Монгол Тэлгэс Тылбаастаа

Монголия - киин Азияҕа биллэр уонна үйэлээх култуураны уонна үгэстэри иҥэриммит дойдута. Монгол курдук биллиилээх, дьон кинини илдьэ сылдьар тумус туттар, бодоруһар уустук буолуон сөп. Ол эрээри монгол тылыттан тылбаас өҥөтүгэр ирдэбил улааппыт олохтоох дьону кытта бодоруһар тэрилтэлэргэ.

Монгол-Алтай тыла Монголияҕа уонна Кытайга, ону тэҥэ Россия, Хотугу Корея уонна Казахстан курдук атын дойдуларга 5 мөлүйүөн кэриҥэ киһи киирэр. Кириллицаны туһанан бэйэтин ураты дьикти диалектарыгар уонна акценнарыгар суруллубут.

Дьыала монголтан тылбаас тиийдэҕинэ проблема тылга олоҕурбут стандартизированнай тиһик суох диэн буолар. Ону специалистарга-лингвистэргэ докумуону уонна аудиозаписей чуолкай тылбаастааһын ыарахаттардаах буолуон сөп. Ону таһынан монгол тыла олох саҥатыгар, диалективнай варианнарыгар уларытыылары, уларытыылары, этиини олоххо киллэрбэккэ, тыл чэрчитинэн үлэлээбэккэ кыайар- хотор кыахтанар.

Бүтэһиктээх тылбаастар чуолкайдарын мэктиэлиир инниттэн монгол тылыттан тылбаас профессиональнай сулууспаларыгар тыл анал диалектарын кытта билсэр уопуттаах лингвист- носители үлэлииллэр, культураҕа тимири угуу кэмэ кэллэ. Кинилэр олохтоох суолталаах тыллары чинчийиини уонна тылбаас суолтатын быһаарыыга тирээн турар суолталаах матырыйаалы сыыйа быһаарыыга бүтүн ньымалары туһаналлар.

Профессиональнай лингвистэргэ тиэкис эбэтэр этэр тыл ис хоһоонугар дьайар буолан, тыл культурнай тоноҕоһун уонна олохтоох үгэстэрин аахтахха наада. Холобур, ытыктабыллаах титуллары, этикеттэри регионтан көрөн уларытыахха сөп, онон олохтоох форманы сөптөөх биэриигэ дьоһун суолталаах.

Онон монгол тылыгар тылбаас стандартизированнай системата суох буолан араас ыарахаттары кытта ситимнээх. Уопуттаах тылбаасчыттар бу ыарахаттары өйдүүллэр уонна култуура уонна олохтоох сиэр- майгы нюстэрин көрдөрөр үрдүк хаачыстыбалаах тылбаастары оҥорорго, билиилэрин- көрүүлэрин туһаналлар. Ити предприятиеларга, тэрилтэлэргэ уонна чааһынай дьоҥҥо тыл харгыстарын туораан, бииргэ үлэлэһэргэ көдьүүстээхтик сибээстээх.

Монгол тылыгар туох дойдуларга этэллэрий?

Монгол тылыгар сүрүннээн Монголияҕа этэллэр, ол эрээри Кытайга, Россияҕа, Казахстаҥҥа уонна киин Азия атын чаастарыгар бааллар.

Монгол тылын историята хайдаҕый?

Монгол тыла 13 үйэ силис тардар аан дойдуга биир саамай былыргы тыллартан биирдэстэрэ. Ол Алтай тыла монгол-манчжур тылларыгар киирэр уонна уруулуу уйгурскай, кыргыз уонна казах тылларыгар киирэр.
Монгол тылын туһунан саамай эрдэ суругунан былыргы монголлар "кистэлэҥ историяларыгар" 12 үйэ баар. Бу тыл монгол империятын салайыытынан туттуллар уонна Монголия 18- с үйэҕэ диэри сүрүн литературнай тылын Монголияҕа көспүтэ. Кини литератураны суруйууга 20- с үйэ саҥатыгар диэри туһаммыта.
Аныгы монгол тыла 19- с үйэттэн ордук эрдэ сайдыбыта уонна Монголия официальнай тылын быһыытынан 1924 сыллаахха ылыллыбыта. Кини 1930- с сыллартан саҕалаан нуучча, Кытай уонна английскай тыллартан элбэх саҥа терминнэри туттубута.
Билигин Монголия сорох олохтоохторо классическай монгол тылыгар билигин да этэллэр эрээри, дойдуга дьон үксэ аныгы монгол тылын туһаналлар. Монгол тылыгар Россия сорох чаастарыгар, Кытайга уонна ис Монголияҕа эмиэ этэллэр.

Монгол тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Наталья Гаврилан – лингвист уонна Гарвард университетын монгол тылын профессора 2. Гомбоев Очирбат – Монголия урукку премьер- министрэ уонна монгол тылыгар аан дойду үрдүнэн биллэр эксперт 3. Джамсран-монгол тылын уонна литературатын ытыктабыллаах профессора 4. Болмаа Тумбаатар-аныгы монгол синтаксиһын уонна фонология уһулуччулаах теоретига 5. Бодо Вебер- информатика профессора уонна инновационнай ааҕар- суоттуур средствоны монгол тылыгар таһаарааччы

Монгол тылын структурата хайдах оҥоһуллубутай?

Монгол тыла монгол тылыгар сыһыаннаах уонна агглютинативнай структуранан буолар. Бу тылы үөскэтии сүрүн бириинсибинэн силис тардыы, икки силис тардыы эбэтэр баара буолааччы тыллары холбооһун буолар. Монгол тылыгар субъектар тыллара бэрээдэгэ баар, оттон поселлар падеж курдук функциялары бэлиэтииргэ туттуллар.

Монгол тылын ордук сөпкө үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Төрдүттэн саҕалаа. Тыл сүрүн дорҕооннорун үөрэтиэххитин уонна тылы хайдах сөпкө этэргитин итэҕэтиэҕиҥ. Монгол тылларынан үчүгэй кинигэни ылан үөрэтиҥ уонна хас да сыл устата барыҥ.
2. Монгол тылын грамматикатын кытта билсиҥ. Монгол грамматикатын ылан быраабыланы үөрэтиҥ.
3. Монгол курдук кэпсэтэргэ практикаланыҥ. Онлайн ресурсаларын туһаныҥ, кинигэлэр курдук аудиопрограммалар уонна онлайн-репетитордар тыллары практикалыырга уонна тупсарарга.
4. Тыл саппааһын үөрэтиҥ. Үчүгэй тылдьыты салайыҥ уонна күннэтэ тылдьыт саппааһын саҥа тылынан толоруҥ. Кинилэр кэпсэтиилэригэр туһанарга практикаланаргытын умнумаҥ.
5. Монгол тылын ааҕыҥ уонна истиҥ. Кинигэлэри ааҕыҥ, киинэлэри көрүөҥ уонна монгол тылыгар сыһыары истиҥ. Ити эһиэхэ тылы кытта билсиһэр ордук, тыл саппааһын өссө кэҥэтэргэ көмөлөһүөҕэ.
6. Репетиторы Булуҥ. Омук тылын үөрэтиигэ чахчы туһалаах буолуон сөп. Эһиэхэ индивидуальнай болҕомтону ууран, инникитин өссө тупсарарга көмөлөһөр опыттаах репетиторы буларга кыһаллыҥ.

Телугу Индия штатын официальнай тылынан Андрхр- Прадеш, онно бүтүн Индия үрдүнэн мөлүйүөнүнэн киһи, ол иһигэр Каратаки, Тамилнада уонна Махарштр тылларынан буолаллар. Ол эрээри, кини киэҥ туһанарын үрдүнэн, телеграммаҕа тылбааһы ылыы үгүс дьоҥҥо, ордук кыраныысса таһыгар олорор дьоҥҥо проблема буолуон сөп.

Дьолго, билигин телегурга хаачыстыбалаах тылбааһы ылыы хас да эрэллээх вариана баар. Дьыалабыай, английскай телугу- ну эбэтэр төттөрүтүн тылбаастары чуолкайдыыр, түмүктүүр профессиональнай өҥөлөр бааллар. Бу сулууспаларга тыл носителэ буолар уопуттаах тылбаасчыттар туһаныллаллар уонна көһөрүллүбүт докумуоннары барытын сонно тута, хаачыстыбатын, уратытын, ис хоһоонун оннунан хаалларалларын мэктиэлииллэр.

Бизнескэ чопчу тылбааһы ылыы аан дойду ситиһиитин дьоһун сорҕото буолар. Кинилэр докумуоннарын сөпкө оңороллорун, кыаммат клиеннэри уонна партнердары дойдуга бастыҥ үлэлээхтэрин өйдүөх тустаахтар. Бу тылбаастар дьоҥҥо- сэргэҕэ бэйэлэрин ырыынактарын ситиһиилээхтик кэҥэтэргэ көмөлөһөллөр эрэ буолбакка, ыарахан сыыһа- халты таһаарыыга тирэҕирэр быһаарыныылартан күттүөннээх быһаарыылар кёмёлёһёллёр.

Дьыала хаһан баҕарар, бэйэ докумуоннарын тылбаастыан баҕалаахтар, торбостооһунтан итэҕэһэ суох достоинстволаахтар. Ол ордук юридическай чуолкайдык ирдэниллэр ханнык баҕарар атын докумуону ыларга сайабылыанньа биэриэн баҕалаах дьоҥҥо улахан суолталаах буолуон сөп.

Төрүөтүттэн тутулуга суох, тэлэбиисэргэ хаачыстыбалаах тылбааһы ылыы куруук приоритеттаах буолуохтаах. Тылбаасчыттар үлэлии- хамсыы сылдьар профессиональнай өҥөлөрүн талан, тылы тутааччылар, тэрилтэлэр курдук, чааһынай дьон кинилэр докумуоннарын хас биирдиилэрин чопчу уонна профессиональнай да көһөрүөхтэрин сөп.

Телугур тылларыгар ханнык дойдуларга этэллэрий?

Тэлгэһэҕэ сүрүннээн Индияҕа Андрхра- Прадеш, Теланган- Янам официальнай тылларынан буолаллар. Онно эмиэ аҕыйах ахсааннаах общиналар чугастааҕы Штаттарга Каратак, Тамилнад, Махарштра, Чхатисгарх уонна Одиша штатыгар бааллар уонна онно Индия союзнай территориятынан буолар пудучерри штатыгар бааллар.

Телугур тылын историята хайдаҕый?

Телугур тыла бастаан литературнай айымньыга 10- с үйэ санскриттарыгар олоҕуран, ол кэмтэн ыла орто телугурга, онтон аныгы тылга олоҕурар. Урут биллиилээх суруктар эрабыт 5 үйэ анараа өттүгэр датыллар уонна Андрхра- Праде штатыгар Анантапур оройуонун ашрама оройуонун ашрамата булуллубуттара. Бу кэм устата бу тыл юридическай уонна коммерческай суруйууларга туттуллар.
Телугу орто үйэтээҕи кэмҥэ санскриттан, практриттан күүстээх сабыдыалынан сылдьыбыта, ол кэм поэттара бу тылга тапталларын туһунан суруйбуттара. Маннык айымньылар холобурдарынан Нанайи, "Баслав пуранам" Палкуриктар Соман уонна "Чаритра" Римангада "тиккан буолаллар.
17-18- с үйэ устата телугур литературата чэчирии сайдыбыта, Биим эрэдээксийэтэ, Пингалиана, Атукури Мола, Чиннясури, Параваста Чиннайя Сури уонна кандидатурата Пантулу итэҕэйбиттэрэ, тыл уонна кини литературатын сайдыытыгар сүҥкэн кылааты киллэрбиттэрэ. 1875 с. мадрас университета телугу- га литератураны үөрэтиини саҕалаабыта, ону хайы- үйэ бастакы Индия университета оҥорбута.
Билигин телугу- Индия саамай киэҥник тарҕаммыт омук уонна Индия официальнай тылларыттан биирдэстэрэ буолар. Андрхра- Прадеш штатыгар, ону таһынан Каратак тас регионнарыгар, Тамилнад уонна Орисса штатыгар, ону тэҥэ Махарштр, Чхатсарх уонна Джаркханда сорох чаастарыгар киэҥник туһаныллар.

Саха тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Вемана: Вемана-биллиилээх поэт телугу, мистик уонна философ. Адвайт-Веданнар үөрэхтэрин ойуулуур дириҥ ис хоһоонноох, мындыр хоһооннорунан биллэр. Кини телугур культуратыгар уонна литературатыгар дьоһун кылааты киллэрбитэ.
2. Нанайя: нанай-11- с үйэҕэ олорор санскриттан, грамматик уонна суруйааччы. Кини тэлэбиисэргэ саамай эрдэтээҥи литература холобурдарын суруйбутунан ааҕыллар.
3. Тикан Сомаяджи: Тикан Сомаяджи 14- с үйэ тэлгэһэтигэр поэт уонна комментатор этэ. Киниэхэ "Тиккана Махабхарама"диэн телугу- ну суруйаллар. Ону тэҥэ Бхагавад- Гита, Бхагават- пуру уонна Упанишадтарга комментарий суруйбута.
4. Анамачарь: Анамачарь-вдохновительный поэт и святой, живший в 15 веке. Кини "Шри Аннамачарь санкретана" диэн ааттаах тииптээх 22000- тан тахса ырыаны айбыта. Бу ырыалар баччааҥҥа диэри Соҕуруу Индия үрдүнэн таҥара дьиэтигэр ылланаллар.
5. К. П. Брун: Филолог- филолог этэ, телугу- ну тылынан элбэхтик үлэлэспит британский индолог уонна филолог этэ. Кини бастакы телугу- английскай тылдьыт оҥорбута уонна санскриттан телугурга хас да классическай айымньылары тылбаастаабыта. Кини билигин даҕаны тыл уонна литература сайдыытыгар тугунан да сыаналаммат кылаата.

Телугур тылын структурата хайдах тэриллибитий?

Телугу- агглютинативнай тыл, ол аата тыл суффикс базовай эбэтэр силистээх формаҕа сыһыаран үөскэтэр. Холобур, "ыт" көрдөрөр тыл - "кукаака", оттон "ыт" көрдөрөр тыл - "кукал". Структура көрүүтүнэн, төлөбүрдээх тыл бэрээдэгэ (туохтуур-субъект) туһаныллар уонна төрүт омуктар уонна падежтар туһаныллар. Үс сүрүн түһүк баар: көнө, киэҥ- куоҥ уонна локативнай. Ону таһынан кини туохтуурдары уонна уустук ыҥырыылар ситимнэрэ бааллар.

Телугур тылын ордук сөптөөх ньыманан үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Телугу- ну тылларын үөрэтии курсун ыытыҥ: онлайн- уонна очочнай курстар бааллар,олор эһиги телегургутун үөрэтиэххит. Эһигиттэн биири эрэ суруйуҥ, ситиһиигитигэр анаабыт тыл туһунан толору ис хоһоонноох өйдөбүлү ылыаххыт.
2. Кэпсэтиини тыһаҕытын үөрэтиҥ: торбоһу көҥүл баһылыырга, кэпсэтии тыла хайдах үлэлиирин өйдүүргэ наадалаах. Тыл этиитин истииттэн саҕалааҥ уонна кинилэр кэннилэригэр этиини хатылыырга кыһаллыҥ.
3. Грамматика практикатыгар туһаныҥ: кэпсэтии таһымын баһылыыргыт быһыытынан, туохтуурдар уонна структуралар кэмнэрин курдук, тылы уустук аспектарын чинчийиини саҕалааҥ. Кинигэлэри,хаһыаттары уонна ыстатыйалары ааҕыы-бэйэтин грамматическай үөрүйэхтэрин таба туһаныы.
4. Онлайн ресурсалары туһаныҥ: үгүс веб- сайты предлагает учебные мероприятия и информации о языке и культуры. Форумҥа атын үөрэнээччини кытта билсэ, үөрэххитигэр кыттыһаргытын булан ыйытыаххытын сеп.
5. Культураҕа тирэҕириҥ: ханнык баҕарар тылы үөрэтэргэ бастыҥ ньыма-культураҕа тиэйиллиэ. Музыканы истиҥ, киинэлэри көрүҥ, мероприятиеларга, фестивалларга сылдьыҥ, тылгытын көҥүл баһылааҥ.