Саха тыла зулу Тылбаастаа

Саха-түүр тыла, манна Арассыыйа хотугулуу- Илиҥҥи өттүгэр мөлүйүөн аҥаарыттан тахса киһи саҥарыллар. Тыл саҥа официальнай билиниини ылбытынан, уруккутунан сахалыы тылбаас өҥөтүгэр дьоһун ирдэбил баар. Бу ыстатыйаҕа Саха тылын уонна кинини кытта тылбаас суолтатын ырытан көрүөхпүт, ону тэҥэ бу процесска сыһыаннаах проблемалары дьүүллэһиэхпит.

Саха тылыгар Россияҕа эрэ буолбакка, Монголия, Кытай уонна Казахстан курдук дойдуларга эмиэ этэллэр. Ол аата Саха тылыгар, ону таһынан дойду иһигэр тылбаас өҥөтүгэр аан дойдутааҕы наадыйыы баар. Тылбаас сүрүн сыала Саха тылыгар уонна кинини кытта - төрүт омуктар обществоларын уонна атын интэриэстээх өрүттэрин ортотугар бодоруһуу. Ону тэҥэ юридическай докумуоннарга, дипломатическай сөбүлэһиилэргэ, үөрэх матырыйаалларыгар, маассабай информация уонна культура уонна да атын докумуоннарга сыһыаннаах матырыйааллар наадалар.

Дьыала Саха тылыгар уонна кинини кытта тылбаас тиийдэҕинэ сорох дьоһуннаах проблемалары өйдүөххэ наада. Бастатан туран, производство кыһалҕата баар. Саха тылыгар региональнай диалектан көрөн тылга уратылар бааллар. Онон, тылбаасчыттар бу регионнааҕы вариациялары кытта билсиһэн, чуолкайдаһан үлэлииллэрэ наадалаах. Өссө биир проблеманан үгүс тыл туттулларыттан тутулуга суох хас да суолталаах. Ити тыл сөптөөх суолтатын эбэтэр суолтатын быһаарыыны тылбаасчыттарга ыарырҕатар.

Саха тыла уонна кинини кытта сибээстээх ыарахаттар баалларын үрдүнэн, бу процесс суолтатын билинии улахан суолталаах. Саха тыла билиниини ылыытын салгыы сайыннарар буолан, Саха тылын уонна киниттэн атын тылбаас үрдүк хаачыстыбатын уонна чуолкай хааччыллыытын хааччыйара улахан суолталаах. Олоңхо достоинство для поддержания культуры и связи, особенно среди коренных общиналар, культуры так часто маргинализацияланар.

Ханнык дойдуларга сахалыы саҥаралларый?

Саха тылыгар Россияҕа, Кытайга уонна Монголияҕа дииллэр.

Саха тылын историята хайдаҕый?

Саха тыла-хотугулуу- арҕаа түүр тылларыгар сыһыаннаах түүр тыла. Онно Россия Республикатыгар 500 000 киһи, сүрүннээн Лена өрүс бассейныгар уонна кини притоков бааллар. Саха тыла 14- с үйэ бастакы литературатыгар киирэр баай литературнай историялаах. Саха литературата Суфия поэттарын чугастааҕы Илин уонна киин Азия поэттарын, ону тэҥэ император Арассыыйаттан нуучча суруйааччылара уонна автордара күүстээх сабыдыаллаабыттара. Саха тылыгар бастакы сурун тиэкистэр, ол иһигэр корантан уонна лэгэнтэйтэн быһа тардыылар юсуфа уонна Зулайх туһунан итэҕэл тиэкистэрэ бааллара.
Саха тылыгар суруйбут бастакы оригинальнай айымньылара 19 үйэ бүтэһигэр баар буолбуттара: хоһооннор, кэпсээннэр уонна романнар, Саха норуотун күннээҕи олоҕун туһунан кэпсээннэр. Саха суруйааччылара эмиэ бэйэлэрин айымньыларыгар колониализмы утары охсуһуу, Сибиир культуратын уонна регион батталлаах норуоттарын ыарахан балаһыанньатын курдук киэҥ темалары чинчийии саҕаламмыта. 1920-1930 сс. Саха тыла Юрий Чегерев, Анатолий Семенов, Геннадий Титов уонна Иван Тазетдинов курдук суруйааччылары салайбыт литературнай ренессанс буолбута. Бу кэмҥэ Саха тылыгар бэчээттэммит кинигэ ахсаана лаппа улаатта, ону тэҥэ бу тылы Правительство уонна административнай докумуоннарга туһаныы элбээтэ.
Билигин Саха тыла кини аатын сөргүтэр, онно хас да саҥа хаһыат, сурунаал тахсар. Ону тэҥэ Саха тылын Россия тас өттүгэр үөрэтиигэ интэриэстэрэ улаатар, тоҕо диэтэххэ, аҕыйах университет бу тылынан курстары туруорсар.

Саха тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Юрий Николаевич Винокуров-лингвист, историк уонна филолог; 2. Степан Георгиевич Островскай – Саха поэта, драматург, прозаик уонна тылбаасчыт; 3. Олег Михайлович Беляев – Саха литературоведа уонна публицист; 4. Лилия Владимировна Багаутдинова – Саха фольклориһа; 5. Акулина Еловна Павлова-лексикограф уонна диалектология чинчийээччи.

Саха тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Саха тыла түүр тылларыгар сыһыаннаах уонна хотугулуу- Илиҥҥи бөлөх сорҕото буолар. Бу агглютинативнай тыл, ол аата кини суффикстары туһанар, кинилэр саҥа суолталары уонна формалары айарга дьүөрэлэһэр кыахтаах суффикстары туһаналлар. Саха тыла үрдүк флексиянан уратылаах, ол аата этиигэ туттуллалларыттан көрөн бэйэтин форматын уларыталлар. Суолталаах, солбуйар ааттар, даҕааһыннар уонна туохтуурдар кинилэр формаларын миэстэттэн көрөн быһаарыыны ирдииллэр.

Саха тылын саамай сөптөөх ньыманан үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Саха тылын учебнига эбэтэр инструкторга аналлаах экземпляры ылыҥ. Бу матырыйаалларга аҕалыллыбыт уруоктары чочуйуу-тылы тупсарыыга бастыҥ ньыма.
2. Практикаланыҥ, аудованиеҕа үөрэниҥ. Ханнык баҕарар тылы үөрэтэргэ бастыҥ ньыма - кинини практикалыахха сөп курдук, онон кэпсэтээччини буларга кыһаныҥ.
3. Сахалыы тылынан суруллубут матырыйаалы ааҕыҥ. Ол эһиэхэ тыл структуратын уонна грамматикатын өйдүүрүгэр көмөлөһөр.
4. Саха культуратын уонна историятын кытта билсиҥ. Дьон-сэргэ, кинилэр образтарын туһунан элбэҕи билэргит буоллар, ол эһиэхэ тылы өйдүүргүт ордук.
5. Сахалыы СИЭРИ- туому тутуһуҥ уонна истиҥ. Онлайн ресурсата элбэх: радиопрограмманы уонна тэлэбиидэнньэни киллэрэн туран, бу тылга киирэр.
6. Саха Сиригэр Кэлэ Сылдьыҥ. Региоҥҥа бириэмэни ыытан, тылы илдьэ сылдьар дьону кытта сэһэргэһэр кыаҕы ылыаххыт.

Булуу тыла-Африка тылыгар тылбаас формата, тыл уонна култуура дириҥ өйдөбүлүн тылбаасчыттан ирдэнэр. Бу тиип коммерческай, юридическай уонна медицинскэй докумуоннарга үгүстүк туһаныллар. Кини ону сэргэ үөрэх эйгэтин үөрэх кыһаларын, оскуола учебниктарын курдук докумуоннары тылбаастыырга туһаныллар.

Зулу тыла Африка үгүс оройуоннарыгар, ордук Соҕуруу Африкаҕа киэҥник тарҕаммыта. Аан дойдуга бу тыл 11 мөлүйүөнтэн тахса носителэ баар диэн суруллубут. Бу кини аан дойдуга биир саамай тарҕаммыт тыллартан биирдэстэрэ буолар. Ол түмүгэр нуучча тылыттан тылбаас өҥөтүгэр ирдэбил улааппыта.

Нуучча тылыгар тылбаасчыт таллаҕына хас да фактордары учуоттуур улахан суолталаах. Бастатан туран, тылбаасчыт тылы үчүгэйдик баһылыахтаах уонна тыл культурнай нюстарын кытта билсиэхтээх. Бу тылбаас ис хоһоонун чуолкайдык уонна сөпкө биэрэрин мэктиэлиир. Ону таһынан тылбаасчыт тиэкиһи ыларга бэйэтин стили сатаан адаптациялыахтаах.

Сөптөөх тылбааһы хааччыйыыга араас хардыылар бааллар. Бастатан туран, тылбаасчыт тексин болҕойон билсиэхтээх уонна тыл суолтатын уонна тыл суолтатын өйдүөхтээх. Онтон ханнык баҕарар алҕастар баалларын эбэтэр тексигэр сөп түбэспэтин бэрэбиэркэлиэхтээхтэр уонна сөптөөх көннөрүүлэри киллэриэхтээхтэр.

Салгыы тылбаасчыт тиэкискэ баар ханнык баҕарар культурнай проблемалары быһаарыахтаах уонна ону нууччалыы тылбаастыырга холонуохтаах. Бу английскайдыы тарҕамматах идиом эбэтэр кэпсэтии тыллары туһаныы буолуон сөп. Дьэ, тылбаасчыт куруук целевой аудитория туһунан истиэхтээх уонна бэйэтин стилин подстражкалыахтаах. Бу ааҕааччыга текси өйдүүр ордук.

Ити хардыылары толорон, бастакы сүһүөх уонна эрэллээх тылбаастары оҥорон таһаарыахха сөп. Бу тиип дьыалабыай уонна юридическай докумуоннарга элбэхтик туһаныллар, онно чопчу эбэһээтэлистибэ буолар. Кини эмиэ кинигэлэри уонна атын үөрэх матырыйаалларын оҥорорго туһаныллар. Культурнай уратыларын учуоттаан, булуу тылбаасчыттара докумуон ис хоһоонун чуолкайдык биэриэхтэрин сөп.

Ханнык дойдуларга зулу тылынан саҥаралларый?

Тылга сүрүннээн Соҕуруу Африкаҕа, ону таһынан кыһыҥҥы өттүгэр, тыаҕа, Малавикка, Мозамбикаҕа уонна Свазиленд этэллэр.

Саха тылын историята хайдаҕый?

Зулу, эмиэ исизулу курдук биллэр, нигеро- конгресс ыалын соҕуруу бөлөҕөр киирсэр бандьыыт тыла буолар. Бу барыта 11 мөлүйүөн киһи этиллэр Соҕуруу Африкаҕа саамай тарҕаммыт тыл. Саха тыла сүүһүнэн сыллар диэн баай историялаах.
Тыл төрдүн 16- с үйэҕэ киин Африкаттан миграциялаабыт нгуни омуктарыгар тиийэ кэтээн көрүөххэ сөп. Нгуни норуота араас бөлөхтөргө арахсан, билиҥҥи Квазул- Натал сиригэр- уотугар баар диалектартан сайынна. Ол эрээри, 1818 сыллаахха Пьер Жубер диэн французскай протестантскай миссионер аан бастаан суруллубута. Бу чахчы тыл стандартизациятыгар тирэх укта.
19 үйэ устата нуучча тыла салгыы сайдарыгар олук уурбута. Бу тылынан икки биллиилээх литературнай айымньы — "Инкондл ка зулу" (зулус ырыалара) уонна "Амази ка зулу" (зулус тыллара) бэчээттэммиттэрэ ордук кэрэхсэбиллээх. Ону таһынан бу кэмңэ нуучча тыла саңа миссионерскай оскуолаларга үөрэтии тыл быһыытынан ылыллыбыта.
Билигин булуу тылыгар элбэх ресурсалар киирэллэр, тыл соҕуруу омук культуратын тутаах сорҕото буолан хаалар.

Саха тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Джон Дубе (1871-1946) - зулус тылдьытын уонна грамматика учебниктарын билиһиннэрэр педагог уонна политика лидер.
2. Соломон Кампанда (1872-1959) - зулус тылын стандартыырга көмөлөспүт лингвист, киниэхэ бастакы сүһүөх грамматическай системаны айбыта.
3. Вилаказия бенедикэтэ (1906-1947) - поэт, прозаик уонна педагог.
4. Дж. Б. Пейрес (1924-2005) - антрополог уонна чинчийээччи зулу, новаторскай үлэ автора зулу.
5. Бенедикт Картрайт (1925-2019) - зулус тылын туһунан элбэхтик суруллар уонна кини сайдыытыгар боччумнаах кылааты киллэрбит миссионер уонна технолог.

Нуучча тылын структурата хайдах тэриллэрий?

Тыл бандьыыт тыл структуратын хатылыыр,тыл бэрээдэгин тутуһар-туохтуур- объект (сыа). Бу агглютинативнай тыл, ол аата сыһыарыылар суолталарын эбэтэр грамматическай функцияларын уларытыыга эбиллэллэрин көрдөрөр. Онно баар, префикстар уонна суффикстар кылаастара туһаныллаллар. Зулус тылыгар эмиэ үс тоннаттан (үрдүк, намыһах уонна намыһах) систиэмэ баар, ону тэҥэ тыл суолтатын эмиэ уларыйыан сөп.

Саамай сөптөөх ньыманан зулус тыла хайдах үөрэтэрий?

1. Сүрүн биричиинэттэн саҕаланар: зулус алфавитын үөрэтиҥ уонна саҥарыы. Онлайн- аудиозаписи на языке зулу, которые вам помогить себя и слова.
2. Тыл саппааһын сайыннарыыга үлэлэһиҥ. Кинигэлэри ааҕыҥ, тэлэбиидэнньэлэри уонна киинэлэри зулус тылынан ырытыҥ эбэтэр интернеккэ тыл саппааһын испииһэгин көрүҥ.
3. Тыл тутааччылары кытта кэпсэтии тылыгар практикаланыҥ. Записать на занятию по занятию, найдите мы, но можно сообщенься, или приложении для языкового обменения, такие тем или учениками.
4. Зулус радиопрограммаларын, ырыаларын истиэҕиҥ. Онон култуураны, тылы- өһү кытта билсиһии бу тыл дьиҥнээх олоххо хайдах туһанылларын туһунан өйдөбүлү ыларыгар көмөлөһүө.
5. Булуу тылын араас диалектарын үөрэтиҥ. Араас тиэрминнэри, грамматическай структуралар ханна баалларын өйдүүгүт.
6. Тыл лексикатын уонна грамматикатын үөрэтэргэ көмөлөһөр Анфрика курдук тылларынан туттар Инструменнаргытын туһаныҥ.
7. Дьоҕус ситиһиилээх сыал- сорук туруорунуҥ. Разбейте долгосрочные цели на достижимые этапы и следите за своим прогрессом, чтобы сохранять мотивацию.
Удачи!