ӑнланма пулӑшать.
4. Технологипе усӑ курӑр. Эстон чӗлхине лайӑхрах пӗлес тесе чӗлхене, подкастсене тата видеона вӗренмелли приложенисемпе усӑ курӑр. Ҫакӑ сире сӑмах запасне анлӑлатма тата чӗлхепе тӗрлӗ контекстра усӑ курма пулӑшать.
5. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенпе усӑ курӑр. Эстон чӗлхипе усӑ курма питӗ лайӑх май - онлайн е хӑй калаҫма пултаракан чӗлхене тупасси. Кирлӗ чухне вӗсене тӳрлетме тата лару-тӑрӑва мӗнле лайӑхлатма пултарасси ҫинчен тепӗр хут ҫыхӑну пама ыйтӑр.