Чӑвашла Исланди Куҫар

Чӑвашла куҫару, чӑваш транслитерацийӗ пекех паллӑ, - чӑвашла хутшӑнма усӑ куракан ятарлӑ куҫару форми. Ҫак чӗлхе Раҫҫейпе Украинӑн хӑш-пӗр районӗсенче пурӑнакан чӑваш халӑхӗшӗн тӑван чӗлхе пулса тӑрать. Ку вӑл тӗрӗк чӗлхисенчен пӗри, унта миллион ытла ҫын калаҫать, куҫару валли кирлӗ чӗлхе тӑвать.

Чӑваш чӗлхинчен е ун ҫине тӗрӗс куҫарас тесен транслитерацин кӑткӑс формисене пурнӑҫри пӗлтерӗшлӗ. Ҫакӑ чӑваш алфавит латин алфавитӗнчен уйрӑлса тӑнипе ҫыхӑннӑ, вӑл ытларах европӑри чӗлхесемшӗн усӑ курать. Ҫавна пула Кириллла саспаллисемпе ҫырнӑ Сӑмахсем, А, Б, К, У, вӗсен латинла эквиваленчӗсене улӑштармалла, вулакана ӑнланмалла пултӑр.

Чӑвашла куҫару процесӗ темиҫе тапхӑра кӗртет. Пӗрремӗшӗнчен, тӑлмачӑн пуҫламӑш чӗлхене те, тӗллевлӗ чӗлхене те лайӑх пӗлмелле. Вӗсен предложени тытӑмне, пуҫламӑш чӗлхе пӗлтерӗшне тата калӑпӑшне ӑнланмалла. Унтан вӗсем ҫакна тӗллевлӗ чӗлхепе тӗрӗс калама пултараҫҫӗ, тӗллевлӗ чӗлхе сӗнӗвӗсен грамматика правилисемпе структурине шута илсе.

Куҫару пӗтсен тӑлмачӑн куҫарнӑ версипе оригиналлӑ текста тӗплӗн танлаштармалла. Ку куҫару тӗп-тӗрӗс те тӗп-тӗрӗс пӗлтерессе шантарать. Тӑлмачӑ та, кирек мӗнле культурӑллӑ ссылкӑсене тата жаргонла сӑмахсене куҫарнине тӗрӗслес тесе, малашнехи тӗрӗслевсемшӗн яваплӑ.

Чӑваш чӗлхине вӗренес текенсемшӗн онлайн университетсенче те юрӑхлӑ тӗрлӗ курс пур. Анчах та чӗлхене вӗренни чӑвашла тӗплӗ куҫарӑва тивӗҫтерейменнине ӑнланни пӗлтерӗшлӗ. Транслитаци йӗркине нумай ҫул хушши практикӑра тата хӑйсене шеллемесӗр ӗҫленипе ҫеҫ алла илме пулать.

Пӗтӗмӗшпе илсен, чӑвашла куҫару - питӗ кирлӗ хӑнӑху, эсир чӑваш халӑхӗпе хутшӑнас тетӗр пулсан, ӑна алла илмелле. Тӗрӗс майсемпе пӗлӳсем вӑхӑтӗнче ку вӑхӑт нумай йышӑнма пултарать, анчах усӑ кӳме пултарать.

Хӑш ҫӗршывсенче чӑвашла калаҫаҫҫӗ?

Чӑвашла ытларах Раҫҫей Чӑваш Республикинче, ҫавӑн пекех Раҫҫейри, Тутарстанри Тата Удмуртири хӑш-пӗр районсенче, Ҫавӑн пекех Казахстанра Тата Украинӑра калаҫаҫҫӗ.

Чӑваш чӗлхи историйӗ мӗнле?

Чӑваш чӗлхи - Раҫҫей Федерацийӗнче 1,5 миллиона яхӑн ҫын калаҫакан тӗрӗк чӗлхи. Вӑл тӗрӗк чӗлхисен хӑяр турачӗн пӗртен-пӗр представителӗ. Ку чӗлхепе историсем ытларах раҫҫей Атӑлҫи тӑрӑхӗнче вырнаҫнӑ Чӑваш Ен Республики пулса тӑракан районсенче калаҫнӑ.
Чӑваш чӗлхин документлӑ историне 13 ӗмӗрччен йӗрлесе тупма пулать, ҫитменнине чи ир асӑннисене 14-15 ӗмӗр алҫырӑвӗсенче тупнӑ. Ҫак алҫырусенчен нумайӑшӗ чӗлхе вӑхӑт иртнӗҫемӗн чылай улшӑнусем тӳснине ҫирӗплетсе параҫҫӗ. 15 ӗмӗрте чӑваш чӗлхи кӳршӗри тутар чӗлхипе ылтӑн Ордӑн вӑйлӑ витӗмӗпе пулнӑ, ӑна старотатар алфавитӗпе ҫырнӑ.
18-мӗш ӗмӗрте чӑваш алфавитне вырӑс ученӑйӗ Семен Ремезов тунӑ, вӑл ӑна кириллицӑра никӗсленӗ. Ҫак ҫӗнӗ алфавитпа 19 ӗмӗр пуҫламӑшӗнче пӗрремӗш пичетленӗ чӑваш кӗнекисене тума усӑ курнӑ. 19 ӗмӗр вӗҫнелле чӑваш чӗлхине Раҫҫей империйӗн официаллӑ чӗлхи тесе йышӑннӑ, ҫак тапхӑрта тӗрлӗ литература произведенийӗсем йӗркеленӗ.
Чӑвашла пирӗн кунсенче те калаҫаҫҫӗ, Ҫавӑн пекех Чӑваш Енри хӑш-пӗр шкулсенче те вӗрентеҫҫӗ. Ҫавӑн пекех раҫҫейре те, ют ҫӗршывсенче те чӗлхене упрас тата сарас енӗпе хастар вӑй хураҫҫӗ.

Чӑваш чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Михаил Васильевич Яковлев - чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн профессорӗ, чӑваш чӗлхин пӗрремӗш комплекслӑ грамматикине туса хатӗрленӗ.
2. Яков Костюков-лингвист тата Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн профессорӗ, нумай ӗҫ редакциленипе тата пичетленипе чӗлхине ҫӗнетес ӗҫе хӑйӗн тӳпе хывнӑскер.
3. Николай Зиберов - латинла графикӑна чӑвашла кӗртес ӗҫе пысӑк тӳпе хывни.
4. Василий Песков – 1904 ҫулта чӑваш чӗлхипе пӗрремӗш шкул учебникӗ туса хунӑ педагог.
5. Олег Бессонов – чӑваш чӗлхин тӗрлӗ диалекчӗсене пӗрлештерес тӗлӗшпе ӗҫленӗ хальхи стандартлӑ чӑваш чӗлхине туса хатӗрлес тӗлӗшпе витӗмлӗ фигура.

Чӑваш чӗлхи структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Чӑваш чӗлхи тӗрӗк чӗлхисен ҫемйине тивет. Ку агглютинативлӑ чӗлхе, вӑл сӑмахсем тӗп сӑмах ҫумне темиҫе приставкӑсемпе суффикс хушнипе йӗркеленнине пӗлтерет. Сӑмах йӗрки, яланхи пекех, субъект-глагол, пуплевӗшсен ӑшӗнчи сӑмахсен ирӗклӗ йӗркипе. Чӗрчунсем икӗ пая пайланаҫҫӗ, число, падеж тата паллӑ тума класс суффиксӗсемпе усӑ кураҫҫӗ. Глаголсем тивӗҫлӗ сӗнӳсемпе килӗшеҫҫӗ те вӑхӑтпа анспекта кура вырнаҫаҫҫӗ.

Чӑваш чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Алфавит, произведени тата база грамматики йышши чӗлхе никӗсӗсене вӗренме тытӑнӑр. Онлайн-ресурссем пур ун пеккисем. Chuvash.org е Chuvash.eu ку сире пулӑшма пултарать.
2. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе тата сӗнӳ тӗслӗхӗсемпе усӑ курӑр, калаҫу сӑмахӗсен тата пуплевсен никӗсне хӑвӑрт туса хурӑр. Радиопрограммӑсене итлӗр те чӑвашла фильмсемпе телеграммӑсене пӑхӑр. Таркӑнрах пулас тата унта хӑвна хӑтлӑрах туйас тесе, чӗлхене вӗренӗр.
3. Эсир чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе, е хӑвӑрпа, е онлайн-форумсенче мӗн вӗреннине практиклӗр. Ку сире вырӑнти нюанссене тупса культура ҫинчен кӑтарту илме пулӑшӗ.
4. Хӑвӑрӑн словарь запасне тата грамматикӑна лайӑхлатас тесе кӗнекесемпе хаҫатсене чӑвашла вулӑр. Эсир мӗн чухлӗ ытларах вулатӑр, сирӗн ӑнлану тата грамматика ҫавӑн чухлӗ лайӑхрах пулӗ.
5. Юлашкинчен, чӑвашла текстсем ҫырнӑ пек ӗҫ-хӗл тӗсӗсемпе вӗрентме, чӑваш онлайн-форумӗсене хутшӑнма тата экзаменсене хатӗрленме хушӑр. Ку сире чӗлхене ҫирӗп тытма пулӑшать.

Исландири чӗлхесенчен пӗри - ку таранччен тӗнчере калаҫакан авалхи чӗлхесенчен пӗри, вӑл исланди халӑхӗн культурипе хӑйне евӗрлӗхне ӗмӗр-ӗмӗрех пӗлме пулӑшать. Ҫапла вара, исландецсемпе ӗҫсемпе е киленӳшӗн хутшӑнакан кирек камшӑн та исланди чӗлхине шанчӑклӑ та тӗрӗс куҫарма пӗлмелле.

Исланди чӗлхин профессиллӗ тӑлмачӗсем нюанссене ӑнланаҫҫӗ, мӗншӗн тесен исланди чӗлхи пӗр евӗрлӗ, анчах шведсемпе норвеж чӗлхисем пек скандинав чӗлхисенчен уйрӑлса тӑрать. Диалект Та Исландири тӗрлӗ регионсенче вӗриленме пултарать, ҫакӑ ӑна чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемшӗн тата йывӑртарах тӑвать. Лайӑх куҫару текст пӗлтерӗшне ҫеҫ мар, ӗҫе хутшӑнма пултаракан кирек мӗнле культурӑллӑ е регионти контекта та палӑрттӑр тесе тӑрӑшать.

Юлашки ҫулсенче исланди куҫарӑвӗн профессиллӗ пулӑшӑвӗсем ытларах та ытларах усӑ курма пуҫларӗҫ. Куҫару бюровӗ хальхи вӑхӑтра исланди аудиторийӗпе ҫыру формипе, документсемпе веб-сайтсемпе, видео тата аудиозапись евӗрлӗ аудиовизаци формисемпе хутшӑнма пулӑшакан пулӑшу сӗнеҫҫӗ. Ҫакӑн пек пулӑшусем тӗнчери шайра ӗҫлекен компанисемшӗн уйрӑмах пӗлтерӗшлӗ, унта тӗрӗс те тӗрӗс куҫару кирлӗ.

Анчах исланди чӗлхинчен куҫарнӑ профессиллӗ пулӑшу ӗҫӗсем исланди чӗлхине е унран информацие пӗлтерекенсене пурне те усӑллӑ. Сӑмахран, исланди чӗлхипе ҫырнӑ кӗнекесемпе алҫырусене анлӑ аудиторие куҫарма пултараҫҫӗ. Ҫапла вара, исландири неисландла произведенисене исланди чӗлхипе ҫӳрекенсене уйӑрса пама пултараҫҫӗ, ҫакӑ вӗсене литературӑпа, ҫӗнӗ хыпарсемпе, пӗтӗм тӗнчери идеясемпе усӑ курма май парать.

Пӗтӗмӗшпе илсен, исланди чӗлхинчен куҫарас ӗҫри професси пулӑшӑвӗсем исланди чӗлхипе глобаллӑ аудиторипе ҫыхӑнса тӑраҫҫӗ. Ҫапла вара, исланди аудиторийӗпе тухӑҫлӑ хутшӑнас текенсемшӗн ҫак пулӑшу кирек камшӑн та пурнӑҫри пӗлтерӗшлӗ.

Исланди чӗлхипе хӑш ҫӗршывсенче калаҫаҫҫӗ?

Исландире Исландире ҫеҫ калаҫаҫҫӗ, Ҫурҫӗр Америкӑри хӑш-пӗр эмигрантсем унпа иккӗмӗш чӗлхе вырӑнне усӑ кураҫҫӗ.

Исланди чӗлхин историйӗ мӗнле?

Исланди чӗлхи - ҫурҫӗр германи чӗлхи, вӑл авалхи кандинавипе тачӑ ҫыхӑнса тӑрать, унпа исландецсем 9-мӗш ӗмӗртен калаҫаҫҫӗ. Ҫакна исландири 12-мӗш ӗмӗрте пӗрремӗш хут авалхи кандинавла ҫырнӑ сагӑсенче ҫырнӑ.
Исланди 14-мӗш ӗмӗрте Исланди чӗлхипе Доминацилекен чӗлхе пулса тӑнӑ та, ҫӗнӗ грамматикӑпа словарь запасне аталантарса, авалхи кандинави тымарӗсенчен чакма пуҫланӑ. Ҫак процесс 1550 ҫулта, Лютеранство Исландире доминари пулса тӑрсан, дани тата нимӗҫ чӗлхисенчен тӗн тексчӗсен юппи патне илсе ҫитерсен, Реформацие хӑвӑртлатма пуҫланӑ.
19-мӗш ӗмӗрте Исланди индустриализациленме пуҫланӑ, англипе дани чӗлхисенчен хӑш-пӗр сӑмахсене вӗреннӗ. Чӗлхене стандартизаци тунӑшӑн 20 ӗмӗр пуҫламӑшӗнче, 1907-1908 ҫулсенче правописанин малтанхи реформӗсенчен пуҫланнӑ. Ҫакӑ 1908 ҫулта исландири (исландири) пӗр стандартлӑ чӗлхе туса хурасси патне илсе ҫитернӗ, ҫакӑ вара малалла реформӑсем тума май панӑ.
20-мӗш ӗмӗр вӗҫӗнче чӗлхе тата пысӑк улшӑнусем тӳснӗ, технологисемпе ҫыхӑннӑ хальхи сӑмахсемпе терминсене, ҫавӑн пекех феминистла хусканусем ҫинчен ҫырса кӑтартма нейтральнӑй терминсем кӗртессипе ҫыхӑннӑ. Паян исланди чӗлхи ҫаплах аталанать-ха, улшӑнакан культурӑпа тавралӑха палӑртакан ҫӗнӗ сӑмахсене майӗпен хӑнӑхса пырать.

Исланди чӗлхине вӗренес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Сорри Струлусон (1178-1241): исландири юмахлӑ поэт, историк тата политик, унӑн пултарулӑхӗ исланди чӗлхипе литературине тарӑн витӗм кӳнӗ.
2. Йонас Халльгримссон (1807-1845): исланди поэчӗ, ӑна час-часах хальхи исланди поэзийӗн ашшӗ теҫҫӗ. Унӑн лирикӑллӑ произведенийӗсем хальхи исланди чӗлхине йӗркеленӗ, ҫӗнӗ сӑмахсем, терминсем кӗртнӗ.
3. Йон Арнасон (1819-1888): исланди ученӑйӗ, исландири 1852 ҫулта исланди чӗлхин чи малтанхи словарьне туса пичетлесе кӑларнӑ.
4. Эйнар Бенедиктсон (1864-1940): исландири паллӑ писатель тата поэт, хальхи исландири литературӑна йӗркелеме пулӑшнӑскер, малашне унта халӑх культурин элеменчӗсене илсе килнӗ.
5. Фон Ск Клаус (1861-1951): исланди чӗлхине тӗпӗ-йӗрӗпе ҫырса кӑтартнӑ, исланди чӗлхине германи чӗлхипе танлаштарнӑ нимӗҫ лингвисчӗ.

Исланди чӗлхин тытӑмӗ мӗнле?

Исланди чӗлхи - ҫӗршыври скандинавӑри пӗрремӗш поселенецсен чӗлхинчен тухнӑ ҫурҫӗр германи чӗлхи. Чӗлхе тытӑмӗ унӑн германи тымарӗсем ҫине кӑтартать; унта субъект-глагол-объект, ҫавӑн пекех вӑйлӑ морфологи сӑмахӗсен йӗркипе усӑ кураҫҫӗ. Унӑн та виҫӗ йӑх пур (арҫын, хӗрарӑм тата вӑтам йӑхран) тата тӑватӑ падеж (менельник, эрех, дежурнӑй тата ашшӗ-амӑшӗ). Унта тата исландири чӗрчунсен, глаголсен тата паллӑ ячӗсен икӗ тӗрлӗ формӑллӑ пулнине кӑтартса паракан грамматика иккӗлӗхӗ те пур. Кунсӑр пуҫне исланди чӗлхинче тайлӑм сарӑлнӑ, вӑл числапа, падежпа, уйрӑмлӑхсемпе тата ҫӗрсемпе усӑ курать.

Исланди чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Хӑвӑр ҫине вӗренмелли обязательство илӗр: чӗлхене мӗн чухлӗ вӑхӑт вӗренес тетӗр, ҫавӑн чухлӗ Шутлӑр та хӑвӑра ҫакна халаллӑр. Хӑвӑр умма реализмлӑ тӗллевсем лартӑр, сӑмахран, кашни кунах ҫӗнӗ сӑмах е грамматика правилине вӗренмелле е кашни кунах исланди чӗлхипе кӗнеке страницине вулама тӑрӑшмалла.
2. Шӑпах сире юрӑхлӑ ресурссем тупӑр: Интернетра нумай ресурс тупма пулать, эсир хӑвӑр вӗрентӗвӗн опычӗпе усӑ курма пултаратӑр. Тен, чӗлхе грамматика тытӑмӗ ҫине тӗп тимлӗх уйӑракан учебника тупни, аудиозапиҫӗсемпе е видеозапиҫӗсемпе аудиозированисемпе произведени практики валли усӑ курни усӑллӑ пулнӑ пулӗччӗ.
3. Тӑтӑшах практикӑра пулӑр: чӗлхе ҫине шанас тата хӑвӑр мӗн вӗреннине манманнине ӗненес Тесен яланах практикӑра пулӑр. Эсир онлайн-занятисене ҫырӑнма, исландири хӑйпе калаҫакан онлайна тупма е туссемпе паллашма пултаратӑр.
4. Исландири культурӑна тиенӗр: исландири фильмсемпе телепередачӑсене Пӑхса тухни, исландири кӗнекесемпе журналсене вулани, исландири культура мероприятийӗсене ҫӳрени - ҫаксем пурте чӗлхепе тата культурӑпа паллашмалли лайӑх майсем.
5. Ҫакна курса савӑнӑр: чӗлхене вӗренни килентермеллех! Исландири темиҫе васкаварпа идиомпа е онлайн-вӑйӑ каласа савӑнӑр.