Идиш Вырӑс Куҫар

Идиш - авалхи чӗлхе, унӑн тымарӗсем 10 ӗмӗрти Германие каяҫҫӗ, Анчах Вӑтаҫӗрпе Хӗвелтухӑҫ Европӑра ун ҫинче вӑтам ӗмӗртен пуҫласа калаҫаҫҫӗ. Ку темиҫе чӗлхе, чи малтан нимӗҫ, иврит, арамей тата славян чӗлхисен пӗрлешӗвӗ. Идиш хӑш чухне диалекта пӑхнӑ пек пӑхкалаҫҫӗ, анчах чӑннипе илсен, вӑл хӑйӗн синтаксисӗпе, морфологийӗпе тата словарьпе туллин чӗлхе. Ҫак чӗлхепе усӑ курни ӗмӗр-ӗмӗре диаспорӑна, ассимиляцие тата социаллӑ условисене улӑштарнине пула чакнӑ, анчах паян ун ҫинче хӑш-пӗр ҫӗршывсенчи ортодокс еврейӗсем нумайӑшӗ калаҫаҫҫӗ.

Идиш официаллӑ чӗлхе статусӗ ҫук пулин те, ун ҫинче калаҫакансем вӑл лингвистика тӗллевӗсем валли те, культура тӗллевӗсем валли те мӗн тери кирлине пӗлеҫҫӗ. Ҫавӑнпа та идиш ҫине куҫару пулӑшӑвӗпе чӗлхене упраса хӑварма тӑрӑшакан ҫынсем тӗнчере те пур. Тӑлмачсем идиша ӑнланакансемпе ун пек туманнисем хушшинчи тӗпсӗр шӑтӑка ҫӗнтерме пулӑшаҫҫӗ.

Идиш куҫарӑвӗн службисем идиш простояденийӗн пӗр пайӗ пулса тӑнӑ иврила терминсене, Библирен илнӗ сӑмахсем е тӗн йӑлисене палӑртма усӑ куракан пуплевсене тупма пултараҫҫӗ. Куҫару пулӑшнипе ҫак таса сӑмахсене идиш ҫинче ҫырнӑ е калаҫу сӑмахнех кӗртмелле. Ҫак чӗлхене пӗлменсемшӗн идиш ҫине куҫарма май тупни питӗ усӑллӑ пулма пултарать.

Документсене идиш ҫине куҫарнӑ куҫарусемпе пӗтӗм истори тӑршшӗпех усӑ курнӑ, миграци, тӗн, литература, лингвистика тата еврей историйӗ пек. Акӑ мӗншӗн идиш ҫинчен квалификациллӗ тӑлмачсене тупмалла, вӗсене ивритра та, нимӗҫле те сертификациленӗ. Чӗлхе ҫумне хушса, ҫак специалистсен культурӑна, контекста тата тӗрлӗ произведенисен лару-тӑрӑвне пӗлмелле, вӗсен куҫарӑвӗсем малтанхи шухӑша тӗп-тӗрӗс палӑртччӑр.

Идиш ҫине куҫарнисем чӗлхене вӗренес текенсене пысӑк пулӑшу параҫҫӗ кӑна мар, ӑна чӗррӗн упраса хӑварма та пулӑшаҫҫӗ. Идиш сӑмахӗсене тата сӑмахсене ытти чӗлхесем ҫине куҫарма пулӑшнӑ май куҫарусем чӗлхе пӗтӗмпех ҫухалассине сирсе яма пулӑшаҫҫӗ. Квалификациллӗ тӑлмачсем пулӑшнипе идиш чӗрӗ те сывӑ упранса юлать, еврей халӑхӗн культура тата йӑли-йӗркисене уҫса парать.

Хӑш ҫӗршывсенче чӗлхепе калаҫатӑн?

Идишӑра ытларах Пӗрлешӳллӗ Штатсен, Израилӗн, Российӑн, Беларусь, Украинӑн, Польшӑпа Венгри Штачӗсен еврейсен общинисенче калаҫаҫҫӗ. Унта Францире, Аргентинӑра, Австралинче, Кӑнтӑр Африкӑра, Канадӑра тата ытти ҫӗршывсенче еврейсен йышӗ сахалтарах калаҫать.

Чӗлхе историйӗ мӗнле?

Идиш - вӑтам чӗлхене хӑйӗн тымарӗсемпе кӗрсе каякан чӗлхе, ҫав чӗлхепе еврей-ашкеназсем пӗтӗм тӗнчипе калаҫаҫҫӗ. Вӑл 9 ӗмӗрте еврейсен общинисем хальхи Германипе ҫурҫӗр Францин территорийӗнче аталаннӑ вӑхӑтранпа еврей-ашкеназсен тӗп чӗлхипе ӗҫленӗ. Ку темиҫе чӗлхе хутӑшӗ, ивритпа арамей, ҫавӑн пекех славян, роман тата вӑтам германи диалекчӗсем.
Идиша пӗрремӗш хут европӑри еврейсем хушшинче 12 ӗмӗрте чапа тухнӑ, ун чухне вӑл йӑлана кӗнӗ ҫыру форми пек мар, калаҫу чӗлхипе усӑ курма пуҫланӑ. Ҫакӑ еврей халӑхӗн кӑмӑл-туйӑмӗпе ҫыхӑннӑ, вӑл час-часах географи енӗпе пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑнӑ, ҫапла вара вӑхӑт иртнӗҫемӗн тӗрлӗ диалектсем аталаннӑ. 15-16 ӗмӗр хушшинче идиш пӗтӗм Европа тӑрӑх сарӑлнӑ, европӑри еврейсен хушшинче хутшӑну чӗлхи пулса тӑнӑ.
Идиш та еврейсем пурӑнакан вырӑнти чӗлхесене вӑйлӑ витӗм кӳнӗ, ҫапла вара Пӗтӗм Европа, Африкӑпа Америкӑра тӗрлӗ диалектсем йӗркеленнӗ. Шалти уйрӑмлӑхсене пӑхмасӑрах идишӑн диалекчӗсем пӗтӗмӗшле грамматика, синтаксис тата словарьсен стандартлӑ запасӗ пур, ҫитменнине тата хӑш-пӗр диалект ҫине иврит вӑйлӑрах витӗм кӳчӗ, ыттисем ҫине - каярах чӗлхесем.
19-мӗш ӗмӗрте идишӑра литература аталансах пынӑ, ку чӗлхепе кӗнекесем, журналсем нумай пичетленсе тухнӑ. Анчах антисемитизм ӳсни, иккӗмӗш тӗнче вӑрҫи хыҫҫӑн еврейсене нумайӑшне куҫарса кайни тата пӗрлешӳллӗ Штатсенче акӑлчан чӗлхине доминировать тӑвакан чӗлхе вырӑнне йышӑнни идиша калаҫу чӗлхи вырӑнне хунӑ. Паянхи пекех миллионшар ҫын пӗтӗм тӗнче тӑрӑх, ытларах Ҫурҫӗр Америкӑпа Израильре, ку чӗлхепе тахҫанхи пек анлӑн усӑ курмаҫҫӗ пулин те, идишӑпа калаҫаҫҫӗ.

Идиш чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Элиэзер Бен-Иегуда (1858-1922): Бен-Иегуде авалхи еврей чӗлхине ҫӗнӗрен чӗртсе тӑратни тесе ҫыраҫҫӗ, вӑл иврита идиш сӑмахӗсене нумай кӗртнӗ. Вӑл та хальхи иврит словарьне ҫыракан, ҫав чӗлхепе статьясемпе кӗнекесем ҫыракан пӗрремӗш ҫын пулнӑ.
2. Шолом-Алейхем (1859-1916): Алейхем Идишӑра паллӑ писатель пулнӑ, Вӑл Еврейсен Хӗвелтухӑҫ Европӑри пурнӑҫӗ ҫинчен ҫырнӑ. Унӑн произведенийӗсем, ҫав шутра "Сӗт Сутакан Тевье", пӗтӗм тӗнчипе идиш сарма пулӑшнӑ.
3. Хаим Грэйд (1910-1982): Грэйд паллӑ романист тата идишӑри поэт пулнӑ. Унӑн еврей пурнӑҫӗнчи йывӑрлӑхсем ҫинчен калакан хайлавӗсем идиш чӗлхипе литературӑн чи лайӑх произведенийӗсенчен пӗри шутланать.
4. Макс Вайнрайх (1894-1969): Лингвист, профессор, никӗслекен тата ЕВРЕЙ тӗпчевӗсен ИНСТИТУЧӖН директорӗ УIVO ВИЛЬНЮСРА, Литва, Вайнрайх хӑйӗн пӗтӗм пурнӑҫне идиша вӗренес тата популяризацилес ӗҫе халалланӑ.
5. Ицик Мангер (1900-1969): Мангер идишӑри поэт тата 20 ӗмӗрти чи аслӑ писательсенчен пӗри пулнӑ. Вӑл чӗлхене ҫӗнӗрен чӗртсе ҫӗнетме тата ҫӗнетме пысӑк витӗм кӳчӗ.

Чӗлхе тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Идиша тытӑмӗ нимӗҫ чӗлхи тытӑмӗнче идентлӑ пекех. Вӑл субъект-глагол-объект йӗркипе туса лартнӑ сӑмахсенчен, пуплевӗшсенчен тӑрать. Идиш, яланхи пекех, нимӗҫле мар, кӗскерех, унта артикльсемпе, предлогсемпе тата пӑхӑнакан союзсемпе сахалтарах усӑ кураҫҫӗ. Идишӑра нимӗҫле глаголсен спряженийӗн системи ҫук, глаголсен хӑш-пӗр вӑхӑтӗсем нимӗҫле калаҫнинчен уйрӑлса тӑраҫҫӗ. Идишӑра та нимӗҫсен чӗлхинче ҫук хушма пайсем тата ытти элементсем пур.

Чӗлхене мӗнле вӗренмелле?

Идиша вӗренмелли чи лайӑх меслет вӑл-ку чӗлхене пуҫӗпех кӗрсе ларасси. Ку вӑл идише ҫинче калаҫнине итлени, идише ҫинчи кӗнекесемпе хаҫатсене вулани, ҫавӑн пекех идише ҫинчи фильмсемпе телепередачӑсене пӑхни пулать. Эсир те вырӑнти общество центрӗнче, университетра е онлайнра идиш курсне ҫырӑнма пултаратӑр. Унпа чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе калаҫнӑ чухне епле пулсан та усӑ курӑр, ку сире произведение тата грамматикӑна хӑнӑхма пулӑшӗ. Юлашкинчен, аллӑра идиш-акӑлчанла словарь тата глагол таблицисем тытӑр, вӗсем сире хӑвӑрӑн мӗнле ыйтусем ҫине те ответлеме пулӑшӗҫ.

Вырӑс чӗлхи-уйрӑм грамматикӑпа синтаксислӑ кӑткӑс чӗлхе. Ку Вӑл Раҫҫейӗн, Никама Пӑхӑнман Патшалӑхсен (ЮРГ) Туслӑхӗн, ӗлӗкхи совет республикисен регионти организацийӗн официаллӑ чӗлхи. Вырӑсла пӗтӗм тӗнчипе 180 миллион ытла ҫын калаҫать, вӑл топ-тӗнчери чи сарӑлнӑ 10 чӗлхене кӗрет. Ҫавӑн пекех вӑл ӗлӗкхи Совет Союзӗнче тӗрлӗ облаҫсенче дипломати, суту-илӳ тата технологи пӗлтерӗшлӗ пулнӑран хутшӑну чӗлхи шутланать.

Вӑл пӗтӗм тӗнчери арена ҫинче анлӑн усӑ курнине тата пӗлтерӗшлӗ пулнине шута илсе вырӑсла куҫарни унран та кирлӗ хӑнӑху пулса тӑрать. Ҫакӑ культурӑллӑ нюанссене шута илсе тата контекта тӗп-тӗрӗс тивӗҫтерес тӗлӗшпе малтанхи пӗлтерӗше тӗп-тӗрӗс пама ыйтать. Унӑн кӑткӑслӑхне тата пысӑк пахалӑхлӑ куҫарусене пурнӑҫлама чӗлхине тарӑн ӑнланмаллине пула опытлӑ професси тӑлмачӗ кирлӗ.

Вырӑсла куҫару час-часах юридически калаҫусем, финанспа ҫыхӑннӑ документсем тата маркетинг материалӗсем пек пысӑк ӗҫ операцийӗсенче кирлӗ. ЮРГ Раҫҫейӗнче е ЫТТИ ҫӗршывсенче ӗҫлекен компанисене тухӑҫлӑ коммуникаци валли, уйрӑмах вӗсен веб-сайчӗсемпе контент-маркетинг валли тӗп-тӗрӗс куҫарусем кирлӗ. Асӑннӑ облаҫра опытлӑ квалификациллӗ тӑлмачӑ палӑртнӑ пӗлтерӗве тӗп-тӗрӗс парасса, йышӑнасса шанма пултарать.

Сахал масштабпа куҫарма, информациллӗ калаҫусем пек, тӗрлӗ автоматизациленӗ инструментсем, онлайнсем пур. Ҫак инструментсем чӗлхене тӗпрен ӑнланассине тивӗҫтерме пултараҫҫӗ, анчах професси тӑлмачин контекстне тӗп-тӗрӗс ӑнланни те ҫитмест вӗсене. Ҫавӑнпа куҫару енӗпе мӗнле пулӑшу ӗҫӗсен типӗ ҫинчен йышӑниччен материал мӗн тума кирлине тата кӑткӑс пулнине шута илмелле.

Юлашкинчен, вырӑсла тӗрӗс те шанчӑклӑ куҫару компанисемпе ытти ҫынсем хушшинче вырӑс чӗлхипе ӑнӑҫлӑ хутшӑнма кирлӗ. Професси тӑлмачӗпе усӑ курни ҫак пӗлтерӗве, ӗҫлӗ, харпӑр хӑйӗн е ытти тӗллевсемпе пулсан та, парасса, ӑнланасса шантарать. Унсӑр пуҫне чӗлхе кӑткӑслӑхӗ куҫару тӗсӗсемшӗн пысӑк квалификациллӗ специалистсене явӑҫтарнин пӗлтерӗшне палӑртать.

Хӑш ҫӗршывсенче вырӑсла калаҫаҫҫӗ?

Вырӑсла Российӑра, Беларусире, Казахстанра, Кыргызстанра, Украинӑра, Эстонире, Латвире, Литвара, Молдовӑра, Таджикистанра, Литвере, Литвере, Узбекистанра, Азербайджанра, Арменире, Туркменистанра, Грузире тата Абхазире калаҫаҫҫӗ.

Вырӑс чӗлхи историйӗ мӗнле?

Вырӑс чӗлхи хӑйӗн тымарӗсемпе хӗвелтухӑҫ славян чӗлхине, славян чӗлхисен историллӗ виҫӗ ушкӑнӗнчен пӗрне каять. Ҫак чӗлхепе хальхи Раҫҫей, Украина тата Белорусси территорийӗнче 9 ӗмӗрте пурӑнакан хӗвелтухӑҫ славян йӑхӗсем калаҫнӑ та ҫырнӑ. Ҫав вӑхӑтра чиркӳ славянский литература, тӗн тата административлӑ тӗллевсем валли ҫыру чӗлхипе ӗҫлеме пуҫланӑ, грек тата латыньсене ытларах улӑштарнӑ.
10 ӗмӗре хӗвелтухӑҫ славянский, вӑтам ӗмӗрсенчи пӑлхарсемпе серб чӗлхисене пула, майӗпен вырӑс чӗлхине эволюциленӗ, вӗсем хӑйсем те чиркӳ славян чӗлхипе вӑйлӑ витӗм кӳнӗ. 11 ӗмӗрте киев Русӗн тапхӑрӗнчи литература произведенийӗ - пӗрремӗш летопиҫӗ - авалхи славянла ҫырнӑ.
14-15 ӗмӗр тӑршшӗпех вырӑссем хӑйсен территорине анлӑлатса пынӑ, юлашкинчен Лӑпкӑ океана ҫитнӗ те ытти чӗлхесемпе, культурӑсемпе контакта кӗнӗ. Вырӑссем ҫак ытти чӗлхесен витӗмне каялла ҫавӑрнӑ та, хальхи вырӑс чӗлхи мӗн пӗлнине туса, вӗсене хӑйсен чӗлхине кӗртнӗ.
17 ӗмӗртен пуҫласа вырӑс чӗлхи малалла аталанма пуҫланӑ, Александр Пушкинпа Иван Тургенев "литература вырӑсӗ"ятлӑ чӗлхепе ҫырнӑ паллӑ авторсен ӗҫне пула. Ҫак ҫӗнӗ, кӑткӑсрах чӗлхе хӑвӑрт сарӑлчӗ, часах вӑл политикӑпа литература, наукӑпа культурӑна ытларах хисеплеме пуҫларӗ.
Паян вырӑс славян чӗлхисенчен чи сарӑлнӑ чӗлхе шутланать, ӑна йӑтса ҫӳрекенсем 145 миллион ытла ҫын шутланать, Пӗрлешӳллӗ Нацисен Организацийӗн официаллӑ чӗлхисенчен пӗри пулса тӑрать.

Вырӑс чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Иван Тургенев (1818-1883) – прозаик, поэт тата драматург, вырӑс чӗлхипе усӑ курнӑ тата наци литературине аталантарас ӗҫе хӑйӗн тӳпе хывнӑ.
2. Александр Сергеевич Пушкин (1799-1837) – хальхи вырӑс литературин никӗсне хывакан тата вырӑс поэзийӗн ашшӗ.
3. Николай Карамзин (1766-1826) – вырӑсла нумай ҫыракан тата вырӑс культурине пысӑк тӳпе хывнӑ поэт тата историк.
4. Владимир Даль (1801-1872) - лингвист, лексикограф тата вырӑс чӗлхин пӗрремӗш тулли словарӗн составителӗ.
5. Александр Блок (1880-1921) - XX ӗмӗр пуҫламӑшӗнчи вырӑс литература сценин малта пыракан фигурисенчен пӗри тата вырӑс поэзийӗнчи чи паллӑ произведенисен авторӗ.

Вырӑс чӗлхи структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Вырӑс чӗлхи структури агглютинативлӑ тата аналитика принципӗсен пӗрлешӗвӗнче чылай шайра никӗсленсе тӑрать. Агглютинаци - вӑл процесс, ун чухне морфемӑсем е сӑмахсен пӗр пайӗ пӗр ӑнланӑва пӗлтерекен пӗр сӑмах тӑвас тесе пӗрлешеҫҫӗ. Аналитика тытӑмӗсем, унӑн ӑнланӑвне ҫӑмӑллатас тесе, пӗр ӑнланӑва уйрӑм сӑмахсем ҫине пайлама шутлаҫҫӗ. Вырӑс чӗлхинче суффикссемпе час-часах тӗрлӗ грамматика категорийӗсене, ӑру, падеж, число, асспект, вӑхӑт тата еткерлӗхе палӑртма усӑ кураҫҫӗ. Вырӑс чӗлхинче пурлӑхпа паллӑ ячӗсем ултӑ тӗрлӗ падеж таран пулма пултараҫҫӗ. Чӗлхе синтаксисӗ те, пассивлӑ предложенисен, парӑмлӑ предложенисен тата глаголсен кӑткӑс формисен системипе танлаштарсан, питӗ килӗшӳллӗ.

Вырӑс чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Реализмлӑ кӗтӳсемпе тӗллевсене палӑртӑр: вырӑс чӗлхине ӑнланни хӑш чухне вӑйсӑр пек туйӑнма пултарать, анчах эсир хӑвӑр умӑрта реализмлӑ кӗтӳ тата тӗллев лартсан, ҫитӗнӳ тума пултаратӑр. Чӗлхене вӗренес енӗпе ҫул ҫӳреве ертсе пырас тапхӑра пӗтерӗр, хӑвӑра ҫирӗп тытма тӑрӑшӑр.
2. Вӗренӳре партнера тупӑр: вӗрентӳ енӗпе ӗҫлекен онлайн-партнера Е вырӑсла калаҫакан тусне Тупӑр, вӑл сире калаҫу сӑмахӗнче тата калаҫура усӑ курма пулӑшать.
3. Вырӑс культурине тиенӗр: кӗнекесем вулӑр, фильмсемпе телешоу ҫине пӑхӑр, подкассемпе музыкӑна итлӗр те чӗлхепе унӑн культура контекчӗ хушшинче ҫыхӑну тытма тӑрӑшӑр.
4. Вырӑс чӗлхипе Вӗренмелли занятисене кӗрсе тухӑр: Куҫлӑхлӑ е онлайн-вырӑс чӗлхипе вӗренмелли занятисем никӗссене лайӑх тӗпчесе вӗренме тата учитель е чӗлхе йӑтса ҫӳрекен ҫынран каялла ҫыхӑну илме пултараҫҫӗ.
5. Карточкӑсем ҫырӑр: карточкӑсене вырӑсла сарӑлнӑ сӑмахсемпе тата сӑмахсемпе Ҫырӑр. Ҫакӑ чӗлхене ҫирӗплетме тата унӑн асра юлас кӑмӑлне ҫӑмӑллатма пултарать.
6. Чӗлхене вӗренмелли приложенипе усӑ курӑр: Duolingo, Memrise Тата Rosetta Stone йышши Приложенисем вырӑс чӗлхине вӗренмелли питӗ лайӑх инструментсем пулса тӑраҫҫӗ. Вӗсем сире кӑштах структура парӗҫ, чӗлхене управлени пайӗсем ҫине пайлама пулӑшӗҫ.
7. Практика, практика, практика: Вырӑс чӗлхине чӑннипех вӗренсе ҫитмелли Пӗртен-пӗр меслет - ӑна май килнӗ таран час-часах практикацилесси. Вулас, ҫырас, аудиторилес тата калаҫас упражненисене тӑтӑшах пурнӑҫлӑр, хӑвӑрӑн хӑнӑхӑвӑрсене лайӑхлатас тесе.