Грек Чӑвашла Куҫар

Чи авалхи лингвистика отраслӗсенчен пӗри пулнӑ май, грек чӗлхинчен куҫарни ӗмӗр-ӗмӗрех коммуникацин чи пӗлтерӗшлӗ пайӗ пулнӑ. Грек чӗлхи вӑрӑм истори тата хальхи чӗлхесене чылай витӗм кӳрет, ҫакӑ ӑна тӗнчери хутшӑнусен пӗлтерӗшлӗ элеменчӗ тӑвать. Грек чӗлхинчен куҫаракансем культурӑсем хушшинчи уйрӑлӑва ҫӗнтерсе текст пӗлтерӗшне тӗп-тӗрӗс ӑнлантарассинче тӗп вырӑн йышӑнса тӑраҫҫӗ.

Грек чӗлхинчен куҫарӑва новогрек чӗлхинчен урӑх чӗлхепе куҫараҫҫӗ. Ҫавӑн пекех Пӗрлешӳллӗ Нацисемпе пӗтӗм тӗнчери ытти организацисенче усӑ куракан анлӑ сарӑлнӑ чӗлхесенчен пӗри. Ҫавна пула грек чӗлхинчен куҫаракансем пирки ыйту ӳссех пырать.

Грек чӗлхи-калама ҫук кӑткӑс, регион тата истори вариацийӗсем нумай. Ҫавна пула опытлӑ тӑлмачсен текст шухӑшне тӗп-тӗрӗс каласа парас тесен тӗрӗс сӑмахсем суйласа илме пӗлмелле. Кунсӑр пуҫне вӗсен грек чӗлхипе мӗнле усӑ курнине те пӗлмелле, вӗсен куҫарӑвӗсем активлӑ та пӗлтерӗшлӗ юласса шантармалла.

Чӗлхе йӗркине ӑнланни ҫумне тата тӑлмачсем тӗрлӗ культура аспекчӗсемпе, сленгсемпе идиомсемпе паллашмалла, вӗсем оригиналлӑ текстӑн сассине тата коннотацине лайӑхлатмалла. Контект тӑрӑх хӑш-пӗр сӑмахсем пӗр чӗлхепе мар, урӑх чӗлхепе пӗлтерӗшлӗ пулма пултараҫҫӗ.

Пӗтӗмӗшпе илсен, грек чӗлхинчен лайӑх куҫаруҫӑ тӗнчери ӑнӑҫлӑ проектпа хаклӑ йӑнӑшсем хушшинче уйрӑмлӑх тума пултарать. Тӑлмача тара тытнӑ чухне предприятисем хӑйсем грек чӗлхин нюансӗсене, ҫавӑн пекех регионти кирек мӗнле диалекта та ӑнланакан опытлӑ специалистпа ӗҫленине ӗненмелле.

Юлашкинчен, грек чӗлхинчен куҫарни-тӗрӗс пурнӑҫланӑ чухне – тӗп экономикӑра ҫитӗнӳ тума калама ҫук хаклӑ инструмент пулса тӑрать. Предприятин юрӑхлӑ партнерӗпе вӗсен ҫырӑвне тӗп-тӗрӗс парассине, вӗсене культура уйрӑмлӑхӗсене ҫӗнтерсе тӗнчери тухӑҫлӑ ҫыхӑнуран усӑлӑх кӑларма май парассине шанма пултараҫҫӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче грек чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Грек Греципе Кипр официаллӑ чӗлхи шутланать. Унта албанире,Болгарире, Ҫурҫӗр Македонире, Румынире, Турцире Тата Украинӑра пысӑках мар общинӑсем те пур. Грек чӗлхипе те экспатриантсемпе диаспорсен пӗрлешӳллӗ Штачӗсене, Австралипе Канадӑна шута илсе, пӗтӗм тӗнчипе пӗрлехи экспатриантсен обществи нумай калаҫать.

Грек чӗлхи историйӗ мӗнле?

Микень тапхӑрӗнче (пирӗн эрӑчченхи 1600-1100) пуҫланакан грек чӗлхи эллин чӗлхи пуҫламӑшӗнче пуҫланакан вӑрӑм та пуян истори пур. Авалхи грек чӗлхи индоевропӑри чӗлхе ҫемйин турачӗ пулнӑ, европӑри хальхи чӗлхесен никӗсӗ шутланать. Авалхи грек чӗлхипе ҫырнӑ чи паллӑ литература пирӗн эрӑчченхи 776 ҫула яхӑн поэзипе калав формипе курӑнма пуҫланӑ. Классикӑлла тапхӑрта (пирӗн эрӑчченхи 5-4-мӗш ӗмӗрсенче) грек чӗлхи ҫӗнелнӗ тата хӑйӗн классикӑлла формине туяннӑ, вӑл грек чӗлхин никӗсӗ пулса тӑрать.
Грек чӗлхипе пирӗн эрӑри 5-мӗш ӗмӗрчченех калаҫнӑ, вӑл ытларах чухне демотикӑлла форма ҫине куҫнӑ, ҫав формӑпа паян Унчченхи пекех Грецин официаллӑ чӗлхи вырӑнне усӑ кураҫҫӗ. Византи тапхӑрӗнче (пирӗн эрӑри 400-1453 ҫулсенче) Хӗвелтухӑҫ Рим империйӗнче Грек чӗлхи пулнӑ. Византи империйӗ пӗтнӗ хыҫҫӑн грек чӗлхи япӑхланнӑ тапхӑра тӳссе ирттернӗ. 1976 ҫулта ҫеҫ грек ҫӗршывӑн официаллӑ чӗлхи пулса тӑнӑ. Паян грек европӑри чи анлӑ сарӑлнӑ чӗлхесенчен пӗри шутланать, ӑна йӑтса ҫӳрекенсем 15 миллион ҫынна яхӑн шутланаҫҫӗ.

Грек чӗлхине вӗренес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Гомер-хӗвеланӑҫ литературӑн тӗп произведенийӗсем шутланакан грек чӗлхипе литературин ашшӗ шутланать.
2. Платона - авалхи философа ҫӗнӗ идейӑсем, сӑмахсем тата терминсем грек чӗлхине кӗртни тесе ҫырса хураҫҫӗ.
3. Аристотель - вӑл хӑйӗн тӑван грек чӗлхипе философипе наука ҫинчен нумай ҫырнӑ ҫеҫ мар, хӑшпӗрисем ӑна ҫак чӗлхене кодификациленӗ пӗрремӗш ҫын тесе шутлаҫҫӗ.
4. Гиппократ - медицина Ашшӗ пекех паллӑ, медицина терминологине пысӑк витӗм кӳнӗ грек чӗлхипе вӑл нумай ҫырнӑ.
5. Демосфен-ҫак аслӑ оратор грек чӗлхипе тӑрӑшса ҫырнӑ, нумай сӑмах, сӑмах ҫаврӑнӑшӗсем тата ытти произведенисем те кӗртнӗ.

Грек чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Грек чӗлхи структури питӗ улшӑннӑ, ку вӑл сӑмахсем хӑйсен сӗнӗвӗнчи рольсене кура формӑна улӑштарнине пӗлтерет. Тӗслӗхрен, паллӑ ячӗсемпе местоименийӗсен хисепне, йӑхне тата падежне кӑтартас тесен тайӑлмалла. Глаголсем вӑхӑта, сасӑсене тата кӑмӑл-туйӑма палӑртма пӗрлешеҫҫӗ. Унсӑр пуҫне, сӑмахсенчи сыпӑксем час-часах хӑйсем тӗл пулакан контект тӑрӑх тӗрлӗ улшӑнусем тӳссе ирттереҫҫӗ.

Грек чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Грек чӗлхин лайӑх база курсне туянӑр: грек чӗлхипе вӗрентекен лайӑх курс сире чӗлхе ҫинчен пӗтӗмӗшле кӑтарту парӗ, грамматика, произведени тата словарь запасӗ пек никӗссене вӗрентӗ.
2. Алфавит ҫакна асра тытӑр: грек алфавитне Вӗренни-грек сӑмахӗсемпе пуплевӗсене ӑнланмалли пӗрремӗш утӑм. Тӗп саспаллисене те, йӗрке саспаллисене те вӗренӗр те произведенире усӑ курӑр.
3. Сарӑлнӑ сӑмахсемпе ҫаврӑнӑшсене вӗренӗр: Грек ҫаврӑнӑшӗсемпе сӑмах ҫаврӑнӑшӗсенчен хӑш-пӗрисене тупса Пӑхӑр. Ку саламсене, усӑллӑ сӑмахсене, "сывлӑх сунатӑп", "сывӑ пулӑр", "тархасшӑн", "тавтапуҫ", "ҫапла", "ҫук"текен сӑмахсене хутшӑнать.
4. Грек музыкине итлӗр: грек музыкине Итлени сире чӗлхе ритмӗпе интонацине вӗренсе ҫитме пулӑшать. Ҫакӑ та сире чӗлхене вӗренмелли май парать, мӗншӗн тесен сире чӑн калаҫусемпе тата лару-тӑрупа паллаштарать.
5. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенпе практикӑра усӑ курӑр: грек чӗлхине йӑтса ҫӳрекенпе усӑ курма май пур пулсан, унпа чӗлхе практиклени питӗ кирлӗ. Сасӑпах калани тата грек чӗлхипе калаҫни сире чӗлхене хӑвӑрт вӗренме тата хӑвӑр тунӑ кирек мӗнле йӑнӑша та тӳрлетме май парать.
6. Чӗлхе занятийӗсене ҫырӑнӑр: Сирӗн грек чӗлхине йӑтса ҫӳрекен ҫын патне кӗме май Ҫук пулсан, чӗлхе занятийӗсене ҫырӑнмалла - чӗлхене лайӑх вӗрентмелли меслет. Сире хӑвӑрпа пӗр кимӗ ҫинче пурӑнакан ҫынсем хупӑрласа илӗҫ, ҫакӑ сире чӗлхе ҫинчен ыйтса пӗлме май парӗ.
7. Грек литературине вулӑр: классикӑлла тата хальхи грек литературине Вулани сире чӗлхе ҫинчен ӑнлантарса парӗ, унӑн нюансӗсене тарӑнрах ӑнланма май парӗ.
8. Грек фильмӗсемпе телепередачисене пӑхӑр: грек фильмӗсене Пӑхса тухни тата телепередачӑсене курни сире кулленхи калаҫура чӗлхепе паллаштарӗ, вара эсир унта мӗн каланине ӑнланма пултаратӑр.
9. Грецие кайса килӗр: чӗлхене Вӗренмелли Чи Лайӑх меслет - культурӑпа окружение путса ларасси. Грецие кайни сире кулленхи пурнӑҫра чӗлхепе усӑ курма тата регионти диалектсемпе паллашма май парать.

Чӑвашла куҫару, чӑваш транслитерацийӗ пекех паллӑ, - чӑвашла хутшӑнма усӑ куракан ятарлӑ куҫару форми. Ҫак чӗлхе Раҫҫейпе Украинӑн хӑш-пӗр районӗсенче пурӑнакан чӑваш халӑхӗшӗн тӑван чӗлхе пулса тӑрать. Ку вӑл тӗрӗк чӗлхисенчен пӗри, унта миллион ытла ҫын калаҫать, куҫару валли кирлӗ чӗлхе тӑвать.

Чӑваш чӗлхинчен е ун ҫине тӗрӗс куҫарас тесен транслитерацин кӑткӑс формисене пурнӑҫри пӗлтерӗшлӗ. Ҫакӑ чӑваш алфавит латин алфавитӗнчен уйрӑлса тӑнипе ҫыхӑннӑ, вӑл ытларах европӑри чӗлхесемшӗн усӑ курать. Ҫавна пула Кириллла саспаллисемпе ҫырнӑ Сӑмахсем, А, Б, К, У, вӗсен латинла эквиваленчӗсене улӑштармалла, вулакана ӑнланмалла пултӑр.

Чӑвашла куҫару процесӗ темиҫе тапхӑра кӗртет. Пӗрремӗшӗнчен, тӑлмачӑн пуҫламӑш чӗлхене те, тӗллевлӗ чӗлхене те лайӑх пӗлмелле. Вӗсен предложени тытӑмне, пуҫламӑш чӗлхе пӗлтерӗшне тата калӑпӑшне ӑнланмалла. Унтан вӗсем ҫакна тӗллевлӗ чӗлхепе тӗрӗс калама пултараҫҫӗ, тӗллевлӗ чӗлхе сӗнӗвӗсен грамматика правилисемпе структурине шута илсе.

Куҫару пӗтсен тӑлмачӑн куҫарнӑ версипе оригиналлӑ текста тӗплӗн танлаштармалла. Ку куҫару тӗп-тӗрӗс те тӗп-тӗрӗс пӗлтерессе шантарать. Тӑлмачӑ та, кирек мӗнле культурӑллӑ ссылкӑсене тата жаргонла сӑмахсене куҫарнине тӗрӗслес тесе, малашнехи тӗрӗслевсемшӗн яваплӑ.

Чӑваш чӗлхине вӗренес текенсемшӗн онлайн университетсенче те юрӑхлӑ тӗрлӗ курс пур. Анчах та чӗлхене вӗренни чӑвашла тӗплӗ куҫарӑва тивӗҫтерейменнине ӑнланни пӗлтерӗшлӗ. Транслитаци йӗркине нумай ҫул хушши практикӑра тата хӑйсене шеллемесӗр ӗҫленипе ҫеҫ алла илме пулать.

Пӗтӗмӗшпе илсен, чӑвашла куҫару - питӗ кирлӗ хӑнӑху, эсир чӑваш халӑхӗпе хутшӑнас тетӗр пулсан, ӑна алла илмелле. Тӗрӗс майсемпе пӗлӳсем вӑхӑтӗнче ку вӑхӑт нумай йышӑнма пултарать, анчах усӑ кӳме пултарать.

Хӑш ҫӗршывсенче чӑвашла калаҫаҫҫӗ?

Чӑвашла ытларах Раҫҫей Чӑваш Республикинче, ҫавӑн пекех Раҫҫейри, Тутарстанри Тата Удмуртири хӑш-пӗр районсенче, Ҫавӑн пекех Казахстанра Тата Украинӑра калаҫаҫҫӗ.

Чӑваш чӗлхи историйӗ мӗнле?

Чӑваш чӗлхи - Раҫҫей Федерацийӗнче 1,5 миллиона яхӑн ҫын калаҫакан тӗрӗк чӗлхи. Вӑл тӗрӗк чӗлхисен хӑяр турачӗн пӗртен-пӗр представителӗ. Ку чӗлхепе историсем ытларах раҫҫей Атӑлҫи тӑрӑхӗнче вырнаҫнӑ Чӑваш Ен Республики пулса тӑракан районсенче калаҫнӑ.
Чӑваш чӗлхин документлӑ историне 13 ӗмӗрччен йӗрлесе тупма пулать, ҫитменнине чи ир асӑннисене 14-15 ӗмӗр алҫырӑвӗсенче тупнӑ. Ҫак алҫырусенчен нумайӑшӗ чӗлхе вӑхӑт иртнӗҫемӗн чылай улшӑнусем тӳснине ҫирӗплетсе параҫҫӗ. 15 ӗмӗрте чӑваш чӗлхи кӳршӗри тутар чӗлхипе ылтӑн Ордӑн вӑйлӑ витӗмӗпе пулнӑ, ӑна старотатар алфавитӗпе ҫырнӑ.
18-мӗш ӗмӗрте чӑваш алфавитне вырӑс ученӑйӗ Семен Ремезов тунӑ, вӑл ӑна кириллицӑра никӗсленӗ. Ҫак ҫӗнӗ алфавитпа 19 ӗмӗр пуҫламӑшӗнче пӗрремӗш пичетленӗ чӑваш кӗнекисене тума усӑ курнӑ. 19 ӗмӗр вӗҫнелле чӑваш чӗлхине Раҫҫей империйӗн официаллӑ чӗлхи тесе йышӑннӑ, ҫак тапхӑрта тӗрлӗ литература произведенийӗсем йӗркеленӗ.
Чӑвашла пирӗн кунсенче те калаҫаҫҫӗ, Ҫавӑн пекех Чӑваш Енри хӑш-пӗр шкулсенче те вӗрентеҫҫӗ. Ҫавӑн пекех раҫҫейре те, ют ҫӗршывсенче те чӗлхене упрас тата сарас енӗпе хастар вӑй хураҫҫӗ.

Чӑваш чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Михаил Васильевич Яковлев - чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн профессорӗ, чӑваш чӗлхин пӗрремӗш комплекслӑ грамматикине туса хатӗрленӗ.
2. Яков Костюков-лингвист тата Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн профессорӗ, нумай ӗҫ редакциленипе тата пичетленипе чӗлхине ҫӗнетес ӗҫе хӑйӗн тӳпе хывнӑскер.
3. Николай Зиберов - латинла графикӑна чӑвашла кӗртес ӗҫе пысӑк тӳпе хывни.
4. Василий Песков – 1904 ҫулта чӑваш чӗлхипе пӗрремӗш шкул учебникӗ туса хунӑ педагог.
5. Олег Бессонов – чӑваш чӗлхин тӗрлӗ диалекчӗсене пӗрлештерес тӗлӗшпе ӗҫленӗ хальхи стандартлӑ чӑваш чӗлхине туса хатӗрлес тӗлӗшпе витӗмлӗ фигура.

Чӑваш чӗлхи структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Чӑваш чӗлхи тӗрӗк чӗлхисен ҫемйине тивет. Ку агглютинативлӑ чӗлхе, вӑл сӑмахсем тӗп сӑмах ҫумне темиҫе приставкӑсемпе суффикс хушнипе йӗркеленнине пӗлтерет. Сӑмах йӗрки, яланхи пекех, субъект-глагол, пуплевӗшсен ӑшӗнчи сӑмахсен ирӗклӗ йӗркипе. Чӗрчунсем икӗ пая пайланаҫҫӗ, число, падеж тата паллӑ тума класс суффиксӗсемпе усӑ кураҫҫӗ. Глаголсем тивӗҫлӗ сӗнӳсемпе килӗшеҫҫӗ те вӑхӑтпа анспекта кура вырнаҫаҫҫӗ.

Чӑваш чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Алфавит, произведени тата база грамматики йышши чӗлхе никӗсӗсене вӗренме тытӑнӑр. Онлайн-ресурссем пур ун пеккисем. Chuvash.org е Chuvash.eu ку сире пулӑшма пултарать.
2. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе тата сӗнӳ тӗслӗхӗсемпе усӑ курӑр, калаҫу сӑмахӗсен тата пуплевсен никӗсне хӑвӑрт туса хурӑр. Радиопрограммӑсене итлӗр те чӑвашла фильмсемпе телеграммӑсене пӑхӑр. Таркӑнрах пулас тата унта хӑвна хӑтлӑрах туйас тесе, чӗлхене вӗренӗр.
3. Эсир чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе, е хӑвӑрпа, е онлайн-форумсенче мӗн вӗреннине практиклӗр. Ку сире вырӑнти нюанссене тупса культура ҫинчен кӑтарту илме пулӑшӗ.
4. Хӑвӑрӑн словарь запасне тата грамматикӑна лайӑхлатас тесе кӗнекесемпе хаҫатсене чӑвашла вулӑр. Эсир мӗн чухлӗ ытларах вулатӑр, сирӗн ӑнлану тата грамматика ҫавӑн чухлӗ лайӑхрах пулӗ.
5. Юлашкинчен, чӑвашла текстсем ҫырнӑ пек ӗҫ-хӗл тӗсӗсемпе вӗрентме, чӑваш онлайн-форумӗсене хутшӑнма тата экзаменсене хатӗрленме хушӑр. Ку сире чӗлхене ҫирӗп тытма пулӑшать.