Монгол зулу Тылбаастаа

Монголия - киин Азияҕа биллэр уонна үйэлээх култуураны уонна үгэстэри иҥэриммит дойдута. Монгол курдук биллиилээх, дьон кинини илдьэ сылдьар тумус туттар, бодоруһар уустук буолуон сөп. Ол эрээри монгол тылыттан тылбаас өҥөтүгэр ирдэбил улааппыт олохтоох дьону кытта бодоруһар тэрилтэлэргэ.

Монгол-Алтай тыла Монголияҕа уонна Кытайга, ону тэҥэ Россия, Хотугу Корея уонна Казахстан курдук атын дойдуларга 5 мөлүйүөн кэриҥэ киһи киирэр. Кириллицаны туһанан бэйэтин ураты дьикти диалектарыгар уонна акценнарыгар суруллубут.

Дьыала монголтан тылбаас тиийдэҕинэ проблема тылга олоҕурбут стандартизированнай тиһик суох диэн буолар. Ону специалистарга-лингвистэргэ докумуону уонна аудиозаписей чуолкай тылбаастааһын ыарахаттардаах буолуон сөп. Ону таһынан монгол тыла олох саҥатыгар, диалективнай варианнарыгар уларытыылары, уларытыылары, этиини олоххо киллэрбэккэ, тыл чэрчитинэн үлэлээбэккэ кыайар- хотор кыахтанар.

Бүтэһиктээх тылбаастар чуолкайдарын мэктиэлиир инниттэн монгол тылыттан тылбаас профессиональнай сулууспаларыгар тыл анал диалектарын кытта билсэр уопуттаах лингвист- носители үлэлииллэр, культураҕа тимири угуу кэмэ кэллэ. Кинилэр олохтоох суолталаах тыллары чинчийиини уонна тылбаас суолтатын быһаарыыга тирээн турар суолталаах матырыйаалы сыыйа быһаарыыга бүтүн ньымалары туһаналлар.

Профессиональнай лингвистэргэ тиэкис эбэтэр этэр тыл ис хоһоонугар дьайар буолан, тыл культурнай тоноҕоһун уонна олохтоох үгэстэрин аахтахха наада. Холобур, ытыктабыллаах титуллары, этикеттэри регионтан көрөн уларытыахха сөп, онон олохтоох форманы сөптөөх биэриигэ дьоһун суолталаах.

Онон монгол тылыгар тылбаас стандартизированнай системата суох буолан араас ыарахаттары кытта ситимнээх. Уопуттаах тылбаасчыттар бу ыарахаттары өйдүүллэр уонна култуура уонна олохтоох сиэр- майгы нюстэрин көрдөрөр үрдүк хаачыстыбалаах тылбаастары оҥорорго, билиилэрин- көрүүлэрин туһаналлар. Ити предприятиеларга, тэрилтэлэргэ уонна чааһынай дьоҥҥо тыл харгыстарын туораан, бииргэ үлэлэһэргэ көдьүүстээхтик сибээстээх.

Монгол тылыгар туох дойдуларга этэллэрий?

Монгол тылыгар сүрүннээн Монголияҕа этэллэр, ол эрээри Кытайга, Россияҕа, Казахстаҥҥа уонна киин Азия атын чаастарыгар бааллар.

Монгол тылын историята хайдаҕый?

Монгол тыла 13 үйэ силис тардар аан дойдуга биир саамай былыргы тыллартан биирдэстэрэ. Ол Алтай тыла монгол-манчжур тылларыгар киирэр уонна уруулуу уйгурскай, кыргыз уонна казах тылларыгар киирэр.
Монгол тылын туһунан саамай эрдэ суругунан былыргы монголлар "кистэлэҥ историяларыгар" 12 үйэ баар. Бу тыл монгол империятын салайыытынан туттуллар уонна Монголия 18- с үйэҕэ диэри сүрүн литературнай тылын Монголияҕа көспүтэ. Кини литератураны суруйууга 20- с үйэ саҥатыгар диэри туһаммыта.
Аныгы монгол тыла 19- с үйэттэн ордук эрдэ сайдыбыта уонна Монголия официальнай тылын быһыытынан 1924 сыллаахха ылыллыбыта. Кини 1930- с сыллартан саҕалаан нуучча, Кытай уонна английскай тыллартан элбэх саҥа терминнэри туттубута.
Билигин Монголия сорох олохтоохторо классическай монгол тылыгар билигин да этэллэр эрээри, дойдуга дьон үксэ аныгы монгол тылын туһаналлар. Монгол тылыгар Россия сорох чаастарыгар, Кытайга уонна ис Монголияҕа эмиэ этэллэр.

Монгол тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Наталья Гаврилан – лингвист уонна Гарвард университетын монгол тылын профессора 2. Гомбоев Очирбат – Монголия урукку премьер- министрэ уонна монгол тылыгар аан дойду үрдүнэн биллэр эксперт 3. Джамсран-монгол тылын уонна литературатын ытыктабыллаах профессора 4. Болмаа Тумбаатар-аныгы монгол синтаксиһын уонна фонология уһулуччулаах теоретига 5. Бодо Вебер- информатика профессора уонна инновационнай ааҕар- суоттуур средствоны монгол тылыгар таһаарааччы

Монгол тылын структурата хайдах оҥоһуллубутай?

Монгол тыла монгол тылыгар сыһыаннаах уонна агглютинативнай структуранан буолар. Бу тылы үөскэтии сүрүн бириинсибинэн силис тардыы, икки силис тардыы эбэтэр баара буолааччы тыллары холбооһун буолар. Монгол тылыгар субъектар тыллара бэрээдэгэ баар, оттон поселлар падеж курдук функциялары бэлиэтииргэ туттуллар.

Монгол тылын ордук сөпкө үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Төрдүттэн саҕалаа. Тыл сүрүн дорҕооннорун үөрэтиэххитин уонна тылы хайдах сөпкө этэргитин итэҕэтиэҕиҥ. Монгол тылларынан үчүгэй кинигэни ылан үөрэтиҥ уонна хас да сыл устата барыҥ.
2. Монгол тылын грамматикатын кытта билсиҥ. Монгол грамматикатын ылан быраабыланы үөрэтиҥ.
3. Монгол курдук кэпсэтэргэ практикаланыҥ. Онлайн ресурсаларын туһаныҥ, кинигэлэр курдук аудиопрограммалар уонна онлайн-репетитордар тыллары практикалыырга уонна тупсарарга.
4. Тыл саппааһын үөрэтиҥ. Үчүгэй тылдьыты салайыҥ уонна күннэтэ тылдьыт саппааһын саҥа тылынан толоруҥ. Кинилэр кэпсэтиилэригэр туһанарга практикаланаргытын умнумаҥ.
5. Монгол тылын ааҕыҥ уонна истиҥ. Кинигэлэри ааҕыҥ, киинэлэри көрүөҥ уонна монгол тылыгар сыһыары истиҥ. Ити эһиэхэ тылы кытта билсиһэр ордук, тыл саппааһын өссө кэҥэтэргэ көмөлөһүөҕэ.
6. Репетиторы Булуҥ. Омук тылын үөрэтиигэ чахчы туһалаах буолуон сөп. Эһиэхэ индивидуальнай болҕомтону ууран, инникитин өссө тупсарарга көмөлөһөр опыттаах репетиторы буларга кыһаллыҥ.

Булуу тыла-Африка тылыгар тылбаас формата, тыл уонна култуура дириҥ өйдөбүлүн тылбаасчыттан ирдэнэр. Бу тиип коммерческай, юридическай уонна медицинскэй докумуоннарга үгүстүк туһаныллар. Кини ону сэргэ үөрэх эйгэтин үөрэх кыһаларын, оскуола учебниктарын курдук докумуоннары тылбаастыырга туһаныллар.

Зулу тыла Африка үгүс оройуоннарыгар, ордук Соҕуруу Африкаҕа киэҥник тарҕаммыта. Аан дойдуга бу тыл 11 мөлүйүөнтэн тахса носителэ баар диэн суруллубут. Бу кини аан дойдуга биир саамай тарҕаммыт тыллартан биирдэстэрэ буолар. Ол түмүгэр нуучча тылыттан тылбаас өҥөтүгэр ирдэбил улааппыта.

Нуучча тылыгар тылбаасчыт таллаҕына хас да фактордары учуоттуур улахан суолталаах. Бастатан туран, тылбаасчыт тылы үчүгэйдик баһылыахтаах уонна тыл культурнай нюстарын кытта билсиэхтээх. Бу тылбаас ис хоһоонун чуолкайдык уонна сөпкө биэрэрин мэктиэлиир. Ону таһынан тылбаасчыт тиэкиһи ыларга бэйэтин стили сатаан адаптациялыахтаах.

Сөптөөх тылбааһы хааччыйыыга араас хардыылар бааллар. Бастатан туран, тылбаасчыт тексин болҕойон билсиэхтээх уонна тыл суолтатын уонна тыл суолтатын өйдүөхтээх. Онтон ханнык баҕарар алҕастар баалларын эбэтэр тексигэр сөп түбэспэтин бэрэбиэркэлиэхтээхтэр уонна сөптөөх көннөрүүлэри киллэриэхтээхтэр.

Салгыы тылбаасчыт тиэкискэ баар ханнык баҕарар культурнай проблемалары быһаарыахтаах уонна ону нууччалыы тылбаастыырга холонуохтаах. Бу английскайдыы тарҕамматах идиом эбэтэр кэпсэтии тыллары туһаныы буолуон сөп. Дьэ, тылбаасчыт куруук целевой аудитория туһунан истиэхтээх уонна бэйэтин стилин подстражкалыахтаах. Бу ааҕааччыга текси өйдүүр ордук.

Ити хардыылары толорон, бастакы сүһүөх уонна эрэллээх тылбаастары оҥорон таһаарыахха сөп. Бу тиип дьыалабыай уонна юридическай докумуоннарга элбэхтик туһаныллар, онно чопчу эбэһээтэлистибэ буолар. Кини эмиэ кинигэлэри уонна атын үөрэх матырыйаалларын оҥорорго туһаныллар. Культурнай уратыларын учуоттаан, булуу тылбаасчыттара докумуон ис хоһоонун чуолкайдык биэриэхтэрин сөп.

Ханнык дойдуларга зулу тылынан саҥаралларый?

Тылга сүрүннээн Соҕуруу Африкаҕа, ону таһынан кыһыҥҥы өттүгэр, тыаҕа, Малавикка, Мозамбикаҕа уонна Свазиленд этэллэр.

Саха тылын историята хайдаҕый?

Зулу, эмиэ исизулу курдук биллэр, нигеро- конгресс ыалын соҕуруу бөлөҕөр киирсэр бандьыыт тыла буолар. Бу барыта 11 мөлүйүөн киһи этиллэр Соҕуруу Африкаҕа саамай тарҕаммыт тыл. Саха тыла сүүһүнэн сыллар диэн баай историялаах.
Тыл төрдүн 16- с үйэҕэ киин Африкаттан миграциялаабыт нгуни омуктарыгар тиийэ кэтээн көрүөххэ сөп. Нгуни норуота араас бөлөхтөргө арахсан, билиҥҥи Квазул- Натал сиригэр- уотугар баар диалектартан сайынна. Ол эрээри, 1818 сыллаахха Пьер Жубер диэн французскай протестантскай миссионер аан бастаан суруллубута. Бу чахчы тыл стандартизациятыгар тирэх укта.
19 үйэ устата нуучча тыла салгыы сайдарыгар олук уурбута. Бу тылынан икки биллиилээх литературнай айымньы — "Инкондл ка зулу" (зулус ырыалара) уонна "Амази ка зулу" (зулус тыллара) бэчээттэммиттэрэ ордук кэрэхсэбиллээх. Ону таһынан бу кэмңэ нуучча тыла саңа миссионерскай оскуолаларга үөрэтии тыл быһыытынан ылыллыбыта.
Билигин булуу тылыгар элбэх ресурсалар киирэллэр, тыл соҕуруу омук культуратын тутаах сорҕото буолан хаалар.

Саха тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Джон Дубе (1871-1946) - зулус тылдьытын уонна грамматика учебниктарын билиһиннэрэр педагог уонна политика лидер.
2. Соломон Кампанда (1872-1959) - зулус тылын стандартыырга көмөлөспүт лингвист, киниэхэ бастакы сүһүөх грамматическай системаны айбыта.
3. Вилаказия бенедикэтэ (1906-1947) - поэт, прозаик уонна педагог.
4. Дж. Б. Пейрес (1924-2005) - антрополог уонна чинчийээччи зулу, новаторскай үлэ автора зулу.
5. Бенедикт Картрайт (1925-2019) - зулус тылын туһунан элбэхтик суруллар уонна кини сайдыытыгар боччумнаах кылааты киллэрбит миссионер уонна технолог.

Нуучча тылын структурата хайдах тэриллэрий?

Тыл бандьыыт тыл структуратын хатылыыр,тыл бэрээдэгин тутуһар-туохтуур- объект (сыа). Бу агглютинативнай тыл, ол аата сыһыарыылар суолталарын эбэтэр грамматическай функцияларын уларытыыга эбиллэллэрин көрдөрөр. Онно баар, префикстар уонна суффикстар кылаастара туһаныллаллар. Зулус тылыгар эмиэ үс тоннаттан (үрдүк, намыһах уонна намыһах) систиэмэ баар, ону тэҥэ тыл суолтатын эмиэ уларыйыан сөп.

Саамай сөптөөх ньыманан зулус тыла хайдах үөрэтэрий?

1. Сүрүн биричиинэттэн саҕаланар: зулус алфавитын үөрэтиҥ уонна саҥарыы. Онлайн- аудиозаписи на языке зулу, которые вам помогить себя и слова.
2. Тыл саппааһын сайыннарыыга үлэлэһиҥ. Кинигэлэри ааҕыҥ, тэлэбиидэнньэлэри уонна киинэлэри зулус тылынан ырытыҥ эбэтэр интернеккэ тыл саппааһын испииһэгин көрүҥ.
3. Тыл тутааччылары кытта кэпсэтии тылыгар практикаланыҥ. Записать на занятию по занятию, найдите мы, но можно сообщенься, или приложении для языкового обменения, такие тем или учениками.
4. Зулус радиопрограммаларын, ырыаларын истиэҕиҥ. Онон култуураны, тылы- өһү кытта билсиһии бу тыл дьиҥнээх олоххо хайдах туһанылларын туһунан өйдөбүлү ыларыгар көмөлөһүө.
5. Булуу тылын араас диалектарын үөрэтиҥ. Араас тиэрминнэри, грамматическай структуралар ханна баалларын өйдүүгүт.
6. Тыл лексикатын уонна грамматикатын үөрэтэргэ көмөлөһөр Анфрика курдук тылларынан туттар Инструменнаргытын туһаныҥ.
7. Дьоҕус ситиһиилээх сыал- сорук туруорунуҥ. Разбейте долгосрочные цели на достижимые этапы и следите за своим прогрессом, чтобы сохранять мотивацию.
Удачи!