Kebýano Bashkır Aýdarma

Kebýano-Fılıppınde eń kóp taralǵan til jáne Fılıppın mádenıeti men biregeıliginiń negizgi bóligi. Osylaısha, Kebýanodan aýdarý Fılıppınde turatyn adamdar úshin nemese sol jerde ornalasqan uıymdarmen bıznes júrgizetinder úshin mańyzdy qyzmet bolyp tabylady.

Bir tilden ekinshi tilge aýdarý kezinde maǵynany dál jetkizý úshin sózder men gramatıkany ǵana emes, sonymen qatar tildiń mádenı kontekstin de túsiný mańyzdy. Bul ásirese Fılıppın mádenıeti men tarıhyna qatty áser etetin Sebýanoǵa qatysty.

Tildiń núanstaryn mádenı turǵydan túsinýden basqa, Kebýano aýdarmashylary úshin til gramatıkasyn jaqsy meńgerý mańyzdy. Bul etistikterdiń konúgasıasyn tereń túsinýdi jáne búkil aımaqta qoldanylatyn kóptegen dıalektilerdi túsinýdi qamtıdy.

Kebýano aýdarmashysyn tańdaǵanda, tilde tájirıbesi bar jáne jergilikti mádenıetti túsinetin adamdy tańdaý mańyzdy. Jaqsy aýdarmashy mátindi ana tilinde sóıleıtinderge tabıǵı etip jasaı bilýi kerek jáne tildiń qyr-syryn túsinýi kerek.

Kebýanomen aýdarý qıyn jáne muqtaj adamdar úshin mańyzdy. Aýdarmashyny durys tańdaý bastapqy derekkózge dáldik pen adaldyqty qamtamasyz etýge kómektesedi. Osylaısha, aýdarmashyny tańdaýǵa ýaqyt bólip, olardyń biliktiligi men Kebýanodan aǵylshyn tiline nemese kerisinshe aýdarý tájirıbesi týraly kóptegen suraqtar qoıý mańyzdy.

Kebýano qaı elderde sóıleıdi?

Kebýano Fılıppınde, ásirese Sebý men Bohol araldarynda sóıleıdi. Ol Indonezıa, Malaızıa, Gýam jáne Palaý bólikterinde de aıtylady.

Kebýano tiliniń tarıhy qandaı?

Kebýano tili-malaı-polınezıalyq tilder otbasyna kiretin vızaıa tilderiniń kishi toby. Bul Fılıppınniń Vısaıan jáne Mındanao aımaqtarynda aıtylady. Til Sebý aımaǵynda damı bastady, sondyqtan onyń ataýy 16 ǵasyrda ıspandyq otarlaý jáne Borneodan ımıgranttar aǵyny nátıjesinde paıda boldy. Sol kezeńde aımaqtyń resmı tili ıspan tili boldy, al sebýano jergilikti halyqtyń tiline aınaldy.
19 ǵasyrda kebýano Vısaıan aımaǵynda mańyzdy til retinde tanyldy, óıtkeni ol ádebıette, bilim berýde jáne saıasatta keńinen qoldanyldy. Amerıkandyq kezeńde Kebýano buqaralyq aqparat quraldarynda kóbirek qoldanyla bastady jáne 1920 jyldarǵa qaraı kebýanoda radıobaǵdarlamalar taratyldy. 1930 jyldary bul til úshin birneshe emle jasaldy, olardyń keıbireýleri áli kúnge deıin qoldanylady.
Búgingi tańda kebýano-Fılıppındegi eń kóp taralǵan tilderdiń biri, jıyrma mıllıonǵa jýyq adam sóıleıdi. Bul Vızaıa jáne Mındanao aımaqtaryndaǵy qarym-qatynas tili jáne ol eldiń kóptegen bólikterinde ekinshi til retinde qoldanylady.

Kebýano tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Rezıl Mohares-kebýan jazýshysy jáne tarıhshysy, ony kóptegen kebýan jazýshylary men ǵalymdarynyń ishindegi eń kórnektisi dep sanaıdy
2. Leonsıo Derıada-Sebýano ádebıetiniń atasy retinde tanymal Fılıppındik aqyn, prozashy jáne dramatýrg.
3. Ýrsýla k. Le Gýın-Kebýano tilinde alǵashqy ǵylymı-fantasıkalyq roman jazǵan amerıkandyq jazýshy
4. Fernando Lýmbera-redaktor Kebýano, ádebıet synshysy jáne esseıst, ol Kebýano tili men ádebıetin damytýdaǵy eń yqpaldy tulǵalardyń biri boldy.
5. Jermen Andes - Kebýanomen birge aýdarmashy jáne tárbıeshi, ol birinshi bolyp kebýano tiliniń tuqymyn sebip, kebýanomen birge balalarǵa arnalǵan kitaptar jazyp, basyp shyǵardy.

Kebýano tiliniń qurylymy qandaı?

Sebýano-Fılıppınniń Vızaıa jáne Mındanao araldarynda 20 mıllıonnan astam adam sóıleıtin avstronezıalyq til. Kebýanoda zat esimder sany men jaǵdaıy boıynsha eńkeıetin sýbekt-etistik-obekt (SVO) sózderiniń reti bar. Etistikter aspekt, kóńil-kúı, shaq jáne bet boıynsha biriktirilgen. Sózderdiń reti sóılemniń baǵyty men ekpinine baılanysty ózgerýi múmkin. Tilde sózderdiń úsh negizgi klasy bar: zat esimder, etistikter jáne syn esimder. Kebýanoda sóıleýdiń basqa bólikteri, mysaly, ústeýler, esimdikter jáne shylaýlar qoldanylady.

Kebýano tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Kebýano tili boıynsha jaqsy Oqýlyq nemese anyqtamalyq nusqaýlyq satyp alyńyz. Naryqta Kebýanony ıgerýge kómektesetin birneshe keremet kitaptar bar, mysaly, "jańadan bastaýshylarǵa arnalǵan Kebýano" jáne "Kebýano kózdi ashyp-jumǵansha".
2. Sebýano tilinde sóıleıtin dos nemese synyptas tabyńyz. Kez - kelgen tildi úırenýdiń eń jaqsy tásili-ony sóıleý. Eger siz kebýano tilinde sóıleıtin adamdy bilseńiz, onymen birge tildi jattyqtyrý múmkindigin paıdalanyńyz.
3. Kebýano radıostansıalaryn tyńdańyz jáne Kebýano fılmderin kórińiz. Bul tildiń qalaı estiletinin jáne onyń áńgimede qalaı qoldanylatynyn bilýdiń tamasha tásili.
4. Cebuano onlaın forýmdary men chattaryna qatysyńyz. Ana tilinde sóıleıtindermen onlaın sóılesý-tildi aýyzsha qoldanýdy úırenýdiń eń jaqsy tásili.
5. Jergilikti mektepte nemese qoǵamdyq uıymda Kebýano sabaqtaryna jazylyńyz. Eger sizdiń aımaǵyńyzda sabaqtar bolsa, oǵan qatysý sizge bilikti oqytýshymen jáne toptyq jaǵdaıda oqýdyń artyqshylyǵyn beredi.

Bashqurt tili-Reseıdiń Bashqurtstan Respýblıkasyndaǵy bashqurt halqy sóıleıtin kóne túrki tili. Ol túrki tilderiniń qypshaq kishi tobyna jatady jáne shamamen 1,5 mıllıon adam sóıleıdi.

Bashqurt tili ár túrli, búkil respýblıka boıynsha ár túrli dıalektiler bar. Bul bashqurt tilinen jáne oǵan aýdarmany salystyrmaly túrde qıyn etedi. Dıalektiler arasynda aýdarmany qıyndatatyn birneshe negizgi aıyrmashylyqtar bar, mysaly, sózderdiń ár túrli aıaqtalýy jáne aıtylýyndaǵy ózgerister.

Dál aýdarmany qamtamasyz etý úshin tildiń núanstaryn túsinetin tájirıbeli bashqurt tilinde sóıleıtinderdiń bolýy mańyzdy. Bul aýdarmashylar ár túrli dıalektilerdi jaqsy bilýi kerek jáne tipti eń kishkentaı aıyrmashylyqtardy anyqtaı alýy kerek. Sondyqtan bashqurt tiline aýdarýǵa kelgende kásibı aýdarmashylarǵa jıi artyqshylyq beriledi.

Bashqurt tilinen aýdarmashyny izdeý kezinde eskerý qajet birneshe mańyzdy faktorlar bar. Tájirıbe óte mańyzdy; aýdarmashy túpnusqa tilin de, aýdarma tilin de bilýi kerek, sonymen qatar mádenı kontekstti túsinýi kerek. Sondaı-aq, aýdarmashynyń belgili bir tilde qoldanylatyn termınologıa týraly ózekti bilimi bar ekenine kóz jetkizý mańyzdy, óıtkeni ol ýaqyt óte kele ózgerýi múmkin.

Jalpy, bashqurt tilinen aýdarma Arnaıy bilim men daǵdylardy, sondaı-aq dıalektiler men mádenıetti túsinýdi qajet etedi. Boljaldy maǵynanyń dál berilýin qamtamasyz etý úshin tájirıbeli jáne bilimdi aýdarmashyny jaldaý mańyzdy.

Bashqurt tilinde qaı elder sóıleıdi?

Bashqurt tilinde negizinen Reseıde sóıleıdi, degenmen Qazaqstanda, Ýkraınada jáne Ózbekstanda sóıleýshilerdiń sany az.

Bashqurt tiliniń tarıhy qandaı?

Bashqurt tili-negizinen Reseıdiń Oral taýlary aımaǵynda ornalasqan Bashqurtstan Respýblıkasynda sóıleıtin túrki tili. Bul respýblıkanyń jalǵyz resmı tili, sonymen qatar kórshiles ýdmýrt azshylyǵynyń keıbir ókilderi sóıleıdi. Bul til kóptegen ǵasyrlar boıy qoldanylyp keledi jáne búgingi kúnge deıin aıtylyp júrgen eń kóne túrki tilderiniń biri bolyp tabylady.
Bashqurt tiline qatysty eń alǵashqy jazbasha siltemeler 16 ǵasyrǵa jatady. Osy ýaqytta oǵan arab jáne parsy tilderi qatty áser etti. 19 ǵasyrda bashqurt tili aımaqtaǵy birneshe túrli azshylyqtardyń jazbasha tiline aınaldy. Ol sondaı-aq ǵylymı eńbekterde qoldanyldy, bul onyń búkil aımaqqa taralýyna kómektesti.
Keńestik kezeńde bashqurt tili Reseıdiń yqpalynan qatty zardap shekti. Kóptegen bashqurt sózderi olardyń oryssha balamalarymen aýystyryldy. Bul til mektepterde de oqytyldy jáne biryńǵaı bashqurt álipbıin qurýǵa áreket jasaldy.
Postkeńestik dáýirde bashqurt tili belsendi qoldanyla bastady jáne bul tildi saqtaýǵa kóp kúsh jumsaldy. Qazir kóptegen adamdar bashqurt tilin ekinshi til retinde úırenýde, al Bashqurtstan Respýblıkasynyń Úkimeti bul tildiń ómir súrýin qamtamasyz etý úshin barǵan saıyn kúsh salýda.

Bashqurt tiliniń damýyna eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Ildar Gabdrafıkov-aqyn, pýblısıs jáne senarıst, ol bashqurt ádebıeti men bashqurt tiliniń qaıta órleýindegi mańyzdy tulǵa boldy.
2. Nıkolaı Ǵalıhanov-bashqurt ǵalymy jáne aqyny, ol bashqurt tilinde ondaǵan shyǵarmalar jazdy jáne qazirgi bashqurt ǵylymynyń negizin qalaýshy bolyp sanalady.
3. Damır Ismagılov-akademık, fılosof jáne lıngvıs, ol bashqurt tilinde sóıleıtinder arasynda saýattylyq deńgeıin arttyrý úshin kóp jumys jasady jáne bashqurt tilinde kóptegen jazbasha jumystar jasady.
4. Ásker Aıymbetov - bashqurt aqyny, prozashy jáne ǵalym, ol bashqurt tili men ádebıeti salasyndaǵy jetekshi tulǵalardyń biri boldy jáne osy tilde birneshe iri shyǵarmalar jazdy.
5. Irek Iahına-áıgili bashqurt jazýshysy jáne dramatýrgi, onyń shyǵarmalary tek Reseıde ǵana emes, búkil álemde tanylǵan jáne ol bashqurt tilin oqyrmandarǵa qol jetimdi etý úshin kóp nárse jasady.

Bashqurt tiliniń qurylymy qalaı?

Bashqurt tili-túrki tilder otbasynyń qypshaq tarmaǵyna jatatyn aglútınatıvti til. Ol gramatıkalyq fýnksıalardy bildirý úshin qoldanylatyn jurnaqtar men arnaıy dybystardy qoldanýmen sıpattalady. Bashqurt tilinde daýyssyz jáne daýysty dybystardyń baı júıesi bar, onyń jalpy qurylymyn býyn jáne qatysýshy qurylymdar quraıdy.

Bashqurt tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Bashqurt alfavıtimen jáne aıtylýymen tanysyńyz. Eger siz bashqurt tilin endi ǵana úırenip jatsańyz, bul eń mańyzdy alǵashqy qadam. Bashqurt tilindegi keıbir negizgi mátinderdi oqýdan bastańyz jáne ár áriptiń durys aıtylýyn úırenińiz.
2. Tárbıeshini nemese kýrsty tabýǵa tyrysyńyz. Tildi úırenýdiń eń jaqsy tásili-ana tilinde sóıleıtin adammen jeke bilim alý. Eger bul múmkin bolmasa, tildi úırenýge kómektesetin jergilikti kýrstardy nemese aýdıo jáne beıne kýrstardy qarańyz.
3. Bashqurt tilinde kóptegen materıaldardy oqyńyz, tyńdańyz jáne kórińiz. Siz tilmen jaqsyraq tanysqan saıyn, bashqurt tilinde buqaralyq aqparat quraldaryn oqýdy jáne tyńdaýdy jalǵastyryńyz. Bashqurt tilindegi aýdıo jazbalardy, ádebıetterdi, fılmder men ánderdi taýyp kórińiz jáne basyńyzben tilge enińiz.
4. Bashqurt tilinde sóılesýge mashyqtanyńyz. Tájirıbe úshin seriktes tabyńyz nemese adamdar bashqurt tilinde sóıleıtin onlaın forýmǵa qosylyńyz. Qatelikter jiberýden qoryqpańyz-bul oqytýdyń bir bóligi!
5. Oqýdy jalǵastyryńyz. Eger siz negizdermen yńǵaıly bolsańyz da, árqashan úırenýge jáne jattyǵýǵa bolatyn jańa nárse bar. Bashqurt tilinde múmkindiginshe kóp materıaldardy oqýdy, tyńdaýdy jáne kórýdi jalǵastyryńyz.