Саха Төрөк Тәржемә итеү

Яҡут теле-Рәсәйҙең төньяҡ-көнсығышында ярты миллиондан ашыу кеше һөйләшкән төрки тел. Тел яңы ғына рәсми танылыу алғанлыҡтан, элеккесә якут теленән тәржемә итеү хеҙмәттәренә ҙур һорау бар. Был мәҡәләлә беҙ якут теленә һәм унан тәржемә итеүҙең мөһимлеген ҡарайбыҙ, шулай уҡ был процесс менән бәйле проблемаларҙы тикшерәбеҙ.

Якут телендә Рәсәйҙә генә түгел, Монголия, Ҡытай һәм Ҡаҙағстан кеүек илдәрҙә лә һөйләшәләр. Был халыҡ-ара якут теленә тәржемә итеү хеҙмәттәренә ихтыяж барлығын аңлата, шулай уҡ ил эсендә лә. Яҡут теленә һәм унан тәржемә итеүҙең төп маҡсаты - ерле халыҡтар общиналары һәм башҡа ҡыҙыҡһынған яҡтар араһында аралашыуҙы еңеләйтеү өсөн тел бушлыҡтарын тулыландырыу. Шулай уҡ юридик документтар, дипломатик килешеүҙәр, белем биреү материалдары, киң мәғлүмәт саралары һәм мәҙәниәт менән бәйле материалдар һәм башҡа документтар өсөн тәржемәләр талап ителә.

Яҡут теленә һәм унан тәржемә итеүгә килгәндә, ҡайһы бер мөһим проблемаларҙы иҫтә тоторға кәрәк. Беренсенән, әйтелеш проблемаһы бар. Яҡут телендә һөйләшкән төбәк диалектына бәйле һүҙҙәрҙең әйтелешендә айырмалар бар. Шулай итеп, тәржемәселәргә аныҡлыҡ тәьмин итеү өсөн был төбәк вариациялары менән таныш булыу мөһим. Тағы бер проблема-күп һүҙҙәрҙең, улар ҡулланылған контекстан сығып, бер нисә мәғәнәгә эйә булыуы. Был тәржемәселәргә һүҙҙең йәки фразаның дөрөҫ мәғәнәһен билдәләүҙе ҡыйынлаштыра, был аныҡлыҡты тағы ла мөһимерәк итә.

Яҡут теленә һәм унан тәржемә итеү менән бәйле ауырлыҡтарға ҡарамаҫтан, был процестың мөһимлеген таныу мөһим. Яҡут теле танылыу яулауын дауам иткән һайын, яҡут теленә һәм унан тәржемә итеүҙең юғары сифатын һәм аныҡлығын тәьмин итеү мөһим була бара. Сифатлы тәржемәләр уңышлы мәҙәни-ара диалогты һәм бәйләнештәрҙе һаҡлау өсөн бик мөһим, бигерәк тә мәҙәниәте йыш ҡына ситләтелгән ерле общиналар араһында.

Ниндәй илдәрҙә якут телендә һөйләшәләр?

Якут телендә Рәсәйҙә, Ҡытайҙа һәм Монголияла һөйләшәләр.

Яҡут теленең тарихы ниндәй?

Яҡут теле төньяҡ-көнбайыш төрки телдәренең каспий төркөмсәһенә ҡараған төрки тел. Был Телдә Рәсәй Саха Республикаһында, башлыса Лена йылғаһы һәм уның ҡушылдыҡтары бассейнында, яҡынса 500 000 кеше һөйләшә. Яҡут теленең бай әҙәби тарихы бар, ул 14 быуат уртаһындағы беренсе яҙма әҙәбиәткә барып тоташа. Яҡут әҙәбиәте Яҡын Көнсығыш һәм Үҙәк Азия суфый шағирҙары, шулай уҡ император Рәсәйенән рус яҙыусылары һәм авторҙары ижадының көслө йоғонтоһо аҫтында була. Яҡут телендәге тәүге яҙма әҫәрҙәр дини текстар, шул иҫәптән Ҡөрьәндән өҙөктәр һәм йософ һәм Зөләйха тураһында легендалар тәржемәләре була.
Яҡут телендә яҙылған тәүге оригиналь әҫәрҙәр 19 быуат аҙағында барлыҡҡа килә: яҡут халҡының көндәлек тормошо тураһында шиғырҙар, хикәйәләр һәм романдар. Яҡут яҙыусылары шулай уҡ үҙҙәренең әҫәрҙәрендә колониализмға ҡаршы көрәш, традицион себер мәҙәниәтенең әһәмиәте һәм төбәктең иҙелгән халыҡтарының ауыр хәле кеүек киң темаларҙы өйрәнә башлай. 1920-1930 йылдарҙа Якут теле Әҙәби ренессанс кисерә, Уны юрий Чегерев, Анатолий Кротов, Геннадий Титов һәм Иван тазетдинов кеүек яҙыусылар етәкләй. Был осорҙа якут телендә баҫылған китаптар һаны ҡырҡа арта, шулай уҡ хөкүмәт һәм административ документтарҙа был телде ҡулланыу арта.
Бөгөн якут теле уның һөйләшеүселәре араһында яңырыу кисерә, унда бер нисә яңы гәзит һәм журнал нәшер ителә. Шулай уҡ Рәсәйҙән ситтә якут телен өйрәнеүгә ҡыҙыҡһыныу арта, сөнки бер нисә университет был тел буйынса курстар тәҡдим итә.

Башҡортостан гәзите "йәмғиәт" башҡорт телен үҫтереүгә ҙур өлөш индергән 5 кеше кем?

1. Винокуров Юрий Николаевич лингвист, тарихсы һәм филолог; 2. Степан Георгиевич Островский якут шағиры, драматург, прозаик һәм тәржемәсе; 3. Беляев Олег Михайлович якут әҙәбиәт белгесе һәм публицисы; 4. Баһауетдинова лилиә Владимировна яҡут фольклорсыһы; 5. Акулина Еловна Павлова диикограф һәм диалектологияны тикшеренеүсе.

Яҡут теленең структураһы нисек ҡоролған?

Яҡут теле төрки тел ғаиләһенә ҡарай һәм Төньяҡ-көнсығыш төркөмөнөң бер өлөшө булып тора. Был агглютинатив тел, йәғни ул һүҙҙәргә яңы мәғәнәләр һәм формалар булдырыу өсөн өҫтәлергә мөмкин булған суффикстарҙы ҡуллана. Якут теле юғары флексия менән айырылып тора, был һүҙҙәрҙең һөйләмдә нисек ҡулланылыуына ҡарап формаһын үҙгәртеүен аңлата. Исемдәр, алмаштар, сифаттар һәм ҡылымдар уларҙың формаһын контекстан сығып билдәләү өсөн тамамланыуҙар талап итә.

Яҡут телен иң дөрөҫ ысул менән нисек өйрәнергә?

1. Якут теле дәреслегенең йәки инструктор өсөн ҡулланманың бер данаһын алығыҙ. Был материалдарҙа килтерелгән дәрестәрҙе эшкәртеү-телде камил үҙләштереүҙең иң яҡшы ысулы.
2. Һөйләү һәм аудициялау буйынса күнекмәләр үткәрегеҙ. Теләһә ниндәй телде өйрәнеүҙең иң яҡшы ысулы - уны мөмкин тиклем күберәк ҡулланыу, шуға күрә күнекмәләр үткәрергә мөмкин булған әңгәмәсегеҙҙе табырға тырышығыҙ.
3. Якут телендә яҙылған материалды уҡығыҙ. Был һеҙгә телдең структураһын һәм грамматикаһын аңларға ярҙам итәсәк.
4. Яҡуттарҙың мәҙәниәте һәм тарихы менән танышығыҙ. Әгәр һеҙ кешеләр һәм уларҙың йәшәү рәүеше тураһында күберәк белһәгеҙ, был һеҙгә телде яҡшыраҡ аңларға ярҙам итер.
5. Яҡут КИҢ мәғлүмәт САРАЛАРЫН ҡарағыҙ һәм тыңлағыҙ. Күп кенә онлайн-ресурстар бар, шул иҫәптән был телдә радиопрограммалар һәм телешоуҙар бар.
6. Якутияға Барығыҙ. Төбәктә ваҡыт үткәргәндән һуң, һеҙ телегеҙгә сумдырылырға һәм телдә һөйләшеүселәр менән аралашырға мөмкинселек аласаҡһығыҙ.

Төрөк Теле Боронғо, Тамырҙары Үҙәк Азияла булған, меңәрләгән йылдар иҫәпләнгән һәм бөтә донъя буйынса миллионлаған кеше ҡулланған тере тел. Төрөк теленең сит тел булараҡ сағыштырмаса һирәк булыуына ҡарамаҫтан, яҙма тәржемә хеҙмәттәренә ҡыҙыҡһыныу һәм һорау Арта, бигерәк тә Көнбайыш Европала, сөнки ил глобалләшә һәм үҙ-ара бәйләнә бара.

Оҙон һәм ҡатмарлы тарихы арҡаһында төрөк теле донъялағы иң сағыу телдәрҙең береһе булып тора, уның уникаль грамматикаһы һәм синикаһында сағылған мәҙәниәт һәм синтаксис нюанстары бар. Шуға күрә тәржемәсе хеҙмәттәрен телде яҡшы белгән профессионалдар күрһәтергә тейеш, был телмәрҙең аныҡлығын һәм иркенлеген тәьмин итеү өсөн кәрәк.

Төрөк теленән йәки төрөк теленә тәржемә иткәндә телдең сленг һәм идиомалар менән тулы булыуын иҫәпкә алыу мөһим. Бынан тыш, стандарт яҙма версиянан тыш, бик күп диалекттар бар, шуға күрә урындағы әйтелешкә һәм маҡсатлы аудиторияның һүҙлек запасына айырыуса иғтибар бүлергә кәрәк.

Төрөк теленә тәржемә итеү менән бәйле тағы бер проблема-был телдәге суффикстарҙың бик .екле системаһы. Һәр хәреф грамматик ҡағиҙәгә ярашлы үҙгәртелә ала; был ҡағиҙәләрҙе таныу һәм дөрөҫ ҡулланыу өсөн тәжрибәле тәржемәсе талап ителә.

Дөйөм алғанда, төрөк теле бай ауыҙ - тел ижады менән ҡатмарлы һәм матур тел, уны теүәл тәржемә итеү өсөн оҫта ҡул талап ителә. Квалификациялы тәржемәсе документтарығыҙҙың төрөк телендә йәки төрөк теленән башҡа тәүге мәғәнәһен һаҡлап ҡалыуына инанырға ярҙам итә ала.

Төрөк телендә ниндәй илдәрҙә һөйләшәләр?

Төрөк телендә Башлыса Төркиәлә, шулай уҡ Кипр, Ираҡ, Болгария, Греция һәм Германияның ҡайһы бер өлөштәрендә һөйләшәләр.

Төрөк теленең тарихы ниндәй?

Төрөк теле, төрки теле булараҡ билдәле, алтай телдәре ғаиләһенең тармағы булып тора. Ул Беҙҙең эраның беренсе мең йыллығының тәүге быуаттарында Хәҙерге Төркиә территорияһындағы күсмә ҡәбиләләр теленән килеп сыҡҡан тип иҫәпләнә. Тел ваҡыт үтеү менән үҫешә һәм Яҡын Көнсығыш һәм Үҙәк Азия телдәренең, мәҫәлән, ғәрәп, фарсы һәм грек телдәренең көслө йоғонтоһо аҫтында була.
Төрөк теленең иң боронғо яҙма формаһы яҡынса 13 быуатҡа ҡарай һәм был осорҙа Анатолияның күпселек өлөшөн яулап алған сәлжүк төрөктәренә ҡарай. Улар ҡулланған тел "иҫке анатолия-төрөк" тип атала, һәм унда фарсы һәм ғәрәп үҙләштереүҙәре күп була.
Ғосман империяһы осоронда (14-19 быуаттар) истанбул диалектына нигеҙләнгән стандартлаштырылған тел барлыҡҡа килә, ул йәмғиәттең бөтә кимәлдәрендә һәм империя төбәктәрендә ҡулланыла башлай. Был ғосман-төрөк теле булараҡ билдәле була, ул ғәрәп, фарсы һәм грек кеүек башҡа телдәрҙән күп һүҙҙәр ала. Башлыса ул ғәрәп бәйләме менән яҙылған.
1928 йылда Хәҙерге Төркиә Республикаһына нигеҙ һалыусы Ататөрк, ғәрәп яҙмаһын модификацияланған латин алфавиты менән алмаштырып, төрөк теле өсөн яңы алфавит индерә. Был төрөк телендә революция яһай һәм уны өйрәнеүҙе һәм ҡулланыуҙы ябайлаштыра. Бөгөн бөтә донъя буйынса 65 миллиондан ашыу кеше төрөк телендә һөйләшә, Был Уны Европала иң киң таралған телдәрҙең береһе итә.

Төрөк телен өйрәнеүгә ҙур өлөш индергән тәүге 5 кеше араһында кем бар?

1. Мостафа Кемаль Ататөрк: Төркиә Республикаһына нигеҙ һалыусы һәм уның беренсе президенты тип йыш ҡына төрөк телендә радикаль реформалар үткәреүҙе, шул иҫәптән алфавитты ябайлаштырыуҙы, сит ил һүҙҙәрен төрөк эквиваленттары менән алмаштырыуҙы һәм телде уҡытыуға һәм ҡулланыуға әүҙем булышлыҡ итеүҙе атайҙар.
2. Әхмәт Джевдет: Ғосман ғалимы Әхмәт Джевдет беренсе хәҙерге заман төрөк һүҙлеген яҙа, ул күп кенә ғәрәп һәм фарсы үҙләштереүҙәрен индерә һәм төрөк һүҙҙәренә һәм фразаларына стандарт мәғәнәләр бирә.
3. Хәлит Зыя Ушаҡлыгил: 20 быуат башындағы Билдәле романист Ушаҡлыгилгә 16 быуат ғосман шағиры Нәзим Хикмәттең шиғри стиленә ҡыҙыҡһыныуҙың тергеҙелеүе, шулай уҡ һүҙ уйыны һәм риторик мәсьәләләр кеүек әҙәби алымдарҙы ҡулланыуҙы популярлаштырыуҙы йөкмәтәләр.
4. Реджеп Тайип Эрдоган: Төркиәнең Хәҙерге президенты Эрдоган үҙенең сығыштары һәм йәмәғәт тормошонда төрөк телен ҡулланыуҙы хуплау аша милли үҙенсәлек тойғоһон алға ебәреүҙә мөһим роль уйнай.
5. Бедри Рахми Эйюбоглу: 1940-сы йылдарҙан алып хәҙерге төрөк шиғриәтенең төп фигураларының береһе, Эйюбоглу төрөк әҙәбиәтенә көнбайыш әҙәбиәте элементтарын һәм традицияларын индереүгә, шулай уҡ көндәлек төрөк ликаһын ҡулланыуҙы популярлаштырыуға булышлыҡ итә.

Төрөк теленең структураһы нисек ҡоролған?

Төрөк теле агглютинатив тел, йәғни ул һүҙҙәргә күберәк мәғлүмәт һәм нюанстар биреү өсөн аффикстар (һүҙҙәрҙең аҙағы) ҡуллана. Унда Шулай уҡ Субъект-объект-глагол һүҙҙәренең тәртибе бар. Төрөк теле шулай уҡ һуҙынҡыларҙың сағыштырмаса күп булыуы һәм һуҙынҡыларҙың оҙонлоғо айырмаһы менән айырылып тора. Унда шулай уҡ бер нисә тартынҡы төркөмө, шулай уҡ ижектәрҙә ике төрлө баҫым төрө бар.

Төрөк телен иң дөрөҫ ысул менән нисек өйрәнергә?

1. Алфавит һәм төп грамматика кеүек тел нигеҙҙәрен өйрәнеүҙән башлайыҡ. 2. Төрөк теле курстары, подкастар һәм видео кеүек бушлай онлайн ресурстарҙы белемегеҙҙе киңәйтеү өсөн файҙаланығыҙ. 3. Аҙнаһына бер тапҡырҙан да кәм булмаған тел өйрәнергә вәғәҙә биреп, даими рәүештә дәрестәр графигын төҙөгөҙ. 4. Төрөк телендә һөйләшеү йәки тел уртаҡлашыу программалары ярҙамында күнекмәләр үткәрегеҙ. 5. Карточкаларҙы һәм башҡа иҫтә ҡалдырыу сараларын ҡулланығыҙ, улар һеҙгә төп һүҙҙәрҙе һәм фразаларҙы иҫтә ҡалдырырға ярҙам итер. 6. Төрөк музыкаһын тыңлағыҙ һәм төрөк фильмдарын ҡарағыҙ, мәҙәниәт тураһында күберәк белегеҙ һәм үҙегеҙҙең аудитория оҫталығығыҙҙы яҡшыртығыҙ. 7. Белгәндәрегеҙҙе үҙегеҙгә эшкәртергә һәм күнекмәләргә ваҡыт биреү өсөн даими рәүештә тәнәфес яһағыҙ. 8. Хаталар яһауҙан ҡурҡмағыҙ; хаталар-уҡытыу процесының бер өлөшө. 9. Үҙегеҙҙе һынағыҙ, яңы нәмәләр эшләгеҙ һәм сиктәрегеҙҙе киңәйтегеҙ. 10. Уҡыған ваҡытта рәхәтләнеп ял итегеҙ!