Amhar Monǵol Aýdarma

Amhar-Efıopıanyń negizgi tili jáne álemdegi ekinshi eń kóp taralǵan semıt tili. Bul Efıopıa Federatıvti Demokratıalyq Respýblıkasynyń jumys tili jáne Afrıka odaǵy resmı túrde moıyndaǵan tilderdiń biri. Bul geezben tyǵyz baılanysty afroazıalyq til, ol jalpy lıtýrgıalyq jáne ádebı dástúrmen bólisedi jáne basqa semıttik tilder sıaqty, ol óziniń túbir sózderin qalyptastyrý úshin úsh daýysty daýyssyz júıeni qoldanady.

Amhar tili bizdiń zamanymyzdyń 12 ǵasyrynan bastalady jáne ejelgi dáýirdiń fınıkıalyq alfavıtimen tyǵyz baılanysty ejelgi geez jazbasynan alynǵan Fıda dep atalatyn jazýdy qoldana otyryp jazylǵan. Amhar tiliniń leksıkasy túpnusqa afroazıalyq tilderge negizdelgen jáne semıt, kýshıt, omotıkalyq jáne grek áserlerimen baıytylǵan.

Amhar tiline aýdarýǵa keletin bolsaq, ony qıyndatatyn birneshe negizgi máseleler bar. Mysaly, eki tildiń aıyrmashylyǵyna baılanysty órnekterdi aǵylshyn tilinen amhar tiline dál aýdarý qıyn. Sonymen qatar, amhar tilinde Etistiktiń shaqtary bolmaǵandyqtan, aýdarmashylarǵa aýdarma kezinde aǵylshyn tiliniń ýaqytsha núanstaryn saqtaý qıynǵa soǵýy múmkin. Aqyrynda, amhar tilindegi sózderdiń aıtylýy olardyń aǵylshyn tilindegi balamalarynan múldem ózgeshe bolýy múmkin, bul tilde qoldanylatyn dybystardy bilýdi talap etedi.

Amhar tiline eń jaqsy aýdarmalardy alatynyńyzǵa senimdi bolý úshin tildi jáne onyń mádenıetin tereń biletin tájirıbeli aýdarmashylarmen jumys isteý mańyzdy. Tildiń núanstaryn túsinetin jáne dál aýdarmany qamtamasyz ete alatyn aýdarmashylardy izdeńiz. Sonymen qatar, olar aýdarmaǵa ıkemdi kózqarasqa ıe bolýy kerek, óıtkeni keıbir mátinderdi oqyrmannyń naqty qajettilikterin qanaǵattandyrý úshin beıimdeý qajet bolýy múmkin.

Amhar tiline aýdarýdyń naqty jáne senimdi qyzmetteri Efıopıa men búkil aımaqtaǵy bıznesińizdi kelesi deńgeıge kóterýge kómektesedi. Olar sizdiń habarlamańyzdy keńinen túsinikti jáne baǵalanatyn tilde tıimdi jetkizýge múmkindik beredi, bul aımaqtaǵy maqsatty aýdıtorıamen baılanys ornatýdy jeńildetedi.

Amhar tilinde qaı elder sóıleıdi?

Amhar tili negizinen Efıopıada, sonymen qatar Erıtreıa, Djıbýtı, Sýdan, Saýd Arabıasy, Katar, BAÁ, Bahreın, Iemen jáne Izraılde sóıleıdi.

Amhar tiliniń tarıhy qandaı?

Amhar tiliniń baı jáne ejelgi tarıhy bar. Ol alǵash ret Efıopıada shamamen b.z. 9 ǵasyrda paıda boldy dep esepteledi. ol Efıopıa pravoslavıe shirkeýiniń lıtýrgıalyq tili retinde paıdalanylǵan ejelgi semıt tilinen shyqqan dep esepteledi. Jazbasha amhar tiline alǵashqy siltemeler 16 ǵasyrdan bastalady jáne ony ımperator Menelık II soty Efıopıanyń resmı tili retinde qabyldady. 19 ǵasyrda amhar tili Kóptegen bastaýysh mektepterde oqytý quraly retinde qabyldandy jáne Efıopıa modernızasıalana bastaǵan kezde bul til odan da keń taraldy. Búgingi tańda amhar tili Efıopıada eń kóp taralǵan til, sonymen qatar Afrıka múıizinde eń kóp qoldanylatyn til bolyp tabylady.

Amhar tiliniń damýyna eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Zera Iakob (16 ǵasyrdaǵy efıopıalyq fılosof) 2. Imperator Menelık II (1889-1913 jyldary basqarǵan, standarttalǵan amhar orfografıasy) 3. Gýgsa Velle (19 ǵasyrdyń aqyny jáne jazýshysy) 4. Nega Mezlekıa (qazirgi jazýshy jáne esseıst) 5. Rashıd Alı (20 ǵasyrdaǵy aqyn jáne lıngvıs)

Amhar tiliniń qurylymy qalaı?

Amhar tili-afrazıalyq tilder otbasyna jatatyn semıt tili. Ol 11 daýysty jáne 22 daýyssyz dybystarǵa biriktirilgen 33 áripten turatyn ge ' ez alfavıtin qoldana otyryp jazylǵan. Tilde toǵyz zat esim klasy, eki jynys (erkek jáne áıel) jáne alty etistik shaqtary bar. Amhar tilinde sózderdiń reti VSO, bul sýbekt etistiktiń aldynda turǵanyn bildiredi, ol óz kezeginde obektiniń aldynda bolady. Onyń jazý júıesinde ýaqytty, jynysty jáne kópshe zat esimderdi kórsetý úshin jurnaqtar da qoldanylady.

Amhar tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Jaqsy tárbıeshini tabyńyz: amhar tilin úırenýdiń eń jaqsy joly-tildi jetik biletin jáne durys aıtylýdy, sózdik qordy jáne gramatıkany úırenýge kómektesetin tárbıeshini jaldaý.
2. Onlaın resýrstardy paıdalanyńyz: amhar tilin úırenýge arnalǵan aýdıo jáne beıne sabaqtar men kýrstardy usynatyn kóptegen tamasha onlaın resýrstar bar. Bul resýrstar amhar sóz tirkesterin túsiný jáne aıtylymdy meńgerý úshin óte paıdaly bolýy múmkin.
3. Amhar mádenıetine enińiz: beıtanys tildi úırenýdiń eń jaqsy tásilderiniń biri - sýǵa túsý. Sondyqtan, múmkin bolsa, Efıopıaǵa barýǵa nemese amhar tilinde sóıleıtin basqa adamdarmen qoǵamdyq sharalarǵa qatysýǵa tyrysyńyz. Bul sizge tildi jaqsy túsinýge jáne ony úırenýdi jeńildetýge múmkindik beredi.
4. Aýyzeki sóıleýge mashyqtanyńyz: kez-kelgen tildi, sonyń ishinde amhar tilin úırený kezinde daýystap jattyǵý qajet. Aıtylymdy jaqsartý jáne sóılemder qurýǵa jáne tabıǵı sóıleýge daǵdylaný úshin múmkindiginshe daýystap sóıleńiz.
5. Amhar tilindegi kitaptar men gazetterdi oqyńyz: amhar tilinde jazylǵan kitaptar men gazetterdi oqý - sózdik qoryńyzdy arttyrýdyń, sóılem qurylymymen tanysýdyń jáne til týraly túsinigińizdi tereńdetýdiń tamasha tásili.
6. Amhar mýzykasyn tyńdańyz: aqyrynda, amhar tilin úırenýdiń taǵy bir tamasha tásili - mýzyka tyńdaý. Dástúrli efıopıalyq mýzyka men ánderdi tyńdaý sizdiń aıtylýyńyzdy jaqsartýǵa, estý qabiletińizdi tilge keltirýge, jańa sózder men sóz tirkesterin este saqtaýǵa kómektesedi.

Mońǵolıa-Ortalyq Azıada ornalasqan jáne ǵasyrlar boıǵy mádenıet pen dástúrlerge toly el. Mońǵol dep atalatyn erekshe tildiń arqasynda adamdarǵa onyń sóıleýshilerin túsiný jáne olarmen sóılesý qıynǵa soǵýy múmkin. Alaıda mońǵol tilinen aýdarma qyzmetine degen suranystyń artýy halyqaralyq kompanıalar men uıymdardyń jergilikti turǵyndarmen qarym-qatynasyn jeńildetedi.

Mońǵol-Mońǵolıa men Qytaıda, sondaı-aq Reseı, Soltústik Koreıa jáne Qazaqstan sıaqty basqa elderde shamamen 5 mıllıon adam sóıleıtin Altaı tili. Ol kırıllısa arqyly jazylǵan jáne óziniń erekshe dıalektileri men ekpinderi bar.

Mońǵol tilinen aýdarýǵa keletin bolsaq, másele tilde belgilengen standarttalǵan jazý júıesi joq. Bul lıngvıs mamandarǵa qujattar men aýdıo jazbalardy dál aýdarýdy qıyndatýy múmkin. Sonymen qatar, mońǵol tili núanstarǵa, aıtylýyndaǵy ózgeristerge jáne dıalektilik varıasıalarǵa toly, olardy tilde ómir súrmeı nemese jumys jasamaı-aq túsiný qıyn bolýy múmkin.

Sońǵy aýdarmalardyń durystyǵyna kepildik berý úshin mońǵol tilinen kásibı aýdarma qyzmetterinde tildiń naqty dıalektilerimen tanys jáne mádenıetke engen ýaqytty ótkizgen tájirıbeli ana tilinde sóıleıtin lıngvıser jumys isteıdi. Olar bastapqy materıaldy túsindirý úshin birqatar ádisterdi qoldanady, sonyń ishinde jergilikti kontekstti zertteý jáne aýdarma tilinde sózder men sóz tirkesteriniń maǵynasyn anyqtaý.

Kásibı lıngvıser mońǵol tiline aýdarǵanda mádenı náziktikter men jergilikti ádet-ǵuryptardy eskerýi kerek, óıtkeni olar mátinniń nemese sózdiń keń maǵynasyna áser etýi múmkin. Mysaly, qurmetti ataqtar, ótinish formalary men etıket aımaqqa baılanysty ózgerýi múmkin, sondyqtan habarlamany durys jetkizý úshin jergilikti formany túsiný mańyzdy.

Osylaısha, mońǵol tiline aýdarý standarttalǵan jazý júıesiniń jáne onyń kúrdeli dıalektileri men ekpinderiniń bolmaýyna baılanysty ártúrli qıyndyqtardy týdyrady. Tájirıbeli aýdarmashylar bul qıyndyqtardy túsinedi jáne ózderiniń bilimderi men tájirıbelerin mádenıet pen jergilikti ádet-ǵuryptardyń núanstaryn kórsetetin joǵary sapaly aýdarmalar jasaý úshin paıdalanady. Bul bızneske, uıymdarǵa jáne jeke tulǵalarǵa tildik kedergilerdi eńserý kezinde tıimdi qarym-qatynas pen yntymaqtastyqqa múmkindik beredi.

Mońǵol tilinde qaı elder sóıleıdi?

Mońǵol tilinde negizinen Mońǵolıada sóıleıdi, biraq Qytaıda, Reseıde, Qazaqstanda jáne Ortalyq Azıanyń basqa bólikterinde keıbir sóıleýshiler bar.

Mońǵol tiliniń tarıhy qandaı?

Mońǵol tili-13 ǵasyrdan bastaý alatyn álemdegi eń kóne tilderdiń biri. Bul túrki tilder otbasynyń mońǵol-manchjýr tobyna kiretin jáne uıǵyr, qyrǵyz jáne qazaq tilderimen týysqan Altaı tili.
Mońǵol tili týraly eń alǵashqy jazbasha eskertý eski mońǵol tilinde jazylǵan 12 ǵasyrdaǵy "mońǵoldardyń Qupıa tarıhynda" kezdesedi. Bul tildi Mońǵol ımperıasynyń bıleýshileri qoldandy jáne 18 ǵasyrǵa deıin Mońǵolıanyń negizgi ádebı tili boldy, ol birtindep mońǵol jazýyna kóshti. Ol 20 ǵasyrdyń basyna deıin ádebıet jazý úshin qoldanyla berdi.
Qazirgi mońǵol tili 19 ǵasyrda burynǵy formadan damyp, 1924 jyly Mońǵolıanyń resmı tili retinde qabyldandy. 1930 jyldardan bastap ol birqatar reformalar men tildik tazartýlardan ótti, onda orys, qytaı jáne aǵylshyn tilderinen kóptegen jańa termınder engizildi.
Búginde Mońǵolıanyń keıbir turǵyndary áli kúnge deıin klasıkalyq mońǵol tilinde sóıleıdi, biraq eldegi adamdardyń kópshiligi qazirgi mońǵol tilin qoldanady. Mońǵol tili Reseıdiń, Qytaıdyń jáne ishki Mońǵolıanyń bólikterinde de sóıleıdi.

Mońǵol tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Natalá Gaerlan – Garvard ýnıversıtetiniń lıngvısi jáne mońǵol profesory 2. Gomboıav Ochırbat-Mońǵolıanyń burynǵy premer-mınıstri jáne álemge áıgili Mońǵol sarapshysy 3. Ýndarma Djamsran-mońǵol tili men ádebıetiniń qurmetti profesory 4. Bolormaa Týmýrbaatar-qazirgi mońǵol sıntaksısi men fonologıasynyń kórnekti teoretıgi 5. Bodo Veber-ınformatıka profesory jáne mońǵol tilindegi ınovasıalyq esepteý quraldaryn jasaýshy

Mońǵol tiliniń qurylymy qalaı?

Mońǵol tili mońǵol tilder otbasyna jatady jáne qurylymy boıynsha aglútınatıvti bolyp tabylady. Bul oqshaýlaý tili, onda sózjasamnyń negizgi prınsıpteri túbirge affıkster qosý, túbirdi nemese bútin sózderdi eki ese kóbeıtý jáne burynnan bar sózderdiń týyndylary bolyp tabylady. Mońǵol tilinde sýbekt-obekt-etistik sózderiniń reti bar, al keıingi sózder jaǵdaı sıaqty gramatıkalyq fýnksıalarǵa silteme jasaý úshin qoldanylady.

Mońǵol tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Negizderden bastańyz. Tildiń negizgi dybystaryn jáne sózderdi qalaı durys aıtý kerektigin bilgenińizge kóz jetkizińiz. Mońǵol tiliniń aıtylýy týraly jaqsy kitap alyńyz jáne ony úırenýge biraz ýaqyt bólińiz.
2. Mońǵol tiliniń gramatıkasymen tanysyńyz. Mońǵol gramatıkasy týraly kitap alyńyz jáne erejelerdi bilińiz.
3. Mońǵol tilinde sóılesýge mashyqtanyńyz. Sóılesý daǵdylaryn jattyqtyrý jáne jetildirý úshin kitaptar, aýdıo baǵdarlamalar jáne onlaın til oqytýshylary sıaqty onlaın resýrstardy paıdalanyńyz.
4. Sózdik qoryn úırenińiz. Jaqsy sózdik jasańyz jáne kúndelikti sózdik qoryńyzdy jańa sózdermen tolyqtyryńyz. Olardy sóılesýlerde qoldanýdy umytpańyz.
5. Mońǵol tilin oqyp, tyńdańyz. Mońǵol tilinde kitaptar oqyńyz, Fılmder kórińiz jáne podkasttar tyńdańyz. Bul sizge tilmen jaqsyraq tanysýǵa, sondaı-aq sózdik qoryńyzdy keńeıtýge kómektesedi.
6. Tárbıeshini tabyńyz. Ana tilinde sóıleýshimen jumys isteý shet tilin úırenýde shynymen paıdaly bolýy múmkin. Sizge jeke nazar aýdara alatyn jáne bolashaqta jaqsartýǵa kómektesetin tájirıbeli tárbıeshini tabýǵa tyrysyńyz.