Саха тыла Киргиз Тылбаастаа

Саха-түүр тыла, манна Арассыыйа хотугулуу- Илиҥҥи өттүгэр мөлүйүөн аҥаарыттан тахса киһи саҥарыллар. Тыл саҥа официальнай билиниини ылбытынан, уруккутунан сахалыы тылбаас өҥөтүгэр дьоһун ирдэбил баар. Бу ыстатыйаҕа Саха тылын уонна кинини кытта тылбаас суолтатын ырытан көрүөхпүт, ону тэҥэ бу процесска сыһыаннаах проблемалары дьүүллэһиэхпит.

Саха тылыгар Россияҕа эрэ буолбакка, Монголия, Кытай уонна Казахстан курдук дойдуларга эмиэ этэллэр. Ол аата Саха тылыгар, ону таһынан дойду иһигэр тылбаас өҥөтүгэр аан дойдутааҕы наадыйыы баар. Тылбаас сүрүн сыала Саха тылыгар уонна кинини кытта - төрүт омуктар обществоларын уонна атын интэриэстээх өрүттэрин ортотугар бодоруһуу. Ону тэҥэ юридическай докумуоннарга, дипломатическай сөбүлэһиилэргэ, үөрэх матырыйаалларыгар, маассабай информация уонна культура уонна да атын докумуоннарга сыһыаннаах матырыйааллар наадалар.

Дьыала Саха тылыгар уонна кинини кытта тылбаас тиийдэҕинэ сорох дьоһуннаах проблемалары өйдүөххэ наада. Бастатан туран, производство кыһалҕата баар. Саха тылыгар региональнай диалектан көрөн тылга уратылар бааллар. Онон, тылбаасчыттар бу регионнааҕы вариациялары кытта билсиһэн, чуолкайдаһан үлэлииллэрэ наадалаах. Өссө биир проблеманан үгүс тыл туттулларыттан тутулуга суох хас да суолталаах. Ити тыл сөптөөх суолтатын эбэтэр суолтатын быһаарыыны тылбаасчыттарга ыарырҕатар.

Саха тыла уонна кинини кытта сибээстээх ыарахаттар баалларын үрдүнэн, бу процесс суолтатын билинии улахан суолталаах. Саха тыла билиниини ылыытын салгыы сайыннарар буолан, Саха тылын уонна киниттэн атын тылбаас үрдүк хаачыстыбатын уонна чуолкай хааччыллыытын хааччыйара улахан суолталаах. Олоңхо достоинство для поддержания культуры и связи, особенно среди коренных общиналар, культуры так часто маргинализацияланар.

Ханнык дойдуларга сахалыы саҥаралларый?

Саха тылыгар Россияҕа, Кытайга уонна Монголияҕа дииллэр.

Саха тылын историята хайдаҕый?

Саха тыла-хотугулуу- арҕаа түүр тылларыгар сыһыаннаах түүр тыла. Онно Россия Республикатыгар 500 000 киһи, сүрүннээн Лена өрүс бассейныгар уонна кини притоков бааллар. Саха тыла 14- с үйэ бастакы литературатыгар киирэр баай литературнай историялаах. Саха литературата Суфия поэттарын чугастааҕы Илин уонна киин Азия поэттарын, ону тэҥэ император Арассыыйаттан нуучча суруйааччылара уонна автордара күүстээх сабыдыаллаабыттара. Саха тылыгар бастакы сурун тиэкистэр, ол иһигэр корантан уонна лэгэнтэйтэн быһа тардыылар юсуфа уонна Зулайх туһунан итэҕэл тиэкистэрэ бааллара.
Саха тылыгар суруйбут бастакы оригинальнай айымньылара 19 үйэ бүтэһигэр баар буолбуттара: хоһооннор, кэпсээннэр уонна романнар, Саха норуотун күннээҕи олоҕун туһунан кэпсээннэр. Саха суруйааччылара эмиэ бэйэлэрин айымньыларыгар колониализмы утары охсуһуу, Сибиир культуратын уонна регион батталлаах норуоттарын ыарахан балаһыанньатын курдук киэҥ темалары чинчийии саҕаламмыта. 1920-1930 сс. Саха тыла Юрий Чегерев, Анатолий Семенов, Геннадий Титов уонна Иван Тазетдинов курдук суруйааччылары салайбыт литературнай ренессанс буолбута. Бу кэмҥэ Саха тылыгар бэчээттэммит кинигэ ахсаана лаппа улаатта, ону тэҥэ бу тылы Правительство уонна административнай докумуоннарга туһаныы элбээтэ.
Билигин Саха тыла кини аатын сөргүтэр, онно хас да саҥа хаһыат, сурунаал тахсар. Ону тэҥэ Саха тылын Россия тас өттүгэр үөрэтиигэ интэриэстэрэ улаатар, тоҕо диэтэххэ, аҕыйах университет бу тылынан курстары туруорсар.

Саха тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Юрий Николаевич Винокуров-лингвист, историк уонна филолог; 2. Степан Георгиевич Островскай – Саха поэта, драматург, прозаик уонна тылбаасчыт; 3. Олег Михайлович Беляев – Саха литературоведа уонна публицист; 4. Лилия Владимировна Багаутдинова – Саха фольклориһа; 5. Акулина Еловна Павлова-лексикограф уонна диалектология чинчийээччи.

Саха тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Саха тыла түүр тылларыгар сыһыаннаах уонна хотугулуу- Илиҥҥи бөлөх сорҕото буолар. Бу агглютинативнай тыл, ол аата кини суффикстары туһанар, кинилэр саҥа суолталары уонна формалары айарга дьүөрэлэһэр кыахтаах суффикстары туһаналлар. Саха тыла үрдүк флексиянан уратылаах, ол аата этиигэ туттуллалларыттан көрөн бэйэтин форматын уларыталлар. Суолталаах, солбуйар ааттар, даҕааһыннар уонна туохтуурдар кинилэр формаларын миэстэттэн көрөн быһаарыыны ирдииллэр.

Саха тылын саамай сөптөөх ньыманан үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Саха тылын учебнига эбэтэр инструкторга аналлаах экземпляры ылыҥ. Бу матырыйаалларга аҕалыллыбыт уруоктары чочуйуу-тылы тупсарыыга бастыҥ ньыма.
2. Практикаланыҥ, аудованиеҕа үөрэниҥ. Ханнык баҕарар тылы үөрэтэргэ бастыҥ ньыма - кинини практикалыахха сөп курдук, онон кэпсэтээччини буларга кыһаныҥ.
3. Сахалыы тылынан суруллубут матырыйаалы ааҕыҥ. Ол эһиэхэ тыл структуратын уонна грамматикатын өйдүүрүгэр көмөлөһөр.
4. Саха культуратын уонна историятын кытта билсиҥ. Дьон-сэргэ, кинилэр образтарын туһунан элбэҕи билэргит буоллар, ол эһиэхэ тылы өйдүүргүт ордук.
5. Сахалыы СИЭРИ- туому тутуһуҥ уонна истиҥ. Онлайн ресурсата элбэх: радиопрограмманы уонна тэлэбиидэнньэни киллэрэн туран, бу тылга киирэр.
6. Саха Сиригэр Кэлэ Сылдьыҥ. Региоҥҥа бириэмэни ыытан, тылы илдьэ сылдьар дьону кытта сэһэргэһэр кыаҕы ылыаххыт.

Кыргызстаҥҥа, киин Азия судаарыстыбатыгар Казахстан уонна Кытай кыраныыссатыгар баар чааһынай сирэйдэр уонна тэрилтэлэр тылларын харгыстарын нөҥүө бодоруһар дьоһун инструмена буолар. Кыргыз тылын кытта билиммэт дьоҥҥо бу официальнай тыл Кыргызстан тыла, төһө да киэҥник тарҕаммытын иһин, нуучча тыла буолар. Монгол, турецкай, узбек, казах курдук тыллары кытта бииргэ төрөөбүт кыргыз тыла.

Биир тылтан докумуону чопчу тылбаастыыр идэлээх тылбаасчыттар бааллара бизнеһи уонна аан дойдутааҕы сыһыаннаһыылары ситиһэргэ олус наадалаах. Кыргыз тылыгар тылбаас профессиональнай өҥөлөрө араас култууралар икки ардыларыгар коммуникационнай разрезтарын туоратыыга көмөлөһүөхтэрин сөп, Кыргызстан олохтоохторугар бэйэ- бэйэлэрин өйдөһөллөрүгэр, эйгэлэрин тас өттүгэр тупсарыахтарын сөп.

Кыргыз тыла юридическай уонна үп- харчы докумуоннарын, ону тэҥэ медицинскэй суруйуулары, маркетинг матырыйаалларын уонна үөрэх ресурсаларын курдук государственнай докумуоннарга үгүстүк туһаныллар. Докумуон эбэтэр веб- контентент докумуоннарын кыргыз тылын эбэтэр киниттэн тылбаастаатахха, профессиональнай тылбаасчыттар тылы билиилэрин уонна кини ураты культурнай декстарын туһаналлар.

Тэрилтэлэр кыргыз тылыгар аан дойдутааҕы маркетинг стратегиятыгар көмөлөһөр инниттэн тылбаас өҥөтө үгүстүк оҥоһуллар. Локализацияламмыт тылбаастар саҥа ырыынактарга тахсалларыгар көмөлөһөллөр, клиеннэри кытта кытаанах сыһыаннаһыылары чэпчэтии уонна атыылааһыны улаатыннарыы көмөлөһөллөр. Тылбаасчыттар сиэри- туому, сиэри- туому, куту- сүрү араарыыны болҕомтоҕо ылан, чопчу иһитиннэриини биэриэхтээхтэр.

Ол кэмҥэ бэйэ тылбаастара иммиграннарга уонна тэскилээччилэргэ көмөлөһүөхтэрин сөп. Тыын суолталаах докумуоннары уонна сертификаттары ыалларга доруобуйа харыстабылыгар, үөрэххэ уонна да атын сүрүн өҥөлөргө чэпчэтэллэр.

Кыргызстаҥҥа дуу, Кыргызстаҥҥа олорор да киһи дьыалабыай, үөрэх эбэтэр личнэй биричиинэнэн дуу быһаарыылаах суолталаах. Дойду культуратын өйдүүр квалификациялаах тылбаасчыт булан, көһөрүллүбүт докумуоннар чуолкайдарын уонна культурнай уратыларын учуоттаан мэктиэлиир улахан суолталаах.

Кыргыз тылын ханнык дойдуларга этэллэрий?

Кыргызстаҥҥа уонна киин Азия атын чаастарыгар сүрүннээн Казахстаҥҥа, Таджикистаҥҥа, Узбекистаҥҥа, Хотугу Афганистаҥҥа, Уһук арҕаа Кытайга уонна Российскай Республикатын Уһук оройуоннарыгар бааллар. Маны таһынан, этническэй кыргызтар нэһилиэнньэлэрин дьоҕус очколара Турцияҕа, Монголияҕа уонна Корея арыытыгар бааллар.

Кыргыз тылын историята хайдаҕый?

Кыргыз тыла уһун уонна уустук историялаах. Бу киин Азия тюрк тылларын утарсыытыттан тахсар Илиҥҥи түүр тыла. Бу туһунан эрдэтээҥи суруктар былыргы түүр алфавитынан суруллубут Орхон суруктарыгар 8 үйэ биэрэллэр.
Кыргыз тыла ыаллыы Уйгурдаах уонна монгол тылларыгар күүстээх сабыдыаллаах этэ. 16- с үйэҕэ кыргыз тылын литературнай тылдьытыгар кубулуйда уонна кыргыз тылын бастакы тылдьыта 1784 с. суруллубута. Тыл 19 үйэ устата сайдар, 1944 с. Кыргызстан официальнай тылынан Кыргызстан тыла буолбут.
1928 с. киргиз тылын суругун тиһигин стандартыыр биир кэлим алфавит курдук бэлиэтээһин системата киллэриллибитэ. Онтон кыргыз тыла кэпсэтии да, сурук- Бичик да сайдыбыта. Латинскай уонна Кирилл алфавита билигин тыл билиҥҥи сурукка- бичиккэ туттуллар эрээри, үгэс буолбут Арабскай сибээһэ билигин да ытык тиэкистэри кыргыз тылыгар суруйарга туһаныллар.
Билигин Кыргызстаҥҥа, Казахстаҥҥа, Таджикистаҥҥа, Узбекистаҥҥа уонна Кытайга 5 мөлүйүөнтэн тахса киһи саҥарар.

Кыргыз тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһи кимнээҕий?

1. Чингиз Айтматов (1928-2008): кыргызтыы тылынан кэккэ айымньылары суруйтарбыта уонна кини литературнай көрүҥүн сайыннарарыгар суруйбут.
2. Чолбонбек Есенов (1891-1941): кыргыз тылын бастакы пионердарыттан биирдэстэрэ, кыргыз тылыгар бастакы хаһыаты таһаарбыта уонна тыл суругунан биллэр новатор этэ.
3. Оросбек Токгазиев (1904-1975): кыргыз тылын аныгы стандартнай версиятын оҥорууга өссө биир дьоһун фигура. Кини элбэх учебниктары суруйбута уонна ити тылга туттуллар тылы оҥорорго көмөлөспүтэ.
4. Алич Эшимканов (1894-1974): кыргыз тылын уонна диалектар тустарынан ыстатыйалары чинчийиилэргэ, суруйууга уһулуччулаах лингвист.
5. Азимбек Бекназаров (1947-билиҥҥи кэмҥэ): кыргыз тылын авторитетынан ааҕыллар, кини тыл модернизациятыгар уонна сурук- Бичик стилигэр эппиэттэһэр.

Кыргыз тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Кыргыз тыла-үс диалегынан арахсар: Хотугу, киин уонна Соҕуруу. Бу агглютинативнай тыл, ол аата кини төрүт тылларыгар суффикс эбиллиитэ уустук тылы үөскэтэр. Кыргыз тылыгар префикстарга болҕомто ууруллар, суффикстарга буолбакка, ордук логическай структураны уурар. Синтаксически кыргыз тыла, быраабыла курдук сэһэн (субъект-объект-туохтуур) уонна түүр тылын үксэ түүр тылларыгар туохтуур-бүтэһиктээх структуралаах. Тыл эмиэ фонатическай хабааннаах, онно араас дорҕооннор эбэтэр интонациялар тылга олох атын суолтаны ууруохтарын сөп.

Кыргыз тылыгар саамай сөптөөх ньыманан үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Төрүт тылы үөрэтииттэн саҕалааҥ. Эһиги онлайн- или очочных курсов, которые ваши с основами с основами языка. Ити базовай тыл саппааһа уонна грамматика, ону таһынан уопсай этиилэр уонна тутаах сыыппаралар киирэллэр.
2. Носителей языка. Прослушивание разговоров и записей носителей кыргызского языка поможет вам лучше понять, как говорят на этом языке.
3. Кэпсэтэргитигэр партнеры кытта кэпсэтэргитигэр кыһаллыҥ. Кыргызтыы саҥарар киһини Булуҥ, бу тылынан кэпсэтэргитигэр сүбэлэһиҥ. Бу-кэпсэтии үөрүйэхтэрин сайыннарыыга дьоһун хардыы.
4. Маннык ресурсалары кинигэ, тылдьыт уонна онлайн инструменнарын туһаныҥ. Бу тылы үөрэтэргэ көмөлөһөр араас ресурсалар бааллар. Ол кинигэлэр, тылдьыттар, грамматическай ыйынньыктар уонна да атыттар киирэллэр.
5. Дуоһуйууну ыларгытын умнумаҥ. Тылы үөрэтии дуоһуйууну тиэрдиэхтээх. Киинэлэри, кинигэни ааҕарга уонна төрөөбүт тылынан дьарыктанарга бириэмэни Булуҥ. Бу үөрэтии процеһа үчүгэй уонна туһалааҕы оҥоруоҕа.