Башкир Туркия Тарҷума

Забони башарӣ забони туркии қадимӣ, ки онро мардуми башар дар Ҷумҳурии Башкортостан, Русия истифода мебаранд. Он ба зергурӯҳи қипчакии забонҳои туркӣ тааллуқ дорад ва тақрибан 1,5 миллион нафар бо он ҳарф мезананд.

Забони башарӣ гуногун аст, дар тамоми ҷумҳурӣ лаҳҷаҳои гуногун паҳн шудаанд. Ин тарҷумаро аз забони тоҷикӣ ва ба забони тоҷикӣ нисбатан душвор месозад. Байни лаҳҷаҳо якчанд фарқиятҳои асосӣ мавҷуданд, ки метавонанд тарҷумаро махсусан душвор гардонанд, ба монанди пасвандҳои гуногуни калимаҳо ва тағирот дар талаффуз.

Барои таъмини тарҷумаи дақиқ, муҳим аст, ки гӯяндагони ботаҷрибаи забони башарӣ, ки нозукиҳои забонро мефаҳманд, дошта бошанд. Ин тарҷумонҳо бояд лаҳҷаҳои гуногунро хуб дарк кунанд ва ҳатто фарқиятҳои хурдтаринро дарк кунанд. Аз ин рӯ, тарҷумонҳои касбӣ аксар вақт ҳангоми тарҷума ба забони башарӣ бартарӣ дода мешаванд.

Ҳангоми ҷустуҷӯи тарҷумон аз забони тоҷикӣ якчанд омилҳои муҳимро бояд ба назар гирифт. Таҷриба муҳим аст; тарҷумон бояд ҳам забони аслӣ ва ҳам забони тарҷумаро донад ва заминаи фарҳангиро дарк кунад. Инчунин муҳим аст, ки тарҷумон дорои дониши муосири истилоҳоти дар доираи забон истифодашаванда бошад, зеро он метавонад бо мурури замон тағир ебад.

Дар маҷмӯъ, тарҷума аз забони башарӣ дониш ва малакаҳои махсус, инчунин фаҳмиши лаҳҷаҳо ва фарҳангро талаб мекунад. Барои таъмини интиқоли дақиқи маънои пешбинишуда тарҷумони ботаҷриба ва донишмандро киро кардан муҳим аст.

Дар кадом кишварҳо забони башарӣ гап мезананд?

Забони башарӣ асосан дар Русия сухан меравад, гарчанде Ки Дар Қазоқистон, Украина ва Узбекистон шумораи ками ноширон мавҷуданд.

Таърихи забони тоҷикӣ чист?

Забони башарӣ забони туркӣ, ки асосан дар Ҷумҳурии Башкортостан, ки дар минтақаи кӯҳҳои Урал дар Русия ҷойгир аст, сухан меравад. Ин ягона забони расмии ҷумҳурӣ аст, ки онро баъзе намояндагони ақаллияти ҳамсояи удмуртӣ низ истифода мебаранд. Ин забон дар тӯли асрҳо истифода мешуд ва яке аз қадимтарин забонҳои туркӣ мебошад, ки то ҳол бо он ҳарф мезананд.
Аввалин зикри хаттӣ дар бораи забони башарӣ ба асри 16 рост меояд. Дар ин вақт ӯ зери таъсири забонҳои арабӣ ва форсӣ қарор дошт. Дар асри 19 забони башарӣ ба забони хаттии якчанд ақаллиятҳои гуногуни минтақа табдил ефт. Он инчунин дар корҳои илмӣ истифода шудааст, ки ба он дар тамоми минтақа паҳн шудан кӯмак кардааст.
Дар давраи шӯравӣ забони башарӣ аз таъсири русия сахт зарар дид. Бисере аз калимаҳои башарӣ бо муодили русии онҳо иваз карда шуданд. Ин забон дар мактабҳо низ таълим дода мешуд ва кӯшиш карда шуд, ки алифбои ягонаи башарӣ эҷод карда шавад.
Дар даврони пасошӯравӣ забони башарӣ фаъолона истифода мешуд ва барои нигоҳ доштани ин забон кӯшишҳои бештар ба харҷ дода шуданд. Ҳоло бисер одамон забони башарро ҳамчун забони дуюм меомӯзанд ва ҳукумати Ҷумҳурии Башкортостан барои таъмини зинда мондани ин забон кӯшишҳои бештар ба харҷ медиҳад.

Дар байни 5 нафари беҳтарин, ки ба рушди забони башарӣ саҳми калон гузоштаанд, кист?

1. Илдар Ғабдрафиков шоир, публитсист ва сенарист, ӯ шахси муҳим дар адабиети башар ва эҳеи забони башарӣ буд.
2. Николай Ғалихонов олим ва шоири башар аст, ӯ даҳҳо асарҳоро бо забони башарӣ навиштааст ва асосгузори илми муосири башарӣ ҳисобида мешавад.
3. Дамир Исмагилов академик, файласуф ва забоншинос аст, ӯ барои баланд бардоштани сатҳи саводнокӣ дар байни ноширони забони башарӣ бисер кор кардааст ва бисер асарҳои хаттиро бо забони башарӣ тартиб додааст.
4. Аскер Аимбетов шоир, прозаик ва олими башар аст, ӯ яке аз чеҳраҳои пешбари соҳаи забон ва адабиети башар буд ва бо ин забон якчанд асарҳои калон навиштааст.
5. Ирек Яхина нависанда ва драматурги маъруфи башар аст, асарҳои ӯ на танҳо дар Русия, балки дар тамоми ҷаҳон эътироф шудаанд ва ӯ барои дастрас кардани забони башарӣ барои хонандагон корҳои зиедеро анҷом додааст.

Сохтори забони тоҷикӣ чӣ гуна аст?

Забони башарӣ забони агглютинативӣ, ки ба шохаи қипчакии оилаи забонҳои туркӣ тааллуқ дорад. Он бо истифодаи суффиксҳо ва садоҳои махсус, ки барои ифодаи функсияҳои грамматикӣ истифода мешаванд, тавсиф карда мешавад. Забони башарӣ инчунин дорои системаи бойи ҳамсадоҳо ва овозҳо мебошад, ки ҳам сохторҳои иборавӣ ва ҳам сохторҳои феълӣ сохтори умумии онро ташкил медиҳанд.

Чӣ тавр забони башкирро ба таври дурусттар омӯхтан мумкин аст?

1. Бо алифбо ва талаффузи башарӣ шинос шавед. Ин қадами муҳимтарини аввал аст, агар шумо танҳо ба омӯзиши забони башарӣ шурӯъ кунед. Бо хондани баъзе матнҳои асосӣ ба забони башарӣ оғоз кунед ва ҳар як ҳарфро дуруст талаффуз кунед.
2. Кӯшиш кунед, ки мураббӣ е курс пайдо кунед. Роҳи беҳтарини омӯхтани забон ин омӯзиши инфиродӣ бо забони модарӣ мебошад. Агар ин имконнопазир бошад, ба курсҳои маҳаллӣ е курсҳои аудио ва видео нигаред, то ба шумо дар омӯхтани забон кӯмак расонанд.
3. Бисер маводҳоро бо забони башарӣ хонед, гӯш кунед ва тамошо кунед. Вақте ки шумо бо забон беҳтар шинос мешавед, хондан ва гӯш кардани васоити ахбори оммаро ба забони башарӣ идома диҳед. Кӯшиш кунед, ки сабтҳои аудиоӣ, адабиет, филмҳо ва сурудҳоро бо забони башарӣ пайдо кунед ва худро ба забон ғарқ кунед.
4. Бо забони башарӣ сӯҳбат карданро машқ кунед. Барои амалия шарике пайдо кунед е ба форуми онлайн ҳамроҳ шавед, ки дар он одамон бо забони башарӣ ҳарф мезананд. Аз хато кардан натарсед-ин як қисми омӯзиш аст!
5. Омӯзишро идома диҳед. Ҳатто агар шумо худро бо асосҳо бароҳат ҳис кунед, ҳамеша чизи наве барои омӯхтан ва амалӣ кардан вуҷуд дорад. Ба қадри имкон ба забони башарӣ хонед, гӯш кунед ва тамошо кунед.

Забони туркӣ забони қадимӣ ва зинда бо решаҳои Осиеи Марказӣ буда, ҳазорҳо сол дорад ва аз ҷониби миллионҳо одамон дар саросари ҷаҳон истифода мешавад. Бо вуҷуди нодирии нисбии забони туркӣ ҳамчун забони хориҷӣ, таваҷҷӯҳ ва талабот ба хидматҳои тарҷумаи хаттӣ, алахусус Дар Аврупои Ғарбӣ, афзоиш ефт, зеро кишвар торафт ҷаҳонишавӣ ва бо ҳам алоқаманд мешавад.

Бо таърихи тӯлонӣ ва мураккаби худ, забони туркӣ яке аз забонҳои ифодакунандаи ҷаҳон аст, ки нозукиҳои фарҳанг ва синтаксис дар грамматика ва луғати беназири он таҷассум ефтааст. Аз ин сабаб, хидматҳои тарҷумон бояд аз ҷониби мутахассисони модарӣ, ки бо забон хуб ошно ҳастанд, пешниҳод карда шаванд, то дақиқӣ ва равониро таъмин кунанд.

Ҳангоми тарҷума аз забони туркӣ е туркӣ, бояд ба назар гирифт, ки забон пур аз жаргон ва ибора аст. Ғайр аз он, ба ғайр аз нусхаи стандартии хаттӣ, лаҳҷаҳои зиеде мавҷуданд, бинобар ин ба талаффузи маҳаллӣ ва луғати шунавандагони мақсаднок диққати махсус додан лозим аст.

Мушкилоти дигари марбут ба тарҷума ба забони туркӣ системаи хеле муфассали суффиксҳо дар ин забон мебошад. Ҳар як ҳарфро мувофиқи қоидаи грамматикӣ тағир додан мумкин аст; барои шинохтан ва дуруст татбиқ кардани ин қоидаҳо тарҷумони ботаҷриба лозим аст.

Дар маҷмӯъ, забони туркӣ забони мураккаб ва зебо бо анъанаи бойи шифоҳӣ мебошад, ки барои тарҷумаи дақиқи он дасти моҳир лозим аст. Тарҷумони соҳибихтисос метавонад кӯмак кунад, ки ҳуҷҷатҳои шумо ҳангоми интиқол ба забони туркӣ е бидуни он маънои аслии худро нигоҳ доранд.

Кадом кишварҳо бо забони туркӣ ҳарф мезананд?

Забони туркӣ асосан Дар Туркия, инчунин дар қисматҳои Кипр, Ироқ, Булғористон, Юнон ва Олмон сухан меравад.

Таърихи забони туркӣ чист?

Забони туркӣ, ки бо номи туркӣ маъруф аст, шохаи оилаи забонҳои алтай мебошад. Гумон меравад, ки он аз забони қабилаҳои кӯчманчӣ дар Қаламрави Туркияи ҳозира дар асрҳои аввали ҳазорсолаи якуми милодӣ пайдо шудааст. Забон бо мурури замон рушд кард ва зери таъсири забонҳои Шарқи Наздик ва Осиеи Марказӣ, аз қабили арабӣ, форсӣ ва юнонӣ қарор дошт.
Аввалин шакли хаттии забони туркӣ тақрибан ба асри 13 тааллуқ дорад ва ба туркҳои салҷуқӣ тааллуқ дорад, ки дар ин давра Қисми Зиеди Анатолияро забт карданд. Забоне, ки онҳо истифода мебурданд, "туркии қадимии анатолия" ном дошт ва дар он бисер қарзҳои форсӣ ва арабӣ мавҷуд буданд.
Дар давраи империяи Усмонӣ (аз асри 14 то асри 19) забони стандартикунонидашуда дар асоси лаҳҷаи истамбул пайдо шуд, ки дар ҳама сатҳҳои ҷомеа ва минтақаҳои империя истифода мешуд. Ин ҳамчун забони туркии усмонӣ маълум шуд, ки калимаҳои зиедеро аз забонҳои дигар, аз қабили арабӣ, форсӣ ва юнонӣ гирифтааст. Он асосан бо риштаи арабӣ навишта шудааст.
Соли 1928 Ататюрк, асосгузори Ҷумҳурии Муосири Туркия, алифбои навро барои забони туркӣ ҷорӣ кард ва хатти арабиро бо алифбои тағйирефтаи лотинӣ иваз кард. Ин забони туркиро инқилоб кард ва омӯзиш ва истифодаи онро осон кард. Имрӯз дар саросари ҷаҳон зиеда аз 65 миллион нафар бо забони туркӣ ҳарф мезананд, ки ин яке аз забонҳои маъмултарин дар Аврупо мебошад.

Дар байни 5 нафаре, ки дар омӯзиши забони туркӣ саҳми бештар гузоштаанд, кист?

1. Мустафо Кемал Ататюрк: Муассис ва аввалин президенти Ҷумҳурии Туркия аксар вақт ба ислоҳоти куллӣ дар забони туркӣ, аз ҷумла содда кардани алифбо, иваз кардани калимаҳои хориҷӣ бо муодили туркӣ ва мусоидат ба таълим ва истифодаи забон мансуб дониста мешаванд.
2. Аҳмад Ҷевдет: олими Усмонӣ Аҳмад Ҷевдет аввалин луғати муосири туркиро навишт, ки ба он бисер қарзҳои арабӣ ва форсӣ дохил шуда, ба калимаҳо ва ибораҳои туркӣ маъноҳои стандартӣ дода шуданд.
3. Халит Зие Ушаклыгил: ба романисти маъруфи ибтидои асри 20 Ушаклыгил эҳеи таваҷҷӯҳ ба услуби шоирии шоири асри 16-И усмонӣ Назим Ҳикмет, инчунин маъмулгардонии истифодаи усулҳои адабӣ, ба монанди бозии калимаҳо ва масъалаҳои риторикӣ нисбат дода мешавад.
4. Реҷеп Тайип Эрдуғон: президенти Кунунии Туркия Эрдуғон дар пешбурди ҳисси ҳувияти миллӣ тавассути суханрониҳо ва дастгирии истифодаи забони туркӣ дар ҳаети ҷамъиятӣ нақши муҳим бозидааст.
5. Бедри Раҳми Эйюбоғлу: Яке аз чеҳраҳои пешбари шеъри муосири туркӣ аз солҳои 1940-Ум, Эйюбоғлу ба ҷорӣ кардани унсурҳои адабиет ва анъанаҳои ғарбӣ ба адабиети туркӣ, инчунин маъмулгардонии истифодаи луғати ҳаррӯзаи туркӣ мусоидат кард.

Сохтори забони туркӣ чӣ гуна аст?

Забони туркӣ забони агглютинативӣ аст, ки маънои онро дорад, ки он аффиксҳоро (охири калимаҳо) барои додани маълумот ва нозукиҳои бештар ба калимаҳо истифода мебарад. Он инчунин тартиби калимаҳои Субъект-объект-феъл дорад. Забони туркӣ инчунин бо шумораи нисбатан зиеди овозҳо ва фарқияти дарозии овозҳо фарқ мекунад. Он инчунин дорои якчанд гурӯҳҳои ҳамсадоҳо ва инчунин ду намуди гуногуни таъкид дар ҳиҷоҳо мебошад.

Чӣ тавр забони туркиро ба таври дурусттар омӯхтан мумкин аст?

1. Аз омӯхтани асосҳои забон, ба монанди алифбо ва грамматикаи асосӣ оғоз кунед. 2. Барои васеъ кардани дониши худ аз захираҳои ройгони онлайн, аз қабили курсҳои забони туркӣ, подкастҳо ва видеоҳо истифода баред. 3. Ҷадвали мунтазами дарсҳоро барои худ тартиб диҳед ва ӯҳдадор шавед, ки ҳадди аққал як маротиба дар як ҳафта забон омӯзед. 4. Бо забонҳои модарӣ е бо истифода аз барномаҳои мубодилаи забон бо забони туркӣ сӯҳбат кунед. 5. Кортҳо ва дигар воситаҳои хотираро истифода баред, ки ба шумо дар хотир доштани калимаҳо ва ибораҳои калидӣ кӯмак мерасонанд. 6. Мусиқии туркиро гӯш кунед ва филмҳои туркиро тамошо кунед, то дар бораи фарҳанг маълумоти бештар гиред ва малакаҳои гӯш кардани худро такмил диҳед. 7. Боварӣ ҳосил кунед, ки танаффусҳои мунтазам гиред, то ба худ вақт диҳед, то чизҳои омӯхтаатонро ҳазм кунед ва машқ кунед. 8. Аз хато кардан натарсед; хатогиҳо як қисми раванди таълим мебошанд. 9. Худро санҷед, чизи навро санҷед ва ҳудуди худро тела диҳед. 10. Ҳангоми омӯзиш лаззат баред!