Белорус Үзбәкчә (кириллица) Күчерү

Беларусь Көнчыгыш европа иле, Россия, Украина, Польша, Литва һәм Латвия белән чиктәш. Документларны, әдәбиятны һәм веб-сайтларны белорус теленә тәрҗемә итү белорустар һәм башка халыклар арасында гына түгел, ә илнең үзендә дә халыкара аралашуның мөһим өлеше булып тора. 10 миллионга якын кеше яшәгәндә, бу төрле илдәге җәмгыятьнең барлык катламнары белән эффектив аралашу өчен белорус теленә эффектив тәрҗемә итә белү мөһим.

Белоруссиянең рәсми теле булып Белорус теле тора, һәм ике төп язу ысулы бар, аларның икесе дә тәрҗемә иткәндә еш кулланыла: латин алфавиты һәм кириллица. Латин алфавиты латин теленнән, Рим империясе теленнән килеп чыккан һәм күп кенә көнбатыш илләрендә кулланыла; ул поляк алфавиты белән тыгыз бәйләнгән. Шул ук вакытта грек алфавитыннан килеп чыккан һәм монахиләр тарафыннан барлыкка китерелгән кириллица Рус Теле белән тыгыз бәйләнгән һәм Көнчыгыш Европа һәм Үзәк Азиянең күп кенә илләрендә кулланыла.

Белорус тәрҗемәчесе төп текстның мәгънәсен төгәл тапшыру өчен ике алфавитны да яхшы аңларга тиеш. Тәрҗемәче шулай ук төгәл тәрҗемә итү өчен белорус грамматикасын һәм ликасын, шулай ук белорус мәдәниятен белүне бик яхшы белергә тиеш.

Әгәр тәрҗемәче телне аңлый һәм хәбәрне төгәл тапшыра алса, инглиз теленнән белорус теленә яки белорус теленнән инглиз теленә тәрҗемә итү бик катлаулы түгел. Әмма бу мәсьәлә белорус теленнән башка телгә, мәсәлән, немец, француз яки испан телләренә тәрҗемә итәргә теләүчеләр өчен бераз катлаулырак. Бу тәрҗемәчегә хәбәрне тәрҗемә теленә белорус телендә булмаган сүзләр яки фразалар ярдәмендә тәрҗемә итәргә кирәк булу белән бәйле.

Белорус тәрҗемәчеләре очраткан тагын бер проблема-күп кенә сүзләр һәм фразалар контекстка бәйле рәвештә берничә тәрҗемәгә ия була ала. Моннан тыш, кайбер очракларда инглиз һәм белорус телләрендә бөтенләй төрле мәгънәгә ия булган сүзләр бар, шуңа күрә тәрҗемәче бу аерма турында белергә һәм үз тәрҗемәсен тиешенчә төзәтергә тиеш.

Ниһаять, белорус теленә тәрҗемә иткәндә мәдәни контекстка игътибар итү һәм теләсә нинди мыскыллаучы яки мәдәни яктан сизгер булмаган терминнардан яки фразалардан качу бик мөһим. Белорус телендә хәбәрне төгәл тапшыру өчен тәрҗемәче телнең нюанслары, аның грамматик структуралары һәм белорус җәмгыятенең мәдәни контексты белән таныш булырга тиеш.

Нинди генә бурыч булмасын, белорус теленә тәрҗемә итү катлаулы предприятие булырга мөмкин, әмма кирәкле белем һәм тәҗрибә булганда ул уңышлы булырга мөмкин. Телнең ничек төзелгәнен аңлап һәм мәдәни контекстның мөһимлеген танып, тәҗрибәле белорус тәрҗемәчесе тел аермасын җиңәргә һәм әһәмиятле элемтәләр урнаштырырга ярдәм итә ала.

Кайсы илләрдә белорус телендә сөйләшәләр?

Белорус телендә нигездә Белоруссиядә һәм Россиянең кайбер районнарында, Украинада, Литвада, Латвиядә һәм Польшада сөйләшәләр.

Белорус теленең тарихы нинди?

Белорус халкының Беренче теле борынгы көнчыгыш-славян теле булган. Бу тел 11 гасырда барлыкка килгән һәм 13 гасырда Киев Русе таркалганчы Аның теле булган. Бу вакыт эчендә ул чиркәү славян һәм башка телләрнең көчле йогынтысы астында була.
13-14 гасырларда тел ике төрле диалектка бүленә башлый: белорус теленең төньяк һәм Көньяк диалектлары. Көньяк диалект Литва бөек кенәзлегендә кулланылган әдәби телнең нигезенә салынган, соңрак ул илнең рәсми теле булып киткән.
Мәскәү чорында, 15 гасырдан башлап, Белорус теле рус теленең алга таба йогынтысына дучар була, һәм хәзерге Белорус теле үз төсмерләрен ала башлый. 16-17 гасырларда телне кодлаштыру һәм стандартлаштыру омтылышлары ясала, ләкин бу тырышлыклар ахыр чиктә уңышсыз була.
19 гасырда Белорус теле сөйләм һәм әдәби тел буларак яңадан торгызыла. 1920 елларда ул Советлар Союзының рәсми телләренең берсе дип таныла. Әмма 1930 еллардагы Сталин репрессияләре бу телне куллануны киметергә китерә. Ул 1960 еллар ахырында яңадан торгызылган һәм шуннан бирле де-факто Белоруссиянең рәсми теле булып киткән.

Белорус телен үстерүгә иң зур өлеш керткән топ-5 кешегә кем керә?

1. Франциск Скорина (14851541): еш кына "белорус әдәбиятының атасы" дип атала, Скорина латин һәм Чех телләреннән белорус теленә христиан текстларын беренче Нәшер итүче һәм тәрҗемә итүче була. Аңа белорус телен торгызу һәм булачак язучыларны бу телдә эшләргә рухландыру йөкләнә.
2. Симеон Полоцкий (15301580): дин белгече, шагыйрь һәм философ, Полоцкий Тел, тарих, мәдәният, дин һәм география өлкәсендәге күпкырлы хезмәтләре белән билгеле. Ул белорус телендә берничә текст язган, Алар белорус әдәбиятының Канон әсәрләре булып киткән.
3. Янка Купала (18821942): шагыйрь һәм драматург, Купала белорус телендә дә, рус телендә дә язган һәм 20 гасырның иң әһәмиятле белорус шагыйре буларак киң билгеле.
4. Якуб Колас (18821956): шагыйрь һәм прозаик, Колас илнең көнбатыш өлешендә сөйләшкән Белорус теле диалектында язган һәм телгә күп яңа сүзләр һәм әйтемнәр керткән.
5. Василь Быков (19242003): шагыйрь, драматург, сценарист һәм диссидент, Быков совет оккупациясе вакытында Белоруссиядәге тормышны тасвирлаган хикәяләр, пьесалар һәм шигырьләр язган. Аның күп кенә әсәрләре хәзерге белорус әдәбиятында иң мөһим әсәрләрнең берсе булып санала.

Белорус теленең структурасы ничек төзелгән?

Белорус теле көнчыгыш славян телләре төркеменә керә һәм рус һәм украин телләре белән тыгыз бәйләнгән. Бу бик флектив тел, сүзләрнең төрле формалары күп мәгънәләрне белдерү өчен кулланыла, шулай ук агглютинатив тел, ул катлаулы сүзләр һәм сүзтезмәләр башка сүзләргә һәм морфемаларга аффикслар кушу юлы белән барлыкка килә дигәнне аңлата. Грамматик яктан бу нигездә SOV (субъект объект фигыль) сүз тәртибендә һәм ир-ат, хатын-кыз төрләрен һәм күплек килешләрен куллана. Әйтелеш ягыннан караганда, бу славян Теле, кайбер чех һәм поляк йогынтылары белән.

Белорус телен ничек дөрес өйрәнергә?

1. Рәсми тел курсын алыгыз: әгәр сез белорус телен өйрәнүгә җитди карыйсыз икән, башлау өчен яхшы ысул - онлайн яки көндезге тел курсы. Тел курсы сезгә тел нигезләрен өйрәнергә һәм осталыгыгызны үстерү өчен структура бирергә ярдәм итә ала.
2. Суга чуму: телне чыннан да өйрәнү һәм аны иркен үзләштерү өчен, телгә чуму өчен мөмкин кадәр күбрәк вакыт үткәрергә кирәк. Белорус музыкасын тыңлагыз, белорус фильмнары һәм телешоулары карагыз, белорус китапларын, блогларын һәм мәкаләләрен укыгыз белорус телен ишетергә һәм кулланырга ярдәм итәчәк бар нәрсә.
3. Практика: телне үзләштерү өчен сөйләм сөйләменә һәм Телне тыңлауга вакыт сарыф итәргә кирәк. Телдә сөйләшү практикасының берничә ысулы бар-Сез тел төркеменә кушыла аласыз, тел партнеры таба аласыз, яисә тел ияләре белән практика өчен тел өйрәнү кушымталарын куллана аласыз.
4. Фикер алышыгыз: сөйләмдә һәм телдә аудиториядә күнегүләр ясаганнан соң, сез аны дөрес куллануыгызны тикшерү өчен җавап алу мөһим. Сез телне өйрәнү кушымталарын тел ияләреннән җавап алу өчен куллана аласыз, хәтта сезгә индивидуаль тәкъдимнәр һәм җавап бирә алырлык онлайн репетитор таба аласыз.

Үзбәк теле Үзбәкстанның рәсми теле булып тора, анда 25 миллионнан артык кеше сөйләшә. Бу төрки тел, һәм шуңа күрә анда латин хәрефе түгел, ә кириллица кулланыла.

Үзбәк теленнән башка телләргә тәрҗемә итү катлаулы булырга мөмкин, чөнки үзбәк теленең грамматикасы һәм синтаксисы инглиз, испан һәм башка европа телләрендә кулланылганнан бик нык аерыла. Тәрҗемәчеләргә еш кына махсус терминологияне кулланырга һәм үзбәк мәдәнияте контекстында сүзләрнең һәм фразаларның конкрет мәгънәләренә аерым игътибар бирергә туры килә.

Шунысын да билгеләп үтәргә кирәк, кириллица берничә символдан тора, аларның кайберләре үзбәк телендә рус телендә әйтелешенә караганда төрлечә әйтелә. Мәсәлән, кириллицаның "У" хәрефе үзбәкчә "о" дип әйтелә, ә русча ул "оо"дип әйтелә. Бу үзбәк теленнән инглиз теленә тәрҗемә иткәндә аеруча мөһим момент, чөнки сүзләрнең дөрес әйтелмәве җитди аңлашылмаучанлыкларга китерергә мөмкин.

Үзбәк теленнән инглиз теленә тәрҗемә итүнең тагын бер проблемасы телнең структурасы һәм стиле булырга мөмкин. Үзбәк теле еш кына инглиз теленнән аерылып торган җөмләләр структурасын куллана, шуңа күрә тәрҗемәче хәбәрнең мәгънәсен төгәл тапшыруына ышанырга тиеш, турыдан-туры тәрҗемәгә артык таянмыйча.

Ниһаять, шуны истә тоту мөһим: Үзбәкстан һәм башка илләр арасындагы мәдәни аермалар аркасында кайбер терминнар һәм сүзтезмәләр инглиз телендә эквивалентлы булмаска мөмкин. Шуңа күрә тәрҗемәче үзбәк мәдәниятен тирән аңларга, шулай ук аның төбәк диалектларын белергә тиеш, тәрҗемә башлангыч хәбәрнең мәгънәсен төгәл тапшыра дип ышанырга тиеш.

Шулай итеп, үзбәк теленә тәрҗемә итү - төгәллекне тәэмин итү өчен махсус белем, күнекмәләр һәм детальләргә зур игътибар таләп итүче катлаулы мәсьәлә. Әмма дөрес караш белән профессиональ һәм төгәл тәрҗемә алырга мөмкин, ул төп текстның асылын төгәл чагылдыра.

Кайсы илләрдә үзбәк (кириллица) телендә сөйләшәләр?

Үзбәк телендә (кириллица) нигездә Үзбәкстанда һәм Таҗикстанда, ә Әфганстанда, Кыргызстанда һәм Казахстанда азчылыклар сөйләшә.

Үзбәк (Кирилл) теленең тарихы нинди?

Үзбәк теле (кириллица) төрки тел, ул нигездә Үзбәкстанда һәм бөтен Үзәк Азиядә сөйләшәләр. Бу Үзбәкстанның рәсми теле, бу телдә шулай ук төбәктәге башка күп кенә этник азчылыклар сөйләшә. Бу тел VIII гасырда карлуклар, усуннар һәм башка кабилә төркемнәре сөйләшкән төрки тел белән бергә тамырлана. IX гасыр дәвамында согдий теле төбәктә танылу ала, берничә гасырдан соң төрки тел белән кысрыклана.
14 гасырда "Үзбәкстан" термины беренче тапкыр ул вакытта күчмә төрек кабиләләре Төркеме булганны билгеләү өчен кулланыла. Үзбәк һәм үзбәк терминнары соңыннан бу кабиләләрне һәм алар сөйләшкән телне билгеләү өчен кулланыла. Бу тел гасырлар дәвамында үсеш алган һәм ахыр чиктә без бүген белгән заманча үзбәк теленә әверелгән.
16-19 гасырларда фарсы теле төбәктә өстенлек итүче әдәби тел булган. 20 гасыр башында фарсы-гарәп бәйләме белән беррәттән латин алфавиты кертелә, бу хәзерге үзбәк теленең үсешенә ярдәм итә. Советлар Союзы Үзәк Азияне үз контроленә алганда, кириллица рәсми язу буларак латин хәрефләрен алыштыра һәм бүген үзбәк теленең төп язуы булып кала.

Үзбәк (кириллица) телен үстерүгә иң зур өлеш керткән топ-5 кешегә кем керә?

1. Наримон Умаров язучы, галим һәм Совет лингвисты 2. Мөхәммәт Сәлих үзбәк язучысы һәм шагыйре 3. Абдулла Курбонов драматург һәм театр режиссеры 4. Абдулла Арипов шагыйрь һәм прозаик 5. Мирзаһид Рәхимов язучы һәм сәяси эшлекле

Үзбәк (Кирилл) теленең структурасы ничек төзелгән?

Үзбәк теле нигездә кириллица белән язылган һәм Төрки телләр гаиләсенә карый. Бу Чагатай теленең турыдан-туры токымы, урта гасыр төрки теле, Ул бөтен Үзәк Азиядә һәм Якын Көнчыгышта кулланылган. Телдә сигез сузык һәм 29 тартык, шулай ук төрле дифтонглар бар. Бу агглютинатив тел, анда аерым сүзләр мәгънәсен шактый үзгәртә торган күп аффикслар үз эченә ала. Сүзләрнең тәртибе гадәттә шундый: субъект объект фигыль, ә җөмләләр кисәкчәләр белән билгеләнә. Шулай ук югарырак статустагы кешеләргә мөрәҗәгать иткәндә кулланыла торган мактаулы мөрәҗәгатьләр системасы да бар.

Үзбәк (Кирилл) телен ничек дөрес өйрәнергә?

1. Нигездән башлап җибәрегез. Алфавитны өйрәнегез, чөнки бу теләсә нинди телне өйрәнү өчен кирәк. Китаплар укыгыз һәм үзбәк кириллицасында фильмнар карагыз, бу сезгә барлык персонажларны истә калдырырга ярдәм итәчәк.
2. Грамматиканы өйрәнегез. Онлайн курс алыгыз яки төрле грамматик кагыйдәләрне карагыз һәм аларның иң еш очрый торган һәм мөһимнәрен өйрәнегез.
3. Әйтелеш һәм аудитория осталыгы өстендә эшләгез. Үзбәк кириллицасын аңлау өчен подкастлар һәм башка аудиоклиплар тыңлагыз. Аларның ничек әйтелешен яхшырак аңлау өчен, һәр сүзне кычкырып кабатлагыз.
4. Тел ияләре белән шөгыльләнегез. Үзбәк кириллицасында сөйләшүче дус табарга тырышыгыз, яки телне өйрәнү өчен HelloTalk һәм Italki кебек кушымталарда күнегүләр ясагыз, бу сезгә тел ияләре белән аралашырга мөмкинлек бирә.
5. Көн саен яңа сүзләр һәм гыйбарәләр өйрәнүне дәвам итегез. Uиканы кызыклы интерактив өйрәнү өчен Дуолинго һәм Мемрис кебек тел өйрәнү кушымталарын языгыз яки кулланыгыз.
6. Башка ресурсларны кулланыгыз. BBC Uzbekistan һәм үзбәк телендәге портал кебек үзбәк кириллицасын һәм мәдәниятен яхшырак аңларга ярдәм итүче китаплар һәм вебсайтлар кулланыгыз.