Монгол Турецкай Тылбаастаа

Монголия - киин Азияҕа биллэр уонна үйэлээх култуураны уонна үгэстэри иҥэриммит дойдута. Монгол курдук биллиилээх, дьон кинини илдьэ сылдьар тумус туттар, бодоруһар уустук буолуон сөп. Ол эрээри монгол тылыттан тылбаас өҥөтүгэр ирдэбил улааппыт олохтоох дьону кытта бодоруһар тэрилтэлэргэ.

Монгол-Алтай тыла Монголияҕа уонна Кытайга, ону тэҥэ Россия, Хотугу Корея уонна Казахстан курдук атын дойдуларга 5 мөлүйүөн кэриҥэ киһи киирэр. Кириллицаны туһанан бэйэтин ураты дьикти диалектарыгар уонна акценнарыгар суруллубут.

Дьыала монголтан тылбаас тиийдэҕинэ проблема тылга олоҕурбут стандартизированнай тиһик суох диэн буолар. Ону специалистарга-лингвистэргэ докумуону уонна аудиозаписей чуолкай тылбаастааһын ыарахаттардаах буолуон сөп. Ону таһынан монгол тыла олох саҥатыгар, диалективнай варианнарыгар уларытыылары, уларытыылары, этиини олоххо киллэрбэккэ, тыл чэрчитинэн үлэлээбэккэ кыайар- хотор кыахтанар.

Бүтэһиктээх тылбаастар чуолкайдарын мэктиэлиир инниттэн монгол тылыттан тылбаас профессиональнай сулууспаларыгар тыл анал диалектарын кытта билсэр уопуттаах лингвист- носители үлэлииллэр, культураҕа тимири угуу кэмэ кэллэ. Кинилэр олохтоох суолталаах тыллары чинчийиини уонна тылбаас суолтатын быһаарыыга тирээн турар суолталаах матырыйаалы сыыйа быһаарыыга бүтүн ньымалары туһаналлар.

Профессиональнай лингвистэргэ тиэкис эбэтэр этэр тыл ис хоһоонугар дьайар буолан, тыл культурнай тоноҕоһун уонна олохтоох үгэстэрин аахтахха наада. Холобур, ытыктабыллаах титуллары, этикеттэри регионтан көрөн уларытыахха сөп, онон олохтоох форманы сөптөөх биэриигэ дьоһун суолталаах.

Онон монгол тылыгар тылбаас стандартизированнай системата суох буолан араас ыарахаттары кытта ситимнээх. Уопуттаах тылбаасчыттар бу ыарахаттары өйдүүллэр уонна култуура уонна олохтоох сиэр- майгы нюстэрин көрдөрөр үрдүк хаачыстыбалаах тылбаастары оҥорорго, билиилэрин- көрүүлэрин туһаналлар. Ити предприятиеларга, тэрилтэлэргэ уонна чааһынай дьоҥҥо тыл харгыстарын туораан, бииргэ үлэлэһэргэ көдьүүстээхтик сибээстээх.

Монгол тылыгар туох дойдуларга этэллэрий?

Монгол тылыгар сүрүннээн Монголияҕа этэллэр, ол эрээри Кытайга, Россияҕа, Казахстаҥҥа уонна киин Азия атын чаастарыгар бааллар.

Монгол тылын историята хайдаҕый?

Монгол тыла 13 үйэ силис тардар аан дойдуга биир саамай былыргы тыллартан биирдэстэрэ. Ол Алтай тыла монгол-манчжур тылларыгар киирэр уонна уруулуу уйгурскай, кыргыз уонна казах тылларыгар киирэр.
Монгол тылын туһунан саамай эрдэ суругунан былыргы монголлар "кистэлэҥ историяларыгар" 12 үйэ баар. Бу тыл монгол империятын салайыытынан туттуллар уонна Монголия 18- с үйэҕэ диэри сүрүн литературнай тылын Монголияҕа көспүтэ. Кини литератураны суруйууга 20- с үйэ саҥатыгар диэри туһаммыта.
Аныгы монгол тыла 19- с үйэттэн ордук эрдэ сайдыбыта уонна Монголия официальнай тылын быһыытынан 1924 сыллаахха ылыллыбыта. Кини 1930- с сыллартан саҕалаан нуучча, Кытай уонна английскай тыллартан элбэх саҥа терминнэри туттубута.
Билигин Монголия сорох олохтоохторо классическай монгол тылыгар билигин да этэллэр эрээри, дойдуга дьон үксэ аныгы монгол тылын туһаналлар. Монгол тылыгар Россия сорох чаастарыгар, Кытайга уонна ис Монголияҕа эмиэ этэллэр.

Монгол тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Наталья Гаврилан – лингвист уонна Гарвард университетын монгол тылын профессора 2. Гомбоев Очирбат – Монголия урукку премьер- министрэ уонна монгол тылыгар аан дойду үрдүнэн биллэр эксперт 3. Джамсран-монгол тылын уонна литературатын ытыктабыллаах профессора 4. Болмаа Тумбаатар-аныгы монгол синтаксиһын уонна фонология уһулуччулаах теоретига 5. Бодо Вебер- информатика профессора уонна инновационнай ааҕар- суоттуур средствоны монгол тылыгар таһаарааччы

Монгол тылын структурата хайдах оҥоһуллубутай?

Монгол тыла монгол тылыгар сыһыаннаах уонна агглютинативнай структуранан буолар. Бу тылы үөскэтии сүрүн бириинсибинэн силис тардыы, икки силис тардыы эбэтэр баара буолааччы тыллары холбооһун буолар. Монгол тылыгар субъектар тыллара бэрээдэгэ баар, оттон поселлар падеж курдук функциялары бэлиэтииргэ туттуллар.

Монгол тылын ордук сөпкө үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Төрдүттэн саҕалаа. Тыл сүрүн дорҕооннорун үөрэтиэххитин уонна тылы хайдах сөпкө этэргитин итэҕэтиэҕиҥ. Монгол тылларынан үчүгэй кинигэни ылан үөрэтиҥ уонна хас да сыл устата барыҥ.
2. Монгол тылын грамматикатын кытта билсиҥ. Монгол грамматикатын ылан быраабыланы үөрэтиҥ.
3. Монгол курдук кэпсэтэргэ практикаланыҥ. Онлайн ресурсаларын туһаныҥ, кинигэлэр курдук аудиопрограммалар уонна онлайн-репетитордар тыллары практикалыырга уонна тупсарарга.
4. Тыл саппааһын үөрэтиҥ. Үчүгэй тылдьыты салайыҥ уонна күннэтэ тылдьыт саппааһын саҥа тылынан толоруҥ. Кинилэр кэпсэтиилэригэр туһанарга практикаланаргытын умнумаҥ.
5. Монгол тылын ааҕыҥ уонна истиҥ. Кинигэлэри ааҕыҥ, киинэлэри көрүөҥ уонна монгол тылыгар сыһыары истиҥ. Ити эһиэхэ тылы кытта билсиһэр ордук, тыл саппааһын өссө кэҥэтэргэ көмөлөһүөҕэ.
6. Репетиторы Булуҥ. Омук тылын үөрэтиигэ чахчы туһалаах буолуон сөп. Эһиэхэ индивидуальнай болҕомтону ууран, инникитин өссө тупсарарга көмөлөһөр опыттаах репетиторы буларга кыһаллыҥ.

Турецкай-былыргы, аан дойду үрдүнэн тыһыынчанан сыл уонна мөлүйүөнүнэн киһи олорор киин Азия силистээх- мутуктаах тыллара. Турец тыла төһө да сэдэх, интэриэһинэй уонна сурук- Бичик өҥөтүгэр ирдэбил улаатта, ордук Арҕаа Европаҕа, дойду глобализированнай уонна хардарыта ситимнээх буолан иһэр.

Турок өр уонна уустук историятын көмөтүнэн аан дойдуга биир саамай хомоҕой тыллаах- өстөөх, культуралаах уонна синтаксис кини уһулуччулаах грамматикатыгар уонна лексикатыгар олоҕурбут тыл буолар. Ол төрүөтүнэн тылбаасчыт өҥөтө тылтан үчүгэйдик билэр профессионал- носителем тылтан бэриллиэхтээх, тыл точноһын уонна сүүрүгүн хааччыйар туһугар.

Туроктар эбэтэр туроктар тылларыгар тыл толору сүһүөхтэрин, идиомун учуоттуур суолталаах. Ону таһынан стандарт сурукка эбии элбэх кэпсэтии баар, онон олохтоох саҥаҕа уонна тус сыаллаах аудитория тылдьытыгар улахан болҕомто ууруллуохтаах.

Турок тылыгар тылбаастаммыт өссө биир проблеманан бу тылга суффикс олус сиһилии системата буолар. Хас биирдии буукуба грамматическай быраабылаҕа сөп түбэһиннэрэн уларыйыан сөп; уопуттаах тылбаасчыт ону билэн- көрөн, сөпкө туһаныан сөп.

Уопсайынан, турецкай-уустук уонна кэрэ тыл үгэһин тутуһар, сатабыллаах тыл ирдэнэр. Квалификациялаах тылбаасчыт эһиги докумуоннаргытын туроктыы тылынан эбэтэр онто суох хаалларалларыгар көмөлөһүөн сөп.

Турецкай тылынан ханнык дойдуларга этэллэрий?

Турецкай тылынан ордук Турцияҕа, ону тэҥэ Кипр, Ирагы, Болгарияны, Греция уонна Германия сорох чаастарыгар саҥараллар.

Турецкай тыл историята хайдаҕый?

Турок тыла, тюрк тыла диэн киэҥник биллэр, Алтай ыалын салаата буолар. Кини билиҥҥи Турция сиригэр- уотугар Дулҕалаах биистэр тылларыттан, биһиги эрабыт бастакы тыһыынча сыл бастакы сылларыгар үөскээбитэ диэн ааҕыллар. Тыл өркөн сайдыбыта уонна чугастааҕы Илин уонна киин Азия тыллара араб, перс уонна грек курдук күүстээх сабыдыалларынан сылдьыбыта.
Турец тылын саамай эрдэ сурун формата 13- с үйэҕэ датыллан туроктарга-сельдьуктарга бу сырыыга Анатолий улахан аҥарын ылбыттар туроктарга суруллар. Кинилэр туһанар тыллара "былыргыанатолого- турок" диэн ааттанар, онно араас перс уонна Арабскай киирии тыллар элбэхтэр.
Осман империятын (14-19 үйэттэн ыла) кэмигэр стамбуль диалектыгар олоҕурбут, общество бары таһымыгар уонна империя регионнарыгар туттуллар стандартизированнай тыл үөскээбитэ. Бу араб, перс уонна грек курдук тыллартан элбэх тылы туттубут Османскай-турецкай тыл быһыытынан биллибитэ. Сүнньүнэн араб вязья суруллубута.
1928 сыллаахха билиҥҥи турецкай Өрөспүүбүлүкэтин төрүттээбит Ататюрк Латинскай алфавиты солбуйан турец тылыгар саҥа алфавиты киллэрбитэ. Бу өрөбөлүүссүйэни турок тылынан үөрэтиини уонна туһаныыны судургутутуу буолбута. Билигин туроктарга аан дойду үрдүнэн 65 мөлүйүөнтэн тахса киһи, Европаҕа саамай тарҕаммыт тыллартан биирдэстэрэ оҥорор.

Турция тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Мустафа Кемал Ататүрк: турецкай Республикатын бастакы Президенэ уонна бастакы Президеммит турецкай тылга радикальнай реформалары ыытыы, алфавиты судургутутуу, омук тылын үөрэтиигэ уонна туһаныыга актыыбынай көмөнү оҥоруу туһунан үгүстүк суруллар.
2. Ахмет Джеведет: Осман учуонайа, Ахмет Джеведет бастакы турецкай тылдьытын суруйда, элбэх араб уонна Персия киирии тылларыгар уонна турецкай тылларыгар стандартнай суолталары туттарда.
3. Халит Зия Ушаклыгиль: 20 үйэ саҕаланыытыгар аатырбыт романист ушаклыгилюй 16 үйэ анараа өттүгэр назим Хикмет поэтическай стилигэр интэриэһи сөргүтэргэ, ону тэҥэ тыл уонна риторическай боппуруостар курдук литературнай приемнары туһаныыга интэриэстэрин сөргүтэргэ ананар.
4. Редактор Тайп Эрдоган: билиҥҥи Турция Президенэ Эрдоган омук тылын бэйэтин этинэн- хаанынан билгэлиир национальнай идентичность чувствотын киллэрии уонна турецкай тылын общественнай олоххо туһаныы көмөтө улахан оруоллаах.
5. Бедри Рахм Эйюглу: 1940- с сыллартан бастакы турецкай поэзия биир биллэр фигурата, Эйюглу турецкай литератураҕа, ону тэҥэ күннээҕи турецкай лиэксикэни туһаныы элеменнэрин олоххо киллэриигэ көмөлөспүтэ.

Турецкай тыл структурата хайдаҕый?

Турок-агглютинативнай тыл, ол аата тылы туттуу (тылы бүтэрдэҕинэ) элбэх информацияны уонна нюансаны биэриигэ туттуллар. Онно Субъект тыл бэрээдэгэ эмиэ баар-туохтуур. Туроктар тыллара аһаҕас дорҕоонунан уратылардаах. Онно сөп түбэһиннэрэр хас да бөлөхтөр, ону тэҥэ икки сүһүөхтэринэн охсуу араас тииптээх.

Туроктар тыллара ордук сөптөөх ньыманан үөрэтэллэрий?

1. Алфавит уонна базовай грамматика курдук төрүт тылы үөрэтииттэн саҕалааҥ. 2. Босхо онлайн ресурсалары туһаныҥ, турецкай тыл куурустарын, көмө уонна видео куурустарын курдук, билиилэрин кэҥэтэргэ. 3. Составить для себя занятие графига, не обязанная на себя Обязательный Обязательный язык неделю не раза. 4. Практикаланыҥ: тылы носители кытта кэпсэтиҥ эбэтэр тыл атастаһыы бырагырааматын көмөтүнэн. 5. Хаартыскалары уонна өйгүтүгэр хатааҥ, кинилэр тутаах тыллары, этиилэргитин өйүөххүт. 6. Турецкай музыканы истиҥ уонна турецкай киинэлэри ордук культураларын, аудиирование үөрүйэхтэрин тупсарарга кыһаллыҥ. 7. Тугу билбиккит, туһаммыккыт иһин мэлдьи тохтуу- тохтуу сылдьыҥ. 8. Алҕаһы оҥорортон куттанымаҥ, алҕастар-үөрэх процеһын сорҕото. 9. Бэйэҕитин тургутуҥ, тугу эрэ саҥаны боруобалааҥ, кирбиилэргитин түҥэтиҥ. 10. Үөрэх кэмигэр дуоһуйууну ылыҥ!