Монгол Грузин Тылбаастаа

Монголия - киин Азияҕа биллэр уонна үйэлээх култуураны уонна үгэстэри иҥэриммит дойдута. Монгол курдук биллиилээх, дьон кинини илдьэ сылдьар тумус туттар, бодоруһар уустук буолуон сөп. Ол эрээри монгол тылыттан тылбаас өҥөтүгэр ирдэбил улааппыт олохтоох дьону кытта бодоруһар тэрилтэлэргэ.

Монгол-Алтай тыла Монголияҕа уонна Кытайга, ону тэҥэ Россия, Хотугу Корея уонна Казахстан курдук атын дойдуларга 5 мөлүйүөн кэриҥэ киһи киирэр. Кириллицаны туһанан бэйэтин ураты дьикти диалектарыгар уонна акценнарыгар суруллубут.

Дьыала монголтан тылбаас тиийдэҕинэ проблема тылга олоҕурбут стандартизированнай тиһик суох диэн буолар. Ону специалистарга-лингвистэргэ докумуону уонна аудиозаписей чуолкай тылбаастааһын ыарахаттардаах буолуон сөп. Ону таһынан монгол тыла олох саҥатыгар, диалективнай варианнарыгар уларытыылары, уларытыылары, этиини олоххо киллэрбэккэ, тыл чэрчитинэн үлэлээбэккэ кыайар- хотор кыахтанар.

Бүтэһиктээх тылбаастар чуолкайдарын мэктиэлиир инниттэн монгол тылыттан тылбаас профессиональнай сулууспаларыгар тыл анал диалектарын кытта билсэр уопуттаах лингвист- носители үлэлииллэр, культураҕа тимири угуу кэмэ кэллэ. Кинилэр олохтоох суолталаах тыллары чинчийиини уонна тылбаас суолтатын быһаарыыга тирээн турар суолталаах матырыйаалы сыыйа быһаарыыга бүтүн ньымалары туһаналлар.

Профессиональнай лингвистэргэ тиэкис эбэтэр этэр тыл ис хоһоонугар дьайар буолан, тыл культурнай тоноҕоһун уонна олохтоох үгэстэрин аахтахха наада. Холобур, ытыктабыллаах титуллары, этикеттэри регионтан көрөн уларытыахха сөп, онон олохтоох форманы сөптөөх биэриигэ дьоһун суолталаах.

Онон монгол тылыгар тылбаас стандартизированнай системата суох буолан араас ыарахаттары кытта ситимнээх. Уопуттаах тылбаасчыттар бу ыарахаттары өйдүүллэр уонна култуура уонна олохтоох сиэр- майгы нюстэрин көрдөрөр үрдүк хаачыстыбалаах тылбаастары оҥорорго, билиилэрин- көрүүлэрин туһаналлар. Ити предприятиеларга, тэрилтэлэргэ уонна чааһынай дьоҥҥо тыл харгыстарын туораан, бииргэ үлэлэһэргэ көдьүүстээхтик сибээстээх.

Монгол тылыгар туох дойдуларга этэллэрий?

Монгол тылыгар сүрүннээн Монголияҕа этэллэр, ол эрээри Кытайга, Россияҕа, Казахстаҥҥа уонна киин Азия атын чаастарыгар бааллар.

Монгол тылын историята хайдаҕый?

Монгол тыла 13 үйэ силис тардар аан дойдуга биир саамай былыргы тыллартан биирдэстэрэ. Ол Алтай тыла монгол-манчжур тылларыгар киирэр уонна уруулуу уйгурскай, кыргыз уонна казах тылларыгар киирэр.
Монгол тылын туһунан саамай эрдэ суругунан былыргы монголлар "кистэлэҥ историяларыгар" 12 үйэ баар. Бу тыл монгол империятын салайыытынан туттуллар уонна Монголия 18- с үйэҕэ диэри сүрүн литературнай тылын Монголияҕа көспүтэ. Кини литератураны суруйууга 20- с үйэ саҥатыгар диэри туһаммыта.
Аныгы монгол тыла 19- с үйэттэн ордук эрдэ сайдыбыта уонна Монголия официальнай тылын быһыытынан 1924 сыллаахха ылыллыбыта. Кини 1930- с сыллартан саҕалаан нуучча, Кытай уонна английскай тыллартан элбэх саҥа терминнэри туттубута.
Билигин Монголия сорох олохтоохторо классическай монгол тылыгар билигин да этэллэр эрээри, дойдуга дьон үксэ аныгы монгол тылын туһаналлар. Монгол тылыгар Россия сорох чаастарыгар, Кытайга уонна ис Монголияҕа эмиэ этэллэр.

Монгол тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Наталья Гаврилан – лингвист уонна Гарвард университетын монгол тылын профессора 2. Гомбоев Очирбат – Монголия урукку премьер- министрэ уонна монгол тылыгар аан дойду үрдүнэн биллэр эксперт 3. Джамсран-монгол тылын уонна литературатын ытыктабыллаах профессора 4. Болмаа Тумбаатар-аныгы монгол синтаксиһын уонна фонология уһулуччулаах теоретига 5. Бодо Вебер- информатика профессора уонна инновационнай ааҕар- суоттуур средствоны монгол тылыгар таһаарааччы

Монгол тылын структурата хайдах оҥоһуллубутай?

Монгол тыла монгол тылыгар сыһыаннаах уонна агглютинативнай структуранан буолар. Бу тылы үөскэтии сүрүн бириинсибинэн силис тардыы, икки силис тардыы эбэтэр баара буолааччы тыллары холбооһун буолар. Монгол тылыгар субъектар тыллара бэрээдэгэ баар, оттон поселлар падеж курдук функциялары бэлиэтииргэ туттуллар.

Монгол тылын ордук сөпкө үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Төрдүттэн саҕалаа. Тыл сүрүн дорҕооннорун үөрэтиэххитин уонна тылы хайдах сөпкө этэргитин итэҕэтиэҕиҥ. Монгол тылларынан үчүгэй кинигэни ылан үөрэтиҥ уонна хас да сыл устата барыҥ.
2. Монгол тылын грамматикатын кытта билсиҥ. Монгол грамматикатын ылан быраабыланы үөрэтиҥ.
3. Монгол курдук кэпсэтэргэ практикаланыҥ. Онлайн ресурсаларын туһаныҥ, кинигэлэр курдук аудиопрограммалар уонна онлайн-репетитордар тыллары практикалыырга уонна тупсарарга.
4. Тыл саппааһын үөрэтиҥ. Үчүгэй тылдьыты салайыҥ уонна күннэтэ тылдьыт саппааһын саҥа тылынан толоруҥ. Кинилэр кэпсэтиилэригэр туһанарга практикаланаргытын умнумаҥ.
5. Монгол тылын ааҕыҥ уонна истиҥ. Кинигэлэри ааҕыҥ, киинэлэри көрүөҥ уонна монгол тылыгар сыһыары истиҥ. Ити эһиэхэ тылы кытта билсиһэр ордук, тыл саппааһын өссө кэҥэтэргэ көмөлөһүөҕэ.
6. Репетиторы Булуҥ. Омук тылын үөрэтиигэ чахчы туһалаах буолуон сөп. Эһиэхэ индивидуальнай болҕомтону ууран, инникитин өссө тупсарарга көмөлөһөр опыттаах репетиторы буларга кыһаллыҥ.

Грузин тыла-Кавказ регионугар саамай былыргы сурук- Бичик уонна кэпсэтии тыллартан биирдэстэрэ. Кини бэйэтин алфавитынан биллэр уонна уустук грамматикатынан уонна көлөһүн тиһигинэн биллэр. Грузин тылларыгар тылбаас түмүгэр аан дойду үрдүнэн дьону кытта бодоруһар, кинилэр төрөөбүт тылларынан бодоруһар баҕалаахтар аан дойду үрдүнэн дьоһун өҥө буолар.

Грузин тылларыгар тылбаасчыт уопуттаах тылбаасчыт ирдэнэр, тоҕо диэтэххэ тыл атын дьону өйдүүргэ ыарахан. Грузин тылын кытта профессиональнай тылбаасчыттар Грузия культуратын уонна диалегын дириҥник өйдүүргэ сүрдээх үчүгэй үөрүйэхтээх уонна дириҥ өйдөбүллээх буолуохтаахтар. Кинилэр итини сэргэ тыл суолтатын сурукка, уус- уран тыл форматыгар чуолкайдык тиэрдиэхтээхтэр.

Грузинныын атын тылларга тылбаастаатахха чопчу суолталаах. Үчүгэй тылбаас тиэкиһи нүксү уонна чуолкай уонна дохуоттаах буоларыгар учуоттаныахтаах. Идэтийбит тылбаасчыт культурнай отсылкалары харыстыаҕа уонна дьиҥнээх текси хайдах баарынан чугастык этиэххэ сөбүй.

Грузинскайы атын тылларга тылбаастааһын уустук сорук буолар, тоҕо диэтэххэ тылга атын тылларга суох элбэх тыл баар. Холобур, грузинскайы кытта английскай тылбаасчыт английскай тылы булуохтаах эбэтэр кини этиитин тыл суолтатын сүтэрбэккэ, биир кэлим буолуутун сүтэрбэккэ сөпкө тутталлар. Ол эбэтэр, сорох этиилэр грузинныы тылларга быһаччы тэҥнэһэр кыахтара суох буолан, ыарахаттардаах буолуон сөп.

Грузин тыла киэҥник тэнийбэт буолан, грузин тыла чэпчэки буолуон сөп. Грузин тылларыгар чуолкай тылбаастары биэрэр опыттаах уонна квалификациялаах, авторитетнай бюрону кытта үлэлээһин улахан суолталаах.

Грузин тылын уустугун өйдөөн, профессиональнай тылбаасчыт текст ис хоһоонугар сөп түбэһэр үрдүк хаачыстыбалаах тылбааһы хааччыйыан сөп. Опыттаах грузинскай тылбаасчыт көмөтүнэн эһиги докумуоҥҥутугар туттуллар терминнэри уонна этиини туттубут терминнэри чуолкайдык уонна өйдөнүмтүө гына өйдүөххүтүн сөп.

Ханнык дойдуларга грузинныы тылынан саҥаралларый?

Грузинскай тылынан ордук Грузияҕа, ону тэҥэ Кавказ регионун атын чаастарыгар Азербайджан, Армения уонна Россия курдук этэллэр. Онно Турцияҕа, Ираҥҥа, Сирияҕа уонна Грецияҕа эмиэ этэллэр.

Грузин тылын историята хайдаҕый?

Грузин тыла-бу картвель тыла, онно 4 мөлүйүөн кэриҥэ киһи, сүрүннээн Грузияҕа. Бу, Грузия, Франк бүтүн Кавказка бүтүннүүтүгэр туттуллар официальнай тыл. Грузин тылын историятын Асфальтавул диэн бастакы грузин алфавита оҥоһуллубутун, биһиги эрабыт 4- с үйэтигэр диэри кэтээн көрүөххэ сөп. Бу алфавит кэнниттэн алфавит кэнниттэн билиҥҥэ диэри туттуллар алфавитынан барбыт. 9- с үйэҕэ грузиннар армяннар суруктарын уларыттылар. Кэлин, 19- с үйэҕэ грузин тыла Греция алфавитын грузинскай варианын көһөрбүтэ. Сэбиэскэй кэмҥэ бу тыл бүтүн дойду үрдүнэн оскуолаларга нуучча тылын кытта тэҥинэн үөрэммитэ. Сэбиэскэй Сойуус ыһыллыбытын кэннэ грузин тылын туһаныы биллэ улаатта, билигин бу тыл үүнэр киэҥник туһаныллар.

Грузин тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Иван Саргылаана-лингвист уонна учуонай, билиҥҥи Грузия филологиятын төрдүн уурбут киһи.
2. Георгий Мерчули - билиҥҥи грузин орфографиятын оҥорбут- оҥорбут учуонай.
3. Саха тылыгар элбэх арҕаа айымньылары тылбаастаабыт поэт уонна общественнай деятель.
4. Сулхан- сабар Орбита-поэт уонна лингвист, кини грузин тылын баайын- дуолун кэҥэтэр, омук тылын, литературнай этиитин уонна тиэрминнэри киллэрэр.
5. Григорий Прадзе-грузин грамматикатыгар легли на основе современных лингвистических исследований.

Грузин тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Грузин тыла агглютинативнай тыл буолар, ол аата тылы үөскэтиигэ сыһыарыылар (приставкалар уонна суффикстар) туһанар. Кини ону тэҥэ мэлдьи буоларын курдук, мэлдьи буоларын курдук, тиһигин быспакка флективнай уонна деривационнай патердары кытта ситимнээх. Грузин тыла бэйэтин алфавитынан суруллубут, 33 буукубаттан турар. Тылга эбээннэр уонна эбээннэр икки ардыларыгар уратылаһыы ыытыллар, ону ааһан аҕыйах тыллартан биирдэстэринэн оҥорор.

Грузин тыла саамай сөптөөх ньыманан үөрэтэрий?

1. Төрдүттэн саҕалаа. Грузин алфавиты үөрэтиҥ, грамматика сүрүн быраабылаларын. 2. Истиилэргитин сайыннарыҥ. Тылы саҥарааччылары истиҥ уонна саҥарар буолуҥ. 3. Тыл саппааһын кэҥэтиҥ. Боростуой тыллары, этиилэри үөрэтиҥ. 4. Ааҕарга уонна сурукка практикаланыҥ. Кинигэлэри, онлайн- курстары, сурунааллары эбэтэр грузинныы тылынан туһаныҥ. 5. Кэпсэтиигэ практикаланаргытын умнумаҥ. Тыл тутааччылары кытта бодоруһуҥ уонна онлайн ресурсаларын туһаныҥ. 6. Таһаҕас культуратыгар тиэйиҥ. Киинэлэри көрүҥ, музыканы истиҥ эбэтэр грузинныы тылынан кинигэлэри ааҕыҥ.