Монгол Бирманскай Тылбаастаа

Монголия - киин Азияҕа биллэр уонна үйэлээх култуураны уонна үгэстэри иҥэриммит дойдута. Монгол курдук биллиилээх, дьон кинини илдьэ сылдьар тумус туттар, бодоруһар уустук буолуон сөп. Ол эрээри монгол тылыттан тылбаас өҥөтүгэр ирдэбил улааппыт олохтоох дьону кытта бодоруһар тэрилтэлэргэ.

Монгол-Алтай тыла Монголияҕа уонна Кытайга, ону тэҥэ Россия, Хотугу Корея уонна Казахстан курдук атын дойдуларга 5 мөлүйүөн кэриҥэ киһи киирэр. Кириллицаны туһанан бэйэтин ураты дьикти диалектарыгар уонна акценнарыгар суруллубут.

Дьыала монголтан тылбаас тиийдэҕинэ проблема тылга олоҕурбут стандартизированнай тиһик суох диэн буолар. Ону специалистарга-лингвистэргэ докумуону уонна аудиозаписей чуолкай тылбаастааһын ыарахаттардаах буолуон сөп. Ону таһынан монгол тыла олох саҥатыгар, диалективнай варианнарыгар уларытыылары, уларытыылары, этиини олоххо киллэрбэккэ, тыл чэрчитинэн үлэлээбэккэ кыайар- хотор кыахтанар.

Бүтэһиктээх тылбаастар чуолкайдарын мэктиэлиир инниттэн монгол тылыттан тылбаас профессиональнай сулууспаларыгар тыл анал диалектарын кытта билсэр уопуттаах лингвист- носители үлэлииллэр, культураҕа тимири угуу кэмэ кэллэ. Кинилэр олохтоох суолталаах тыллары чинчийиини уонна тылбаас суолтатын быһаарыыга тирээн турар суолталаах матырыйаалы сыыйа быһаарыыга бүтүн ньымалары туһаналлар.

Профессиональнай лингвистэргэ тиэкис эбэтэр этэр тыл ис хоһоонугар дьайар буолан, тыл культурнай тоноҕоһун уонна олохтоох үгэстэрин аахтахха наада. Холобур, ытыктабыллаах титуллары, этикеттэри регионтан көрөн уларытыахха сөп, онон олохтоох форманы сөптөөх биэриигэ дьоһун суолталаах.

Онон монгол тылыгар тылбаас стандартизированнай системата суох буолан араас ыарахаттары кытта ситимнээх. Уопуттаах тылбаасчыттар бу ыарахаттары өйдүүллэр уонна култуура уонна олохтоох сиэр- майгы нюстэрин көрдөрөр үрдүк хаачыстыбалаах тылбаастары оҥорорго, билиилэрин- көрүүлэрин туһаналлар. Ити предприятиеларга, тэрилтэлэргэ уонна чааһынай дьоҥҥо тыл харгыстарын туораан, бииргэ үлэлэһэргэ көдьүүстээхтик сибээстээх.

Монгол тылыгар туох дойдуларга этэллэрий?

Монгол тылыгар сүрүннээн Монголияҕа этэллэр, ол эрээри Кытайга, Россияҕа, Казахстаҥҥа уонна киин Азия атын чаастарыгар бааллар.

Монгол тылын историята хайдаҕый?

Монгол тыла 13 үйэ силис тардар аан дойдуга биир саамай былыргы тыллартан биирдэстэрэ. Ол Алтай тыла монгол-манчжур тылларыгар киирэр уонна уруулуу уйгурскай, кыргыз уонна казах тылларыгар киирэр.
Монгол тылын туһунан саамай эрдэ суругунан былыргы монголлар "кистэлэҥ историяларыгар" 12 үйэ баар. Бу тыл монгол империятын салайыытынан туттуллар уонна Монголия 18- с үйэҕэ диэри сүрүн литературнай тылын Монголияҕа көспүтэ. Кини литератураны суруйууга 20- с үйэ саҥатыгар диэри туһаммыта.
Аныгы монгол тыла 19- с үйэттэн ордук эрдэ сайдыбыта уонна Монголия официальнай тылын быһыытынан 1924 сыллаахха ылыллыбыта. Кини 1930- с сыллартан саҕалаан нуучча, Кытай уонна английскай тыллартан элбэх саҥа терминнэри туттубута.
Билигин Монголия сорох олохтоохторо классическай монгол тылыгар билигин да этэллэр эрээри, дойдуга дьон үксэ аныгы монгол тылын туһаналлар. Монгол тылыгар Россия сорох чаастарыгар, Кытайга уонна ис Монголияҕа эмиэ этэллэр.

Монгол тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Наталья Гаврилан – лингвист уонна Гарвард университетын монгол тылын профессора 2. Гомбоев Очирбат – Монголия урукку премьер- министрэ уонна монгол тылыгар аан дойду үрдүнэн биллэр эксперт 3. Джамсран-монгол тылын уонна литературатын ытыктабыллаах профессора 4. Болмаа Тумбаатар-аныгы монгол синтаксиһын уонна фонология уһулуччулаах теоретига 5. Бодо Вебер- информатика профессора уонна инновационнай ааҕар- суоттуур средствоны монгол тылыгар таһаарааччы

Монгол тылын структурата хайдах оҥоһуллубутай?

Монгол тыла монгол тылыгар сыһыаннаах уонна агглютинативнай структуранан буолар. Бу тылы үөскэтии сүрүн бириинсибинэн силис тардыы, икки силис тардыы эбэтэр баара буолааччы тыллары холбооһун буолар. Монгол тылыгар субъектар тыллара бэрээдэгэ баар, оттон поселлар падеж курдук функциялары бэлиэтииргэ туттуллар.

Монгол тылын ордук сөпкө үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Төрдүттэн саҕалаа. Тыл сүрүн дорҕооннорун үөрэтиэххитин уонна тылы хайдах сөпкө этэргитин итэҕэтиэҕиҥ. Монгол тылларынан үчүгэй кинигэни ылан үөрэтиҥ уонна хас да сыл устата барыҥ.
2. Монгол тылын грамматикатын кытта билсиҥ. Монгол грамматикатын ылан быраабыланы үөрэтиҥ.
3. Монгол курдук кэпсэтэргэ практикаланыҥ. Онлайн ресурсаларын туһаныҥ, кинигэлэр курдук аудиопрограммалар уонна онлайн-репетитордар тыллары практикалыырга уонна тупсарарга.
4. Тыл саппааһын үөрэтиҥ. Үчүгэй тылдьыты салайыҥ уонна күннэтэ тылдьыт саппааһын саҥа тылынан толоруҥ. Кинилэр кэпсэтиилэригэр туһанарга практикаланаргытын умнумаҥ.
5. Монгол тылын ааҕыҥ уонна истиҥ. Кинигэлэри ааҕыҥ, киинэлэри көрүөҥ уонна монгол тылыгар сыһыары истиҥ. Ити эһиэхэ тылы кытта билсиһэр ордук, тыл саппааһын өссө кэҥэтэргэ көмөлөһүөҕэ.
6. Репетиторы Булуҥ. Омук тылын үөрэтиигэ чахчы туһалаах буолуон сөп. Эһиэхэ индивидуальнай болҕомтону ууран, инникитин өссө тупсарарга көмөлөһөр опыттаах репетиторы буларга кыһаллыҥ.

Бирман тылбааһа: культуралар икки ардыларыгар муоста

Бу глобализацияламмыт аан дойдуга култуура уонна тыл сайдыыта булгуччулаах буолар. Азияҕа уонна аан дойду үрдүнэн саҥарар үгүс тэрилтэлэргэ уонна тэрилтэлэргэ бэйэлэрин клиеннэрин кытта бодоруһар кыахтара улахан суолталаах. Ол иһин бирман тыла чопчу уонна эрэллээх тылбаастанара улахан суолталаах.

Бирман тылыгар тылбаас араас дойдулартан, култууралартан уонна тыллартан тэрилтэлэри, тэрилтэлэри уонна дьон икки ардыларыгар барсыыга көмөлөһүөн сөп. Бу дьону сомоҕолуур, кинилэргэ бодоруһар, сибээс олохтуур, бииргэ үлэлииргэ көмөлөһөр. Аан дойду үрдүнэн 33 мөлүйүөн киһи кырата дииллэр мэхэньиисим тыла. Бирма официальнай тыл буолар эрээри, онно карен, мон, качин, ракхайн, шан уонна ва курдук атын тылларга эмиэ этэллэр. Онон бу атын тыллары олохтоох дьону кытта дьиҥнээхтик бодоруһар кыахтаах буоллаххытына, өйдүүргүт улахан суолталаах.

Бирман тылыгар саамай чуолкайдык уонна эрэллээх тылбааһы ылар туһугар Мэхэньиисимҥэ туттуллар идэтийбит сулууспаны кытта бииргэ үлэлээһин улахан суолталаах. Профессиональнай тылбаасчыттар Бирма тылын, култууратын курдук үчүгэйдик өйдүөхтээхтэр уонна үчүгэйдик өйдүөхтээхтэр. Кинилэр эмиэ тыл, тыл Ньургуһун кытта билсиэхтээхтэр. Ити тылбаас чопчу уонна сыыһа буолуо уонна кыра да деталлар моһоллубаттарын мэктиэлиир көмөлөөх.

Бирман тылыгар профессиональнай тылбаас баар буолан предприятиеларга уонна тэрилтэлэргэ өссө киэҥ аудиторияны тардарга көмөлөһөр. Культура уонна тыл культуратын өйдөөн, тэрилтэлэр уонна тэрилтэлэр бэйэлэрин клиеннэрин кытта сыһыаны олохтуохтарын сөп, позитивнай сибээстэри олохтуурга уонна ситиһиилээх түмүктэри ситиһэргэ кыаҕы улаатыннарыахтарын сөп.

Уопсайынан, бирман тыла бирман тылыгар сыһыаннаах атын дойдулартан дьону кытары бизнеһи ыытыы дьоһун сорҕото буолар. Тылы уонна культураны өйдөөн, тэрилтэлэр уонна тэрилтэлэр алтыһыыны олохтоон, глобальнай экономикаҕа көмөлөһөн, үүнэн- сайдан, чэчирээн иһиэхтэрин сөп.

Бирман тыла ханнык дойдуларга этиллэрий?

Бирма-Мьянма официальнай тыла (урут Бирма курдук биллэр). Онно регион атын дойдуларыгар Баҥкладеш, Индия уонна Таиланд киллэрэн туран этэллэр.

Бирман тылын историята хайдаҕый?

Бирман тыла-Илиҥҥи индоар тыла, атын тылларга уруулуу-тибето- бирман уонна мон- кхмер тыла. Кини билиҥҥи Мэҥэ- Хаҥалас сиригэр 2- с уонна 10- с үйэлэргэ олохтоммут миссионердар ити тыллартан сайдыбыттара, ону тэҥэ буддийскай миссионердары 9- с уонна 10- с үйэлэргэ олохтообуттара.
11- с үйэттэн саҕалаан үгүс тиэргэҥҥэ, таҥара дьиэтигэр туттуллар литературнай тыл буолбута. 14 үйэ ортотугар бу тыл аан дойду дыбарыаһын официальнай тылынан буолла. Кэлиҥҥи хас да сыл устата дойду үрдүнэн тарҕаммыт, Тунг киин куоратын официальнай тыла 1511 с. буолбут.
19- с үйэҕэ сурук- Бичик балачча уларыйда, бу тыл официальнай докумуоннарга, поэзияҕа туттуллубута. Колониализм Британия кэмигэр английскай тыл буолбута, Бирма литературата английскай тыллары кытта булкуйан барбыта. Сыллары кытта аныгы тылга адаптацияламмыт, саҥа этиилэри уонна омук источниктарыттан киллэрэн, английскай тылы киллэрэн туран.

Бирман тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Доктор Ко Ааг: бирман тылыгар элбэх кинигэлэри, ыстатыйалары суруйбут бастакы бирман лингвистэриттэн биирдэстэрэ.
2. У Чит Маунг: У Чита Маунг 1964 сылтан 1971 сылга диэри холбоһуктаах Королевствоҕа Бирма кэнниттэн Великобритания тылыгар уонна культуратыгар киириигэ улахан сыратын уурбута.
3. Тан: танка холбоһуктаах Нациялар тэрилтэлэрин үһүс генеральнай секретарынан дьарыктанар бирман дипломата этэ. Кини үлэтэ бирман тылын популяризациялааһыҥҥа уонна популяризациялааһыҥҥа туһуланар.
4. Дуораана Твин: суон дуораана Твин-суруксут уонна поэтесса биллиилээх суруйааччыта, ону тэҥэ бирман тылын популяризациялааһын уонна популяризациялааһын дьоһун көрүҥэ.
5. Тейн Тин: тейн Тин бирман тыла уонна кини литературатын популяризациялааһыҥҥа, өйдөтүүгэ дьулуурдаахтык үлэлээбит аатырбыт бирман лингвиһэ этэ.

Бирман тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Бирман тыла-тональнай тыл, ол аата тыл тонтон тутулуга суох араас суолталаах буолуон сөп. Бу тыл бэрээдэгэ ис хоһоонун (баар уонна туохтуурдары) курдук суолталамматын көрдөрөр. Тыл структурата-сэһэн (тыл бүтэй дорҕооно-бүтэй дорҕооно) уонна тыл индийскэй сурукка маарынныыр ураты шрифт суруллубут.

Саамай сөптөөх ньыманан Саха тылын хайдах үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Онлайн- курстан саҕалааьын: Саха тылын уонна литературатын уруоктарын ыытыаххытын сеп. Бу курстар структурнай уруоктары үөрэтэллэр уонна тылдьыт саппааһыгар диэри тутталлар.
2. Репетитор Булуҥ: бирман тылын түргэнник үөрэтиэххин уонна төрүт үгэскитин салҕыаххытын баҕарар буоллаххытына чааһынай репетиторы буларга сананыҥ. Репетитор тус бэйэҕитигэр тус бэйэҕитигэр, тус сыаллаах- соруктаах үөрэҕи биэриэн уонна көмөлөһүөн сөп.
3. Ааҕыҥ, истиҥ уонна көрүҥ: ханнык баҕарар тылы көҥүл баһылаатаххыт, ааҕыыга, аудованиеҕа, кэпсэтиигэ саҥарыаххыт. Ааҕарга бирманскай кинигэлэри уонна сурунааллары Булуҥ, бирман шоу уонна киинэлэри көрдүҥ, ону тэҥэ бирман ырыаларын истиэххит.
4. Таһаҕаһы тиэйиҥ: тылга- өскө, этигэр- хааныгар туох да тэҥнэспэт-бирман омуга суох. Санааҥ көрүҥ, тыл носителин кытта бириэмэни ыытыҥ уонна тыл үөрүйэхтэрин чахчы тупсарар туһугар.