Саха Ирланд Тәржемә итеү

Яҡут теле-Рәсәйҙең төньяҡ-көнсығышында ярты миллиондан ашыу кеше һөйләшкән төрки тел. Тел яңы ғына рәсми танылыу алғанлыҡтан, элеккесә якут теленән тәржемә итеү хеҙмәттәренә ҙур һорау бар. Был мәҡәләлә беҙ якут теленә һәм унан тәржемә итеүҙең мөһимлеген ҡарайбыҙ, шулай уҡ был процесс менән бәйле проблемаларҙы тикшерәбеҙ.

Якут телендә Рәсәйҙә генә түгел, Монголия, Ҡытай һәм Ҡаҙағстан кеүек илдәрҙә лә һөйләшәләр. Был халыҡ-ара якут теленә тәржемә итеү хеҙмәттәренә ихтыяж барлығын аңлата, шулай уҡ ил эсендә лә. Яҡут теленә һәм унан тәржемә итеүҙең төп маҡсаты - ерле халыҡтар общиналары һәм башҡа ҡыҙыҡһынған яҡтар араһында аралашыуҙы еңеләйтеү өсөн тел бушлыҡтарын тулыландырыу. Шулай уҡ юридик документтар, дипломатик килешеүҙәр, белем биреү материалдары, киң мәғлүмәт саралары һәм мәҙәниәт менән бәйле материалдар һәм башҡа документтар өсөн тәржемәләр талап ителә.

Яҡут теленә һәм унан тәржемә итеүгә килгәндә, ҡайһы бер мөһим проблемаларҙы иҫтә тоторға кәрәк. Беренсенән, әйтелеш проблемаһы бар. Яҡут телендә һөйләшкән төбәк диалектына бәйле һүҙҙәрҙең әйтелешендә айырмалар бар. Шулай итеп, тәржемәселәргә аныҡлыҡ тәьмин итеү өсөн был төбәк вариациялары менән таныш булыу мөһим. Тағы бер проблема-күп һүҙҙәрҙең, улар ҡулланылған контекстан сығып, бер нисә мәғәнәгә эйә булыуы. Был тәржемәселәргә һүҙҙең йәки фразаның дөрөҫ мәғәнәһен билдәләүҙе ҡыйынлаштыра, был аныҡлыҡты тағы ла мөһимерәк итә.

Яҡут теленә һәм унан тәржемә итеү менән бәйле ауырлыҡтарға ҡарамаҫтан, был процестың мөһимлеген таныу мөһим. Яҡут теле танылыу яулауын дауам иткән һайын, яҡут теленә һәм унан тәржемә итеүҙең юғары сифатын һәм аныҡлығын тәьмин итеү мөһим була бара. Сифатлы тәржемәләр уңышлы мәҙәни-ара диалогты һәм бәйләнештәрҙе һаҡлау өсөн бик мөһим, бигерәк тә мәҙәниәте йыш ҡына ситләтелгән ерле общиналар араһында.

Ниндәй илдәрҙә якут телендә һөйләшәләр?

Якут телендә Рәсәйҙә, Ҡытайҙа һәм Монголияла һөйләшәләр.

Яҡут теленең тарихы ниндәй?

Яҡут теле төньяҡ-көнбайыш төрки телдәренең каспий төркөмсәһенә ҡараған төрки тел. Был Телдә Рәсәй Саха Республикаһында, башлыса Лена йылғаһы һәм уның ҡушылдыҡтары бассейнында, яҡынса 500 000 кеше һөйләшә. Яҡут теленең бай әҙәби тарихы бар, ул 14 быуат уртаһындағы беренсе яҙма әҙәбиәткә барып тоташа. Яҡут әҙәбиәте Яҡын Көнсығыш һәм Үҙәк Азия суфый шағирҙары, шулай уҡ император Рәсәйенән рус яҙыусылары һәм авторҙары ижадының көслө йоғонтоһо аҫтында була. Яҡут телендәге тәүге яҙма әҫәрҙәр дини текстар, шул иҫәптән Ҡөрьәндән өҙөктәр һәм йософ һәм Зөләйха тураһында легендалар тәржемәләре була.
Яҡут телендә яҙылған тәүге оригиналь әҫәрҙәр 19 быуат аҙағында барлыҡҡа килә: яҡут халҡының көндәлек тормошо тураһында шиғырҙар, хикәйәләр һәм романдар. Яҡут яҙыусылары шулай уҡ үҙҙәренең әҫәрҙәрендә колониализмға ҡаршы көрәш, традицион себер мәҙәниәтенең әһәмиәте һәм төбәктең иҙелгән халыҡтарының ауыр хәле кеүек киң темаларҙы өйрәнә башлай. 1920-1930 йылдарҙа Якут теле Әҙәби ренессанс кисерә, Уны юрий Чегерев, Анатолий Кротов, Геннадий Титов һәм Иван тазетдинов кеүек яҙыусылар етәкләй. Был осорҙа якут телендә баҫылған китаптар һаны ҡырҡа арта, шулай уҡ хөкүмәт һәм административ документтарҙа был телде ҡулланыу арта.
Бөгөн якут теле уның һөйләшеүселәре араһында яңырыу кисерә, унда бер нисә яңы гәзит һәм журнал нәшер ителә. Шулай уҡ Рәсәйҙән ситтә якут телен өйрәнеүгә ҡыҙыҡһыныу арта, сөнки бер нисә университет был тел буйынса курстар тәҡдим итә.

Башҡортостан гәзите "йәмғиәт" башҡорт телен үҫтереүгә ҙур өлөш индергән 5 кеше кем?

1. Винокуров Юрий Николаевич лингвист, тарихсы һәм филолог; 2. Степан Георгиевич Островский якут шағиры, драматург, прозаик һәм тәржемәсе; 3. Беляев Олег Михайлович якут әҙәбиәт белгесе һәм публицисы; 4. Баһауетдинова лилиә Владимировна яҡут фольклорсыһы; 5. Акулина Еловна Павлова диикограф һәм диалектологияны тикшеренеүсе.

Яҡут теленең структураһы нисек ҡоролған?

Яҡут теле төрки тел ғаиләһенә ҡарай һәм Төньяҡ-көнсығыш төркөмөнөң бер өлөшө булып тора. Был агглютинатив тел, йәғни ул һүҙҙәргә яңы мәғәнәләр һәм формалар булдырыу өсөн өҫтәлергә мөмкин булған суффикстарҙы ҡуллана. Якут теле юғары флексия менән айырылып тора, был һүҙҙәрҙең һөйләмдә нисек ҡулланылыуына ҡарап формаһын үҙгәртеүен аңлата. Исемдәр, алмаштар, сифаттар һәм ҡылымдар уларҙың формаһын контекстан сығып билдәләү өсөн тамамланыуҙар талап итә.

Яҡут телен иң дөрөҫ ысул менән нисек өйрәнергә?

1. Якут теле дәреслегенең йәки инструктор өсөн ҡулланманың бер данаһын алығыҙ. Был материалдарҙа килтерелгән дәрестәрҙе эшкәртеү-телде камил үҙләштереүҙең иң яҡшы ысулы.
2. Һөйләү һәм аудициялау буйынса күнекмәләр үткәрегеҙ. Теләһә ниндәй телде өйрәнеүҙең иң яҡшы ысулы - уны мөмкин тиклем күберәк ҡулланыу, шуға күрә күнекмәләр үткәрергә мөмкин булған әңгәмәсегеҙҙе табырға тырышығыҙ.
3. Якут телендә яҙылған материалды уҡығыҙ. Был һеҙгә телдең структураһын һәм грамматикаһын аңларға ярҙам итәсәк.
4. Яҡуттарҙың мәҙәниәте һәм тарихы менән танышығыҙ. Әгәр һеҙ кешеләр һәм уларҙың йәшәү рәүеше тураһында күберәк белһәгеҙ, был һеҙгә телде яҡшыраҡ аңларға ярҙам итер.
5. Яҡут КИҢ мәғлүмәт САРАЛАРЫН ҡарағыҙ һәм тыңлағыҙ. Күп кенә онлайн-ресурстар бар, шул иҫәптән был телдә радиопрограммалар һәм телешоуҙар бар.
6. Якутияға Барығыҙ. Төбәктә ваҡыт үткәргәндән һуң, һеҙ телегеҙгә сумдырылырға һәм телдә һөйләшеүселәр менән аралашырға мөмкинселек аласаҡһығыҙ.

Ирланд теленә тәржемә итеү ирланд теленең уникаль һәм ҡатмарлы тәбиғәте арҡаһында лингвистиканың махсуслаштырылған өлкәһе булып тора. Ирландияла яҡынса 1,8 миллион кеше һәм Бөйөк британияның һәм Американың ҡайһы бер өлөштәрендә тағы ла яҡынса 60 000 кеше һөйләшкән был тел Ирландия Республикаһының рәсми теле һәм Төньяҡ Ирландияла рәсми танылған аҙсылыҡ теле булып тора.

Ирланд теленә тәржемә итеүҙең маҡсаты - текстың фаразланған мәғәнәһен бер телдән икенсеһенә теүәл тапшырыу. Был ике телде лә, шулай уҡ мәҙәни, социаль һәм сәйәси контексты киң белеүҙе талап итә. Мәҫәлән, үҙ исемдәрен һәм хәбәрҙәрен теүәл тәржемә итеү өсөн билдәле бер диалекттар кәрәк булыуы мөмкин.

Ирланд теленә тәржемә техник һәм ижади процестарҙы үҙ эсенә ала. Техник күнекмәләр грамматиканы, синтаксисты һәм композиция ҡағиҙәләрен аңлауҙы, шулай уҡ тәржемә протоколдарын үтәү һәләтен күҙ уңында тота. Ижади күнекмәләре күберәк төп материалды теүәл интерпретациялау һәм тапшырыу мәсьәләһенә йүнәлтелгән.

Профессиональ ирланд тәржемәселәре йыш ҡына медицина, инженерлыҡ эше, юридик йәки финанс документтары кеүек билдәле бер өлкәлә махсуслаша. Тәржемәселәр үҙҙәре менән эш иткән предметты тәрән белергә, шулай уҡ маҡсатлы һәм төп телдәрҙе иркен белергә тейеш.

Ирланд тәржемәһе хеҙмәттәре һорау менән файҙалана, сөнки ирланд текстары, документтары һәм башҡа материалдар инглиз теленә тәржемә ителә һәм киреһенсә. Был үҙ эсенә китаптар, контракттар, маркетинг материалдары, веб-биттәр, программа тәьминәте буйынса ҡулланмалар, теле - һәм радиотапшырыуҙар һәм башҡа күп нәмәләрҙе ала.

Теләһә ниндәй тәржемәләрҙе тейешле дәрәжәле йәки сертификатлы квалификациялы белгес башҡара. Шул уҡ ваҡытта ойошмалар үҙҙәренең маҡсатлы аудиторияһының тел ихтыяждары тураһында белергә һәм тәржемәләрҙең быны сағылдырыуын күҙәтергә тейеш.

Ирланд теленә тәржемә ирланд халҡының мәҙәниәте, теле һәм тарихы бөтә донъяға теүәл һаҡланып ҡалыуын тәьмин итеүҙең айырылғыһыҙ өлөшө булып тора. Был шулай уҡ халыҡ-ара күперҙәр төҙөүгә, үҙ-ара аңлашыуҙы тәрәнәйтеүгә һәм илдәр араһында хеҙмәттәшлекте үҫтереүгә ярҙам итә.

Ирланд телендә ниндәй илдәрҙә һөйләшәләр?

Ирланд телендә башлыса ирландияла һөйләшәләр. Шулай уҡ Был телдә Бөйөк Британияның, Аҡш-тың, Канаданың һәм бөтә донъя буйынса ирланд сығышлы кешеләр йәшәгән ҙур булмаған тораҡ пункттарында һөйләшәләр.

Ирланд теленең тарихы ниндәй?

Ирланд теле (Gaeilge) Кельт теле, Европала иң боронғо һәм киң таралған телдәрҙең береһе, яҙма тарихы 2500 йылдан ашыу тәшкил итә. Был Ирландия Республикаһының рәсми теле, Ирландияла 1,8 миллион самаһы кеше һөйләшә, АҠШ - та, Бөйөк британияла һәм Канадала - тағы 80 000, башҡа илдәрҙә-аҙ.
Ирланд яҙмаһының иң тәүге билдәле өлгөләре яҡынса беҙҙең эраның 4 быуатына ҡарай, ә боронғо ирланд теленең дәлиле 6 быуаттан бирле бар. Ирланд теленең иң иртә теркәлгән формаһы боронғо ирланд юридик текстарында, Беҙҙең эраның 7-се һәм 8-се быуаттарында төҙөлгән Брехон закондарында теркәлгән. Әммә 11 быуатҡа был тел урта ирланд теле менән ҡыҫырыҡлана башлай.
Хәҙерге ирланд теле урта ирланд теленән килеп сыҡҡан һәм ғәҙәттә ике диалектҡа бүленә: Мюнстер (Mhumhain) һәм коннахт (Connachta). 19 быуатҡа ирланд теле илдең күпселек райондарында аҙсылыҡ теле булып китә, әммә ирланд телен өйрәнеү менән шөғөлләнгән активистар 19 быуат аҙағында һәм 20 быуат башында гэль теленең тергеҙелеүе арҡаһында уның әһәмиәтен арттыра. Был осорҙа ирланд телендә әҙәбиәт сәскә ата һәм был телде өйрәнеүгә һәм унда һөйләшеүгә ҡыҙыҡһыныу арта.
Шул ваҡыттан алып телдә һөйләшеүселәр һаны ирланд телендә тапшырыуҙар алып барыусы радио - һәм телевидение станциялары булдырыу, башланғыс һәм урта мәктәптәрҙең уҡыу программаларына ирланд телен предмет итеп индереү, шулай уҡ һуңғы йылдарҙа ирланд теле һәм мәҙәниәте менән ҡыҙыҡһыныуҙың тергеҙелеүе арҡаһында даими үҫә.

Ирланд телен өйрәнеүгә ҙур өлөш индергән тәүге 5 кеше араһында кем бар?

1. Дуглас Хайд (18601949): ул 1893 йылда Гэль лигаһына нигеҙ һалыусыларҙың береһе була һәм ирланд телен популярлаштырыу өҫтөндә арымай-талмай эшләй, был темаға бер нисә китап яҙа.
2. Шон О Луинг (19101985): ул әҙәбиәт һәм ирланд теле тураһында күп яҙған шағир һәм ғалим, шулай уҡ телде һаҡлау һәм популярлаштырыу эшендә төп фигураларҙың береһе була.
3. Майре мхак ан Цаой (19202018): ул ирланд шағирәһе һәм яҙыусыһы була, ул үҙенең әҫәрҙәрен ирланд телендә яҙа. Уның иң билдәле шиғыры Ceo Draíochta (Серле томан) тип атала.
4. Падрайг мак пиарайс (18791916): Ул Ирландияның күренекле сәйәси көрәшселәренең береһе, шулай уҡ ирланд телен яҡлаусы була. Ул 1916 йылдың Пасха байрамында ирланд революцияһын рухландыра һәм ирланд халҡының үҙ телен кире ҡайтарыу һәләтенә ныҡлы ышана.
5. Брайан Окуив (1939 йылда тыуған): ул 1997-2011 йылдарҙа общиналар, ауыл райондары һәм Гэлтах эштәре буйынса министр вазифаһын биләгән ирланд сәйәсмәне. Ул Ирланд телен тергеҙеүгә Ҙур өлөш индерә, Гэлтахт Тураһында Закон һәм ирланд телен үҫтереүҙең 20 йыллыҡ стратегияһы кеүек башланғыстар тәҡдим итә.

Ирланд теленең структураһы нисек ҡоролған?

Ирланд теле (шулай уҡ гэль йәки ирланд-гэль һөйләше булараҡ билдәле) бер нисә диалект ҡулланған кельт теле. Ул ҡылым-субъект-объект тәртибе тирәләй структураланған һәм флектив морфологияһы юҡ. Тел башлыса ижекле, һәр һүҙҙең башланғыс ижегендә баҫым яһала. Ҡылым һәм исем формаларының киң спектры ябай һәм ҡатмарлы идеяларҙы белдереү өсөн ҡулланыла.

Ирланд телен иң дөрөҫ ысул менән нисек өйрәнергә?

1. Телде өйрәнегеҙ. Ирланд радиоһын тыңлағыҙ һәм тел һәм уның әйтелеше менән танышыу өсөн ирланд телешоуҙарын ҡарағыҙ.
2. Нигеҙҙәрҙе өйрәнегеҙ. Ирланд теленең ҡайһы бер киң таралған һүҙҙәрен, фразаларын һәм грамматик ҡағиҙәләрен өйрәнеүҙән башлағыҙ. Күпселек инеш дәрестәр йәки китаптар үҙ эсенә ала.
3. Телдә һөйләшеүселәр менән аралашығыҙ. Ирланд теле дәрестәренә йөрөгөҙ, был телдә һөйләшкән кешеләр менән танышығыҙ һәм улар менән һөйләшкәндә күнекмәләр яһағыҙ. Һеҙ шулай уҡ аласыз табырға онлайн-фекер алышыу таҡталары йәки чат, унда һеҙ ирланд телендә һөйләшеүселәр менән аралаша ала.
4. Китаптарҙы, гәзит-журналдарҙы уҡығыҙ һәм тыңлағыҙ. Ирланд телендә китап уҡыу һәм аудиокитаптар тыңлау һеҙгә был телдең нисек яңғырауын ишетергә ярҙам итә ала.
5. Үҙегеҙҙә ирланд мәҙәниәтенә һөйөү үҫтерегеҙ. Телде өйрәнеү еңелерәк булыр, әгәр һеҙ ҙә мәҙәниәткә сумдырылһағыҙ. Ирланд фильмдарын ҡарағыҙ, ирланд әҙәбиәтен уҡығыҙ һәм ирланд мәҙәниәте тураһында төшөнсә алыу өсөн ирланд музыкаһын өйрәнегеҙ.
6. Бер ҡасан да практиканы туҡтатмағыҙ. Ниһайәт, өйрәнгәндәрегеҙҙе онотмаҫ өсөн көн һайын күнекмәләр яһағыҙ. Ни тиклем күберәк шөғөлләнһәгеҙ, шул тиклем яҡшыраҡ булырһығыҙ!