Идиш Эстонла Куҫар

Идиш - авалхи чӗлхе, унӑн тымарӗсем 10 ӗмӗрти Германие каяҫҫӗ, Анчах Вӑтаҫӗрпе Хӗвелтухӑҫ Европӑра ун ҫинче вӑтам ӗмӗртен пуҫласа калаҫаҫҫӗ. Ку темиҫе чӗлхе, чи малтан нимӗҫ, иврит, арамей тата славян чӗлхисен пӗрлешӗвӗ. Идиш хӑш чухне диалекта пӑхнӑ пек пӑхкалаҫҫӗ, анчах чӑннипе илсен, вӑл хӑйӗн синтаксисӗпе, морфологийӗпе тата словарьпе туллин чӗлхе. Ҫак чӗлхепе усӑ курни ӗмӗр-ӗмӗре диаспорӑна, ассимиляцие тата социаллӑ условисене улӑштарнине пула чакнӑ, анчах паян ун ҫинче хӑш-пӗр ҫӗршывсенчи ортодокс еврейӗсем нумайӑшӗ калаҫаҫҫӗ.

Идиш официаллӑ чӗлхе статусӗ ҫук пулин те, ун ҫинче калаҫакансем вӑл лингвистика тӗллевӗсем валли те, культура тӗллевӗсем валли те мӗн тери кирлине пӗлеҫҫӗ. Ҫавӑнпа та идиш ҫине куҫару пулӑшӑвӗпе чӗлхене упраса хӑварма тӑрӑшакан ҫынсем тӗнчере те пур. Тӑлмачсем идиша ӑнланакансемпе ун пек туманнисем хушшинчи тӗпсӗр шӑтӑка ҫӗнтерме пулӑшаҫҫӗ.

Идиш куҫарӑвӗн службисем идиш простояденийӗн пӗр пайӗ пулса тӑнӑ иврила терминсене, Библирен илнӗ сӑмахсем е тӗн йӑлисене палӑртма усӑ куракан пуплевсене тупма пултараҫҫӗ. Куҫару пулӑшнипе ҫак таса сӑмахсене идиш ҫинче ҫырнӑ е калаҫу сӑмахнех кӗртмелле. Ҫак чӗлхене пӗлменсемшӗн идиш ҫине куҫарма май тупни питӗ усӑллӑ пулма пултарать.

Документсене идиш ҫине куҫарнӑ куҫарусемпе пӗтӗм истори тӑршшӗпех усӑ курнӑ, миграци, тӗн, литература, лингвистика тата еврей историйӗ пек. Акӑ мӗншӗн идиш ҫинчен квалификациллӗ тӑлмачсене тупмалла, вӗсене ивритра та, нимӗҫле те сертификациленӗ. Чӗлхе ҫумне хушса, ҫак специалистсен культурӑна, контекста тата тӗрлӗ произведенисен лару-тӑрӑвне пӗлмелле, вӗсен куҫарӑвӗсем малтанхи шухӑша тӗп-тӗрӗс палӑртччӑр.

Идиш ҫине куҫарнисем чӗлхене вӗренес текенсене пысӑк пулӑшу параҫҫӗ кӑна мар, ӑна чӗррӗн упраса хӑварма та пулӑшаҫҫӗ. Идиш сӑмахӗсене тата сӑмахсене ытти чӗлхесем ҫине куҫарма пулӑшнӑ май куҫарусем чӗлхе пӗтӗмпех ҫухалассине сирсе яма пулӑшаҫҫӗ. Квалификациллӗ тӑлмачсем пулӑшнипе идиш чӗрӗ те сывӑ упранса юлать, еврей халӑхӗн культура тата йӑли-йӗркисене уҫса парать.

Хӑш ҫӗршывсенче чӗлхепе калаҫатӑн?

Идишӑра ытларах Пӗрлешӳллӗ Штатсен, Израилӗн, Российӑн, Беларусь, Украинӑн, Польшӑпа Венгри Штачӗсен еврейсен общинисенче калаҫаҫҫӗ. Унта Францире, Аргентинӑра, Австралинче, Кӑнтӑр Африкӑра, Канадӑра тата ытти ҫӗршывсенче еврейсен йышӗ сахалтарах калаҫать.

Чӗлхе историйӗ мӗнле?

Идиш - вӑтам чӗлхене хӑйӗн тымарӗсемпе кӗрсе каякан чӗлхе, ҫав чӗлхепе еврей-ашкеназсем пӗтӗм тӗнчипе калаҫаҫҫӗ. Вӑл 9 ӗмӗрте еврейсен общинисем хальхи Германипе ҫурҫӗр Францин территорийӗнче аталаннӑ вӑхӑтранпа еврей-ашкеназсен тӗп чӗлхипе ӗҫленӗ. Ку темиҫе чӗлхе хутӑшӗ, ивритпа арамей, ҫавӑн пекех славян, роман тата вӑтам германи диалекчӗсем.
Идиша пӗрремӗш хут европӑри еврейсем хушшинче 12 ӗмӗрте чапа тухнӑ, ун чухне вӑл йӑлана кӗнӗ ҫыру форми пек мар, калаҫу чӗлхипе усӑ курма пуҫланӑ. Ҫакӑ еврей халӑхӗн кӑмӑл-туйӑмӗпе ҫыхӑннӑ, вӑл час-часах географи енӗпе пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑнӑ, ҫапла вара вӑхӑт иртнӗҫемӗн тӗрлӗ диалектсем аталаннӑ. 15-16 ӗмӗр хушшинче идиш пӗтӗм Европа тӑрӑх сарӑлнӑ, европӑри еврейсен хушшинче хутшӑну чӗлхи пулса тӑнӑ.
Идиш та еврейсем пурӑнакан вырӑнти чӗлхесене вӑйлӑ витӗм кӳнӗ, ҫапла вара Пӗтӗм Европа, Африкӑпа Америкӑра тӗрлӗ диалектсем йӗркеленнӗ. Шалти уйрӑмлӑхсене пӑхмасӑрах идишӑн диалекчӗсем пӗтӗмӗшле грамматика, синтаксис тата словарьсен стандартлӑ запасӗ пур, ҫитменнине тата хӑш-пӗр диалект ҫине иврит вӑйлӑрах витӗм кӳчӗ, ыттисем ҫине - каярах чӗлхесем.
19-мӗш ӗмӗрте идишӑра литература аталансах пынӑ, ку чӗлхепе кӗнекесем, журналсем нумай пичетленсе тухнӑ. Анчах антисемитизм ӳсни, иккӗмӗш тӗнче вӑрҫи хыҫҫӑн еврейсене нумайӑшне куҫарса кайни тата пӗрлешӳллӗ Штатсенче акӑлчан чӗлхине доминировать тӑвакан чӗлхе вырӑнне йышӑнни идиша калаҫу чӗлхи вырӑнне хунӑ. Паянхи пекех миллионшар ҫын пӗтӗм тӗнче тӑрӑх, ытларах Ҫурҫӗр Америкӑпа Израильре, ку чӗлхепе тахҫанхи пек анлӑн усӑ курмаҫҫӗ пулин те, идишӑпа калаҫаҫҫӗ.

Идиш чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Элиэзер Бен-Иегуда (1858-1922): Бен-Иегуде авалхи еврей чӗлхине ҫӗнӗрен чӗртсе тӑратни тесе ҫыраҫҫӗ, вӑл иврита идиш сӑмахӗсене нумай кӗртнӗ. Вӑл та хальхи иврит словарьне ҫыракан, ҫав чӗлхепе статьясемпе кӗнекесем ҫыракан пӗрремӗш ҫын пулнӑ.
2. Шолом-Алейхем (1859-1916): Алейхем Идишӑра паллӑ писатель пулнӑ, Вӑл Еврейсен Хӗвелтухӑҫ Европӑри пурнӑҫӗ ҫинчен ҫырнӑ. Унӑн произведенийӗсем, ҫав шутра "Сӗт Сутакан Тевье", пӗтӗм тӗнчипе идиш сарма пулӑшнӑ.
3. Хаим Грэйд (1910-1982): Грэйд паллӑ романист тата идишӑри поэт пулнӑ. Унӑн еврей пурнӑҫӗнчи йывӑрлӑхсем ҫинчен калакан хайлавӗсем идиш чӗлхипе литературӑн чи лайӑх произведенийӗсенчен пӗри шутланать.
4. Макс Вайнрайх (1894-1969): Лингвист, профессор, никӗслекен тата ЕВРЕЙ тӗпчевӗсен ИНСТИТУЧӖН директорӗ УIVO ВИЛЬНЮСРА, Литва, Вайнрайх хӑйӗн пӗтӗм пурнӑҫне идиша вӗренес тата популяризацилес ӗҫе халалланӑ.
5. Ицик Мангер (1900-1969): Мангер идишӑри поэт тата 20 ӗмӗрти чи аслӑ писательсенчен пӗри пулнӑ. Вӑл чӗлхене ҫӗнӗрен чӗртсе ҫӗнетме тата ҫӗнетме пысӑк витӗм кӳчӗ.

Чӗлхе тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Идиша тытӑмӗ нимӗҫ чӗлхи тытӑмӗнче идентлӑ пекех. Вӑл субъект-глагол-объект йӗркипе туса лартнӑ сӑмахсенчен, пуплевӗшсенчен тӑрать. Идиш, яланхи пекех, нимӗҫле мар, кӗскерех, унта артикльсемпе, предлогсемпе тата пӑхӑнакан союзсемпе сахалтарах усӑ кураҫҫӗ. Идишӑра нимӗҫле глаголсен спряженийӗн системи ҫук, глаголсен хӑш-пӗр вӑхӑтӗсем нимӗҫле калаҫнинчен уйрӑлса тӑраҫҫӗ. Идишӑра та нимӗҫсен чӗлхинче ҫук хушма пайсем тата ытти элементсем пур.

Чӗлхене мӗнле вӗренмелле?

Идиша вӗренмелли чи лайӑх меслет вӑл-ку чӗлхене пуҫӗпех кӗрсе ларасси. Ку вӑл идише ҫинче калаҫнине итлени, идише ҫинчи кӗнекесемпе хаҫатсене вулани, ҫавӑн пекех идише ҫинчи фильмсемпе телепередачӑсене пӑхни пулать. Эсир те вырӑнти общество центрӗнче, университетра е онлайнра идиш курсне ҫырӑнма пултаратӑр. Унпа чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе калаҫнӑ чухне епле пулсан та усӑ курӑр, ку сире произведение тата грамматикӑна хӑнӑхма пулӑшӗ. Юлашкинчен, аллӑра идиш-акӑлчанла словарь тата глагол таблицисем тытӑр, вӗсем сире хӑвӑрӑн мӗнле ыйтусем ҫине те ответлеме пулӑшӗҫ.

Эстонла куҫарни тӗнчери нумай предприятисен пӗлтерӗшлӗ пайӗ пулса тӑрать. Эстонла текстсен професси куҫарӑвӗ Унран Та Эстонири хӑйӗн вӑй-хӑвачӗпе е хальхи клиент базипе хутшӑнас текен компанисене пысӑк пулӑшу пама пултарать.

Эстонла-финн-угор чӗлхи, Финла тӑван чӗлхе, Унта Эстонире пурӑнакансем нумайӑшӗ калаҫаҫҫӗ. Унӑн хӑйне евӗрлӗ характеристика тата питӗ лайӑх грамматика пур. Ҫапла вара эстонла куҫарма опытлӑ тӑлмач кирлӗ, вӑл чӗлхене те, унӑн нюансӗсене те лайӑх пӗлет.

Эстонла куҫару проектне пӑхса тухнӑ чухне обществӑн тӗрӗслӗхӗпе уҫӑмлӑхӗ чи пӗлтерӗшлӗ пулнине асра тытмалла. Куҫару оригиналлӑ пӗлтерӗве тӗп-тӗрӗс палӑртмалла, интересленнӗ енсем хушшинчи ӗҫлӗ хутшӑнусене кирек мӗнле йӑнӑш е ҫитменлӗхсем те кӑткӑслатма пултараҫҫӗ. Ҫавӑнпа та чӗлхине тарӑн ӑнланакан нюанссене чӗлхе йӑтса ҫӳрекене явӑҫтарни аванрах.

Куҫару хакӗ тата тепӗр пӗлтерӗшлӗ фактор шутланать. Проектӑн васкавлӑ ӗҫӗ, текст тӑршшӗ, пӗлтерӳ кӑткӑслӑхӗ тата ытти спецификӑллӑ уйрӑмлӑхӗсем тӑрӑх хаксем чылай вараланаҫҫӗ. Суйласа илнӗ тӑлмач шанчӑклӑ, пултаруллӑ тата ӑслӑ-тӑнлӑ пулнине ӗненмелле.

Професси куҫарнӑ текстсем Эстонипе ҫыхӑннӑ кирек мӗнле бизнесра та ҫитӗнӳ тума, ҫавӑн пекех ҫӗршыври клиентсемпе тата партнерсемпе ҫирӗп ҫыхӑну йӗркелеме кирлӗ. Эстон чӗлхинчи шанчӑклӑ тӑлмач пӗлтерӳсемпе информацие пӗр йӑнӑшсӑрах панине, кирек мӗнле бизнеса та ӑнӑҫлӑ тытса пымалли май пулнине ӗненме пултарать.

Хӑш ҫӗршывсенче эстонла калаҫаҫҫӗ?

Эстон чӗлхипе ытларах Эстонире калаҫаҫҫӗ, Латвире, Пӗрлешӳллӗ Штатсенче, Канадӑра тата Раҫҫейре носеительсен пысӑках мар ушкӑнӗсем пур пулин те.

Эстон чӗлхин историйӗ мӗнле?

Эстон чӗлхи - Европӑри авалхи чӗлхесенчен пӗри, унӑн ҫӑлкуҫӗсем чул ӗмӗре тухаҫҫӗ. Унӑн чи ҫывӑх хурӑнташӗсем-финн тата венгри чӗлхисем, иккӗшӗ те урал чӗлхин ҫемйинче. Эстон чӗлхипе асӑнни 13 ӗмӗрте, 1525 ҫулта ҫак чӗлхепе пӗрремӗш кӗнеке пичетленсе тухнӑ чухне шутланать.
16-мӗш ӗмӗрте эстон чӗлхи нимӗҫ чӗлхине ытларах та ытларах ҫавӑрса илнӗ, мӗншӗн тесен нимӗҫсем нумайӑшӗ Эстонине Реформаци вӑхӑтӗнче куҫнӑ. 19 ӗмӗрте эстон чӗлхипе ҫӳрекенсенчен нумайӑшӗ раҫҫей империйӗн регион ҫине витӗм кӳрекен витӗмне пула вырӑсла та кӑштах калаҫма пултарнӑ.
Иккӗмӗш тӗнче вӑрҫи пӗтнӗ хыҫҫӑн эстон чӗлхи Эстонин официаллӑ чӗлхи пулса тӑрать, унпа пӗтӗм тӗнчипе миллион ытла ҫын калаҫаҫҫӗ. Юлашки ҫулсенче ҫак чӗлхе ҫӗнӗрен чӗрӗлсе тӑрасси пирки пӑшӑрханать: ӑна ҫамрӑк ӑру ярса илет, тӗрлӗ чӗлхе курсӗ вара онлайнпа усӑ курма пулать.

Эстон чӗлхине вӗренес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Фридрих Роберт Фельман (1798-1850) – 19 ӗмӗрте эстон чӗлхине стандартизацилес тӗлӗшпе ӗҫленӗ поэт тата лингвист.
2. 1839-1907) - пасторпа лингвист, никама пӑхӑнман эстон ҫырулӑхӗшӗн юхӑма ертсе пыраканскер.
3. Йоханнес Аавик (1880-1973) - паллӑ лингвист тата грамматик, эстон грамматикипе орфографине кодификацилесе стандартизациленӗ.
4. Юхан Лив (1864-1913) - эстонла нумай ҫырнӑ, чӗлхене аталантарма пысӑк витӗм кӳнӗ поэт тата литература деятелӗ.
5. Яан Кросс (1920-2007) - хальхи эстон чӗлхипе усӑ курнӑ паллӑ прозаик, ӑна 21 ӗмӗре куҫарма пулӑшса.

Эстон чӗлхин тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Эстон чӗлхи-урал чӗлхисен ҫемйипе ҫыхӑннӑ агглютинативлӑ, пӗрлешӳллӗ чӗлхе. Унӑн морфологи тӗлӗшӗнчен кӑткӑс тытӑм пур,14 пӗлтерӗшлӗ, икӗ вӑхӑтран, икӗ анспектран тата тӑватӑ тайлӑмран тӑракан системӑллӑ. Глаголсен эстон системи ансат, виҫӗ предряжени тата икӗ сасӑллӑ. Сӑмах йӗрки чылаях ирӗклӗ, тӗрлӗрен пиҫӗ.

Эстон чӗлхине мӗнле тӗрӗс вӗрентмелле?

1. Никӗссене тӗпчеме тытӑнӑр. Эстон алфавитӗпе паллашма пуҫлӑр та саспаллисене тӗрӗс калама вӗренӗр. Алфавита пӗлни кирек мӗнле чӗлхе никӗсӗ пулса тӑрать, сире хӑвӑра тӗрӗс сӑмахра шанчӑклӑн туйма пулӑшать.
2. Итлӗр те калӑр. Эсир илтекен сасӑсемпе сӑмахсене тепӗр хут итлесе практикӑра ӗҫлеме пуҫлӑр. Ҫакӑ сире чӗлхепе паллашма тата мӗн каланине лайӑхрах ӑнланма пулӑшӗ. Эсир хатӗррине туйсан, ҫемьепе тата туссемпе кӑна пулсан та, эстонла сасӑпа калаҫма тытӑнӑр.
3. Вулӑр та ҫырӑр. Эстон грамматикипе паллашӑр та эстонла ансат сӗнӳсем ҫырма пуҫлӑр. Йӑнӑш тума ан хӑрӑр! Эстон чӗлхипе кӗнекесем, блогсем тата статьясем вулани те сире чӗлхене лайӑхрах ӑнланма пулӑшать.
4. Технологипе усӑ курӑр. Эстон чӗлхине лайӑхрах пӗлес тесе чӗлхене, подкастсене тата видеона вӗренмелли приложенисемпе усӑ курӑр. Ҫакӑ сире сӑмах запасне анлӑлатма тата чӗлхепе тӗрлӗ контекстра усӑ курма пулӑшать.
5. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенпе усӑ курӑр. Эстон чӗлхипе усӑ курма питӗ лайӑх май - онлайн е хӑй калаҫма пултаракан чӗлхене тупасси. Кирлӗ чухне вӗсене тӳрлетме тата лару-тӑрӑва мӗнле лайӑхлатма пултарасси ҫинчен тепӗр хут ҫыхӑну пама ыйтӑр.