Идиш Босни Куҫар

Идиш - авалхи чӗлхе, унӑн тымарӗсем 10 ӗмӗрти Германие каяҫҫӗ, Анчах Вӑтаҫӗрпе Хӗвелтухӑҫ Европӑра ун ҫинче вӑтам ӗмӗртен пуҫласа калаҫаҫҫӗ. Ку темиҫе чӗлхе, чи малтан нимӗҫ, иврит, арамей тата славян чӗлхисен пӗрлешӗвӗ. Идиш хӑш чухне диалекта пӑхнӑ пек пӑхкалаҫҫӗ, анчах чӑннипе илсен, вӑл хӑйӗн синтаксисӗпе, морфологийӗпе тата словарьпе туллин чӗлхе. Ҫак чӗлхепе усӑ курни ӗмӗр-ӗмӗре диаспорӑна, ассимиляцие тата социаллӑ условисене улӑштарнине пула чакнӑ, анчах паян ун ҫинче хӑш-пӗр ҫӗршывсенчи ортодокс еврейӗсем нумайӑшӗ калаҫаҫҫӗ.

Идиш официаллӑ чӗлхе статусӗ ҫук пулин те, ун ҫинче калаҫакансем вӑл лингвистика тӗллевӗсем валли те, культура тӗллевӗсем валли те мӗн тери кирлине пӗлеҫҫӗ. Ҫавӑнпа та идиш ҫине куҫару пулӑшӑвӗпе чӗлхене упраса хӑварма тӑрӑшакан ҫынсем тӗнчере те пур. Тӑлмачсем идиша ӑнланакансемпе ун пек туманнисем хушшинчи тӗпсӗр шӑтӑка ҫӗнтерме пулӑшаҫҫӗ.

Идиш куҫарӑвӗн службисем идиш простояденийӗн пӗр пайӗ пулса тӑнӑ иврила терминсене, Библирен илнӗ сӑмахсем е тӗн йӑлисене палӑртма усӑ куракан пуплевсене тупма пултараҫҫӗ. Куҫару пулӑшнипе ҫак таса сӑмахсене идиш ҫинче ҫырнӑ е калаҫу сӑмахнех кӗртмелле. Ҫак чӗлхене пӗлменсемшӗн идиш ҫине куҫарма май тупни питӗ усӑллӑ пулма пултарать.

Документсене идиш ҫине куҫарнӑ куҫарусемпе пӗтӗм истори тӑршшӗпех усӑ курнӑ, миграци, тӗн, литература, лингвистика тата еврей историйӗ пек. Акӑ мӗншӗн идиш ҫинчен квалификациллӗ тӑлмачсене тупмалла, вӗсене ивритра та, нимӗҫле те сертификациленӗ. Чӗлхе ҫумне хушса, ҫак специалистсен культурӑна, контекста тата тӗрлӗ произведенисен лару-тӑрӑвне пӗлмелле, вӗсен куҫарӑвӗсем малтанхи шухӑша тӗп-тӗрӗс палӑртччӑр.

Идиш ҫине куҫарнисем чӗлхене вӗренес текенсене пысӑк пулӑшу параҫҫӗ кӑна мар, ӑна чӗррӗн упраса хӑварма та пулӑшаҫҫӗ. Идиш сӑмахӗсене тата сӑмахсене ытти чӗлхесем ҫине куҫарма пулӑшнӑ май куҫарусем чӗлхе пӗтӗмпех ҫухалассине сирсе яма пулӑшаҫҫӗ. Квалификациллӗ тӑлмачсем пулӑшнипе идиш чӗрӗ те сывӑ упранса юлать, еврей халӑхӗн культура тата йӑли-йӗркисене уҫса парать.

Хӑш ҫӗршывсенче чӗлхепе калаҫатӑн?

Идишӑра ытларах Пӗрлешӳллӗ Штатсен, Израилӗн, Российӑн, Беларусь, Украинӑн, Польшӑпа Венгри Штачӗсен еврейсен общинисенче калаҫаҫҫӗ. Унта Францире, Аргентинӑра, Австралинче, Кӑнтӑр Африкӑра, Канадӑра тата ытти ҫӗршывсенче еврейсен йышӗ сахалтарах калаҫать.

Чӗлхе историйӗ мӗнле?

Идиш - вӑтам чӗлхене хӑйӗн тымарӗсемпе кӗрсе каякан чӗлхе, ҫав чӗлхепе еврей-ашкеназсем пӗтӗм тӗнчипе калаҫаҫҫӗ. Вӑл 9 ӗмӗрте еврейсен общинисем хальхи Германипе ҫурҫӗр Францин территорийӗнче аталаннӑ вӑхӑтранпа еврей-ашкеназсен тӗп чӗлхипе ӗҫленӗ. Ку темиҫе чӗлхе хутӑшӗ, ивритпа арамей, ҫавӑн пекех славян, роман тата вӑтам германи диалекчӗсем.
Идиша пӗрремӗш хут европӑри еврейсем хушшинче 12 ӗмӗрте чапа тухнӑ, ун чухне вӑл йӑлана кӗнӗ ҫыру форми пек мар, калаҫу чӗлхипе усӑ курма пуҫланӑ. Ҫакӑ еврей халӑхӗн кӑмӑл-туйӑмӗпе ҫыхӑннӑ, вӑл час-часах географи енӗпе пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑнӑ, ҫапла вара вӑхӑт иртнӗҫемӗн тӗрлӗ диалектсем аталаннӑ. 15-16 ӗмӗр хушшинче идиш пӗтӗм Европа тӑрӑх сарӑлнӑ, европӑри еврейсен хушшинче хутшӑну чӗлхи пулса тӑнӑ.
Идиш та еврейсем пурӑнакан вырӑнти чӗлхесене вӑйлӑ витӗм кӳнӗ, ҫапла вара Пӗтӗм Европа, Африкӑпа Америкӑра тӗрлӗ диалектсем йӗркеленнӗ. Шалти уйрӑмлӑхсене пӑхмасӑрах идишӑн диалекчӗсем пӗтӗмӗшле грамматика, синтаксис тата словарьсен стандартлӑ запасӗ пур, ҫитменнине тата хӑш-пӗр диалект ҫине иврит вӑйлӑрах витӗм кӳчӗ, ыттисем ҫине - каярах чӗлхесем.
19-мӗш ӗмӗрте идишӑра литература аталансах пынӑ, ку чӗлхепе кӗнекесем, журналсем нумай пичетленсе тухнӑ. Анчах антисемитизм ӳсни, иккӗмӗш тӗнче вӑрҫи хыҫҫӑн еврейсене нумайӑшне куҫарса кайни тата пӗрлешӳллӗ Штатсенче акӑлчан чӗлхине доминировать тӑвакан чӗлхе вырӑнне йышӑнни идиша калаҫу чӗлхи вырӑнне хунӑ. Паянхи пекех миллионшар ҫын пӗтӗм тӗнче тӑрӑх, ытларах Ҫурҫӗр Америкӑпа Израильре, ку чӗлхепе тахҫанхи пек анлӑн усӑ курмаҫҫӗ пулин те, идишӑпа калаҫаҫҫӗ.

Идиш чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Элиэзер Бен-Иегуда (1858-1922): Бен-Иегуде авалхи еврей чӗлхине ҫӗнӗрен чӗртсе тӑратни тесе ҫыраҫҫӗ, вӑл иврита идиш сӑмахӗсене нумай кӗртнӗ. Вӑл та хальхи иврит словарьне ҫыракан, ҫав чӗлхепе статьясемпе кӗнекесем ҫыракан пӗрремӗш ҫын пулнӑ.
2. Шолом-Алейхем (1859-1916): Алейхем Идишӑра паллӑ писатель пулнӑ, Вӑл Еврейсен Хӗвелтухӑҫ Европӑри пурнӑҫӗ ҫинчен ҫырнӑ. Унӑн произведенийӗсем, ҫав шутра "Сӗт Сутакан Тевье", пӗтӗм тӗнчипе идиш сарма пулӑшнӑ.
3. Хаим Грэйд (1910-1982): Грэйд паллӑ романист тата идишӑри поэт пулнӑ. Унӑн еврей пурнӑҫӗнчи йывӑрлӑхсем ҫинчен калакан хайлавӗсем идиш чӗлхипе литературӑн чи лайӑх произведенийӗсенчен пӗри шутланать.
4. Макс Вайнрайх (1894-1969): Лингвист, профессор, никӗслекен тата ЕВРЕЙ тӗпчевӗсен ИНСТИТУЧӖН директорӗ УIVO ВИЛЬНЮСРА, Литва, Вайнрайх хӑйӗн пӗтӗм пурнӑҫне идиша вӗренес тата популяризацилес ӗҫе халалланӑ.
5. Ицик Мангер (1900-1969): Мангер идишӑри поэт тата 20 ӗмӗрти чи аслӑ писательсенчен пӗри пулнӑ. Вӑл чӗлхене ҫӗнӗрен чӗртсе ҫӗнетме тата ҫӗнетме пысӑк витӗм кӳчӗ.

Чӗлхе тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Идиша тытӑмӗ нимӗҫ чӗлхи тытӑмӗнче идентлӑ пекех. Вӑл субъект-глагол-объект йӗркипе туса лартнӑ сӑмахсенчен, пуплевӗшсенчен тӑрать. Идиш, яланхи пекех, нимӗҫле мар, кӗскерех, унта артикльсемпе, предлогсемпе тата пӑхӑнакан союзсемпе сахалтарах усӑ кураҫҫӗ. Идишӑра нимӗҫле глаголсен спряженийӗн системи ҫук, глаголсен хӑш-пӗр вӑхӑтӗсем нимӗҫле калаҫнинчен уйрӑлса тӑраҫҫӗ. Идишӑра та нимӗҫсен чӗлхинче ҫук хушма пайсем тата ытти элементсем пур.

Чӗлхене мӗнле вӗренмелле?

Идиша вӗренмелли чи лайӑх меслет вӑл-ку чӗлхене пуҫӗпех кӗрсе ларасси. Ку вӑл идише ҫинче калаҫнине итлени, идише ҫинчи кӗнекесемпе хаҫатсене вулани, ҫавӑн пекех идише ҫинчи фильмсемпе телепередачӑсене пӑхни пулать. Эсир те вырӑнти общество центрӗнче, университетра е онлайнра идиш курсне ҫырӑнма пултаратӑр. Унпа чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе калаҫнӑ чухне епле пулсан та усӑ курӑр, ку сире произведение тата грамматикӑна хӑнӑхма пулӑшӗ. Юлашкинчен, аллӑра идиш-акӑлчанла словарь тата глагол таблицисем тытӑр, вӗсем сире хӑвӑрӑн мӗнле ыйтусем ҫине те ответлеме пулӑшӗҫ.

Эсир босни чӗлхинчен тӗрӗс те шанчӑклӑ тӑлмач шыратӑр-и? Куҫару компанийӗсем ҫавӑн чухлӗ чухне хӑш вариант лайӑххине пӗлме йывӑр пулать. Ҫак руководство сире хӑвӑр проект валли босни чӗлхине куҫарма юрӑхлӑ поставщик тупма пулӑшать.

Профессиллӗ тӑлмача шыранӑ чухне унӑн босни чӗлхипе проектсем тӑвас опыт пуррине ӗненмелле. Босни тӑлмачӗн чӗлхине лайӑх пӗлмелле, культурӑллӑ пӗлӳ тата ҫырӑвӑн тӗрлӗ стилӗсемпе ӗҫлеме пӗлмелле. Куҫару пулӑшӑвӗсемпе усӑ курнӑ чухне вӗсем босни чӗлхин спецификине – сӑмахран, боснире Тата Герцеговинӑра тӗл пулакан тӗрлӗ диалекта-ӑнланнине ӗненни яланах лайӑхрах.

Боснилийскинчен ытти чӗлхесем ҫине куҫарнӑ чухне тӗп вырӑн йышӑнса тӑрать, мӗншӗн тесен нюанссем нумай, вӗсене тӗрӗс каласа памалла. Лайӑх босни тӑлмачӗ, оригиналлӑ текста тӗп-тӗрӗс куҫарнине шантарса, идиоматиллӗ сӑмахсемпе лингвистикӑллӑ сӑмахсене ӑнкарса илме пултарать. Тӗп-тӗрӗс пурнӑҫлас тесен, пахалӑха гарантилеме пултаракан сервис шырӑр.

Вӑхӑтра илсе ҫитерни те босни чӗлхине куҫаракансен поставщикне суйланӑ чухне тӗп вырӑн шутланать. Кашни чӗлхе проектне пурнӑҫламалли сроксене тӗрӗслемелле тата вӑл мӗнле хӑвӑрт вӗҫленме пултарнине хакламалла. Куҫарнӑ документа пӗр паллӑ кун тӗлне илсе ҫитерес тӗлӗшпе компани хӑй ҫине обязательствӑсем илме пултараймасть пулсан, урӑх ҫӗрте шырани вырӑнлӑ.

Юлашкинчен, куҫару пулӑшӑвӗсен хакне шута илмелле. Босни тӑлмачне суйланӑ чухне унӑн хакӗ пӗртен-пӗр фактор пулмалла мар пулин те, эсир хакпа пахалӑха лайӑх шайлаштарнине пӗлес тесе, ӑна магазинсем тӑрӑх шыраса пӑхни вырӑнлӑ. Куҫару хакӗ документӑн калӑпӑшӗпе кӑткӑслӑхне, ҫавӑн пекех чӗлхе мӑшӑрӗн калӑпӑшне кура варьциленме пултарать.

Босни куҫарӑвӗн пулӑшӑвне тӗплӗн тишкернӗ хыҫҫӑн эсир шанчӑклӑ та авторитетлӑ поставщик тупма пултаратӑр. Юрӑхлӑ тӑлмача суйласа илсен, эсир вӑл пысӑк пахалӑх докуменчӗсене вӑхӑтра тата хакпа илсе килессе шанма пултаратӑр.

Хӑш ҫӗршывсенче босни чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Босни чӗлхипе ытларах Босни тата Герцеговинӑра калаҫаҫҫӗ, Анчах Серби, Черногори, Хорвати тата ытти ҫӗршывсенче те ҫавӑн пекех калаҫаҫҫӗ.

Босни чӗлхин историйӗ мӗнле?

Босни чӗлхин историлле тымарӗсем (босни, босни, босанчицкий е сербохорватский) кӑткӑс та нумай енлӗ. Ку чӗлхе-кӑнтӑр славян чӗлхисем, хорват тата серб чӗлхисем евӗрлӗ. Вӑл вӑтам ӗмӗрсенчи босни христианӗсем ҫак районта каланӑ вӑтам ӗмӗрти балкан чӗлхине тымарӗпех кӗрсе каять. 20 ӗмӗр пуҫламӑшӗнче хӑй тӗллӗн чӗлхе пуличченех чӗлхе майӗпен аталаннӑ.
19-мӗш ӗмӗрте Хорватипе Сербири лингвистсем регионӑн кӑнтӑрти славян чӗлхисемшӗн пуриншӗн те пӗр ҫыру ҫырас тӗлӗшпе пӗрле ӗҫленӗ, анчах хӑш-пӗрисем: ҫавна пула виҫӗ чӗлхе те сербохорват чӗлхин диалекчӗсем шутланнӑ, теҫҫӗ.
1980-мӗш ҫулсен вӗҫӗнче тата 1990-мӗш ҫулсен пуҫламӑшӗнче Боснипе Герцеговина Югославирен никама пӑхӑнманни ҫинчен пӗлтернӗ. Ку "босни чӗлхин"концепцине ҫуратнӑ босни ҫыннисем хушшинче национализм чӑмпӑлтатни патне илсе ҫитерчӗ. Ку чӗлхене араб, тӗрӗк тата ытти чӗлхесенчен илнӗ ҫӗнӗ сӑмахсемпе пуплевсене хута янипе йӗркеленӗ.
Паян босни чӗлхине босни тата Герцеговинӑра официаллӑ чӗлхепе йышӑннӑ, шкулсенче вӗрентеҫҫӗ, ҫавӑн пекех халӑх хушшинче анлӑ сарӑлнӑ. Босни чӗлхин стандартлӑ уйрӑмлӑхӗсем ҫумне тата ҫӗршывӑн паллӑ регионӗсенче: штокав тата кайкав чӗлхисем текен икӗ босни чӗлхи пур.

Босни чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Матия Дивкович (15 ӗмӗр) – хорват гуманисчӗ тата полиглот, пӗрремӗш паллӑ босни словарӗн авторӗ.
2. Павао Риттер Витезович (17 ӗмӗр) – хорват писателӗ, ӑна босни чӗлхи стандартизацине унӑн "славянла иллири чӗлхи мӗнле пулса ӳсни тата ӳсни ҫинчен Калакан Трактат" кӗнекинче ҫырса хураҫҫӗ.
3. Франьо Раки (19 ӗмӗр) – хорват историкӗ, филолог тата славист, босни чӗлхипе культура енӗпе темиҫе ӗҫ авторӗ.
4. Андрий Качич Миосич (19 ӗмӗр) – хорват поэчӗ, прозаик тата драматург, хальхи босни литературине аталантарас ӗҫе хӑйӗн тӳпе хывнӑскер.
5. Август Чезарец (20 ӗмӗр) – хорват поэчӗ, писатель, лингвист, редактор тата издатель, босни чӗлхипе культури ҫинчен ҫырнӑ нумай статьясемпе кӗнекесен авторӗ.

Босни чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Босни чӗлхи-кӑнтӑрти славян чӗлхи, вӑл хорват тата серб чӗлхисемпе тачӑ ҫыхӑнса тӑрать. Вӑл хорватски те, сербски те фонологи системи пекех, анчах уҫӑ сасӑсенче хӑш-пӗр уйрӑмлӑхсем пур. Босниский босни тата Герцеговинӑн официаллӑ чӗлхи пулса тӑрать, унпа та Черногорире, Сербире тата Хорватире калаҫаҫҫӗ. Унӑн грамматикине ытларах икӗ тӗп диалектпа никӗсленӗ: хӗвелтухӑҫ герцеговинӑпа истори диалекчӗпе штокманӑн хӗвеланӑҫ диалекчӗпе. Босни чӗлхин грамматика структури пулас, иртнӗ тата хальхи событисене палӑртма усӑ куракан вӑхӑтсен пӗлтерӗшлӗ, глаголсен пӗрлешӗвне тата кӑткӑс системине кӗртет.

Босни чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Официаллӑ учебник е ытти материалсем илетӗр. Босни чӗлхине вӗренмелли учебник е вӗренӳ материалӗсене шырӑр. Ҫак материалсем, яланхи пекех, босни чӗлхине вӗренмелли комплекслӑ, тытӑмлӑ майсене тивӗҫтереҫҫӗ.
2. Онлайн-ресурссемпе усӑ курӑр. Duolingo, LiveMocha Тата Memrise йышши босни чӗлхине вӗренме пулӑшакан тӳлевсӗр уроксемпе мероприятисем нумай. Кунсӑр пуҫне сире практикацилеме пулӑшакан видео тата юрӑсем те нумай тупма пулать.
3. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенпе сывпуллашӑр. Эсир кама та пулин босни чӗлхипе калаҫакана пӗлетӗр пулсан, вӑл хӑйӗн чӗлхисене хӑйрама питӗ лайӑх май! Ҫак чӗлхене хӑнӑхас тесе, вӗсемпе май килнӗ таран час-часах калаҫма тӑрӑшӑр.
4. Босни фильмӗсемпе телекуравне пӑхӑр. Босни фильмӗсемпе телешоу просмотрне пӑхса тухиччен вӑхӑт ирттер-чӗлхене лайӑхлатмалли чи хӑвӑрт меслетсенчен пӗри. Мӗнле пулсан та сӑмах ҫаврӑнӑшӗпе ҫӗнӗ запасне асӑрхӑр.
5. Мотивацие упрӑр. Чӗлхене вӗренни-ҫулҫӳревпе процесс. Хӑвӑр умма реализмлӑ тӗллевсем лартса, пӗр-пӗр рубежа ҫитсен хӑвӑра тивӗҫлипе тивӗҫтерсе тата вӗренӳ вӑхӑтӗнче киленӳ илме тӑрӑшса, мотивацие упрама тӑрӑшӑр.