Идиш Таджик Куҫар

Идиш - авалхи чӗлхе, унӑн тымарӗсем 10 ӗмӗрти Германие каяҫҫӗ, Анчах Вӑтаҫӗрпе Хӗвелтухӑҫ Европӑра ун ҫинче вӑтам ӗмӗртен пуҫласа калаҫаҫҫӗ. Ку темиҫе чӗлхе, чи малтан нимӗҫ, иврит, арамей тата славян чӗлхисен пӗрлешӗвӗ. Идиш хӑш чухне диалекта пӑхнӑ пек пӑхкалаҫҫӗ, анчах чӑннипе илсен, вӑл хӑйӗн синтаксисӗпе, морфологийӗпе тата словарьпе туллин чӗлхе. Ҫак чӗлхепе усӑ курни ӗмӗр-ӗмӗре диаспорӑна, ассимиляцие тата социаллӑ условисене улӑштарнине пула чакнӑ, анчах паян ун ҫинче хӑш-пӗр ҫӗршывсенчи ортодокс еврейӗсем нумайӑшӗ калаҫаҫҫӗ.

Идиш официаллӑ чӗлхе статусӗ ҫук пулин те, ун ҫинче калаҫакансем вӑл лингвистика тӗллевӗсем валли те, культура тӗллевӗсем валли те мӗн тери кирлине пӗлеҫҫӗ. Ҫавӑнпа та идиш ҫине куҫару пулӑшӑвӗпе чӗлхене упраса хӑварма тӑрӑшакан ҫынсем тӗнчере те пур. Тӑлмачсем идиша ӑнланакансемпе ун пек туманнисем хушшинчи тӗпсӗр шӑтӑка ҫӗнтерме пулӑшаҫҫӗ.

Идиш куҫарӑвӗн службисем идиш простояденийӗн пӗр пайӗ пулса тӑнӑ иврила терминсене, Библирен илнӗ сӑмахсем е тӗн йӑлисене палӑртма усӑ куракан пуплевсене тупма пултараҫҫӗ. Куҫару пулӑшнипе ҫак таса сӑмахсене идиш ҫинче ҫырнӑ е калаҫу сӑмахнех кӗртмелле. Ҫак чӗлхене пӗлменсемшӗн идиш ҫине куҫарма май тупни питӗ усӑллӑ пулма пултарать.

Документсене идиш ҫине куҫарнӑ куҫарусемпе пӗтӗм истори тӑршшӗпех усӑ курнӑ, миграци, тӗн, литература, лингвистика тата еврей историйӗ пек. Акӑ мӗншӗн идиш ҫинчен квалификациллӗ тӑлмачсене тупмалла, вӗсене ивритра та, нимӗҫле те сертификациленӗ. Чӗлхе ҫумне хушса, ҫак специалистсен культурӑна, контекста тата тӗрлӗ произведенисен лару-тӑрӑвне пӗлмелле, вӗсен куҫарӑвӗсем малтанхи шухӑша тӗп-тӗрӗс палӑртччӑр.

Идиш ҫине куҫарнисем чӗлхене вӗренес текенсене пысӑк пулӑшу параҫҫӗ кӑна мар, ӑна чӗррӗн упраса хӑварма та пулӑшаҫҫӗ. Идиш сӑмахӗсене тата сӑмахсене ытти чӗлхесем ҫине куҫарма пулӑшнӑ май куҫарусем чӗлхе пӗтӗмпех ҫухалассине сирсе яма пулӑшаҫҫӗ. Квалификациллӗ тӑлмачсем пулӑшнипе идиш чӗрӗ те сывӑ упранса юлать, еврей халӑхӗн культура тата йӑли-йӗркисене уҫса парать.

Хӑш ҫӗршывсенче чӗлхепе калаҫатӑн?

Идишӑра ытларах Пӗрлешӳллӗ Штатсен, Израилӗн, Российӑн, Беларусь, Украинӑн, Польшӑпа Венгри Штачӗсен еврейсен общинисенче калаҫаҫҫӗ. Унта Францире, Аргентинӑра, Австралинче, Кӑнтӑр Африкӑра, Канадӑра тата ытти ҫӗршывсенче еврейсен йышӗ сахалтарах калаҫать.

Чӗлхе историйӗ мӗнле?

Идиш - вӑтам чӗлхене хӑйӗн тымарӗсемпе кӗрсе каякан чӗлхе, ҫав чӗлхепе еврей-ашкеназсем пӗтӗм тӗнчипе калаҫаҫҫӗ. Вӑл 9 ӗмӗрте еврейсен общинисем хальхи Германипе ҫурҫӗр Францин территорийӗнче аталаннӑ вӑхӑтранпа еврей-ашкеназсен тӗп чӗлхипе ӗҫленӗ. Ку темиҫе чӗлхе хутӑшӗ, ивритпа арамей, ҫавӑн пекех славян, роман тата вӑтам германи диалекчӗсем.
Идиша пӗрремӗш хут европӑри еврейсем хушшинче 12 ӗмӗрте чапа тухнӑ, ун чухне вӑл йӑлана кӗнӗ ҫыру форми пек мар, калаҫу чӗлхипе усӑ курма пуҫланӑ. Ҫакӑ еврей халӑхӗн кӑмӑл-туйӑмӗпе ҫыхӑннӑ, вӑл час-часах географи енӗпе пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑнӑ, ҫапла вара вӑхӑт иртнӗҫемӗн тӗрлӗ диалектсем аталаннӑ. 15-16 ӗмӗр хушшинче идиш пӗтӗм Европа тӑрӑх сарӑлнӑ, европӑри еврейсен хушшинче хутшӑну чӗлхи пулса тӑнӑ.
Идиш та еврейсем пурӑнакан вырӑнти чӗлхесене вӑйлӑ витӗм кӳнӗ, ҫапла вара Пӗтӗм Европа, Африкӑпа Америкӑра тӗрлӗ диалектсем йӗркеленнӗ. Шалти уйрӑмлӑхсене пӑхмасӑрах идишӑн диалекчӗсем пӗтӗмӗшле грамматика, синтаксис тата словарьсен стандартлӑ запасӗ пур, ҫитменнине тата хӑш-пӗр диалект ҫине иврит вӑйлӑрах витӗм кӳчӗ, ыттисем ҫине - каярах чӗлхесем.
19-мӗш ӗмӗрте идишӑра литература аталансах пынӑ, ку чӗлхепе кӗнекесем, журналсем нумай пичетленсе тухнӑ. Анчах антисемитизм ӳсни, иккӗмӗш тӗнче вӑрҫи хыҫҫӑн еврейсене нумайӑшне куҫарса кайни тата пӗрлешӳллӗ Штатсенче акӑлчан чӗлхине доминировать тӑвакан чӗлхе вырӑнне йышӑнни идиша калаҫу чӗлхи вырӑнне хунӑ. Паянхи пекех миллионшар ҫын пӗтӗм тӗнче тӑрӑх, ытларах Ҫурҫӗр Америкӑпа Израильре, ку чӗлхепе тахҫанхи пек анлӑн усӑ курмаҫҫӗ пулин те, идишӑпа калаҫаҫҫӗ.

Идиш чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Элиэзер Бен-Иегуда (1858-1922): Бен-Иегуде авалхи еврей чӗлхине ҫӗнӗрен чӗртсе тӑратни тесе ҫыраҫҫӗ, вӑл иврита идиш сӑмахӗсене нумай кӗртнӗ. Вӑл та хальхи иврит словарьне ҫыракан, ҫав чӗлхепе статьясемпе кӗнекесем ҫыракан пӗрремӗш ҫын пулнӑ.
2. Шолом-Алейхем (1859-1916): Алейхем Идишӑра паллӑ писатель пулнӑ, Вӑл Еврейсен Хӗвелтухӑҫ Европӑри пурнӑҫӗ ҫинчен ҫырнӑ. Унӑн произведенийӗсем, ҫав шутра "Сӗт Сутакан Тевье", пӗтӗм тӗнчипе идиш сарма пулӑшнӑ.
3. Хаим Грэйд (1910-1982): Грэйд паллӑ романист тата идишӑри поэт пулнӑ. Унӑн еврей пурнӑҫӗнчи йывӑрлӑхсем ҫинчен калакан хайлавӗсем идиш чӗлхипе литературӑн чи лайӑх произведенийӗсенчен пӗри шутланать.
4. Макс Вайнрайх (1894-1969): Лингвист, профессор, никӗслекен тата ЕВРЕЙ тӗпчевӗсен ИНСТИТУЧӖН директорӗ УIVO ВИЛЬНЮСРА, Литва, Вайнрайх хӑйӗн пӗтӗм пурнӑҫне идиша вӗренес тата популяризацилес ӗҫе халалланӑ.
5. Ицик Мангер (1900-1969): Мангер идишӑри поэт тата 20 ӗмӗрти чи аслӑ писательсенчен пӗри пулнӑ. Вӑл чӗлхене ҫӗнӗрен чӗртсе ҫӗнетме тата ҫӗнетме пысӑк витӗм кӳчӗ.

Чӗлхе тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Идиша тытӑмӗ нимӗҫ чӗлхи тытӑмӗнче идентлӑ пекех. Вӑл субъект-глагол-объект йӗркипе туса лартнӑ сӑмахсенчен, пуплевӗшсенчен тӑрать. Идиш, яланхи пекех, нимӗҫле мар, кӗскерех, унта артикльсемпе, предлогсемпе тата пӑхӑнакан союзсемпе сахалтарах усӑ кураҫҫӗ. Идишӑра нимӗҫле глаголсен спряженийӗн системи ҫук, глаголсен хӑш-пӗр вӑхӑтӗсем нимӗҫле калаҫнинчен уйрӑлса тӑраҫҫӗ. Идишӑра та нимӗҫсен чӗлхинче ҫук хушма пайсем тата ытти элементсем пур.

Чӗлхене мӗнле вӗренмелле?

Идиша вӗренмелли чи лайӑх меслет вӑл-ку чӗлхене пуҫӗпех кӗрсе ларасси. Ку вӑл идише ҫинче калаҫнине итлени, идише ҫинчи кӗнекесемпе хаҫатсене вулани, ҫавӑн пекех идише ҫинчи фильмсемпе телепередачӑсене пӑхни пулать. Эсир те вырӑнти общество центрӗнче, университетра е онлайнра идиш курсне ҫырӑнма пултаратӑр. Унпа чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе калаҫнӑ чухне епле пулсан та усӑ курӑр, ку сире произведение тата грамматикӑна хӑнӑхма пулӑшӗ. Юлашкинчен, аллӑра идиш-акӑлчанла словарь тата глагол таблицисем тытӑр, вӗсем сире хӑвӑрӑн мӗнле ыйтусем ҫине те ответлеме пулӑшӗҫ.

Таджик е таджик чӗлхи - Вӑтаҫӗр Азире тата Ҫывӑх Хӗвелтухӑҫӗнче калаҫакан чӗлхе. Вӑл персипе тачӑ ҫыхӑнса тӑракан индоран чӗлхи, анчах унӑн уйрӑмлӑхӗсем пур. Таджикистанра ку официаллӑ чӗлхе, Ун ҫинче Казахстанра, Узбекистанра, Афганистанра тата Раҫҫейре сахалрахӑшӗ калаҫаҫҫӗ. Ӑна хисепленипе таджикларан тата вырӑсла куҫару ыйтӑвӗ ӳсет.

Таджикла куҫару бизнесшӑн та, уйрӑм ҫынсемшӗн те, бизнесшӑн та таджикла куҫару пулӑшу ӗҫӗсен пӗлтерӗшлӗ пулӑшӑвӗ пулса тӑрать, компанисене хӑйсен облаҫӗнчи ытти специалистсемпе тухӑҫлӑн хутшӑнма май парса ҫӗнӗ рыноксемпе усӑ курма май парать. Ҫакӑ тӗнчери суту-илӳ ӗҫӗпе аппаланакансемшӗн уйрӑмах усӑллӑ. Тӑлмач пулӑшнипе правительство ведомствисем хушшинчи коммуникацие ҫӑмӑллатма, патшалӑх органӗсемпе тӗрӗс мар организацисене шанчӑклӑ та тухӑҫлӑ пулма пулӑшаҫҫӗ.

Уйрӑм ҫынсене ӗҫе йӗркеленӗ чухне е медицина пулӑшӑвӗпе усӑ курма пултарать. Онлайн-маркетингпа ӗҫлекен компанисем те веб-сайтпа реклама материалӗсен таджикла куҫарӑвӗсемпе усӑ курма пултараҫҫӗ.

Кирек мӗнле икӗ чӗлхерен куҫарсан та професси пулӑшӑвӗпе усӑ курмалла. Профессиллӗ тӑлмачсем темиҫе чӗлхепе пӗлеҫҫӗ, кашни чӗлхен нюансӗсене ӑнланаҫҫӗ. Вӗсем хӑйсен куҫарӑвӗсене тӗрӗс, уҫӑмлӑ тата лайӑхлатаҫҫӗ. Професси тӑлмачи те терминологи улшӑнӑвӗсене сӑнать, тӗп-тӗрӗс тума кирлӗ.

Сертификациллӗ тӑлмачсем лайӑх туса хатӗрленӗ стандартсем ҫук чӗлхе комбинацийӗсемшӗн хаклах мар. Документсене вӗсем иммиграци тата патшалӑх службисем йышӑннӑ формӑпа та тӗп-тӗрӗс куҫарма пултараҫҫӗ. Шантарнӑ куҫарусем час-часах университета тата иммиграци тӗллевӗсемпе заявленисем пама кирлӗ.

Сире таджикла куҫару пулӑшӑвӗ кирлӗ пулсан шанчӑклӑ, профессиллӗ поставщика суйламалла. Сирӗн конкретлӑ облаҫра ӗҫ опычӗ пур тата ӗҫе вӑхӑтра пурнӑҫлама пултаракан тӑлмача суйлӑр. Ҫавӑн пекех вӗсен ӗҫ пахалӑхне тӗрӗслемелле, мӗншӗн тесен чылай куҫару йӑнӑшсем пур. Клиентсене тӗплӗн тӗпчесе пӗлни сире шанма пултаракан тӑлмача тупма пулӑшать.

Хӑш ҫӗршывсенче таджикла калаҫаҫҫӗ?

Таджик чӗлхипе ытларах Таджикистанра, Афганистанра, Узбекистанра тата Кыргызстанра калаҫаҫҫӗ. Унта раҫҫейри, Турцири, Пакистанри, Иранри тата совет республики пулнӑ ытти халӑх ушкӑнӗсем те калаҫаҫҫӗ.

Таджик чӗлхин историйӗ мӗнле?

Таджик вӑл-перси чӗлхин хальхи версийӗ, ун ҫинчен Иранпа Афганистанра калаҫаҫҫӗ. Тӗпрен илсен, ку перси чӗлхипе ун умӗнхи, вӑтам пехлевӑри (ҫавӑн пекех паллӑ пехлева) диалекчӗсен пӗрлешӗвӗ. Ӑна ытти чӗлхесем те, вырӑс, акӑлчан, китай, хинди, узбек, туркмен тата ыттисем те чылай витӗм кӳнӗ. Хальхи таджик чӗлхине пирӗн эрӑри 8-мӗш ӗмӗрте пӗрремӗш хут пултарнӑ, ун чухне Региона Арабсем Персие ҫӗнтерсе илнӗ хыҫҫӑн килнӗ тухӑҫри йӑхсем ҫак чӗлхене йышӑннӑ та унпа кулленхи пурнӑҫӗнче усӑ курма пуҫланӑ. 9-мӗш ӗмӗрте Бухар хули Саманидсен династийӗн тӗп хули пулса тӑнӑ, Вӑл Вӑтаҫӗр Азири пӗрремӗш чӗлхеллӗ династи пулнӑ. Ҫак тапхӑрта ку районта культура тата литература аталаннӑ, регион калаҫӑвӗ вара майӗпен таджик чӗлхи пулса тӑнӑ.
20 ӗмӗрте таджик чӗлхине официаллӑ кодификациленӗ тата шкулсен вӗренӳ программисене кӗртнӗ. Ҫавӑнтанпа вӑл Центральнӑй Ази регионӗнче паллӑ чӗлхе пулса тӑнӑ. Чӗлхе малалла аталанать, юлашки ҫулсенче унӑн лексиконне ҫӗнӗ сӑмахсем хушса хӑварнӑ. Паян таджик чӗлхи таджикистанӑн официаллӑ чӗлхи пулса тӑрать, унта ҫӗршывра та, унӑн тулашӗнче те 7 миллион ытла ҫын калаҫать.

Таджик чӗлхине вӗренес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Абдулмеджид Джураев-ученӑй, автор тата таджик чӗлхин профессорӗ, унӑн хальхи стандартизацине хӑйӗн тӳпе хывнӑ.
2. Турсунзод Мирзо – паллӑ поэт, таджикистанри политик тата писатель, таджик чӗлхипе литературине популяризацилес тӗлӗшпе хӑйӗн рольӗпе паллӑ ҫын.
3. Садриддин Айни – таджикри паллӑ писатель, вӗсен произведенийӗсем таджикри литература еткерӗн пӗлтерӗшлӗ пайӗ шутланаҫҫӗ.
4. Ахмаджон Махмудов-писатель, лингвист тата ученӑй, хальхи таджикри ҫыру традицийӗсене йӗркелеме пулӑшнӑскер.
5. Мухаммаджон Шарипов-чаплӑ поэт тата эссеист, вӑл хӑйӗн произведенийӗсемпе таджик чӗлхине йӗркелеме пулӑшнӑ.

Таджик чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Таджик чӗлхи индоевропӑри чӗлхе ҫемйин иран турачӗсемпе ҫыхӑннӑ. Унӑн тӗп структури икӗ пайран тӑрать: авалхи чӗлхен виҫӗ тӗрлӗ тытӑмӗпе характерлӑ, тӗп ази чӗлхисен икӗ тӗрлӗ тытӑмӗпе характерлӑ чӗлхисем. Кунсӑр пуҫне чӗлхе араб, перси тата ытти чӗлхе элеменчӗсене кӗртет, ҫакӑ унӑн культурӑллӑ тӗрлӗ енӗсене кӑтартса парать. Таджик чӗлхи аналитикӑпа синтетика тытӑмӗ пур, ҫакӑ вӑл сӑмахсен тата синтаксикӑлла меслечӗсене, флективлӑ морфологипе танлаштарсан, ытларах йӗркене кӗртнине пӗлтерет. Таджик чӗлхинчи сӑмах йӗрки питӗ пӗлтерӗшлӗ; сӗнӳсем подлежащирен пуҫланаҫҫӗ те сказуемӑйсемпе вӗҫленеҫҫӗ.

Таджик чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Таджик чӗлхине е онлайн-курсра лайӑх учебник туянма пуҫлӑр. Вӑл грамматикӑна, вуланине, ҫырӑва, калаҫӑва тата аудиторие ҫавӑрса илнине ӗненӗр.
2. Таджик чӗлхипе аудиозапиҫӗсене итлӗр те таджик чӗлхипе видео пӑхӑр. Кирек мӗнле пулсан та произведение асра тытӑр, ун пек тума тӑрӑшӑр.
3. Таджикла ансат текстсем вулама пуҫлӑр. Палламан сӑмахсем мӗне пӗлтернине пӗлме хӑтланса пӑхӑр-ха, ҫак сӑмахсене мӗнле каланине тата мӗнле паллӑсене пӑхӑр.
4. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе таджикла калаҫура усӑ курӑр. Кӑна Italki е Conversation Exchange йышши чӗлхе улӑшӑвӗн сайчӗсем урлӑ тума пулать. Эсир те клуба е таджик чӗлхин курсне ҫырӑнма пултаратӑр.
5. ITranslate Е Google Translate пек инструментсемпе усӑ курса таджикла ҫырура усӑ курӑр.
6. Юлашкинчен, хӑвӑр умма регулярлӑ тӗллевсем лартӑр, пысӑк мотивацие пулӑшса пырӑр, хӑвӑр прогресӑра сыхлӑр.