Турккӑ Латинла Куҫар

Турккӑсен - Вӑтаҫӗр Азири тымарсемлӗ авалхи чӗрӗ чӗлхе, вӑл пин ҫул шутланать, пӗтӗм тӗнчипе миллионшар ҫынпа усӑ курать. Турккӑсен чӗлхи сайра тӗл пулакан ют ҫӗршыв чӗлхипе ҫыхӑннӑ пулин те ҫыру куҫарӑвӗн пулӑшӑвӗпе интересленесси, уйрӑмах Хӗвеланӑҫ Европӑра ӳссе пынӑ, мӗншӗн тесен ҫӗршыв глобализациленнӗҫемӗн пӗр-пӗринпе ҫыхӑнса пырать.

Хӑйӗн вӑрӑм та кӑткӑс историне пула турккӑсен тӗнчери чи уҫӑмлӑ чӗлхесенчен пӗри, культура тата синтаксис нюансӗсемпе, унӑн уйрӑм грамматикипе лексикинче сӑнарланнӑ. Ҫак сӑлтавпа тӑлмача чӗлхе йӑтса ҫӳрекен профессионалсемпе тивӗҫтермелле, вӗсем чӗлхене лайӑх пӗлеҫҫӗ, сӑмах тӗрӗс те таркӑн пулччӑр.

Турккӑсенчен е турккӑсенчен куҫарнӑ чухне чӗлхе слангпа идиом тӑп-тулли пулнине шута илмелле. Унсӑр пуҫне стандартлӑ ҫыру версийӗ ҫумне нумай диалект пур, ҫавӑнпа та вырӑнти произведение тата тӗллев аудиторийӗн словарь запасне уйрӑмах тимлӗх уйӑрмалла.

Турккӑ чӗлхине куҫарнипе ҫыхӑннӑ тепӗр ыйтӑва ку чӗлхере суффикссен питӗ тӗп системи татса парать. Кашни саспаллине грамматика правилипе килӗшӳллӗн улӑштарма пултараҫҫӗ; ҫак правилӑсемпе тӗрӗс усӑ курма опытлӑ тӑлмач кирлӗ.

Пӗтӗмӗшпе илсен, турккӑсен-кӑткӑс та илемлӗ чӗлхе, ҫӑвартан пуян йӑла-йӗрке, ӑна тӗрӗс куҫарма ӑста алӑ кирлӗ. Квалификациллӗ тӑлмачӑ сирӗн документсем тӗрӗк чӗлхипе е унсӑрах хӑйсен малтанхи пӗлтерӗшне упраса хӑварнине ӗненме пултарать.

Хӑш ҫӗршывсенче тӗрӗк чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Тӗрӗк чӗлхипе ытларах Турцире, Ҫавӑн пекех Кипр, Ирак, Болгарире, Грецире Тата Германире калаҫаҫҫӗ.

Тӗрӗк чӗлхин историйӗ мӗнле?

Тӗрӗк чӗлхи алтай чӗлхисен ҫемйин турачӗ пулса тӑрать. Вӑл хальхи Турци территорийӗнче пирӗн эрӑри пӗрремӗш пин ҫуллӑхӑн пӗрремӗш ӗмӗрӗсенче куҫса ҫӳрекен йӑхсен чӗлхинчен тухнӑ тесе шутлаҫҫӗ. Чӗлхе вӑхӑт иртнӗҫемӗн аталаннӑ, Вӑл Ҫывӑхри Хӗвелтухӑҫпа Вӑтаҫӗр Азири чӗлхесен хӑвачӗпе, араб, перси тата грек чӗлхисен витӗмӗпе аталанса пынӑ.
Тӗрӗк чӗлхин чи ир пулакан форми 13 ӗмӗре яхӑн пулнӑ тата Анатолин ҫак тапхӑрта ытларах пайне ҫӗнсе илнӗ тӗрӗк-сельджуксем ҫумне хушса ҫырӑннӑ. Вӗсем усӑ курнӑ чӗлхене "староанатолипе турккӑсен" тенӗ, унта персипе арабсен заемствисем нумай пулнӑ.
Осман империйӗн тапхӑрӗнче (14 - мӗшӗнчен пуҫласа 19 ӗмӗрччен) стамбул диалекчӗ ҫинче никӗсленнӗ стандартизациллӗ чӗлхе тухнӑ, вӑл общество шайӗнче тата империн регионӗсенче усӑ курма пуҫланӑ. Ҫакна османла-турккӑлла чӗлхе пӗлнӗ, вӑл араб, перси тата грек чӗлхисенчен нумай сӑмах илнӗ. Ӑна арабсен ҫыххипе ҫырнӑ.
1928 ҫулта Ататюрк, хальхи Турккӑсен Республикине никӗслекенскер, тӗрӗк чӗлхи валли ҫӗнӗ алфавит хывнӑ, араб ҫырулӑхне модификациленӗ латин алфавитӗпе улӑштарнӑ. Ку революци турккӑсен чӗлхинче тунӑ, ӑна вӗренессипе усӑ курассине ансатлатнӑ. Паян турккӑ чӗлхипе Пӗтӗм Тӗнчипе 65 миллион ытла ҫын калаҫать, Вӑл ӑна Европӑри чи сарӑлнӑ чӗлхесенчен пӗри тӑвать.

Тӗрӗк чӗлхине вӗренес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Мустаф Кемаль Ататюрк: Тӗрӗк Республикин Никӗслевҫипе пӗрремӗш президентне турккӑсен чӗлхинче радикаллӑ реформсем ирттересси, алфавита ансатлатни, тӗрӗксен эквиваленчӗсемпе ют ҫӗршыв сӑмахӗсене улӑштарни тата вӗрентме тата чӗлхепе усӑ курма активлӑн пулӑшни тесе ҫыраҫҫӗ.
2. Ахмет Джевдет: Осман ученӑйӗ Ахмет Джевдет хальхи турккӑсен пӗрремӗш словарьне ҫырнӑ, унта арабсемпе перси заеманийӗсем нумай кӗнӗ, турккӑсен сӑмахӗсемпе пуплевӗсен стандартлӑ пӗлтерӗшӗсем пулнӑ.
3. Зия Ушаклыгиль халачӗ: 20 ӗмӗр пуҫламӑшӗнче Паллӑ романиста Ушаклыгиле осман поэчӗн 16 ӗмӗрти поэчӗн поэт стилӗпе интересленни, ҫавӑн пекех сӑмахсен тата риториллӗ ыйтусен вӑййи пек литература меслечӗсемпе усӑ курни тесе шутлаҫҫӗ.
4. Реджеп Тайип Эрдоган: Турци президенчӗ Эрдоган Наци идентлӑхне малалла тӑсас ӗҫре хӑйӗн сӑмахӗсемпе тата общество пурнӑҫӗнче тӗрӗк чӗлхипе усӑ курассипе пысӑк вырӑн йышӑнчӗ.
5. Бедри Рахми Эйбоглу: ку чухнехи тӗрӗк поэзийӗн 1940 ҫултанпа ертсе пыракан фигурисенчен пӗри, эйбоглу хӗвеланӑҫ литературӑпа традицисен элеменчӗсене турккӑсен литературине кӗртме, ҫавӑн пекех турккӑсен кулленхи лексикипе усӑ курма пулӑшнӑ.

Тӗрӗк чӗлхин тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Турккӑсен агглютинативлӑ чӗлхи вӑл аффикссемпе (сӑмах вӗҫӗсемпе) ытларах информаци тата нюанс сӑмахӗсемпе усӑ курнине пӗлтерет. Унта Та Субъект-объект-глагол сӑмахӗсен йӗрки пур. Турккӑсен чӗлхи те уҫӑ сасӑсен йышӗпе тата уҫӑ сасӑсен вӑрӑмӑшӗпе уйрӑлса тӑрать. Унта та килӗшӳллӗ темиҫе ушкӑн, ҫавӑн пекех слогсем ҫине икӗ тӗрлӗ ударени пур.

Тӗрӗк чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Алфавитпа база грамматики йышши чӗлхе никӗсӗсене вӗренме тытӑнӑр. 2. Тӗрӗк чӗлхин курсӗ пек тӳлевсӗр онлайн-ресурссемпе, такансемпе тата видеопа усӑ курӑр, пӗлӗве анлӑлатӑр. 3. Хӑвӑр валли занятисен регулярлӑ графикне тӑвӑр, эрнере пӗр хут ҫеҫ мар чӗлхене вӗренме сӑмах парӑр. 4. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе е чӗлхе улӑштарӑвӗн программисемпе турккӑлла калаҫӑр. 5. Карточкӑсемпе тата асра юлмалли ытти майсемпе усӑ курӑр, вӗсем сире уҫҫи сӑмахӗсене тата пуплевсене астуса юлма пулӑшӗҫ. 6. Турккӑсен музыкине итлӗр те тӗрӗксен фильмӗсене пӑхӑр, культура ҫинчен ытларах пӗлес, аудиторин хӑнӑхӑвӗсене лайӑхлатас тесе. 7. Хӑвӑр мӗн пӗлнине шӑратса сыпма тата практикациленме вӑхӑт парас тесе, яланах тӑхтав тӑвӑр. 8. Йӑнӑшсем тума ан хӑрӑр; йӑнӑшсем-вӗрентӳ процесӗн пӗр пайӗ. 9. Хӑвӑра тӗрӗслесе пӑхӑр, мӗн те пулин ҫӗннине туса пӑхӑр та хӑвӑрӑн чиккӗрсене уҫӑр. 10. Вӗренӳ вӑхӑтӗнче киленӗр!

Латыньла куҫарни-пин ҫул шутланакан практика. Вӑл текста пӗр чӗлхерен тепӗр чӗлхе ҫине, латыньрен акӑлчан е хальхи чӗлхе ҫине куҫарать. Латынь ӗмӗр тӑршшӗпех ученӑйсемпе писательсен чӗлхипе пурӑннӑ. Паян та латынь юриспруденци, медицина тата католик чиркӗвӗ пек нумай облаҫсенче пысӑк вырӑн йышӑнать.

Куҫару проектне пуҫлас тесен тӑлмачӑн латыньпе усӑ курса куҫармалли проектсем валли латынь мӗнле чӗлхе пулнине палӑртмалла. Унтан вӗсен латин чӗлхине лайӑх пӗлмелле. Ҫакӑ грамматикӑна та, чӗлхе синтаксисне те пӗлӗве кӗртет. Унсӑр пуҫне тӑлмачӑн хӑй куҫаракан куҫару чӗлхипе питӗ лайӑх усӑ курмалла. Ҫакӑ чӑваш чӗлхине культурӑллӑ нюанссене пӗлни, оригиналлӑ текстӑн тонне тата пӗлтерӗшне тӗпӗ-йӗрӗпе каласа парас тесе витӗм кӳрет.

Пуҫламӑш чӗлхене палӑртсан, тӑлмачӑн кирлӗ хӑнӑхусем пулсан, вӑл куҫарӑва тытӑнма пултарать. Оригиналлӑ текст тата тӗллев аудиторийӗн кӑткӑслӑхне кура тӑлмач темиҫе меслетпе усӑ курма пултарать. Сӑмахран, текста латынь ӑнланман анлӑ аудитори валли куҫараҫҫӗ пулсан, тӑлмач вӗсен букварь аналогӗсем мар, хальхи терминсемпе сӑмах ҫаврӑнӑшӗсемпе ытларах усӑ курма пултарать. Тепӗр енчен, куҫару формӑллӑрах куҫару ыйтакан текстсемшӗн тӑлмач латин текстне тытса пыма пултарать.

Ҫакна асра тытмалла: латынь-кӑткӑс чӗлхе. Чӗлхене тӗпӗ-йӗрӗпе пӗлмен тӑлмачшӑн йывӑр пулма пултаракан ҫинҫе япаласем нумай унӑн. Ҫавна пула ку енӗпе опыт пур профессионаллӑ тӑлмача латиница ҫине кӑткӑс куҫарусене час-часах шанса пани лайӑхрах.

Кирек мӗнле пулсан та куҫару тӗрӗслӗхӗ чи пӗлтерӗшлӗ. Куҫару тӗслӗхшӗн, стильшӗн е пӗлтерӳсемшӗн сиенсӗр мар оригиналлӑ текст пӗлтерӗшне тӗп-тӗрӗс пӗлтермелле. Ку уйрӑммӑнах латыньрен куҫарнӑ чухне тӗрӗс, мӗншӗн тесен йӑнӑшсене пӑтраштарса яма е ӑнланма ҫӑмӑл. Куҫарнӑ текста тӗрӗслесси тата тӗрӗслесси тӗп-тӗрӗс тивӗҫтерме питӗ кирлӗ.

Куҫару вӑл-хӑнӑху, ӑна алла илме вӑхӑт тата практика кирлӗ. Ӗҫ латынь ҫине куҫарма тытӑнсан профессионалсем час-часах чи лайӑх вариант пулса тӑраҫҫӗ. Вӗсен латинла текстне акӑлчанла е урӑх чӗлхепе тӗрӗс куҫарма кирлӗ инструментсемпе пӗлӳсемпе усӑ курма май пур. Ҫак задачӑна квалификациленӗ тӑлмачӑ пур пирки латин чӗлхинчен куҫаракансем тӗрӗс те шанчӑклӑ куҫарусем парасса шанма пултараҫҫӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче латинла калаҫаҫҫӗ?

Латинла пӗр ҫӗршывра та тӗп вырӑн йышӑнса калаҫмаҫҫӗ, анчах Вӑл Ватиканра тата Сан-Марино Республикинче нумай официаллӑ тӗллевсемпе усӑ курать. Латынь те нумай ҫӗршывсенчи вӗренӳ программисен пӗр пайне, Пӗрлешӳллӗ Штатсем, Франци, Испани, Португали, Итали, Польша, Румыни, Германи, Германи, Австри, Нидерланди, Бельги, Швейцари, Канада, Мексика, Колумби, Бразили, Венесуэл, Перу, Аргентина, Чили, Эквадор, Боливи, Парагвай тата ытти ҫӗршывсене кӗртнӗ.

Латин чӗлхин историйӗ мӗнле?

Латин чӗлхин темиҫе пин ҫул шутласа кӑларакан вӑрӑм истори пур. Вӑл индоевропӑри чӗлхе пек пулса Тухнӑ та, Итали ҫурутравӗпе пӗрремӗш хут тимӗр ӗмӗрте усӑ курнӑ. Унтан вӑл Ытти регионсене, Иберипе Галлие тата, юлашкинчен, Британи Рим империйӗн классикла тапхӑрӗнче сарӑлнӑ. Латынь рим империйӗн официаллӑ чӗлхи пин ҫул ытла пулнӑ, вӑтам ӗмӗрсенче вара католицизм чӗлхи пулса тӑнӑ. Латынь Ҫӗнӗрен Чӗрӗлсе тӑнӑ тапхӑрта ҫӗнӗрен чӗрӗлсе тӑнӑ, наука, вӗренӳ тата литература тӗллевӗсемпе усӑ курнӑ. 19-мӗш ӗмӗрте ӑна романла чӗлхесемпе обществӑн тӗп чӗлхи вырӑнне улӑштарнӑ, анчах вӑл халӗ те пӗр-пӗр институци условийӗсенче, ҫавӑн пекех тӗнпе академи тӗллевӗсенче усӑ курать.

Латин чӗлхине вӗренес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Цицерон (пирӗн эрӑчченхи 106 – мӗш, пирӗн эрӑчченхи 43 – мӗш) - рим патшалӑх деятелӗ, юрист тата оратор, хӑйӗн произведенийӗсемпе тата сӑмахӗсемпе латин чӗлхине тарӑн витӗм кӳнӗ.
2. Вергилий (пирӗн эрӑчченхи 70-19-мӗшчен) – рим поэчӗ, хӑйӗн "Энеида" ятлӑ эпикӑллӑ поэми латинла ҫырнӑ. Унӑн ӗҫӗсем латин литературипе синтаксиса аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ.
3. Юлий Цезарь (пирӗн эрӑчченхи 100 ҫ. – пирӗн эрӑчченхи 44 ҫ.) – рим полководецӗпе государство деятелӗ, вӗсен ӗҫӗсем латин грамматикипе синтаксиса аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ.
4. Гораций (пирӗн эрӑчченхи 65-мӗшчен-пирӗн эрӑчченхи 8-мӗшӗччен) – рим поэчӗ-лирик, вӗсен одысемпе сатирисем латин поэзийӗ ҫине иксӗлми витӗм кӳчӗҫ.
5. Овидий (пирӗн эрӑчченхи 43 ҫ. – пирӗн эрӑри 17 ҫ.) – хӑйӗн калавлӑ произведенийӗсемпе чи паллӑ рим поэчӗ, латин прозине чылай пуянлатнӑ "Метаморфозӑсем" пек.

Латин чӗлхин структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Латин чӗлхин тытӑмӗ пилӗк тайлӑмран тӑракан системӑра никӗсленнӗ, ҫав тытӑмсем пӗтӗмӗшле вӗҫленнӗ пӗлтерӗшлӗ тата паллӑ ҫынсен ушкӑнӗсем пулса тӑраҫҫӗ. Кашни тайлӑмрах ултӑ тӗрлӗ падеж пур: менельник, ашшӗ-амӑшӗ, тӗплӗ, эрехлӗ, абливлӑ тата илӗртӳллӗ. Латыньре те икӗ тӗрлӗ глагол пур: регулярнӑй тата негулярнӑй мар. Латынь тытӑмӗ те инфикссене, суффикссене, предлогсемпе местоименисене, ытти элементсем хушшинче хутшӑнать.

Латин чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Тӗпрен пуҫлӑр. Курс витӗр тухӑр е фредерик М.Уилок Фредерикӑн Латин грамматикипе словарнӑй запасӗн никӗсӗсене ҫавӑрса илекен учебник илӗр.
2. Латинла аудиозапиҫӗсене итлӗр. Май пулсан, чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсем калакан латынь аудиозапиҫӗсене тупӑр. Ку сире тӗрӗс калама тата интонацие вӗрентме пулӑшӗ.
3. Латыньла вуланипе усӑ курӑр. Латинла текстсене, вергилипе Цицерон произведенийӗсене, латинла литературӑпа хальхи кӗнекесене вулӑр.
4. Латынь ҫине ҫырӑр. Эсир латыньпе хӑнӑхса ҫитсен, грамматикӑпа тата унпа мӗнле усӑ курнипе лайӑхрах паллашас тесе, латынь ҫине ҫырма тӑрӑшӑр.
5. Латынла калаҫӑр. Вырӑнти латино америка клубне кӗрӗр, онлайн-латынь курсне ҫырӑнӑр та латыньрен куҫарнӑ тӗрӗслеве хутшӑнӑр, калаҫӑва хӑнӑхӑр.