Marathı Qazaq Aýdarma

Maratı-maratı halqy sóıleıtin úndi-arıı tili, negizinen Úndistannyń Maharashtra shtatynda. Bul Maharashtranyń resmı tili jáne Úndistannyń 22 resmı tiliniń biri. Osylaısha, onyń erekshe kontekstin túsiný úshin marathı tilinde sóıleıtin qaýymdastyqqa jatpaıtyndar úshin naqty aýdarmany qajet etedi.

Kúrdeli gramatıka men keremet sózdik qorynyń arqasynda mátinderdi maratalarǵa aýdarý qıyn bolýy múmkin. Biraq durys kózqaras pen resýrstarmen marathıge aýdarý óte qarapaıym bolýy múmkin.

Kez-kelgen aýdarmanyń mańyzdy bóligi-marathı tájirıbesi bar bilikti mamandardy tabý. Aýdarma kompanıalary kóbinese dıalekt jáne sóılesý aınalymy sıaqty mádenı faktorlardy eskere otyryp, mátinniń maǵynasyn dál jetkize alatyn ana tildi aýdarmashylardy jaldaıdy. Bul túpkilikti nátıjeniń dáldigi men sapasyn qamtamasyz etý úshin óte mańyzdy.

Naqty aýdarma týraly aıtatyn bolsaq, qoldanýǵa bolatyn birneshe tásilder men ádister bar. Mysaly, mashınalyq aýdarma barǵan saıyn tanymal bola bastady, óıtkeni ol negizgi aýdarmalardy tez jáne arzan oryndaý úshin algorıtmderdi qoldanady. Alaıda, bul ádis maratanyń kúrdeliligi men núanstaryna baılanysty durys emes nátıje berýi múmkin.

Ekinshi jaǵynan, adam aýdarmasy senimdirek dep sanalady, óıtkeni ol aýdarmalardyń joǵary sapasyn qamtamasyz etedi. Aýdarmashylar bastapqy jáne maqsatty tildermen tanys bolýy kerek jáne túpnusqa mátinniń maǵynasyn jetkizý úshin eń qolaıly sózderdi tańdaı bilýi kerek. Olar tipti maqsatty tildiń gramatıkalyq normalaryna sáıkes keletin sóılem qurylymyna ózgerister engizýi qajet bolýy múmkin.

Taǵy bir tásil transkreasıa dep atalady, ol mátinniń maǵynasyn jaı aýdarýdan asyp túsedi. Transkrıpsıa mátindi maqsatty tilde qaıta jazýdy, sol habardy uqsas tonmen jáne stılmen jetkizýdi, sondaı-aq bastapqy jáne maqsatty tilder arasyndaǵy mádenı aıyrmashylyqtardy eskerýdi qamtıdy.

Sońynda, túpkilikti aýdarmanyń durystyǵyna kóz jetkizý úshin marathı tasymaldaýshysymen nátıjelerdi qaraý mańyzdy. Bul qujatty jarıalamas buryn kez kelgen qatelerdi anyqtaýǵa múmkindik beredi.

Maratıge aýdarý bastapqyda qıyn bolyp kórinýi múmkin, biraq durys tásilder men quraldarmen ony qarapaıym jáne tıimdi etýge bolady. Tájirıbeli mamandardyń kómegimen siz oqyrmandaryńyzǵa dál jáne joǵary sapaly aýdarmalar beretindigińizge senimdi bola alasyz.

Marathı tilinde qaı elder sóıleıdi?

Maratalar negizinen Úndistanda sóıleıdi, onda ol Maharashtra shtatynyń resmı tili bolyp tabylady, sonymen qatar Goa, Dadra jáne Nagar-Havelı, Damana men Dıý, Karnataka, Telangana, Gýdjarat jáne Chhattısgarh. Sondaı-aq, kórshiles Madhá-Pradesh, Andhra-Pradesh jáne Kerala Shtattarynda, sondaı-aq Karnataka, Tamılnada jáne Abý-Dabıdiń keıbir aýdandarynda kóptegen adamdar sóıleıdi. Marathı sonymen qatar búkil álemde, ásirese Amerıka Qurama Shtattarynda, Kanadada, Izraılde, Birikken Arab Ámirlikterinde, Avstralıada, Sıngapýrda, Jańa Zelandıada, Ońtústik Afrıkada, Saýd Arabıasynda, Katarda jáne Omanda marathı dıasporasynda sóıleıdi.

Marathı tiliniń tarıhy qandaı?

Marathı tili uzaq jáne baı tarıhqa ıe. Ol bizdiń zamanymyzdyń 10 ǵasyrynda Úndistannyń ońtústik-batys Maharashtra shtatynda paıda boldy jáne prakrıttiń eń alǵashqy kýálandyrylǵan tilderiniń biri bolyp tabylady. Marathıde jazylǵan eń alǵashqy jazýlar bizdiń zamanymyzdyń 9 ǵasyryna jatady. 13 ǵasyrǵa qaraı maratı aımaqtyń basym tiline aınaldy.
17-19 ǵasyrlarda Maratha ımperıasy kezinde marathı resmı basqarý tili boldy. Otarshyldyq kezeńinde maratı ádebıet, poezıa jáne jýrnalısıka tiline aınala otyryp, bilimdi jurtshylyq arasynda bedel men tanymaldylyqqa ıe bola bastady. Sodan keıin ol Maharashtradan tys Úndistanǵa taraldy jáne búginde 70 mıllıonnan astam adam sóıleıdi. Maratı qazirgi ýaqytta Úndistan úkimeti resmı til retinde tanyldy.

Marathı tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Mahatma Djotırao Shýtt 2. Vınaıak Damodar Savarkar 3. Balshastrı Djambekar 4. Vıshnýshastrı Chıplýnkar 5. Nagnat S. Inamdar

Marathı tiliniń qurylymy qalaı?

Maratı-Hındı, gýdjaratı jáne sanskrıt sıaqty basqa tildermen tyǵyz baılanysty úndi-arıı tilder otbasynyń múshesi. Ol devanagarı shrıftimen jazylǵan jáne basqa úndi tilderine uqsas morfologıa men sıntaksıstiń kúrdeli júıesi bar. Maratı sýbekt-obekt-etistik (SOV) sóz tártibin ustanady jáne predlogtardy emes, keıingi sózderdi qoldanady. Tilde belsendi jáne pasıvti aıyrmashylyqtary bar etistikterdiń, kóńil-kúılerdiń jáne tembrlerdiń ártúrli shaqtary bar.

Marathı tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Maratadan sabaq alyńyz. Kóptegen tildik mektepter marathı sabaqtaryn usynady nemese siz óz daǵdylaryńyzdy úırenýge kómektesetin onlaın oqytýshyny taba alasyz.
2. Marathı tilinde sóıleıtin elge baryńyz. Eger sizde resýrstar bolsa, marathı tilinde sóıleıtin elge barýdy umytpańyz, osylaısha siz osy tilmen jáne onyń sóıleýshilerimen tikeleı tanysa alasyz.
3. Marata radıosyn tyńdańyz jáne Marata teledıdaryn kórińiz. Bul sizdi ártúrli ekpinder men sóıleý mánerlerimen tanystyrady, osylaısha siz tildi tabıǵı túrde úırene alasyz.
4. Maratı kitaptaryn oqyńyz. Sózdik qoryńyzdy keńeıtý jáne tildiń gramatıkasy men sıntaksısimen tanysý úshin qoldanýǵa bolatyn kóptegen Marathı kitaptary bar.
5. Marathıde dostar tabyńyz. Kez - kelgen tildi úırenýdiń eń jaqsy tásilderiniń biri-sol tilde sóıleıtin jańa dostar tabý. Óz daǵdylaryńyzdy jattyqtyrý jáne damytý úshin onlaın jáne jeke marathı tilinde sóıleıtin qaýymdastyqtarmen baılanysyńyz.

Álem barǵan saıyn kosmopolıttik sıpatqa ıe bola bastaǵan saıyn qazaq tiline aýdarý asa mańyzdy úderiske aınalýda. Álemdik naryqtardyń ósýimen qazaq tiline dál aýdarý qyzmetterine qajettilik artyp keledi. Qazaq tilin basqa tilderge aýdarý jáne kerisinshe kúrdeli proses bolýy múmkin, sapaly aýdarmany qamtamasyz etý úshin til men onyń gramatıkasyn, sondaı-aq elder arasyndaǵy mádenı aıyrmashylyqtardy túsiný mańyzdy.

Qazaq-negizinen Qazaqstanda, sonymen qatar Ózbekstanda, Qytaıda, Qyrǵyzstanda, Reseıde jáne basqa da burynǵy keńestik respýblıkalarda sóıleıtin túrki tili. Ǵasyrlar boıy oǵan arab, parsy jáne orys tilderi áser etti. Til tórt dıalektiden turady: Ońtústik, Soltústik, Ońtústik-Shyǵys jáne Batys. Qaı dıalekt aýdarylǵanyna baılanysty keıbir gramatıka men qoldaný erejeleri ózgerýi múmkin. Nátıjesinde, aýdarma jobasyna kirispes buryn ár dıalektini túsiný mańyzdy.

Sonymen qatar, tildi qabyldaýǵa áser etýi múmkin mádenı núanstarǵa sezimtal bolý óte mańyzdy. Mysaly, iskerlik máselelerdi talqylaý kezinde resmı til jıi qoldanylady, al kezdeısoq áńgimelerde beıresmı tilge artyqshylyq beriledi. Sondaı-aq aýdarmashynyń jasyn eskerý mańyzdy, óıtkeni jas aýdarmashylar ondaǵan jyldar buryn qoldanylǵan eski sózderdi nemese sóz tirkesterin bilmeýi múmkin.

Sońynda, aýdarmashylar úshin alfavıtpen jáne olar aýdaratyn tildiń jazý júıesimen tanys bolý mańyzdy. Qazaq tili úsh túrli alfavıtpen jazylǵan, biraq búginde kırıllısa jıi qoldanylady. Sonymen qatar, tildiń ózindik jazbasha belgileri bar, olardy aýdarý kezinde eskerý qajet.

Qorytyndylaı kele, qazaq tiline aýdarý tildi, onyń dıalektilerin, mádenı núanstary men álipbıin túsinýdi talap etedi. Osy aspektilerdiń barlyǵyn eskere otyryp, aýdarmashylar josparlanǵan habarlamany dál jetkizetin aýdarmalardyń joǵary sapasyn qamtamasyz ete alady.

Qaı elderde qazaq tilinde sóıleıdi?

Qazaq tili Qazaqstanda resmı til bolyp tabylady, sondaı-aq Reseıde jáne Qytaıdyń, Aýǵanstannyń, Túrkıanyń jáne Mońǵolıanyń keıbir bólikterinde sóıleıdi.

Qazaq tiliniń tarıhy qandaı?

Qazaq tiliniń tarıhy 1400 jyldardan bastalady, ol alǵash ret Ortalyq Azıa dalasynda turatyn kóshpeli túrkitildes taıpalar arasynda jazbasha til retinde qoldanylǵan. Qazaq tilindegi kóptegen sózder basqa túrki tilderinen, sondaı-aq parsy, arab jáne orys tilderinen alynǵan dep esepteledi. 18 ǵasyrǵa qaraı Qazaq tili Qazaqstanda basym tilge aınaldy, al stalındik kezeńnen keıin ol 1996 jyly Qazaqstannyń resmı tiline aınaldy. Búginde oǵan negizinen Qazaqstanda, Ózbekstanda jáne Reseıde 11 mıllıonnan astam adam sóıleıdi.

Qazaq tiliniń damýyna eń kóp úles qosqan top-5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Abaı Qunanbaıuly (1845-1904) - qazirgi qazaq ádebıetiniń atasy, jańa ádebı stıl engizgen jáne tildi jańǵyrtqan aqyn jáne fılosof retinde keńinen tanymal.
2. Maǵjan Jumabaev (1866-1938) - qazirgi qazaq tiliniń jazýyn standarttaǵan jazýshy jáne pedagog.
3. Muhtar Áýezov (1897-1961) - kórnekti jazýshy, dramatýrg jáne qazirgi qazaq tiliniń kodıfıkasıasy men damýyna úles qosqan Keńestik Qazaqstannyń birinshi bilim mınıstri.
4. Ǵabıt Músirepov (1894-1937) - qazaq tiliniń damýyna erte úles qosqan lıngvıs, pedagog jáne etnograf.
5. Eran Nysanbaev (1903-1971) - til reformatory jáne Qazaq Ǵylym akademıasynyń negizin qalaýshy, qazaq tilin jańǵyrtýǵa zor úles qosty.

Qazaq tiliniń qurylymy qalaı?

Qazaq tiliniń qurylymy aglútınatıvti. Bul sózderdiń árqaısysy bir maǵynaǵa ıe morfemalardy biriktirý arqyly jasalatynyn bildiredi. Sondaı-aq, qazaq tilinde ergatıvti-absolútti sıntaksıs bar, ıaǵnı ótpeli sóılemniń sýbektisi men ótpeli sóılemniń obektisi birdeı nysanda belgilenýi múmkin. Tilde toǵyz zat esim jáne alty etistik shaq bar.

Qazaq tilin barynsha durys tásilmen qalaı úırenýge bolady?

1. Negizderdi úırenýden bastańyz. Alfavıtti jáne sózderdi qalaı oqý, jazý jáne aıtýdy úırenińiz. 2. Gramatıka negizderin jáne sóılem qurylymyn bilińiz. Internetten kóptegen paıdaly resýrstardy taba alasyz. 3. Aýyzeki tilmen tanysý úshin qazaq mýzykasyn tyńdap, qazaq fılmderi men teleshoýlaryn kórińiz. 4. Tárbıeshimen nemese ana tilinde sóıleıtin adammen jattyǵý jasańyz. Erkin sóıleý úshin osy tilde sóıleý jáne estý jattyǵýlaryn jasaý mańyzdy. 5. Oqýyńyzdy jalǵastyryńyz. Kún saıyn tildi úırenýge jáne ony qoldanýǵa az ýaqyt bólińiz. 6. Mádenıetke enińiz. Kitap oqý, mýzyka tyńdaý jáne qazaq ómir saltymen tanysý Sizge tildi jaqsy túsinýge kómektesedi.