Киргиз Чӑвашла Куҫар

Кӑшкӑзла куҫару Казахстанпа Китай чиккинче вырнаҫнӑ Тӗп ази государствинче Уйрӑм ҫынсен тата предприятисен чӗлхе барьерӗсем урлӑ хутшӑнмалли пӗлтерӗшлӗ инструмент шутланать. Кыргыз чӗлхине пӗлмен ҫынсемшӗн Ку Вӑл, вырӑсла та анлӑ сарӑлнӑ пулин те, Кыргызстанри официаллӑ чӗлхе. Кыргыз-тӗрӗк чӗлхи, ӑна монгол, турккӑ, узбек тата казах чӗлхисемпе хурӑнташлантаракан тӗрӗк чӗлхи.

Документсене пӗр чӗлхерен теприн ҫине тӗрӗс куҫарма пултаракан професси тӑлмачӗсем пурри бизнеспа пӗтӗм тӗнчери хутшӑнусем ӑнӑҫлӑ пулассишӗн питӗ пӗлтерӗшлӗ. Кыргызла куҫару професси пулӑшӑвӗ тӗрлӗ культура хушшинчи коммуникаци уйрӑмӗсене ҫӗнтерме, Кыргысстанра пурӑнакансене хӑйсен чиккисенче пӗр-пӗрне лайӑхрах ӑнланма пулӑшать.

Кӑшкӑзла куҫарусем юридически тата финанс докуменчӗсем, ҫавӑн пекех медицина ҫырӑвӗсем, ӗҫ контракчӗсем, маркетинг материалӗсемпе вӗренӳ ресурсӗсем валли час-часах усӑ кураҫҫӗ. Документсене е веб-контента кыргыз чӗлхине е унран куҫармалла пулсан професси куҫаруҫисем хӑйсен чӗлхипе тата унӑн хӑйне евӗрлӗ культура контекчӗпе тӗп-тӗрӗс тивӗҫтерес тӗлӗшпе усӑ кураҫҫӗ.

Предприятисем пӗтӗм тӗнчери маркетинг стратегийӗсене пулӑшма кыргыз чӗлхине куҫарма пулӑшассине час-часах шанаҫҫӗ. Локализациленӗ куҫарусем компанисене ҫӗнӗ рыноксене тухма пулӑшаҫҫӗ, клиентсемпе ҫирӗп ҫыхӑну йӗркелессине тата суту-илӗве ӳстерессине ҫӑмӑллатаҫҫӗ. Тӑлмачсен, тоня, йӑла-йӗрке, сленгӑри уйрӑмлӑхсене шута илсе, юлашки пӗлтерӗве тӗп-тӗрӗс пӗлтермелле.

Ҫав вӑхӑтрах харпӑр хӑй куҫарӑвӗсем Кӑшкӑркӑстанри иммигрантсемпе беженецсене вӗсен ҫӗнӗ культурине хутшӑнма ҫӑмӑлрах. Пурнӑҫри пӗлтерӗшлӗ документсемпе сертификатсен професси куҫарӑвӗсем сывлӑх сыхлавне, вӗренӗве тата ытти тӗп пулӑшӑва кӗме майсене ҫӑмӑллатаҫҫӗ.

Кыргызла куҫару Кӑркӑстанра ӗҫлекен е пурӑнакансемшӗн кирек камшӑн та татӑклӑ пӗлтерӗшлӗ, е ӗҫлӗ, вӗренӳ е харпӑр хӑй сӑлтавӗсем пирки. Куҫарнӑ документсене тата культура уйрӑмлӑхӗсене шута илессине гарантилес тесен ҫӗршыв культурине ӑнланакан квалификациллӗ тӑлмача тупмалла.

Хӑш ҫӗршывсенче кыргыз чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Кыргыз чӗлхипе Ытларах Вӑтаҫӗр Азин Ытти пайӗсенче, кӑнтӑр Казахстан, Таджикистан, Узбекистан, ҫурҫӗр Афганистан, инҫетри хӗвеланӑҫ Китай тата Раҫҫей Республикинчи Алтай районӗсене кӗртнӗ май, калаҫаҫҫӗ. Унсӑр пуҫне, этнически кыргыз халӑхӗн пысӑках мар вучахӗсем Турцире, Монголире тата Корей ҫурутравӗнче пур.

Кыргыз чӗлхин историйӗ мӗнле?

Кыргыз чӗлхи вӑрӑм та кӑткӑс истори. Ку Вӑл Вӑтаҫӗр Азири прототюрк чӗлхинчен тухнӑ хӗвелтухӑҫ-тӗрӗк чӗлхи. Ку чӗлхе ҫинчен чи ир пӗлтерекен свидетельствӑсене авалхи алфавитпа орхонла ҫырнӑ 8 ӗмӗрте параҫҫӗ.
Кыргыз чӗлхи кӳршӗри чӗлхесене - уйгур тата монгол чӗлхисене вӑйлӑ витӗм кӳнӗ. 16 ӗмӗрте кыргыз чӗлхи литература чӗлхи пулса тӑнӑ, кыргыз чӗлхин пӗрремӗш словарьне 1784 ҫулта ҫырнӑ. Чӗлхе 19 ӗмӗр хушшинче малалла аталаннӑ, 1944 ҫулта кӑркӑзстанри официаллӑ чӗлхе пулса тӑнӑ.
1928 ҫулта киргиз чӗлхи ҫырӑвӗн системине йӗркеленӗ пӗр Алфавит пекех паллӑ паллӑсен системине йӗркеленӗ. Ҫавӑнтан вара кыргыз чӗлхи калаҫу чӗлхине те, ҫыру чӗлхине те аталантарнӑ. Латинла тата кириллла алфавитсем хальхи вӑхӑтра чӗлхе формипе усӑ кураҫҫӗ пулин те, йӑлана кӗнӗ арабсен ҫыххипе кыргызла таса текстсем ҫырма ҫаплах усӑ кураҫҫӗ-ха.
Паян кыргыз чӗлхипе Кыргыстан, Казахстанра, Таджикистанра, Узбекистанра тата Китайра 5 миллион ытла ҫын калаҫать.

Кыргыз чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Айтматсен чингизӗ (1928-2008): кыргызри чи аслӑ авторсенчен пӗри Тесе Паллӑ, вӑл кыргыз чӗлхипе темиҫе произведени ҫырнӑ, ӑна унӑн литература формине аталантарасси тесе шутлаҫҫӗ.
2. Есенов Чолпонбек (1891-1941): кӑшкӑз чӗлхинчи пӗрремӗш пионерсенчен Пӗри, вӑл кӑркӑзла пӗрремӗш хаҫат кӑларнӑ, чӗлхе формин паллӑ новаторӗ пулнӑ.
3. Токтогазиев оросбекӗ (1904-1975): кыргыз чӗлхин хальхи стандартлӑ версине туса хатӗрлес тӗлӗшпе тата тепӗр пӗлтерӗшлӗ кӗлетке. Вӑл нумай учебник ҫырчӗ, ҫак чӗлхепе усӑ курма сӑмах хатӗрлеме пулӑшрӗ.
4. Аличан Эшимков (1894-1974): паллӑ лингвист, хӑйӗн пурнӑҫне кыргыз чӗлхипе диалектсем ҫинчен статьясем ҫырса, тӗпчевсемпе халалланӑскер.
5. Азимбек Бекназаров (1947 - хальхи вӑхӑтра): кыргыз чӗлхи енӗпе авторитет Шутланаканскер, вӑл чӗлхене ҫӗнетессишӗн тата ҫӗнӗ сӑмахсем тата ҫыру стильӗсем тӑвассишӗн яваплӑ пулнӑ.

Кыргыз чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Кыргыз чӗлхи - тӗрӗк чӗлхи, вӑл йӑлана кӗрсе виҫӗ диалекта пайланать: Ҫурҫӗр, Центральнӑй тата Кӑнтӑр чӗлхисем. Ку агглютинативлӑ чӗлхе, вӑл суффикссене тымарсем ҫумне хушса кӑткӑс сӑмахсене йӗркеленине пӗлтерет. Кыргыз чӗлхинче акцент суффикссенче мар, префикссенче пулса пырать, ҫакӑ ӑна логика тытӑмне ытларах парать. Синтаксилле кыргыз чӗлхи, яланхи пекех, SOV (субъект-глагол) шутланать тата, тӗрӗк чӗлхисенчен нумайӑшӗ пекех, глагол-конструктура пур. Чӗлхе те фонематика анспекчӗ вӑйлӑ палӑрса тӑрать, унта тӗрлӗ сасӑсем е интонацисем сӑмахсене тӗрлӗрен пӗлтерӗшлӗ тума пултараҫҫӗ.

Кыргыз чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Чӗлхе никӗсӗсене вӗренме тытӑнӑр. Эсир нумай онлайн - е сире кыргыз чӗлхин никӗсӗсемпе паллаштаракан куҫӑмлӑ курссем тупма пултаратӑр. Ҫакӑ база запасне тата грамматикӑна, ҫавӑн пекех пӗтӗмӗшле пуплевсемпе ключь цифрисене ӗҫе кӗртет.
2. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсен ҫырӑвӗсене итлӗр. Кыргыз чӗлхипе ҫӳрекенсен калаҫӑвӗсемпе ҫырӑвӗсене итлени сире ку чӗлхепе мӗнле калаҫнине лайӑхрах ӑнланма пулӑшӗ.
3. Ку чӗлхепе партнерпа калаҫса пӑхӑр. Кыргызла калаҫакана кама та пулин тупӑр та унпа ҫак чӗлхепе калаҫӑр. Ку сирӗн калаҫу хӑнӑхӑвӗсене аталантармалли пысӑк утӑм.
4. Кӗнекесемпе, словарьсемпе тата онлайн-инструментсемпе усӑ курӑр. Тӗрлӗ ресурссем пур, вӗсем сире ҫак чӗлхене вӗренме пулӑшӗҫ. Ҫакӑ кӗнекесене, словарьсене, грамматика справочникӗсене тата ытти нумай япаласене хӑй ӑшне кӗртет.
5. Савӑнма ан манӑр. Чӗлхене вӗренни савӑнтармалла. Фильмсене пӑхса тухма, кӗнекесемпе занятисене тӑван чӗлхепе вулама вӑхӑт тупӑр. Ҫакӑ вӗренӳ процесӗ чылай ырӑрах та усӑллӑ пулӗ.

Чӑвашла куҫару, чӑваш транслитерацийӗ пекех паллӑ, - чӑвашла хутшӑнма усӑ куракан ятарлӑ куҫару форми. Ҫак чӗлхе Раҫҫейпе Украинӑн хӑш-пӗр районӗсенче пурӑнакан чӑваш халӑхӗшӗн тӑван чӗлхе пулса тӑрать. Ку вӑл тӗрӗк чӗлхисенчен пӗри, унта миллион ытла ҫын калаҫать, куҫару валли кирлӗ чӗлхе тӑвать.

Чӑваш чӗлхинчен е ун ҫине тӗрӗс куҫарас тесен транслитерацин кӑткӑс формисене пурнӑҫри пӗлтерӗшлӗ. Ҫакӑ чӑваш алфавит латин алфавитӗнчен уйрӑлса тӑнипе ҫыхӑннӑ, вӑл ытларах европӑри чӗлхесемшӗн усӑ курать. Ҫавна пула Кириллла саспаллисемпе ҫырнӑ Сӑмахсем, А, Б, К, У, вӗсен латинла эквиваленчӗсене улӑштармалла, вулакана ӑнланмалла пултӑр.

Чӑвашла куҫару процесӗ темиҫе тапхӑра кӗртет. Пӗрремӗшӗнчен, тӑлмачӑн пуҫламӑш чӗлхене те, тӗллевлӗ чӗлхене те лайӑх пӗлмелле. Вӗсен предложени тытӑмне, пуҫламӑш чӗлхе пӗлтерӗшне тата калӑпӑшне ӑнланмалла. Унтан вӗсем ҫакна тӗллевлӗ чӗлхепе тӗрӗс калама пултараҫҫӗ, тӗллевлӗ чӗлхе сӗнӗвӗсен грамматика правилисемпе структурине шута илсе.

Куҫару пӗтсен тӑлмачӑн куҫарнӑ версипе оригиналлӑ текста тӗплӗн танлаштармалла. Ку куҫару тӗп-тӗрӗс те тӗп-тӗрӗс пӗлтерессе шантарать. Тӑлмачӑ та, кирек мӗнле культурӑллӑ ссылкӑсене тата жаргонла сӑмахсене куҫарнине тӗрӗслес тесе, малашнехи тӗрӗслевсемшӗн яваплӑ.

Чӑваш чӗлхине вӗренес текенсемшӗн онлайн университетсенче те юрӑхлӑ тӗрлӗ курс пур. Анчах та чӗлхене вӗренни чӑвашла тӗплӗ куҫарӑва тивӗҫтерейменнине ӑнланни пӗлтерӗшлӗ. Транслитаци йӗркине нумай ҫул хушши практикӑра тата хӑйсене шеллемесӗр ӗҫленипе ҫеҫ алла илме пулать.

Пӗтӗмӗшпе илсен, чӑвашла куҫару - питӗ кирлӗ хӑнӑху, эсир чӑваш халӑхӗпе хутшӑнас тетӗр пулсан, ӑна алла илмелле. Тӗрӗс майсемпе пӗлӳсем вӑхӑтӗнче ку вӑхӑт нумай йышӑнма пултарать, анчах усӑ кӳме пултарать.

Хӑш ҫӗршывсенче чӑвашла калаҫаҫҫӗ?

Чӑвашла ытларах Раҫҫей Чӑваш Республикинче, ҫавӑн пекех Раҫҫейри, Тутарстанри Тата Удмуртири хӑш-пӗр районсенче, Ҫавӑн пекех Казахстанра Тата Украинӑра калаҫаҫҫӗ.

Чӑваш чӗлхи историйӗ мӗнле?

Чӑваш чӗлхи - Раҫҫей Федерацийӗнче 1,5 миллиона яхӑн ҫын калаҫакан тӗрӗк чӗлхи. Вӑл тӗрӗк чӗлхисен хӑяр турачӗн пӗртен-пӗр представителӗ. Ку чӗлхепе историсем ытларах раҫҫей Атӑлҫи тӑрӑхӗнче вырнаҫнӑ Чӑваш Ен Республики пулса тӑракан районсенче калаҫнӑ.
Чӑваш чӗлхин документлӑ историне 13 ӗмӗрччен йӗрлесе тупма пулать, ҫитменнине чи ир асӑннисене 14-15 ӗмӗр алҫырӑвӗсенче тупнӑ. Ҫак алҫырусенчен нумайӑшӗ чӗлхе вӑхӑт иртнӗҫемӗн чылай улшӑнусем тӳснине ҫирӗплетсе параҫҫӗ. 15 ӗмӗрте чӑваш чӗлхи кӳршӗри тутар чӗлхипе ылтӑн Ордӑн вӑйлӑ витӗмӗпе пулнӑ, ӑна старотатар алфавитӗпе ҫырнӑ.
18-мӗш ӗмӗрте чӑваш алфавитне вырӑс ученӑйӗ Семен Ремезов тунӑ, вӑл ӑна кириллицӑра никӗсленӗ. Ҫак ҫӗнӗ алфавитпа 19 ӗмӗр пуҫламӑшӗнче пӗрремӗш пичетленӗ чӑваш кӗнекисене тума усӑ курнӑ. 19 ӗмӗр вӗҫнелле чӑваш чӗлхине Раҫҫей империйӗн официаллӑ чӗлхи тесе йышӑннӑ, ҫак тапхӑрта тӗрлӗ литература произведенийӗсем йӗркеленӗ.
Чӑвашла пирӗн кунсенче те калаҫаҫҫӗ, Ҫавӑн пекех Чӑваш Енри хӑш-пӗр шкулсенче те вӗрентеҫҫӗ. Ҫавӑн пекех раҫҫейре те, ют ҫӗршывсенче те чӗлхене упрас тата сарас енӗпе хастар вӑй хураҫҫӗ.

Чӑваш чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Михаил Васильевич Яковлев - чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн профессорӗ, чӑваш чӗлхин пӗрремӗш комплекслӑ грамматикине туса хатӗрленӗ.
2. Яков Костюков-лингвист тата Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн профессорӗ, нумай ӗҫ редакциленипе тата пичетленипе чӗлхине ҫӗнетес ӗҫе хӑйӗн тӳпе хывнӑскер.
3. Николай Зиберов - латинла графикӑна чӑвашла кӗртес ӗҫе пысӑк тӳпе хывни.
4. Василий Песков – 1904 ҫулта чӑваш чӗлхипе пӗрремӗш шкул учебникӗ туса хунӑ педагог.
5. Олег Бессонов – чӑваш чӗлхин тӗрлӗ диалекчӗсене пӗрлештерес тӗлӗшпе ӗҫленӗ хальхи стандартлӑ чӑваш чӗлхине туса хатӗрлес тӗлӗшпе витӗмлӗ фигура.

Чӑваш чӗлхи структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Чӑваш чӗлхи тӗрӗк чӗлхисен ҫемйине тивет. Ку агглютинативлӑ чӗлхе, вӑл сӑмахсем тӗп сӑмах ҫумне темиҫе приставкӑсемпе суффикс хушнипе йӗркеленнине пӗлтерет. Сӑмах йӗрки, яланхи пекех, субъект-глагол, пуплевӗшсен ӑшӗнчи сӑмахсен ирӗклӗ йӗркипе. Чӗрчунсем икӗ пая пайланаҫҫӗ, число, падеж тата паллӑ тума класс суффиксӗсемпе усӑ кураҫҫӗ. Глаголсем тивӗҫлӗ сӗнӳсемпе килӗшеҫҫӗ те вӑхӑтпа анспекта кура вырнаҫаҫҫӗ.

Чӑваш чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Алфавит, произведени тата база грамматики йышши чӗлхе никӗсӗсене вӗренме тытӑнӑр. Онлайн-ресурссем пур ун пеккисем. Chuvash.org е Chuvash.eu ку сире пулӑшма пултарать.
2. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе тата сӗнӳ тӗслӗхӗсемпе усӑ курӑр, калаҫу сӑмахӗсен тата пуплевсен никӗсне хӑвӑрт туса хурӑр. Радиопрограммӑсене итлӗр те чӑвашла фильмсемпе телеграммӑсене пӑхӑр. Таркӑнрах пулас тата унта хӑвна хӑтлӑрах туйас тесе, чӗлхене вӗренӗр.
3. Эсир чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе, е хӑвӑрпа, е онлайн-форумсенче мӗн вӗреннине практиклӗр. Ку сире вырӑнти нюанссене тупса культура ҫинчен кӑтарту илме пулӑшӗ.
4. Хӑвӑрӑн словарь запасне тата грамматикӑна лайӑхлатас тесе кӗнекесемпе хаҫатсене чӑвашла вулӑр. Эсир мӗн чухлӗ ытларах вулатӑр, сирӗн ӑнлану тата грамматика ҫавӑн чухлӗ лайӑхрах пулӗ.
5. Юлашкинчен, чӑвашла текстсем ҫырнӑ пек ӗҫ-хӗл тӗсӗсемпе вӗрентме, чӑваш онлайн-форумӗсене хутшӑнма тата экзаменсене хатӗрленме хушӑр. Ку сире чӗлхене ҫирӗп тытма пулӑшать.